Προλεταριακή Σημαία φ. 511 16-10-2004
Η αποχώρηση των Γερμανών από το ελληνικό έδαφος είχε αρχίσει να πραγματοποιείται σταδιακά από τον Αύγουστο του 1944. Ένα μεγάλο πρόβλημα που είχαν να αντιμετωπίσουν τα γερμανικά στρατεύματα ήταν η εκκένωση των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης. Η μετακίνηση προς βορρά φαινόταν αρκετά επισφαλής, γιατί υπήρχε ο αγγλικός στόλος και η αεροπορία που μπορούσαν εύκολα να πλήξουν τα γερμανικά πλοία και αεροπλάνα. Όμως οι Αγγλοι δεν ενεπλάκησαν σε καμιά περίπτωση σε μάχες με τους Γερμανούς. Μάλιστα παρακολουθούσαν από σχετικά κοντινή απόσταση όλη την εκκένωση των νησιών. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ένα άρθρο του διευθυντή της εφημερίδας «Εστίας», Αχ. Κύρου, που ανέφερε: «…είχε αρχίσει η μεταφορά μεγάλου μέρους του γερμανικού στρατού από τα διάφορα νησιά του Αιγαίου προς την Αττική και την πρωτεύουσα. Όλα τα γερμανικά αεροπλάνα που υπήρχαν στην περιοχή μας, χρησιμοποιούνταν για τις μεταφορές αυτές. ...Αλλά και με καΐκια, μικρά πλοία παντός είδους, ακόμα δε και με μεγαλύτερα πλοία, σαν το γερμανικό "Κάρολο", μεταφέρονται οι Γερμανοί από τα νησιά προς το κέντρο. Προξενεί δε κάποιαν περίεργη εντύπωση στον απογοητευμένο από τις μεγάλες ελπίδες αθηναϊκό πληθυσμό το γεγονός ότι, οι σύμμαχοι, που παρακολουθούν με τα ανιχνευτικά των όλη αυτή την κίνηση, αφήνουν του Γερμανούς σχεδόν ανενόχλητους στις μεταφορές των». (Χατζή, τόμος Γ, σελ. 392).
Στην πρωτεύουσα βέβαια, σ’ όλη τη διάρκεια του Σεπτέμβρη, ο ΕΛΑΣ της Αθήνας χτυπούσε συνεχώς τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους. Με τη βοήθεια του επαναστατημένου αθηναϊκού λαού έδωσε σκληρές μάχες. Σε κάθε περίπτωση που οι Γερμανοί επιχειρούσαν επιδρομές, μπλόκα και συλλήψεις, οι ΕΛΑΣίτες προστάτευαν το λαό. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν μέχρι και απεργίες στα μέσα Σεπτέμβρη, με κορύφωση τη μεγάλη παλλαϊκή απεργία στις 16 του μήνα στην Αθήνα και στις 18 στον Πειραιά. Ο λαός έδειξε για άλλη μια φορά ότι δε φοβόταν ούτε τα SS ούτε τα τσιράκια τους, ταγματασφαλίτες, ράλληδες, μπουραντάδες και χίτες.
Βέβαια υπάρχει και μια άλλη πλευρά σχετικά τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας το τελευταίο διάστημα. Ο Θανάσης Χατζής περιγράφει χαρακτηριστικά: «Η ευρύτερη χρησιμοποίηση των Ταγμάτων Ασφαλείας και των αντικομουνιστικών ένοπλων δυνάμεων... απέβλεπε σε δύο σκοπούς: Πρώτο, θα χυνόταν άφθονο ελληνικό αίμα και έτσι θα άνοιγε αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στις αλληλοσυγκρουόμενες δυνάμεις και θα αποκλειόταν κάθε κίνδυνος να χτυπηθούν οι Γερμανοί πισώπλατα από "κατασκευάσματα" που οι ίδιοι εξόπλισαν. Δεύτερο, θα έδιναν τη δυνατότητα στην πανικόβλητη πλουτοκρατική αντίδραση να κατηγορεί το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ σαν "υπονομευτή" της εθνικής ενότητας, "υποκινητή" αδελφοκτόνου πολέμου, που είχε σκοπό να καταλάβει την εξουσία και να εγκαθιδρύσει "κομμουνιστική δικτατορία"». (Χατζής, τόμος Γ, σελ. 381-382)
Τα γεγονότα από την απελευθέρωση μέχρι και τη δεκεμβριανή σύγκρουση αλλά και τα κατοπινά χρόνια έδειξαν ότι οι Γερμανοί ναζί ήξεραν να κάνουν καλές επιλογές και να προσφέρουν καλές υπηρεσίες στους Αγγλους και την ελληνική αντίδραση, που, αν και αντίπαλοι στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ήταν σίγουρα σύμμαχοι στον ταξικό πόλεμο. Κάτι τέτοιο έγινε στη Θράκη, που όπως αποκαλύφθηκε στο απόρρητο βρετανικό έγγραφο 356 Τ 311/284, στις 21 Σεπτέμβρη 1944: «ο ταγματάρχης Μίντλερ αξιωματικός - σύνδεσμος της Στρατιωτικής Συμμαχικής Αποστολής στη Θράκη δίνει εντολή σε εθνικές ελληνικές οργανώσεις να καταλάβουν τη Θράκη με γερμανική υποστήριξη για να προλάβουν τους κομμουνιστές...» (Σολ. Γρηγοριάδη, σελ. 521) Αντίστοιχες διαταγές δόθηκαν και από τη μεριά των Γερμανών, που πάντοτε συνεννοούνταν με τις αντικομουνιστικές ομάδες και τους Αγγλους κατά την αποχώρησή τους. Υπάρχουν πολλά απόρρητα έγγραφα που το αποδεικνύουν.
Ο πρωθυπουργός της Εθνικής Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου βέβαια προσπάθησε με κάθε τρόπο να προφυλάξει τα τάγματα ασφαλείας από τις επιθέσεις του ΕΛΑΣ. Στα τέλη Σεπτέμβρη, σε διαταγή του προς τους Σαράφη, Ζέρβα και Σπηλιωτόπουλο αναφέρει: «...Ουδεμίαν επιτρέπομεν επιθετικήν πρωτοβουλίαν εναντίον Γερμανών και Ταγμάτων Ασφαλείας, και ουδεμίαν επαναστατικήν ενέργειαν προς κατάληψιν εξουσίας άνευ ειδικής διαταγής...» (Φ. Γρηγοριάδης, τόμος 8, σελ. 738)
Ομως το πιο αποκαλυπτικό στοιχείο, για τη χρησιμοποίηση των ταγματασφαλιτών από την Κυβέρνηση Παπανδρέου, αποδεικνύεται σε τηλεγράφημα του Σκόμπι προς τον στρατιωτικό διοικητή της Αθήνας Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Σπηλιωτόπουλος διορίστηκε από τον Παπανδρέου, αν και ήταν δωσίλογος, γιατί επί κατοχής συντόνιζε τη δράση αντικομουνιστικών ομάδων εναντίον του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Ο Σκόμπι έδινε σαφείς εντολές προς τον Σπηλιωτόπουλο. «Όταν οι Γερμανοί αποχωρήσουν ή παραδοθούν, τα Τάγματα Ασφαλείας θα λάβουν οδηγίες σας ή να λιποταχτήσουν προς τας οικίας των ή να παραδοθούν εις υμάς...»
(Φ. Γρηγοριάδης, τόμος 8, σελ. 738)
Το ζήτημα της επανόδου του βασιλιά
Ο Τσόρτσιλ μετά τις Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας, και αφού εξασφάλισε τη συμμετοχή του στα μεταπολεμικά πράγματα της Ελλάδας, άρχισε να εμπλέκεται σε όλα σχεδόν τα μεγάλα ζητήματα. Από τις πρώτες επιδιώξεις του ήταν η επαναφορά του βασιλιά Γεώργιου, που τόσα πρόσφερε στη Μεγάλη Βρετανία τα προηγούμενα χρόνια και εργάστηκε σκληρά για τα συμφέροντα των άγγλων ιμπεριαλιστών. Στις 4 Οκτώβρη σε τηλεγράφημά του προς τον Ηντεν, ο Τσόρτσιλ αποκαλύπτει τις προθέσεις του: «Είπα στο βασιλιά, τελείως εμπιστευτικά... ότι πρόκειται να στείλουμε δυνάμεις στην Αθήνα, έτσι ώστε να προκαταλάβουμε το ΕΑΜ αμέσως μετά τη γερμανική υποχώρηση... προτείνουμε να εγκατασταθεί η σημερινή βασιλική ελληνική κυβέρνηση στην πρωτεύουσα μέσα σε λίγες μέρες ή ώρες από τη στιγμή της απόβασης....έχω την ελπίδα πως η κυβέρνησή του θα είναι σύντομα σε θέση να καλέσει τη Μεγαλειότητά του στην Ελλάδα και εγώ προσωπικά σκοπεύω να την πιέσω πολύ προς αυτήν την κατεύθυνση...». (Γασπαρινάτος, Α, σελ. 39-40)
Ετσι με την πρώτη ευκαιρία, στις 8 Οκτώβρη, σε μια συνάντησή του με τον Γ. Παπανδρέου στην Ιταλία, έθεσε το ζήτημα της επαναφοράς του Γλύξμπουργκ χωρίς δημοψήφισμα, προσπαθώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα. Η συνομιλία με τον Παπανδρέου ήταν αποκαλυπτική και οι εντολές του Τσόρτσιλ ήταν πολύ σαφείς: «Ώστε λοιπόν είμαστε σύμφωνοι. Θα εγκατασταθείτε σε λίγο στην απελευθερωμένη Ελλάδα σαν νόμιμη κυβέρνηση και θα σας συνοδεύσει στην Αθήνα ο βασιλιάς». Σε μια κρίση εντιμότητας ο Παπανδρέου του απάντησε ότι η συμφωνία ήταν να φτάσει πρώτα στην Αθήνα η κυβέρνηση και το ζήτημα της επανόδου του βασιλιά θα λυνόταν με δημοψήφισμα. Ο Τσόρτσιλ όμως επέμενε και ο Παπανδρέου απάντησε: «Αν επιμένετε, ίσως αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά με άλλο πρωθυπουργό». (Β. Μαθιόπουλος, σελ. 106). Ηταν ίσως η μοναδική φορά που ο Παπανδρέου αντέδρασε στα αιτήματα του μεγάλου αφεντικού. Γνωρίζοντας καλύτερα την κατάσταση στην Ελλάδα, ο Παπανδρέου έκρινε ότι μια αθέτηση της συμφωνίας σχετικά με το ζήτημα του βασιλιά θα άναβε φωτιές στον ελληνικό λαό και ίσως να ανέτρεπε όσα επιτεύχθηκαν με τις δύο Συμφωνίες. Ο Παπανδρέου έκανε πολύ σοβαρή προσπάθεια να εξηγήσει τις σκέψεις του στον άγγλο πρωθυπουργό λέγοντας του: «...Συγχωρήσατέ με λοιπόν εάν προτιμώ να είμαι δυσάρεστος τώρα αλλά ασφαλής εις το μέλλον, αντί να είμαι τώρα ευχάριστος και να οδηγήσω τη χώρα εις την καταστροφήν». Ολόκληρη η στιχομυθία αναφέρεται στο βιβλίο του Σπύρου Γασπαρινάτου «Απελευθέρωση, Δεκεμβριανά, Βάρκιζα», τόμος Α, εκδ. Σιδέρης, σελ. 45-48. Ο Τσόρτσιλ αναγκάστηκε προς το παρόν να υποχωρήσει.
H απελευθέρωση
Στις 12 Οκτώβρη του 1944 μετά από σχεδόν 4 χρόνια ναζιστικής κατοχής οι Γερμανοί φεύγουν από την Αθήνα. Η αποχώρησή τους από το ελληνικό έδαφος επισπεύσθηκε, γιατί οι νίκες του Κόκκινου Στρατού στα Βαλκάνια και η επέλασή του προς δυτικά και νότια δεν τους άφηνε πολλά περιθώρια. Αν έμεναν λίγο ακόμα στην Ελλάδα το πιο πιθανό ήταν να εγκλωβίζονταν στα Βαλκάνια. Την ίδια κιόλας μέρα, όλος ο λαός της Αθήνας μαθαίνει το χαρμόσυνο νέο και πλημμυρίζει τους δρόμους της πρωτεύουσας. Η γιορτή που στήθηκε ήταν ανεπανάληπτη. Από κάθε γωνιά της Αθήνας ξεχύνεται κόσμος με πανό και σημαίες, ζητωκραυγάζοντας για τη μεγάλη νίκη. Μέσα σε ένα παραλήρημα χαράς νέοι, γέροι, άντρες, γυναίκες και παιδιά γιόρταζαν μια πραγματικότητα μοναδική, ένα γεγονός που δεν είχαν ξαναζήσει.
Οι στιγμές ήταν ιστορικές. Δεν ήταν μόνο το γεγονός της απελευθέρωσης από τους Γερμανούς. Μεγαλύτερη σημασία είχε το γεγονός ότι τη νίκη αυτή την κέρδισε ο ίδιος ο λαός, η ιστορία γράφτηκε με τις δικές του θυσίες, χωρίς η αστική τάξη και οι εκπρόσωποί της να έχουν σ’ αυτό κανένα μερίδιο. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ήταν απέναντι από το λαό, μαζί με τον κατακτητή. Ηταν, ακόμα, μια νίκη επί του ελληνικού φασισμού και της προπολεμικής λαομίσητης μεταξικής δικτατορίας. Μιας δικτατορίας που δεν κατάφερε να λυγίσει τον πατριωτισμό των Ελλήνων. Αντίθετα ο ελληνικός λαός κάτω από τραγικές συνθήκες κατάφερε να οργανωθεί μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και να σαρώσει όλα όσα αντιπροσώπευε το παλιό τυραννικό καθεστώς. Ταυτόχρονα άρχισε να οικοδομεί στην ύπαιθρο την νέα κοινωνία, τη λαοκρατική Ελλάδα.
Όμως η ηγεσία του ΚΚΕ δεν στάθηκε ούτε τις στιγμές αυτές στο ύψος που απαιτούσαν οι περιστάσεις. Στις 13 Οκτώβρη το ΠΓ του ΚΚΕ απηύθυνε στο λαό χαιρετισμό, όπου, συνεχίζοντας τα ολέθρια λάθη των Συμφωνιών του Λιβάνου και της Καζέρτας, επιβεβαίωνε τη στήριξη στην κυβέρνηση και τους άγγλους ...συμμάχους:
«Η ηρωική Αθήνα είναι πια ελεύθερη. Ο περήφανος λαός της αναπνέει τον αέρα της λευτεριάς. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας τις μεγάλες αυτές στιγμές χαιρετίζει τον ηρωικό λαό της Αθήνας, που τρία ολόκληρα χρόνια αγωνίστηκε θαρραλέα για την απελευθέρωση της Ελλάδας μας, τους ήρωες και μάρτυρες της λευτεριάς.
Κομμουνιστές!
Συνεχίστε στο πλευρό της Εθνικής Κυβέρνησης και των Μεγάλων μας Συμμάχων με μεγαλύτερη ορμή τον αγώνα για την απελευθέρωση και της τελευταίας σπιθαμής εδάφους της Πατρίδας μας. Για την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της Ελλάδας.
Ζήτω ο ηρωικός ελληνικός λαός.
Ζήτω η Αθήνα, η ακρόπολη της ελληνικής Λευτεριάς.
Ζήτω η Εθνική μας Κυβέρνηση.
Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ»
(Γασπαρινάτος, Α, σελ. 71)
Η απόφαση του ΠΓ αναφέρεται ακόμα στην λαοκρατία με την έννοια ότι περιμένει από την κυβέρνηση να την εφαρμόσει, καθώς και την τιμωρία των συνεργατών με τον κατακτητή. Πολύ σωστά κριτικάροντας ο Θ. Χατζής την απόφαση αυτή, λέει ότι «ούτε μια λέξη για τη διατήρηση του ΕΛΑΣ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής, ούτε κουβέντα για το λαοδημιούργητο θεσμό της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης ...Είχε παραδεχτεί πια πως ο δρόμος προς την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας έκλεισε και ότι θα έπρεπε στο εξής το κίνημα να υπολογίζει σε ειρηνικές δημοκρατικές κατακτήσεις μέσα στο αστικό καθεστώς, με συνταγματικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες». (Χατζής, Δ, σελ. 45-46)
Οι επόμενες μέρες θα επαληθεύσουν με τον πιο τραγικό τρόπο τη λανθασμένη τακτική του ΚΚΕ. Δεν επέλεξε να ξεκαθαρίσει μια και καλή την κατάσταση, όταν το αστικό κράτος ήταν ακόμα ανοργάνωτο, αλλά άφησε την αντίδραση να επιλέξει αυτή, το που και πότε.
Βιβλιογραφία
1. Σταύρου Αβδουλου, «Γιατί χάθηκε η νίκη», εκδ. Προσκήνιο
2. Σόλωνα Γρηγοριάδη, «Συνοπτική ιστορία της Εθνικής αντίστασης 1941-1944», εκδ. Καπόπουλος
3. Φοίβου Γρηγοριάδη, «Βρετανοί, το αντάρτικο, απελευθέρωσις» (τόμοι 7, 8), εκδ. Νεόκοσμος
4. Mark Mazower: «Στην Ελλάδα του Χίτλερ», εκδ. Αλεξάνδρεια
5. «Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης 1940-1945», συλλογικό, εκδ. Σύγχρονη Εποχή
6. Dominique Eudes, «Οι καπετάνιοι», εκδ. Εξάντας.
7. Βάσου Μαθιόπουλου, «Ο Δεκέμβρης του 1944», εκδ. Νέα Σύνορα - Λιβάνη
8. Θ. Χατζή «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε» τόμοι Γ, Δ, εκδ. Δωρικός
9. Σπύρου Γασπαρινάτου «Απελευθέρωση, Δεκεμβριανά, Βάρκιζα», τόμος Α, εκδ. Σιδέρης
10. Νίκου Ψυρούκη, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας» τόμος Α, εκδ. επικαιρότητα
11. Τάσου Βουρνά, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας», εκδ. Τολίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου