Προλεταριακή Σημαία φ. 500 1-5-2004
Η ιστορία του δωσιλογισμού και της συνεργασίας με τον κατακτητή δεν ξεκινά από την 27η Απρίλη του 1941 αλλά πολύ νωρίτερα. Από την ιταλική εισβολή του Οκτώβρη του 1940 φάνηκε ποια στάση θα κρατούσε ο αστικός κόσμος που κατά τ’ άλλα εμφορούνταν από τα …ύψιστα …εθνικά ιδεώδη του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου.
Στις 28 Οκτώβρη του 1940 επιδίδεται τελεσίγραφο του Μουσολίνι στον Ι. Μεταξά για δίοδο των ιταλικών στρατευμάτων από την Ελλάδα, το οποίο απορρίπτεται. Η αιτιολογία που πρόβαλε ο Μουσολίνι ήταν πως βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση και ζητούσε από την ελληνική κυβέρνηση να αφήσει τον ιταλικό στρατό να καταλάβει στρατηγικές θέσεις στη χώρα. Μ’ αυτό τον τρόπο η Ελλάδα θα αποδείκνυε την …ουδετερότητά της. Ο Μεταξάς ήταν έτοιμος να ενδώσει αλλά μετά από παρέμβαση του βασιλιά και του Άγγλου πρεσβευτή, αρνήθηκε. Στην ιστορία όμως έμεινε το …"ηρωικό" ΟΧΙ του Μεταξά.
Οι Ιταλοί φασίστες εισβάλλουν στην Ελλάδα. Οι Αγγλοι ήταν τόσο σίγουροι για την ήττα του ελληνικού στρατού που από τις πρώτες μέρες της εισβολής άρχισαν να οργανώνουν την άμυνα της Κρήτης. Αλλά και μέσα στην Ελλάδα υπήρχαν φωνές ηττοπάθειας. Ο Ι. Α. Πεπονής (αστός πολιτικός και έγκυρος κατά τ’ άλλα) έγραφε: «…το Ελληνικό Μέτωπο θα κατάρεε από μονάχο του αυτόματα» (Νίκου Ψυρούκη «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, τόμος Α, σελ. 88). Ο ελληνικός λαός όμως θα τους διαψεύσει όλους. Με μια παλλαϊκή εξέγερση και παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, θα απαντήσει με μια άνευ προηγουμένου επιστράτευση και θα ξεκινήσει την ηρωική του άμυνα. Αυτός ήταν που είπε το μεγάλο ΟΧΙ.
Οι κομμουνιστές μπαίνουν στην πρώτη γραμμή. Στις 29 Οκτώβρη του 1940, οι 600 κρατούμενοι στην Ακροναυπλία ζήτησαν γραπτώς από την κυβέρνηση να αφεθούν ελεύθεροι για να πολεμήσουν. Ολοι οι εξόριστοι στα ξερονήσια ζήτησαν το ίδιο. Η κυβέρνηση όμως για να ικανοποιηθεί το αίτημά τους απαίτησε να υπογράψουν δηλώσεις μετάνοιας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών. Ετσι, ουσιαστικά, ένα πολύ σημαντικό δυναμικό πατριωτών δε χρησιμοποιήθηκε για την υπεράσπιση της χώρας από τη φασιστική επιδρομή.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης, που έχει μεταφερθεί από τις φυλακές της Κέρκυρας στην Ασφάλεια της Αθήνας, στέλνει την περίφημη ανοιχτή επιστολή προς τον ελληνικό λαό και τον καλεί να παλέψει ενάντια στην φασιστική εισβολή, με στόχο την εθνική αλλά και την κοινωνική απελευθέρωση. Δημοσιεύεται σ’ όλες τις αθηναϊκές εφημερίδες στις 2 Νοέμβρη.
«Ο φασισμός του Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα με σκοπό να την υποδουλώσει και εξανδραποδίσει. Σήμερα, όλοι οι Έλληνες παλεύουμε για τη λευτεριά, την τιμή, την εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος που θέλει να ζήσει πρέπει να παλεύει αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει σήμερα ένα πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό ενάντια στο φασισμό του Μουσολίνι. Δίπλα στο κύριο μέτωπο και ο κάθε βράχος, η κάθε ρεματιά, το κάθε χωριό, καλύβα με καλύβα, η κάθε πόλη, σπίτι με σπίτι, πρέπει να γίνει φρούριο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Κάθε πράκτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθεί αλύπητα. Στον πόλεμο αυτό που τον διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις δίχως επιφύλαξη. Έπαθλο για τον εργαζόμενο λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θα είναι, μια καινούρια Ελλάδα της δουλειάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση, μ’ ένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό.
Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θα ‘ναι της Ελλάδας και του λαού της. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας.
Αθήνα 31 Οχτώβρη 1940
Νίκος Ζαχαριάδης
Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ»
Αντίθετα οι στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες της Ελλάδας με δηλώσεις τους έδειχναν ότι όχι μόνο δεν ήθελαν να υπερασπιστεί ο ελληνικός λαός την πατρίδα του απέναντι στη φασιστική εισβολή αλλά προεξοφλούσαν και το αποτέλεσμα: Ο Αλ. Παπάγος, (αρχιστράτηγος) έλεγε ότι «θα ρίξωμεν μερικές τουφεκιές διά την τιμή των όπλων». Ο Ι. Μεταξάς έλεγε ότι η Ελλάδα δεν πολεμά για τη νίκη και ότι ο ελληνικός λαός είναι υπεραισιόδοξος.
Στα τέλη του Απρίλη του 1945 οι βρετανικές υπηρεσίες αποκαλύπτουν γράμμα του Πλαστήρα από το 1941, στο οποίο φανερώνει τις πραγματικές του διαθέσεις σχετικά με το πώς έπρεπε να αντιμετωπιστεί το ιταλικό τελεσίγραφο: «Ο πόλεμος εναντίον μιας μεγάλης δυνάμεως όπως η Ιταλία εκηρύχθη από έλλειψιν επιδεξειότητος της εξωτερικής πολιτικής του καθεστώτος Μεταξά… Τέλη Νοεμβρίου επληροφορήθην, ότι υπήρχεν δυνατότης συμβιβασμού με την Ιταλίαν τη μεσολαβήσει των Γερμανών. Εκανα ό,τι μου ήτο δυνατόν δια να ημπορέση η Ελλάς να επωφεληθεί της ευκαιρίας, αλλά προσέκρουσα εις την εχθρότητα της κυβερνήσεως Μεταξά…». Το απόσπασμα είναι παρμένο από το βιβλίο «Οι Καπετάνιοι» του Dominique Eudes, εκδ Εξάντας, σελ. 315.
Στην πραγματικότητα ο «δημοκρατικός» Πλαστήρας, προς τα τέλη του 1940, προσφέρθηκε να οργανώσει φιλογερμανικό πραξικόπημα. Είναι άλλη υπόθεση ότι το 1945 έγινε πρωθυπουργός της φιλοαγγλικής κυβέρνησης. Οι αστοί πολιτικοί έδειχναν απαράμιλλο τυχοδιωκτισμό την εποχή εκείνη.
Στο μέτωπο του πολέμου ο λαός αντιστέκεται με ηρωισμό. Ο αλβανικός λαός θέλει να συμπαρασταθεί. Η στρατιωτική ηγεσία της Ελλάδας όμως, αρνείται τη βοήθεια Αλβανών αντιφασιστών στον πόλεμο. Συλλαμβάνει πολλούς Αλβανούς πατριώτες. Ηταν αυτοί που δραπέτευσαν όταν οι Ιταλοί τους έκλεισαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης επειδή αρνήθηκαν να πολεμήσουν για το Μουσολίνι.
Από τις 14 Νοέμβρη ως τις 28 Δεκέμβρη, τα ελληνικά στρατεύματα επιτίθενται σ' όλο το μέτωπο και απωθούν τους Ιταλούς από τα ελληνικά εδάφη. Σύντομα ο ελληνικός στρατός εξαπολύει νέα επίθεση κατά των Ιταλών και διεισδύει βαθιά στο έδαφος της Αλβανίας.
Στις 29 Γενάρη του 1941 πεθαίνει ο Μεταξάς και ο βασιλιάς Γεώργιος διορίζει πρωθυπουργό τον τεταρταυγουστιανό Αλέξανδρο Κορυζή.
Μετά την αδυναμία των Ιταλών να ανακάμψουν, αρχίζει να διαφαίνεται ότι η επίθεση της Γερμανίας είναι αναπόφευκτη. Αξίζει να δούμε το κλίμα που επικρατούσε στην ηγεσία του ελληνικού στρατού σε μια στιγμή που οι νίκες με τους Ιταλούς ήταν σημαντικές. Ο Mark Mazower είναι κατατοπιστικός: «Και οι Έλληνες στρατηγοί, επίσης, ήθελαν να αποφύγουν τη σύγκρουση με τη Γερμανία, και τις εβδομάδες πριν από την εισβολή ο βασιλιάς Γεώργιος αναγκάστηκε να απαλλάξει από τα καθήκοντά τους αρκετούς από αυτούς για ηττοπάθεια. Από τις βολιδοσκοπήσεις τους, μία αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο φως των κατοπινών γεγονότων. Στις 12 Μαρτίου ο Γερμανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη πληροφόρησε τους ανωτέρους του ότι τον είχε προσεγγίσει κάποιος συνταγματάρχης Πετινής, που ζητούσε τη βοήθειά του για να τερματιστούν οι εχθροπραξίες στην Αλβανία. Ο πρόξενος σημείωνε πως ο Πετινής δεν ενεργούσε μόνος του: πίσω του θεωρούνταν ότι βρισκόταν ένας στρατηγός ονόματι Τσολάκογλου, στενός συνεργάτης ενός από τους στρατηγούς που είχε παύσει ο βασιλιάς.». Mark Mazower «Στην Ελλάδα του Χίτλερ», εκδόσεις Αλεξάνδρεια, σελ. 42.
Στις 6 Απρίλη εκδηλώνεται η επίθεση της Γερμανίας και της Βουλγαρίας κατά της Ελλάδας. Στις 8-9 Απρίλη οι Γερμανοί μπαίνουν στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια μέρα, λίγο πριν μπούνε οι Γερμανοί στην πόλη, γίνεται η πρώτη μαζική απόδραση των φυλακισμένων κομμουνιστών απ’ το σανατόριο του Ασβεστοχωρίου.
Ο στρατηγός Τσολάκογλου και ενώ ακόμα στο βόρειο μέτωπο οι μάχες μαίνονταν, αφού συνεννοείται με άλλους διοικητές μονάδων (τον Δεμέστιχα και τον Μπάκο), απαλλάσσει των καθηκόντων του το στρατιωτικό διοικητή Ι. Πιτσίκα και υπογράφει με τους Γερμανούς συνθήκη ανακωχής. Ο τακτικός στρατός της Ελλάδας διαλύεται και η χώρα παραδίδεται στους Γερμανούς (20 Απριλίου). Ο Κορυζής αυτοκτονεί και ο βασιλιάς διορίζει πρωθυπουργό τον Εμμανουήλ Τσουδερό (21 Απρίλη) και μαζί του λίγο πριν μπουν οι Γερμανοί στην Αθήνα αναχωρεί για την Κρήτη (23 Απρίλη) και μετά για την Αίγυπτο (τέλη Μάη). Το ίδιο έγινε και με πολλές οικογένειες πολιτικών και αστών. Ο ναύτες στα πλοία που τους μετέφεραν έχουν καταμαρτυρήσει απίστευτες σκηνές, με τις κυρίες των πλουσίων να μεταφέρουν όλα τους τα υπάρχοντα, από τα κοσμήματα και τα χρήματά τους μέχρι τα …σκυλάκια τους.
Στις 27 Απρίλη οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα. Την ίδια μέρα ο στρατηγός Καβράκος μαζί με στελέχη του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου υποδέχονταν έξω από την Αθήνα το ναζιστικό στρατό. Την επομένη (πρώτη μέρα της γερμανικής κατοχής) ο δήμαρχος Αθηναίων Αμβρόσιος Πλυτάς, αφού παρέδωσε επίσημα την πόλη στο γερμανό διοικητή στρατηγό φον Στρούμε, σε διάγγελμα προς το λαό της Αθήνας, ανακοίνωνε: «Συνιστώ εις τον Αθηναϊκόν λαόν ζωηρώς πειθαρχίαν εις τας διαταγάς των αρχών, ιδιαιτέρως δε επιμένω, όπως κατανοηθή καλώς υπό πάντων, ότι, μέχρι της 6ης απογευματινής της σήμερον πρέπει να παραδοθούν εις τα οικεία αστυνομικά τμήματα τα υπό των ιδιωτών κατεχόμενα όπλα (κυνηγετικά, στρατιωτικά πιστόλια και μαχαίρια) πλην των παλαιών οικογενειακών κειμηλίων. ...Όπου υψούται ελληνική σημαία πρέπει δεξιά της να υψούται και η Γερμανική». (Αθηναϊκός τύπος 28/4/1941). Και όπως γράφηκε στις εφημερίδες την 6/5/1941, εξέφραζε με τηλεγράφημά του προς τον Χίτλερ την ευγνωμοσύνη «όλων των Αθηναίων προς τον ένδοξο Φύρερ του γερμανικού λαού».
Οι Γερμανοί διορίζουν πρωθυπουργό της «κατοχικής κυβέρνησης» τον στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου. Ο αστικός πολιτικός κόσμος στήριξε τον Τσολάκογλου. Υπήρξαν συγχαρητήρια τηλεγραφήματα από τη σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθήνας, από τον Δήμαρχο Αθήνας κ.α..
Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου της Αθήνας σε συγχαρητήριο τηλεγράφημα προς το νέο πρωθυπουργό δήλωνε: «Η Σύγκλητος του Εθνικού Πανεπιστημίου χαίρουσα επί τη συγκροτήσει της Εθνικής Κυβερνήσεως υποβάλλει τα θερμά αυτής συγχαρητήρια δια την εις τας στιβαράς χείρας της Υμετέρας Εξοχότητος ανάθεσιν της προεδρίας.» (Νίκου Ψυρούκη «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, τόμος Α, σελ. 95)
Επίσης η «ΕΣΤΙΑ» στις 29 Απρίλη στο κύριο άρθρο μιλά για «ψυχική αποστράτευση» και υποταγή στους κατακτητές. συγκεκριμένα: «Ο πόλεμος ετελείωσε και δια την Ελλάδα, …χρειάζεται και η ψυχική αποστράτευση των Ελλήνων». (Νίκου Ψυρούκη «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, τόμος Α, σελ. 94)
Ένα άλλο χαρακτηριστικό απόσπασμα της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» της 29/4/1941 έλεγε: «…διά την Ελλάδα τουλάχιστον, ανοίγεται η περίοδος της ειρήνης και της εντός των πλαισίων της ειρήνης αυτής παραγωγικής δραστηριότητος... Αι γερμανικαί αρχαί εμφορούμεναι από τας φιλικωτέρας των διαθέσεων απέναντι του ελληνικού πληθυσμού, τας αρετάς και τα προτερήματα του οποίου δεν ήργησαν να γνωρίσουν, θα τον συντρέξουν- περί τούτου δεν υπάρχει αμφιβολία- εις πάσαν θετικήν και οικοδομητικήν του προσπάθειαν». Αλλά και οι υπόλοιπες αστικές εφημερίδες παρότρυναν τον ελληνικό λαό να υποταχθεί.
Η εκκλησία δεν μπορούσε να υστερήσει. Η πρώτη προσφώνηση του αρχιεπίσκοπου Δαμασκηνού προς τον πρωθυπουργό Tσολάκογλου ήταν η εξής: «Aποβλέπομεν μετά βαθείας εκτιμήσεως προς την τολμηρά πρωτοβουλίαν, την οποίαν αναλάβατε». Αργότερα ο Δαμασκηνός θα ορκίσει τις κατοχικές κυβερνήσεις Λογοθετόπουλου και Pάλλη.
Στις 7 Μάη ο κατοχικός πρωθυπουργός συγκαλεί σύσκεψη. Σ’ αυτή συμμετέχουν, ο Πάγκαλος, ο Π. Κανελλόπουλος, ο Γ. Παπανδρέου, ο Κ Τσαλδάρης, ο Π. Ράλλης, ο Γ Πεσματζόγλου, ο Γ. Μερκούρης κ.α.. Όλοι αναγνωρίζουν την κυβέρνηση ως «Κυβέρνηση Εθνικής Ανάγκης» και καλούν τον Ελληνικό λαό να αποστρατευτεί και να περιμένει ειρηνικά. Σε επίσημη ανακοίνωση μετά το τέλος της σύσκεψης ειπώθηκε ότι: «Πάντες ανεγνώρισαν ότι η Κυβέρνηση Εθνικής Ανάγκης είναι επιβεβλημένον να υποστηριχτεί εκ μέρους πάντων των Ελλήνων, άνευ επιφυλάξεως και ειλικρινώς». (Νίκου Ψυρούκη «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, τόμος Α, σελ. 95).
Μέχρι και η «εξόριστη» κυβέρνηση του Καΐρου έκανε έκκληση στον ελληνικό λαό να περιμένει μέχρι «…ο Βασιλεύς Γεώργιος, … είναι έτοιμος να κτυπήσει και αυτός με τη σειρά του όταν έλθει η ώρα» (Νίκου Ψυρούκη «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, τόμος Α, σελ. 96).
Τα βάσανα για τον ελληνικό λαό θα αρχίσουν πολύ γρήγορα. Ο στρατηγός Μπάκος που ήταν υπουργός άμυνας στην κατοχική κυβέρνηση αναφέρεται στην ανάγκη αποστολής ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στο ανατολικό μέτωπο. Από τότε ακόμα έμπαινε το ζήτημα της επιστράτευσης του ελληνικού λαού. Παρόμοιες αναφορές θα γίνουν κι απ’ τον ίδιο τον Τσολάκογλου. Σε λίγο καιρό θα συγκροτηθούν φασιστικές ομάδες που θα αναλάβουν τη στρατολόγηση, (ΟΕΔΕ, ΕΣΠΟ). Ο ελληνικός λαός όμως δεν είχε πει την τελευταία του λέξη. Η ίδρυση του ΕΑΜ, λίγους μήνες μετά, θα αποτρέψει τα σχέδιά τους.
Βιβλιογραφία
Νίκος Ψυρούκης «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις Επικαιρότητα
Mark Mazower «Στην Ελλάδα του Χίτλερ», εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Dominique Eudes, «Οι Καπετάνιοι», εκδόσεις Εξάντας
Σπύρος Λιναρδάτος «4η Αυγούστου», εκδόσεις Θεμέλιο
Σπύρος Λιναρδάτος «Ο πόλεμος του 1940-41 και η μάχη της Κρήτης», εκδόσεις Προσκήνιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου