Η ονομασία του ιστολογίου είναι ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Σαμαρά "1917-1953, Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει"

Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2015

Ιστορία του ΔΣΕ - 6. Λαϊκή εξουσία και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στα βουνά


Προλεταριακή Σημαία φ. 560 18-11-2006

Οι ΗΠΑ απειλούν. Αφιξη του Βαν Φλιτ

Στις αρχές του 1948, αμέσως μετά την ίδρυση της Κυβέρνησης του Βουνού, οι ΗΠΑ απειλούν ανοιχτά τις βαλκανικές χώρες ότι σε περίπτωση που την αναγνωρίσουν θα θεωρηθεί αυτό ως μη φιλική πράξη. Επίσης ο Τρούμαν δηλώνει στο Κογκρέσο ότι «αν παραστεί ανάγκη είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε περισσότερη και πληρέστερη βοήθεια προς την Ελλάδα» (Βουρνάς, σελ. 187). Ηταν πλέον μια σαφέστατη απειλή για αποστολή εκστρατευτικού σώματος Αμερικανών στην Ελλάδα. Στις 24 Φλεβάρη του 1948 φτάνει ο νέος αρχηγός της αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής, στρατηγός Τζέϊμς Βαν Φλιτ. Είναι ιστορική η υποδοχή που του επιφύλαξε ο υπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος στο αεροδρόμιο: «Στρατηγέ, καλώς ήλθατε στο σπίτι σας», και δείχνοντάς του το ελληνικό στρατιωτικό άγημα, του είπε: «Ιδού ο στρατός σας». Στο λίγο θα ξεκινήσουν ευρείες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των ανταρτών σ’ όλη τη χώρα.




Η δολοφονία του Πολκ

Σε άλλη μια προσπάθεια δημιουργίας αντάρτικων πυρήνων στην Αθήνα δολοφονείται ο υπουργός δικαιοσύνης Χρήστος Λαδάς από τον αντάρτη Ευστράτιο Μουτσογιάννη. Και σ’ αυτήν την περίπτωση όπως και στη Θεσσαλονίκη ο αντάρτης συλλαμβάνεται και ο ένοπλος παράνομος μηχανισμός της Αθήνας εξαρθρώνεται.

Υπήρξε όμως ένα ακόμη σημαντικό γεγονός που αποκάλυψε πολλά σχετικά με τη δράση των ξένων πρακτόρων στην Ελλάδα. Το πρωί της 16ης Μαΐου του 1948 βρίσκεται το πτώμα του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Ηταν γνωστό ότι ο Πολκ ήταν προοδευτικός και δεν έκρυβε τη συμπάθειά του προς την Αριστερά. Μάλιστα σκόπευε να καταγγείλει στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ τη δράση των Αμερικάνων στην Ελλάδα. Επίσης είχε κανονίσει να πάρει μια συνέντευξη από το Μάρκο Βαφειάδη αλλά δεν πρόλαβε. Για τη δολοφονία κατηγορούνται δύο στελέχη του ΚΚΕ, οι Μουζενίδης και Βασβανάς, σε συνεργασία με τον Ελληνα δημοσιογράφο Γρηγόρη Στακτόπουλο ο οποίος και συλλαμβάνεται στις 14 Αυγούστου. Καταδικάζεται, αφού «ομολόγησε», σε ισόβια ως ηθικός αυτουργός. Αργότερα θα αποκαλυφθεί ότι η «ομολογία» έγινε μετά από εκβιασμό και ανταλλάγματα, ο Μουζενίδης είχε σκοτωθεί ένα πριν τη δολοφονία του Πολκ και ο Βασβανάς βρισκόταν όλο το πρώτο εξάμηνο του ’48, με το ΔΣΕ στην ανατολική Μακεδονία. Όλα τα κατοπινά στοιχεία δείχνουν πως πίσω από τη δολοφονία κρυβόταν ο πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις, Ράνταλ Κόουτς.



Μορφές λαϊκής εξουσίας στην Ελεύθερη Ελλάδα

Στις απελευθερωμένες από τους αντάρτες περιοχές είχαν ήδη αρχίσει να δημιουργούνται μορφές λαϊκής εξουσίας και να οργανώνεται στοιχειωδώς μια κρατική υπόσταση. «Πληροφορίες από αντάρτικες πηγές βεβαιώνουν ότι σε όλα τα χωριά της περιοχής είχε καταβληθεί προσπάθεια να υπάρξει μια οργάνωση κοινωνικής, αλλά και δημόσιας ζωής, ανάλογη με εκείνη πού είχε μεθοδευτεί κατά την Κατοχή στα βουνά της Ελλάδας, πού επικρατούσε το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ. Ετσι, στις περιοχές του Γράμμου λειτούργησε η αυτοδιοίκηση, η λαϊκή δικαιοσύνη σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια κλίμακα, η τοπική εκπαίδευση με βιβλία που είχαν γραφεί και εκδοθεί για τα σχολεία της περιοχής. Επίσης κυκλοφορούσε πλήθος εντύπων, από τις εφημερίδες του κινήματος, δελτία ειδήσεων, μέχρι και περιοδικά ή βιβλία με ιδεολογικό προβληματισμό. Η οικονομία της περιοχής ήταν θεμελιωμένη σ' ένα σύστημα ανταλλακτικών σχέσεων, με βασικό είδος το σιτάρι ή, όπως το έλεγαν οι χωρικοί, το γέννημα. Αυτό αποτελούσε τη "νομισματική" βάση που καθόριζε το ποσό των ανταλλαγών». (Βουρνάς, σε. 218-219).



Οι επιχειρήσεις Χαραυγή και Κορωνίς

Από την άνοιξη του ’48 το αστικό κράτος υπό τις εντολές των ΗΠΑ αρχίζει να ανασυγκροτείται. Ηθελε πάση θυσία να ξεμπερδεύει με το αντάρτικο, να συντρίψει τον ελληνικό λαό που ξεσηκώθηκε, να διαγράψει από τη λαϊκή μνήμη τις δομές εξουσίας που άρχισαν να μορφοποιούνται στα βουνά.

Στο κοινωνικό πεδίο ο ΑΝ (Αναγκαστικός Νόμος) 509 συμπληρώνεται από τον ΑΝ 516/1948 «Περί ελέγχου νομιμοφροσύνης των δημοσίων υπαλλήλων και υπηρετών», τον ΑΝ 512/1948 «Περί μέτρων ασφαλείας εταιρειών κοινής ωφέλειας», το Νομοδιάταγμα 616/1948 «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των διατάξεων περί επιθεωρήσεως πειθαρχικής διώξεως και παύσεως των δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων» καθώς και άλλους νόμους που νομιμοποιούν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις εκτοπίσεις κ.α. Ετσι ο λαός χωρίζεται σε «νομιμόφρονες ή εθνικόφρονες» και σ’ αυτούς με «αντεθνικές αντιλήψεις». Μόνο οι νομιμόφρονες μπορούσαν να εργαστούν στο δημόσιο, αφού υπογράψουν έναν επίσημο τύπο δήλωσης σε μορφή ερωτηματολογίου σχετικό με όλα τα προσωπικά στοιχεία των εργαζομένων.

Σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών η CIA, υπό την εποπτεία του Τομ Καραμεσίνη, οργανώνει ένα τεράστιο δίκτυο πρακτόρων, που βρίσκονται σε κάθε σημείο της χώρας, συλλέγοντας πολύτιμες πληροφορίες.

Στο στρατιωτικό πεδίο αρχίζουν οι επιχειρήσεις «Χαραυγή» και «Κορωνίς» του κυβερνητικού στρατού για την εκκαθάριση της Στερεάς Ελλάδας και του Γράμμου αντίστοιχα από τους αντάρτες. Υπεύθυνος για την πρώτη ο αντιστράτηγος Θρ. Τσακαλώτος και για τη δεύτερη ο αντιστράτηγος Β. Καλογερόπουλος. Με την επιχείρηση Χαραυγή κατορθώνουν από τα μέσα Γενάρη μέχρι τα τέλη Μάη να εκδιώξουν τους αντάρτες από τη Στερεά προς το Γράμμο αλλά όπως ομολογεί και ο ίδιος ο στρατηγός Ζαφειρόπουλος δεν κατάφεραν να εξαρθρώσουν τις αντάρτικες δυνάμεις. Ο Γράμμος ήταν το επόμενο πεδίο αναμέτρησης (σχέδιο Κορωνίς). Η επίθεση ξεκινά στις 10 Ιούνη με 80.000 άνδρες του κυβερνητικού στρατού εναντίον 11.000 ανταρτών του Γράμμου. Η αεροπορία δοκιμάζει τις καινούργιες αμερικανικές εμπρηστικές βόμβες που ήταν υποκατάστατο των ναπάλμ και εξίσου καταστρεπτικές. Χρησιμοποιήθηκαν στη Θεσσαλία και στα βουνά ερημώνοντας ολόκληρες περιοχές. Ο ΔΣΕ όμως υπό τις διαταγές του Μάρκου Βαφειάδη κατάφερε να αποκρούσει όλες τις επιθέσεις και με καταπληκτικούς ελιγμούς μέσα σε δύσβατα βουνά περνούσε από την άμυνα στην επίθεση. Στα Ζαγοροχώρια η μεραρχία του Γιαννούλη ταλαιπώρησε τον κυβερνητικό στρατό, χωρίς να υποστεί απώλειες. Η Αλεβίτσα που ήταν από τους βασικούς στόχους του στρατού δεν κατελήφθη. Τελικά ο κυβερνητικός στρατός προσανατολίστηκε στην κατάληψη της κορυφής «Κλέφτης» που ήταν βασικό οχυρό χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η επιχείρηση Κορωνίς ήταν μια πανωλεθρία για τον μοναρχοφασιστικό στρατό. Οι απώλειές του ξεπερνούσαν τους 14.000 άνδρες. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ ήταν σχεδόν άθικτες, όμως το έδαφος στο οποίο δρούσαν είχε περιοριστεί.



Ο πρέσβης Γκρέιντι και τα οικονομικά της Ελλάδας

Τον Ιούλιο του ’48, την προώθηση του σχεδίου Μάρσαλ αναλαμβάνει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας για την Ευρωπαϊκή Ανόρθωση. Οι μισθοί καθηλώνονται, οι τιμές πώλησης των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς καθορίζονται αποκλειστικά από τον Οργανισμό αυτό. Το αποτέλεσμα ήταν η ληστεία της αργατιάς, οι πιστώσεις να δίνονται σε συνθήκες πληθωρισμού και οι τοκογλύφοι να δρουν ανεξέλεγκτα. Πολλά σκάνδαλα αποκαλύφθηκαν όπως με το βαμβάκι της UNRRA που πήγαινε παράνομα σε βιομηχανίες, η κατάχρηση του Μπακόπουλου (αξιωματικού στο Λιμενικό), το σκάνδαλο στο υπουργείο Πρόνοιας και το πιο σημαντικό το λαθρεμπόριο χρυσών λιρών και ρολογιών στην Ελβετίας στο οποίο αναμιγνυόταν ο μεγαλοβιομήχανος Αλέξανδρος Κανελλόπουλος και ο βουλευτής Σπύρος Μαρκεζίνης

Στις 18 Ιούλη του ’48 έρχεται στην Ελλάδα ο νέος Αμερικανός πρέσβης Χένρι Γκρέιντι στη θέση του Μακβί και αναλαμβάνει προσωπικά τη διεύθυνση της AMAG. Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί την πλήρη μετατροπή της χώρας σε προτεκτοράτο των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί πλέον ελέγχουν τα πάντα. Είναι χαρακτηριστική η απάντηση που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση σε επιτροπή των δημοσίων υπαλλήλων που ζήτησε αύξηση μισθών ότι «το θέμα ξεφεύγει από τη δική μας αρμοδιότητα και εξαρτάται αποκλειστικά από τους Αμερικάνους». (Θεοδωρόπουλος, σελ. 126). Μάλιστα το «Βήμα» στις 23 Ιούλη με ειρωνεία, παρότρυνε της επιτροπή να πάει στο Παρίσι να συζητήσει το αίτημα με τον Χάριμαν που ήταν υπεύθυνος του σχεδίου Μάρσαλ.

Ο ίδιος ο Γκρέιντι τον Αύγουστο σε ειδική σύσκεψη με τους αρχηγούς των ελληνικών κομμάτων τους νουθετεί για το πώς πρέπει να φέρονται οι βουλευτές τους στις συνεδριάσεις της βουλής. Επίσης με προσωπική του παρέμβαση έγινε αναπροσαρμογή στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, καθορίστηκαν οι τιμές των νωπών και ξηρών καρπών, απαγορεύτηκαν οι ιδιωτικές ανταλλαγές με το εξωτερικό, ανασυγκροτήθηκαν πολλές δημόσιες υπηρεσίες κ.α. Οι αρμοδιότητες των οικονομικών υπουργείων είχαν πλέον καταργηθεί.



Βιβλιογραφία

Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, Ν. Ψυρούκης, τ.1, Επικαιρότητα

Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, ο εμφύλιος, Τ. Βουρνάς, Τολίδη

Η Ελλάδα στις φλόγες του εμφυλίου πολέμου, Χρ. Καινούργιος (Βρασίδας), Σοκόλη

Ο αγώνας του ΔΣΕ, Βασ. Μπαρτζιώτα, Σύγχρονη Εποχή

Από το δόγμα Τρούμαν στο δόγμα Χούντα, Σπ. Θεοδωρόπουλος, Παπαζήση

Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Ν. Κυρίτσης, Σύγχρονη Εποχή

Εμφύλιος πόλεμος 1944-1949, Φ. Γρηγοριάδης, τ.9, Νεόκοσμος



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου