Καλοκαίρι του 1948. Ο αστικός στρατός είχε αρχίσει τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε Στερεά Ελλάδα και Γράμμο. Οι κωδικές τους ονομασίες ήταν «Χαραυγή» και «Κορωνίς». Με τη βοήθεια των Αμερικάνων σε χρήμα και πολεμικό υλικό (οι πρώτες εμπρηστικές βόμβες έπεσαν στο Γράμμο) κατάφεραν να καταλάβουν σημαντικά υψώματα και να αναγκάσουν τους αντάρτες του ΔΣΕ να πραγματοποιήσουν τον περίφημο ελιγμό του Γράμμου και από το Γράμμο όλες οι δυνάμεις να μεταφερθούν στο Βίτσι με υποδειγματική τάξη, μυστικότητα και ταχύτητα κάτω απ’ τη μύτη του μοναρχοφασιστικού στρατού.
Καταλήψεις πόλεων
Παρ’ όλες τις δυσκολίες οι αντάρτες του ΔΣΕ επιχειρούν εφόδους και καταλαμβάνουν σημαντικές πόλεις. Όπως η κατάληψη της Καρδίτσας στις 12-12-1948 και της Νιγρίτας στις 23-12-1948. Μπορεί να μη διαρκούν πολλές μέρες αλλά το όφελος είναι πολλαπλό. Ανεφοδιασμός σε όπλα και τρόφιμα, στρατολόγηση νέων μαχητών αλλά και ψυχολογική και ηθική υποστήριξη των ανταρτών και του λαού. Αντίθετα το πλήγμα για τις κυβερνητικές δυνάμεις από τις καταλήψεις των πόλεων είναι βαρύ. Σπάσιμο του ηθικού του στρατού και πολλές αυτομολήσεις.
Το Γενάρη του 1949 πραγματοποιείται στο Γράμμο η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Η τεράστια αμερικανική βοήθεια καθώς και η αύξηση του αστικού στρατού σε 300.000 προβληματίζει την ΚΕ. Παρόλα αυτά αποφασίζει τη συνέχιση του αγώνα. Στα μέσα του Γενάρη ο ΔΣΕ με επικεφαλής το Δημήτρη Βλαντά καταλαμβάνει τη Νάουσα για τρεις μέρες. Οι αντάρτες αδειάζουν τις αποθήκες του στρατού και παίρνουν 230 αιχμάλωτους στρατιώτες. Στα θετικά της επιχείρησης καταγράφεται και η στρατολόγηση μερικών εκατοντάδων νέων μαχητών. Στις 19 του Γενάρη ο ΔΣΕ με δύναμη περίπου 3.000 αντάρτες, υπό την ηγεσία του Χαρίλαου Φλωράκη (Γιώτη) και Γιάννη Αλεξάνδρου (Διαμαντή), καταλαμβάνει το Καρπενήσι για 18 μέρες.
Οι σημαντικές αυτές επιτυχίες οδήγησαν την ηγεσία του ΔΣΕ να αποφασίσει και την κατάληψη της πόλης της Φλώρινας. Δύσκολος στόχος. Η πόλη ήταν προχωρημένο οχυρό και κέντρο εφοδιασμού του αστικού στρατού και ήδη είχε προηγηθεί μια ανεπιτυχής προσπάθεια κατάληψής της από τους αντάρτες το Νοέμβρη του 1948.
Η σημασία της κατάληψης της Φλώρινας περιγράφεται στην Έκθεση του Γούσια για τη μάχη: «…Πιστεύουμε ότι η απελευθέρωση και το κράτημα μιας πόλης θα σημειώσει την αρχή μιας αποφασιστικής στροφής. Η μεγάλη στρατιωτική σημασία αυτής της επιχείρησης, επίσης ήταν φανερή. Μ’ αυτήν την επιχείρηση μπορούσαμε να συντρίψουμε τη δεύτερη μοναρχοφασιστική μεραρχία και σε σημαντικό βαθμό και τις ενισχύσεις που αναγκαστικά θα έφερνε ο εχθρός κατά τη διάρκεια αυτής της επιχείρησης. Μ’ αυτή την επιχείρηση κάμποσες χιλιάδες νέοι μαχητές και μαχήτριες θα περνούσαν στις γραμμές του στρατού μας. Ο εφοδιασμός της δεύτερης μοναρχοφασιστικής μεραρχίας θα έπεφτε στα χέρια του στρατού μας, νέες δυνατότητες θα ξανοίγονταν μπροστά στο κίνημα μας» (Δημοκρατικός Στρατός, περιοδικό του ΔΣΕ, Απρίλης του 1949)
Η μάχη
Οι αντάρτες του ΔΣΕ, με βάση το Βίτσι, είχαν παρατάξει στα περίχωρα της πόλης 4 Ταξιαρχίες, μέλη της Σχόλης Αξιωματικών, 4 πυροβολαρχίες και μερικούς λόχους σαμποτέρ και κυνηγών αρμάτων μάχης. Διοικητής ήταν ο Γιώργης Βοντίτσιος (Γούσιας) και Πολιτικός Επίτροπος ο Δημήτρης Βλαντάς.
Ο αστικός στρατός ήταν οχυρωμένος μέσα στην πόλη με 3 Ταξιαρχίες, σημαντική δύναμη πυροβολικού και Μονάδες Εθνικής Ασφάλειας (ΜΕΑ).
Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε τη νύχτα 11 με 12 Φλεβάρη του 1949 και διήρκεσε περισσότερο από 24 ώρες. Το σχέδιο από τη μεριά των ανταρτών ήταν η επίθεση των μαχητών της Σχολής Αξιωματικών - κάτι που επετεύχθη ως ένα βαθμό - και στη συνέχεια η ενίσχυσή τους από τις υπόλοιπες δυνάμεις.
Όμως ο αιφνιδιασμός δεν πραγματοποιήθηκε. Τα τμήματα του αστικού στρατού που βρίσκονταν μέσα στην πόλη ήταν προετοιμασμένα και με την υποστήριξη της αεροπορίας και τεθωρακισμένων αρμάτων μάχης κατάφεραν να αποκρούσουν τους άνδρες του ΔΣΕ. Οι μάχες ήταν σκληρές και σε πολλές περιπτώσεις σώμα με σώμα. Κομβικά υψώματα όπως το 1033 άλλαζαν χέρια πολλές φορές στη διάρκεια της μάχης. Παρά τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων και τα πενιχρά μέσα υποστήριξης του αντάρτικου στρατού (π.χ. δεν υπήρχε ουσιαστική δυνατότητα επικοινωνίας των τμημάτων που επιχειρούσαν) οι αντάρτες κατάφεραν να προκαλέσουν σοβαρά πλήγματα στον κυβερνητικό στρατό και σημαντικές απώλειες. Υπήρξαν όμως μια σειρά από τακτικά λάθη (όπως η μη έγκαιρη χρησιμοποίηση των εφεδρειών κ.α.) με αποτέλεσμα η έκβαση της μάχης να είναι μια συντριπτική ήττα με βαριές απώλειες των ανταρτών (με περισσότερους από 400 νεκρούς αντάρτες και πάνω από 900 τραυματισμένους). Χαρακτηριστικό της κτηνωδίας των νικητών ήταν η μαζική ταφή νεκρών αλλά και τραυματισμένων(!) σε λάκκο σε ένα χωράφι της περιοχής Άγιος Γεώργιος στα νοτιοανατολικά της πόλης.
Η μάχη της Φλώρινας και η ήττα των ανταρτών έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από το μετεμφυλιακό κράτος. Σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε από την αστική προπαγάνδα ενάντια στον «κομμουνιστικό κίνδυνο». Επισκέψεις από τη Φρειδερίκη, ανέγερση ανδριάντων και αντικομμουνιστικές φιέστες και ομιλίες συμπλήρωναν το απαραίτητο σκηνικό. Ακόμα και σήμερα πραγματοποιούνται συγκεντρώσεις φασιστών και επίσημων αρχών της περιοχής. Όπως η φετινή τής Ενωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο όπου έκτος της αντικομμουνιστικής χολής που ξερνούσε ο ομιλητής, αποκάλυψε και την παρουσία εκπροσώπου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ!!
Ο αγώνας των μαχητών του ΔΣΕ στη Φλώρινα αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα την περίοδο 1946-1949, ανεξάρτητα με την κατάληξή του, δεν μπορεί να διαγραφεί. Οι χιλιάδες άνδρες και γυναίκες του ΔΣΕ που θυσιάστηκαν για την λευτεριά και την κοινωνική δικαιοσύνη παραμένουν πάντα ζωντανοί στη μνήμη των επόμενων γενιών. Ο σκοταδισμός και η βαρβαρότητα δεν μπορούν να νικήσουν τα υψηλά ιδανικά για τα οποία αγωνιστήκαν οι αντάρτες και οι αντάρτισσες του ΔΣΕ, παρά τους δυσμενείς συσχετισμούς της περιόδου. Ο λαός μας κατάφερε σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’40 να υψώσει το ανάστημά του στα βουνά και τις πόλεις της πατρίδας μας. Η τιμή ανήκει σε όλους εκείνους που με το όπλο στο χέρι αναμετρήθηκαν με το φασισμό και τον ιμπεριαλισμό για μια καλύτερη κοινωνία.
Βιβλιογραφία
1. Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, Ν. Ψυρούκης, τ.1, Επικαιρότητα
2. Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, ο εμφύλιος, Τ. Βουρνάς, Τολίδη
3. Η Ελλάδα στις φλόγες του εμφυλίου πολέμου, Χρ. Καινούργιος (Βρασίδας), Σοκόλη
4. Ο αγώνας του ΔΣΕ, Βασ. Μπαρτζιώτα, Σύγχρονη Εποχή
5. Από το δόγμα Τρούμαν στο δόγμα Χούντα, Σπ. Θεοδωρόπουλος, Παπαζήση
6. Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Ν. Κυρίτσης, Σύγχρονη Εποχή
7. Εμφύλιος πόλεμος 1944-1949, Φ. Γρηγοριάδης, τ.9, Νεόκοσμος
8. Το ΚΚΕ. Επίσημα κείμενα, τ.6, Σύγχρονη εποχή
9. Ο ελληνικός εμφύλιος μέσα από το γαλλικό τύπο, Νάση Μπαλτά, Οδυσσέας
10. Δημοκρατικός Στρατός, περιοδικό του ΔΣΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου