Προλεταριακή Σημαία φ. 584, 3-11-2007
Πολλά ήταν τα επιτεύγματα των λαών της Σοβ. Ενωσης στα 40 περίπου χρόνια της προσπάθειας για οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Σε επίπεδο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, βιοτικό. Στο ζήτημα της ειρήνης, της εργασίας, της περίθαλψης, της ασφάλειας, της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της τέχνης.
Ανοιξε τεράστια ζητήματα και απέδειξε την ανωτερότητα του σοσιαλιστικού συστήματος σε οποιονδήποτε τομέα θα ήθελε κάποιος να κάνει συγκρίσεις.
Ενα από αυτά είναι και το ζήτημα της δημοκρατίας, το κατά πόσο η δικτατορία του προλεταριάτου είναι η πραγματική δημοκρατία, σε σχέση πάντοτε με την αστική δημοκρατία, δηλαδή τη δικτατορία της αστικής τάξης. Στη Σοβιετική Ενωση αυτό απαντήθηκε με τη δημιουργία των Σοβιέτ, δηλαδή των οργάνων-συμβουλίων, στα οποία συμμετείχαν όλοι οι εργαζόμενοι, αποφάσιζαν και εκτελούσαν μια σειρά ζητήματα, από το επίπεδο του εργοστασίου ή του χωριού μέχρι το επίπεδο του κράτους και της Σοβ. Ενωσης.
Τα πρώτα Σοβιέτ
Τα πρώτα Σοβιέτ δημιουργήθηκαν 12 χρόνια πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση, την περίοδο της εξέγερσης του 1905. Τη χρονιά εκείνη ξεσπά στην Πετρούπολη απεργία στο εργοστάσιο «Πουτίλοφ». Ακολουθούν τα γεγονότα της «ματωμένης Κυριακής» με τη σφαγή εκατοντάδων μπροστά στα χειμερινά ανάκτορα. Στο παλλαϊκό αίτημα για πολιτικές ελευθερίες, κανονικά μεροκάματα, παραχώρηση της γης στους ακτήμονες, σύγκληση συντακτικής συνέλευσης με βάση την καθολική και ίση ψηφοφορία, ο τσάρος απάντησε με αίμα. Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν όλη τη χρονιά. Τον Οκτώβρη πραγματοποιείται γενική απεργία με κεντρικό αίτημα το 8ωρο και ξεσπούν εξεγέρσεις στην ύπαιθρο και στο στρατό. Τότε δημιουργούνται τα Σοβιέτ στη Μόσχα, την Πετρούπολη και αλλού με συμμετοχή εργατών, αγροτών και φαντάρων.
Πολύ σύντομα τα Σοβιέτ, με πρόταση των μπολσεβίκων, αποφάσισαν το Δεκέμβρη του 1905 να κηρύξουν γενική πολιτική απεργία, που μετατράπηκε σε εξέγερση. Στη φάση αυτή τα Σοβιέτ βοήθησαν το λαό της Ρωσίας να οργανώσει την πάλη του ενάντια στον τσαρισμό και να αρχίσει σταδιακά η είσοδος ευρύτερων λαϊκών μαζών στην πολιτική πάλη.
Τα Σοβιέτ στην επανάσταση
Δώδεκα χρόνια μετά, στα 1917, στην επέτειο της «ματωμένης Κυριακής» ξεσπούν στην Πετρούπολη νέες απεργίες και διαδηλώσεις. Οι συγκρούσεις γενικεύονται, κηρύσσεται γενική απεργία, καταλαμβάνονται αστυνομικά τμήματα και ο λαός καταφέρνει να εξοπλιστεί. Καταλαμβάνονται αστυνομικά τμήματα, ανοίγουν οι φυλακές και απελευθερώνονται πολιτικοί κρατούμενοι. Την 1η Μάρτη η πόλη βρίσκεται στα χέρια των επαναστατών. Στις 27 Φλεβάρη (12 Μάρτη) δημιουργείται το Σοβιέτ των αντιπροσώπων των Εργατών και των Στρατιωτών της Πετρούπολης. Τις επόμενες μέρες γίνονται εξεγέρσεις και δημιουργούνται Σοβιέτ εργατών και αγροτών και σε άλλες πόλεις. Στις 28 Φλεβάρη (13 Μάρτη) οι επαναστάτες καταλαμβάνουν και τα τελευταία δημόσια κτίρια της Πετρούπολης, και ο τσάρος Νικόλαος ο Β΄ συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Ετσι ολοκληρώνεται η αντιμοναρχική - αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη, και εμφανίζεται στη Ρωσία η δυαδική εξουσία. Από τη μια η προσωρινή κυβέρνηση με μετριοπαθείς εκπροσώπους της αστικής τάξης και απ’ την άλλη τα Σοβιέτ των εργατών. Ομως την πλειοψηφία έχουν οι μενσεβίκοι και οι εσέροι οι οποίοι κατάφεραν να πείσουν τα σοβιέτ να συνεργαστούν με την κυβέρνηση.
Την περίοδο αυτή επιστρέφει και ο Λένιν στην Πετρούπολη και ανακοινώνει τις περίφημες «Θέσεις του Απρίλη» με τις οποίες ζητούσε όλη την εξουσία να την έχουν τα Σοβιέτ, ώστε να σταματήσει ο πόλεμος και να αρχίσει η διανομή της γης στους ακτήμονες.
Στις αρχές Ιούλη οι Μπολσεβίκοι έχουν πάρει την πλειοψηφία στα εργατικά σοβιέτ της Πετρούπολης και έχουν ήδη εξοπλιστεί. Ετσι αρχίζουν τα Σοβιέτ να λειτουργούν ως πυρήνες επαναστατικής εξουσίας κάνοντας πράξη την εργατοαγροτική συμμαχία.
Το Σεπτεμβρη του 1917 ξεσπούν συνεχώς απεργίες, οι αγρότες εξεγείρονται και καταλαμβάνουν τις περιουσίες των μεγαλογαιοκτημόνων και οι εργάτες απαιτούν εργατικό έλεγχο στην παραγωγή των εργοστασίων. Οι μπολσεβίκοι ρίχνουν το σύνθημα «Ειρήνη, Γη, Ψωμί». Ετσι μέχρι τα μέσα Σεπτέμβρη καταφέρνουν να αποκτήσουν την πλειοψηφία στα Σοβιέτ της Πετρούπολης και της Μόσχας. Το σύνθημα «όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» ξαναγίνεται επίκαιρο. Η ανατροπή δεν αργεί. Στις 17(30) Οκτώβρη στη συνεδρίαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης αποφασίζεται η τελική εξέγερση. Μέχρι τις 25 Οκτώβρη (7 Νοέμβρη) ο εξεγερμένος λαός καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Πετρούπολης. Ο κυβερνητικός στρατός έχει πλέον διαλυθεί. Η εξουσία περνά στα χέρια του Σοβιέτ της Πετρούπολης και της Μόσχας.
Σοβιέτ και σοσιαλιστική οικοδόμηση
Μια νέα εποχή ξεκινά για τη Ρωσία και για τον κόσμο ολόκληρο. Η πρώτη εργατοαγροτική κυβέρνηση είναι γεγονός. Τα Σοβιέτ έχουν πλέον την εξουσία και ο λαός μπορεί να αποφασίζει ο ίδιος για τη ζωή του. Επικεφαλής των Σοβιέτ είναι η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή (ΚΕΕ) των Σοβιέτ και το Συμβούλιο των Λαϊκών Κομισάριων (κάτι σαν Υπουργικό Συμβούλιο). Κάθε Επίτροπος του Λαού, κάθε εβδομάδα ήταν υποχρεωμένος να απολογίζεται, στην ΚΕΕ, για τη δράση του. Την ανώτατη εξουσία ασκεί το Ανώτατο Σοβιέτ που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία.
Οι πρώτες αποφάσεις σύντομα γίνονται πράξη. Απαλλοτριώνεται η μεγάλη ιδιοκτησία των φεουδαρχών χωρίς καμία αποζημίωση και μαζί με τα μοναστηριακά κτήματα παραχωρείται στους αγρότες. Θεσπίζονται ίσα δικαιώματα για όλους, άντρες και γυναίκες. Θεσμοθετείται ο εργατικός έλεγχος στα εργοστάσια (παραγωγή, αγοροπωλησία προϊόντων και υλών, οικονομική διαχείριση). Οι αποφάσεις των εργοστασιακών επιτροπών (μέσω των αιρετών τους αντιπροσώπων) ήταν δεσμευτικές για τους ιδιοκτήτες, ακόμα και για τις ξένες επιχειρήσεις.
Εθνικοποιούνται εργοστάσια και τράπεζες, καταργείται η κληρονομικότητα και διακηρύσσεται η ισότητα μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων. Σε έκτακτο Πανρωσικο Συνέδριο των Σοβιέτ των αντιπροσώπων των αγροτών στις 15 (28) Νοέμβρη εγκρίνονται τα διατάγματα για την ειρήνη και τη γη. Επίσης πραγματοποιείται η ένωση των Σοβιέτ των αντιπροσώπων των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών σε πανρωσική κλίμακα.
Στο 3ο Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ (αρχές του 1918) διακηρύσσεται η ίδρυση της νέας κρατικής οντότητας που ονομάζεται ΣΟΣΔΡ (Σοβιετική Ομόσπονδη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρωσίας). Αρχίζουν να δημιουργούνται οι πρώτες κρατικές φάρμες (σοβχόζ) και παραγωγικοί συνεταιρισμοί (κολχόζ). Ψηφίζεται το 8ωρο. Καθιερώνεται η γενική υποχρεωτική, στοιχειώδης εκπαίδευση. Οι γυναίκες έγιναν ισότιμες με τους άνδρες στην πράξη (εκλογικά δικαιώματα, αμοιβές). Ισα δικαιώματα απόκτησαν όλα τα έθνη της Ρωσίας. Μέσα στο Φλεβάρη αναμορφώνεται και το ημερολόγιο ώστε να συμβαδίζει με τις δυτικές χώρες. Το Μάρτη υπογράφεται ειρήνη (Μπεστ-Λιτόφσκ) και τερματίζεται η εμπλοκή της Ρωσίας στον πόλεμο.
Μετά τη λήξη του εμφυλίου και της ξένης επέμβασης αποφασίστηκε, στα 1922, η Ενωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, η οποία απαρτίστηκε από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, την Υπερκαυκασία και αργότερα το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Τατζικιστάν, τις χώρες της Βαλτικής και άλλες αυτόνομες περιοχές.
Φυσικά τα Σοβιέτ συνέχισαν να λειτουργούν και να παίρνουν αποφάσεις για πολλά χρόνια ακόμα, βελτιώνοντας καθημερινά το βιοτικό επίπεδο των λαών της Σοβ. Ενωσης. Πραγματοποίησαν τη γρήγορη εκβιομηχάνηση και εξηλεκτρισμό της χώρας, οργάνωσαν την κολεκτιβοποίηση και δημιούργησαν έναν ισχυρό στρατό ικανό να αντιπαρατεθεί μερικά χρόνια αργότερα με το ναζισμό και να νικήσει.
Ανεξάρτητα με την τροπή που πήραν αργότερα τα πράγματα, τα Σοβιέτ αποτέλεσαν, ιστορικά, τα πρώτα όργανα εργατικής επαναστατικής εξουσίας. Μέσα στα Σοβιέτ έγινε πραγματικότητα η εργατοαγροτική συμμαχία. Ηταν μια μορφή άμεσης λαϊκής οργάνωσης που έθεσε τα θεμέλια του σοσιαλισμού και απέδειξαν ότι οι λαοί μπορούν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους.
Βιβλιογραφία:
Απαντα Λένιν, τόμοι 22-24, 28, 4η ρωσ. έκδοση
Απαντα Στάλιν, τόμοι 3, 4, εκδ. Γνώσεις
1917-19153 - Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει, Β. Σαμαράς, εκδ. Προλεταριακή Σημαία
Παγκόσμια ιστορία, Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, τόμοι Β2 και Η, εκδ. Μέλισσα
Ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης, Jean Elleinstein, τόμος Α, εκδ. Θεμέλιο
Ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης, Ε. Χ. Καρρ, εκδ. Υποδομή
Ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκων) της Σοβιετικής Ενωσης, Εκδόσεις του Λαού
Δέκα Μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο, Τζον Ριντ, εκδ. Πολίτης
Ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης 1917-1960, Loui Aragon, εκδ. Φυτράκη
Η προλεταριακή δημοκρατία καταστέλλει τους εκμεταλλευτές, την αστική τάξη -και γι’ αυτό δεν υποκρίνεται, δεν τους υπόσχεται ελευθερία και δημοκρατία- ενώ στους εργαζόμενους παρέχει πραγματική δημοκρατία. Μόνο στη Σοβιετική Ρωσία έδωσε στο προλεταριάτο και στην τεράστια πλειονότητα των εργαζομένων της Ρωσίας στο σύνολό τους, μια πρωτοείδωτη ελευθερία και δημοκρατία, ανέφικτη για οποιαδήποτε αστική ρεπουμπλικάνικη δημοκρατία, (…) αντικαθιστώντας τον αστικό κοινοβουλευτισμό με τη δημοκρατική οργάνωση των Σοβιέτ, που είναι 1000 φορές πιο κοντινά στο λαό, πιο δημοκρατικά και από το πιο δημοκρατικό αστικό κοινοβούλιο.
(Β. Ι. Λένιν, Απαντα 4η ρωσ. εκδ. τ. 28, σελ. 91-92)
Εξουσία στα Σοβιέτ σημαίνει ριζική εκκαθάριση σε όλες τις κρατικές υπηρεσίες των μετόπισθεν και του μετώπου, από τα κάτω ως τα πάνω.
Εξουσία στα Σοβιέτ σημαίνει να είναι αιρετοί και ανακλητοί όλοι «οι διευθυντές υπηρεσιών και οι διοικητές» στα μετόπισθεν και στο μέτωπο.
Εξουσία στα Σοβιέτ σημαίνει να είναι αιρετοί και ανακλητοί οι «εκπρόσωποι της εξουσίας» στην πόλη και στο χωριό, στο στρατό και στο στόλο, στις «υπηρεσίες» και σε όλα τα «κρατικά όργανα», στους σιδηροδρόμους και στις ταχυδρομικές και τηλεγραφικές υπηρεσίες.
Εξουσία στα Σοβιέτ σημαίνει δικτατορία του προλεταριάτου και της επαναστατικής αγροτιάς.
(Ι. Β. Στάλιν, Απαντα τ.3 εκδ. Γνώσεις, σελ. 432)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου