Προλεταριακή Σημαία φ. 562 16-12-2006
Η δυσκολία που συναντούσε ο κυβερνητικός στρατός, έστω και στον περιορισμό τού αντάρτικου, ανάγκασε τους Αμερικάνους να επιβάλουν τους τελευταίους μήνες του ’48 αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών σε όλη τη χώρα για να απομονωθούν οι αντάρτες και να είναι ευκολότερες οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Ο ταγματάρχης Ο’ Μπάλανς με μεγάλη ειλικρίνεια (και κυνικότητα) αναφέρει για το μέτρο αυτό: «Είχε πολύ μεγαλύτερο αποτέλεσμα από ό,τι πιστεύτηκε γενικά. Μετακίνησε ολόκληρους πληθυσμούς. Οροθέτησε μια "γραμμή μετώπου". Εμπόδισε την "μυστική διείσδυση". Και δημιούργησε ένα κάλυμμα σιωπής γύρω απ’ όσα συνέβαιναν... Η σκληρή αυτή πολιτική της μετακίνησης χιλιάδων ανθρώπων, ήταν δύσκολο να αποφασιστεί από μια κυβέρνηση, ακόμα και σε καιρό πολέμου. Και η ελληνική κυβέρνηση είχε διστάσει για πολύ καιρό. Όταν όμως εφαρμόστηκε η μέθοδος αυτή, πρόσφερε πλούσιους τους καρπούς της...». (Θεοδωρόπουλος, σελ. 139)
Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις ξεκίνησαν από την Πελοπόννησο όπου αρχηγός των ανταρτών ήταν ο Στέφανος Γκιουζέλης. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο αστικός στρατός εξαρθρώνει το αντάρτικο. Με διαταγές του Τσακαλώτου και του στρατιωτικού διοικητή της Πελοποννήσου Θ. Πετζόπουλου, ο στρατός προχώρησε σε πογκρόμ εναντίον όλων των θεωρούμενων ως αριστερών σε πόλεις και χωριά. Το αποτέλεσμα ήταν χιλιάδες λαού να ξεσπιτωθούν, να μετατραπούν σε πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα και να διαφύγουν στα βουνά. Οσοι δεν τα κατάφερναν είτε εκτελούνταν είτε στέλνοντας κατευθείαν στα ξερονήσια.
Βλέποντας οι Αμερικάνοι ότι άρχισαν να διαμορφώνονται καλύτεροι όροι για την επικράτησή τους, απέκλεισαν κάθε περίπτωση συμβιβασμού που είχε προταθεί από πολλές πλευρές, όπως του υπουργού Εξωτερικών Τσαλδάρη που αποκάλυψε ότι είχε μυστικές διαπραγματεύσεις με τον Τίτο ώστε να μεσολαβήσει ή τον υπουργό Εξωτερικών της Αυστραλίας Έβατ που προσπάθησε να φέρει σε επαφή τις κυβερνήσεις Ελλάδας, Αλβανίας και Βουλγαρίας. Ο Γκρέιντι κατηγορηματικά δηλώνει: «Αποκλείεται οποιουδήποτε είδους συμβιβασμός ή συμφωνία με τους κομμουνιστές στην Ελλάδα. Το λόγο έχουν τα όπλα». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Βαν Φλιτ: «Ή κατάθεση των όπλων άνευ όρων ή θάνατος». (Από το δόγμα Τρούμαν… σελ. 144)
Σχέδιο «Πύραυλος»
Ετσι την άνοιξη του ’49 συνεχίζονται οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού. Ο Τσακαλώτος που ήδη το Φλεβάρη ανακατέλαβε το Καρπενήσι, από τις αρχές Μάη θέτει σε εφαρμογή το σχέδιο «Πύραυλος» με στόχο την εκκαθάριση της Στερεάς. Η επιχείρηση διαρκεί δυο μήνες, πετυχαίνει και οι αντάρτες αναδιπλώνονται στο Γράμμο.
Όμως παρά τα χτυπήματα που δέχονταν οι αντάρτες διέθεταν πολλές ακόμα δυνάμεις ικανές να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα. Όπως για παράδειγμα η μεγάλη επίθεση του ΔΣΕ για την κατάληψη ενός στρατηγικής σημασίας οχυρού του κυβερνητικού στρατού στο Γράμμο, που στέφθηκε με επιτυχία.
Στις 21 Ιούλη σκοτώνεται ο θρυλικός Διαμαντής. Το ίδιο διάστημα (στην οπισθοχώρηση από τη Στερεά στο Γράμμο) συλλαμβάνεται ο ταξίαρχος του ΔΣΕ Πυθαγόρας. Καταδικάζεται σε θάνατο στη Λάρισα και εκτελείται αμέσως. Παράλληλα γίνονταν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην κεντρική και δυτική Μακεδονία.
Στις 24 Ιούνη του ’49 πεθαίνει ο υπέργηρος Σοφούλης. Νέος πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο εξωκοινοβουλευτικός τραπεζίτης Αλέξανδρος Διομήδης. Ηταν η τέλεια επιλογή για τους Αμερικανούς. Άνθρωπος με ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ (οι Αμερικάνοι σκέφτονταν από τώρα την περίοδο μετά τον εμφύλιο) και επίσης μέχρι τότε δεν ήταν αναμεμιγμένος με την πολιτική, άρα «ουδέτερος», αναβαπτίζοντας έτσι την κυβέρνηση, που κατά τ’ άλλα δεν άλλαξε καθόλου.
Σχέδιο «ΠΥΡΣΟΣ»
Στις 11 Ιούλη επέρχεται η οριστική ρήξη του Τίτο με το Ζαχαριάδη. Ο Τίτο κλείνει και επίσημα πλέον τα σύνορα. Οι αντάρτες δεν έχουν πλέον δυνατότητες εξόδου στη Γιουγκοσλαβία.
Την 1η-2η Αυγούστου μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο «Πυρσός Α΄» του Βαν Φλιτ για την οριστική συντριβή του ΔΣΕ. Ο κυβερνητικός στρατός ως την 8η Αυγούστου επιτίθεται παραπλανητικά στο ανατολικό Γράμμο ώστε να υποχωρήσουν οι δυνάμεις των ανταρτών στο Βίτσι. Στις 10-16 Αυγούστου γίνεται μεγάλη επίθεση στο Βίτσι («Πυρσός Β΄»). Πολλοί αντάρτες καταφέρνουν να ξαναπεράσουν στο Γράμμο. Στις 25 Αυγούστου ξεκινάει νέα επίθεση του στρατού («Πυρσός Γ΄») που είναι και η τελική φάση της μάχης στο Γράμμο και στις 30 Αυγούστου πέφτει και η τελευταία κορυφή το Κάμενικ. Ο ΔΣΕ ηττάται και ο εμφύλιος τελειώνει. Το μεγαλύτερο μέρος των ανταρτών διαφεύγει από τη Μπάρα στην Αλβανία και μετά από λίγο το ΚΚΕ ανακοίνωσε την κατάπαυση του πυρός.
Στην τελική σύγκρουση ο κυβερνητικός στρατός χρησιμοποίησε 8 μεραρχίες, δύο ανεξάρτητες ταξιαρχίες, 14 ελαφρά τάγματα πεζικού, 150 πυροβόλα, 200 άρματα μάχης και πολλά τεθωρακισμένα και αεροπλάνα. Συνολικά πάνω από 100.000 άνδρες πήραν μέρος στη φάση αυτή. Φυσικά δε θα πρέπει να παραλείψουμε τις εκατοντάδες βόμβες ναπάλμ που ρίχτηκαν και ερήμωσαν τεράστιες εκτάσεις, μόνο τον τελευταίο μήνα του εμφυλίου. Ο ΔΣΕ είχε περίπου 8.800 μαχητές στο Βίτσι και περίπου 6.500 μαχητές στο Γράμμο. Χρησιμοποιούσε 45 ορειβατικά πυροβόλα, 15 αντιαεροπορικά και 27 αντιαρματικά.
Μέσα σε λίγους μήνες το αντάρτικο σταμάτησε σε όσες εστίες αντίστασης υπήρχαν, με τελευταία την Κεφαλλονιά το Δεκέμβρη του ’49. Οι συνολικές απώλειες του ΔΣΕ υπολογίζονται σε 40.000. Αλλοι 60.000 κατέφυγαν στις ανατολικές χώρες ως πολιτικοί πρόσφυγες. Μέσα στους νεκρούς πρέπει να υπολογίσουμε και τους περίπου 5.000 εκτελεσθέντες της περιόδου αυτής.
Από τη μεριά του κυβερνητικού στρατού τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΣ κάνουν λόγο για 8.200 νεκρούς, όμως μάλλον ο αριθμός αυτός είναι υπερβολικά μικρός. Στην Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου που συντάχθηκε υπό τη Διεύθυνση της Ιστορίας Στρατού οι νεκροί υπολογίζονται σε 16.000. Κατά την άποψη του ΔΣΕ, οι απώλειες του κυβερνητικού στρατού είναι πολύ μεγαλύτερες. Μόνο για το 1948 (χρονιά με τις περισσότερες μάχες) αναφέρονται περίπου 31.000 νεκροί, 57.000 τραυματίες και 6.000 αιχμάλωτοι δηλαδή περίπου το 40% της δύναμης του. (Περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός», τεύχος 1, Γενάρης του 1949).
Μια μικρή αποτίμηση
Αν κάνουμε μια σύγκριση των δύο αντιπάλων θα βλέπαμε ότι η αναλογία μαχητών ήταν 1:10 υπέρ του κυβερνητικού στρατού ενώ η αντίστοιχη αναλογία σε πολεμικό υλικό ήταν 1:50. Δε θα είχε νόημα οποιαδήποτε σύγκριση για την ποιότητα και την τεχνολογία των όπλων. Παρόλα αυτά ο ΔΣΕ πάλεψε στα ίσα, βάζοντας σοβαρό πρόβλημα όχι μόνο στην ελληνική κυβέρνηση αλλά και συνολικότερα στην αμερικάνικη στρατηγική στα Βαλκάνια. Από πού αλήθεια μπόρεσε να καλυφθεί η τεράστια αυτή διαφορά σε έμψυχο και άψυχο υλικό; Για έναν αντάρτικο, έναν επαναστατικό στρατό που βγήκε μέσα από τον ίδιο το λαό, εκτός των άλλων μετράει πρώτα απ’ όλα η ψυχή. Μετράει το δίκιο του αγώνα για την υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας της πατρίδας. Μετράει η προοπτική που θα μπορούσε να έχει αυτός ο αγώνας, η λαϊκή εξουσία με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις κατακτήσεις ενός λαού. Ο ΔΣΕ πάλευε ενάντια στην τρομοκρατία, ενάντια στη νέα κατοχή της χώρας από τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές. Πάλευε για την υπεράσπιση των κατακτήσεων που κέρδισε ο λαός, με αμέτρητες θυσίες, μέσα στην δύσκολη περίοδο της ναζιστικής κατοχής. Και παρά την τελική έκβαση αυτού του αγώνα έγραψε χρυσές σελίδες στην ιστορία του. Η περίοδος του εμφυλίου πολέμου ήταν το αποκορύφωμα της ταξικής πάλης του ελληνικού λαού στον 20ο αιώνα. Τα κατοπινά χρόνια της αμερικανοκρατίας, των εξοριών, της τρομοκρατίας, των πολιτικών δολοφονιών, της χούντας, δικαίωσαν την επιλογή του λαού μας να υψώσει το ανάστημά του και αναμετρηθεί στις κορφές του Γράμμου.
Συνολική βιβλιογραφία
Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, Ν. Ψυρούκης, τ.1, Επικαιρότητα
Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, ο εμφύλιος, Τ. Βουρνάς, Τολίδη
Η Ελλάδα στις φλόγες του εμφυλίου πολέμου, Χρ. Καινούργιος (Βρασίδας), Σοκόλη
Ο αγώνας του ΔΣΕ, Βασ. Μπαρτζιώτα, Σύγχρονη Εποχή
Από το δόγμα Τρούμαν στο δόγμα Χούντα, Σπ. Θεοδωρόπουλος, Παπαζήση
Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Ν. Κυρίτσης, Σύγχρονη Εποχή
Εμφύλιος πόλεμος 1944-1949, Φ. Γρηγοριάδης, τ.9, Νεόκοσμος
Το ΚΚΕ. Επίσημα κείμενα, τ.6, Σύγχρονη εποχή
Ο ελληνικός εμφύλιος μέσα από το γαλλικό τύπο, Νάση Μπαλτά, Οδυσσέας
Δημοκρατικός Στρατός, περιοδικό του ΔΣΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου