ΤΟ ΚΚΕ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΡΕΒΙΖΙΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία, φ.419, 2/12/00

Στα μέσα της δεκαετίας του ΄50, όταν ο Στάλιν είχε πεθάνει, με σημαία τη λεγόμενη αποσταλινοποίηση, η ηγεσία του ΚΚ της Σοβιετικής Ενωσης, με επικεφαλής τον Χρουστσόφ, άρχισε να εκδηλώνει την αντιμαρξιστική, ρεβιζιονιστική της κατεύθυνση σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο σαν εκφραστής των νέων αστικών στρωμάτων στην ΕΣΣΔ. Η κατεύθυνση αυτή επικυρώθηκε στο κακόφημο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ και άνοιξε το δρόμο στην καπιταλιστική παλινόρθωση στην ΕΣΣΔ, στην παραπέρα μετατροπή της σε σοσιαλ-ιμπεριαλιστική χώρα (περίοδος Μπρέζνιεφ), φτάνοντας μέχρι την ολοκληρωτική παλινόρθωση ενός κλασικού "μαφιόζικου" καπιταλισμού (περίοδος Γκορμπατσόφ, Γέλτσιν, Πούτιν).

Την περίοδο αυτή ο ρεβιζιονισμός του Χρουστσόφ έγινε σημαία στα βασικότερα ΚΚ, με εξαίρεση το κινέζικο και το αλβανικό κόμμα και κάποια ΚΚ στην Ασία και τη Λατινική Αμερική. Το "ειρηνικό κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό", το "παλλαϊκό κράτος" στην ΕΣΣΔ, η αταξική θεώρηση για το κράτος στις χώρες της Δύσης, η "ειρηνική συνύπαρξη" με τον ιμπεριαλισμό (χαντάκωμα για τα ένοπλα κινήματα των λαών του "Τρίτου Κόσμου") ήταν η ουσία των νέων ρεβιζιονιστικών δογμάτων.

Σε αντίθεση με τα άλλα πρώην ΚΚ, στο ΚΚΕ δεν είχαμε "ομαλή" ρεβιζιονιστική στροφή. Ο ρεβιζιονισμός επιβλήθηκε "διά ροπάλου" από τους Σοβιετικούς σ' αυτό το κόμμα, χτυπώντας ανοιχτά (πολιτικά και πρακτικά) την ηγεσία του και διαλύοντας τη βάση του. Ας δούμε όμως τα πράγματα πιο συγκεκριμένα.



1950-55

Το ΚΚΕ στην Ελλάδα βρίσκεται σε παρανομία και υπό διωγμό. Χιλιάδες μέλη του βρίσκονται στις φυλακές ή στην εξορία, όπως στο Μακρονήσι ή στον Αη Στράτη. Ωστόσο συνεχίζει την παράνομη δράση του. Χιλιάδες είναι επίσης τα μέλη και τα στελέχη του που βρίσκονται στη Σοβιετική Ενωση, ιδιαίτερα στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν και στις άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες (κύρια Ρουμανία, Πολωνία και Τσεχοσλοβακία). Η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ βρίσκεται στο Βουκουρέστι.

Τα γεγονότα της Τασκένδης, 9-10 Σεπτέμβρη 1955

Την περίοδο αυτή αρχίζει να εκδηλώνεται έντονη φραξιονιστική δράση στην Κ.Ο. της Τασκένδης (Κ.Ο.Τ.), πόλη που φιλοξενούσε χιλιάδες πολιτικούς πρόσφυγες, ανάμεσα στους οποίους και βασικά καθοδηγητικά στελέχη του ΚΚΕ. Το Γραφείο της Κ.Ο.Τ., με γραμματέα τον ευνοούμενο των χρουστσοφικών Χοτούρα και πίσω απ' αυτόν παλιά ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ, διαγραμμένα ή καθαιρεμένα απ' την καθοδήγηση του ΚΚΕ για οπορτουνισμούς ή σοβαρά λάθη που χαντάκωσαν το κίνημα στην Ελλάδα (Μάρκος Βαφειάδης, Μήτσος Παρτσαλίδης, Καραγιώργης κ.ά.), ξεκινά μια δουλειά ενάντια στην ηγεσία του ΚΚΕ με στόχο την υπονόμευσή της και ειδικότερα του Γ.Γ. του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη. Στη Συνδιάσκεψη και στο κομματικό ακτίφ που πραγματοποιήθηκαν τον Αύγουστο του 1955 κορυφώνεται η πάλη ανάμεσα στις δύο γραμμές, ενώ η φράξια εκδηλώνεται ανοιχτά με επικεφαλής τον Πάνο Δημητρίου. Στις 9 του Σεπτέμβρη η ΚΕ του ΚΚΕ καθαιρεί το Γραφείο αυτό, κάτι που επιδοκιμάστηκε από τις 11 απ' τις 14 Οργανώσεις της περιοχής. Ομάδες φραξιονιστών με την ανοχή της σοβιετικής αστυνομίας προχωρούν σε βίαιη επίθεση στα γραφεία που χρησιμοποιούνταν από την ΚΕ του ΚΚΕ. Οι φραξιονιστές αυτοί "διακρίθηκαν" για τους τραμπουκισμούς και τα μαχαιρώματά τους. Οι "έγκλειστοι" στα γραφεία αμύνθηκαν με ό,τι έβρισκαν και μόνο όταν χιλιάδες πολιτικών προσφύγων από τις γύρω περιοχές παρατούσαν τη δουλειά τους και έφταναν με κάθε μέσο για συμπαράσταση επενέβη η σοβιετική αστυνομία για να συλλάβει τους… αμυνόμενους και να στήσει αργότερα δίκες με κατηγορίες όπως "χουλιγκανισμό"! Η συνέχεια χαρακτηρίσθηκε από διώξεις, φυλακίσεις, οικονομικές πιέσεις, εκβιασμούς για τη δουλειά, απειλές για εξορία ενάντια σε κάθε αγωνιστή που δεν αποδεχόταν το λεγόμενο "νέο πνεύμα" που δεν θ' αργούσε να εκδηλωθεί επίσημα.

Δημιουργήθηκε νέο προσωρινό Γραφείο της Κ.Ο.Τ. ενόψει συνδιάσκεψης, που δεν έγινε ποτέ, γιατί παρεμποδίστηκε από τους Σοβιετικούς. Οι Σοβιετικοί έβαζαν ολοένα και περισσότερους περιορισμούς και απαγορεύσεις στις οργανώσεις των πολιτικών προσφύγων, απαγόρευαν την έκδοση των εφημερίδων τους, κατέσχεσαν πολύγραφους κ.λπ. Η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το Νοέμβρη του '55, παρά τις προκλήσεις και τους τραμπουκισμούς των φραξιονιστών, καταδικάζει την επίθεση της ρεβιζιονιστικής φράξιας στην Τασκένδη, ενώ αργότερα σε εκλογικές διαδικασίες που έγιναν στις ΚΟΒ (για να δούμε και τους συσχετισμούς), όπου κατέβηκαν δύο εισηγήσεις και δύο ψηφοδέλτια, έδωσαν τα 4/5 υπέρ της Κ.Ε. (6.400 μέλη) και το 1/5 υπέρ της φράξιας (1.200 μέλη).



Η 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ

Το Φλεβάρη του 1956 έγινε το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Ο ρεβιζιονισμός κυριαρχεί, κάτι που δίνει αέρα στα πανιά της φράξιας. Εκ μέρους του ΚΚΕ στο Συνέδριο ήταν οι Ζαχαριάδης και Γκρόζος. Στη Μόσχα φτάνει και ο Μπαρζιώτας, μέλος της Κ.Ε. Οι χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές συστήνουν "Διεθνή Επιτροπή" αποτελούμενη από 6 ΚΚ, με επικεφαλής τον Κοουσίνεν (ΚΚΣΕ) και τον Γκεόργκι Γκεοργκίου-Ντεζ (ΚΚ Ρουμανίας), για να "δικάσουν" κατά κάποιον τρόπο το ΚΚΕ και να ερευνήσουν τα "λάθη σεχταριστικού χαραχτήρα" στα οποία είχε υποπέσει. Ο Ζαχαριάδης δεν αναγνωρίζει την επιτροπή αυτή και τίθεται "υπό περιορισμό" μαζί με τα άλλα στελέχη.

Το Μάρτη του '56 γίνεται στο Βουκουρέστι η 6η Ολομέλεια, απουσία του Ζαχαριάδη.

Σ' αυτή συμμετείχαν και μια σειρά διαγραμμένα μέλη της Κ.Ε., δοτοί των Σοβιετικών, χωρίς καν το τυπικό δικαίωμα να συμμετάσχουν. Η εισήγηση έγινε απ' τον Ρουμάνο Ντεζ (!) και με τη συμμετοχή του Κοουσίνεν. Στην ολομέλεια κριτικαρίστηκε η ζαχαριαδική ηγεσία, αλλά κυρίως η μέχρι τα τώρα γραμμή του ΚΚΕ σαν "σεχταριστική" και "τυχοδιωκτική". Κριτικαρίστηκε η "απομονωτική" στάση του ΚΚΕ απέναντι στα λεγόμενα κόμματα του "κέντρου" (που, σ.σ., δολοφονούσαν τον Μπελογιάννη), η αποχή του '46, τονίστηκε ξανά η θέση του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ για τις δυνατότητες "ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό", αποκαταστάθηκε ο Τίτο. Με πρόσχημα την κριτική στα "αριστερίστικα λάθη" επικυρώθηκε και επιβλήθηκε η δεξιά γραμμή που κυριάρχησε τότε στο κομμουνιστικό κίνημα. Ωστόσο η 6η Ολομέλεια, πέρα απ' το κατηγορητήριο δεν κατέληξε σε κανένα σχέδιο απόφασης, ούτε εξέλεξε τυπικά γραμματέα, άσχετα αν τον κύριο ρόλο έπαιζε ο Κολιγιάννης. Το νέο δοτό Γραφείο αποτελούσαν φορείς του νέου ρεβιζιονισμού, κάποιοι "ανανήψαντες" της παλιάς ηγεσίας και παλιοί διαγραμμένοι που προστέθηκαν στην πορεία (Βαφειάδης, Παρτσαλίδης). Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Πολύδωρος Δανιηλίδης, "η… ανανέωση που παρουσιάζουν γίνεται με βρικόλακες".



Το πογκρόμ…

Μετά την 6η Ολομέλεια ο Κολιγιάννης (μαζί με τους Πετρόφ και Πανομαριόφ) βγαίνει στη… γύρα για να πείσει τις οργανώσεις βάσης. Δύσκολο "έργο". Οσο όμως η βάση δεν πειθόταν τόσο πιο λυσσαλέα γινόταν η επίθεση των ρεβιζιονιστών στο ίδιο το κόμμα πια, όπου οι 1.200 διέγραψαν τους… 7.000. Ο Π. Δανιηλίδης αναφέρει χαρακτηριστικά πως σε ΚΟΒ οικοδόμων στην Τασκένδη οι 5 συνήλθαν και διέγραψαν τους… 350!

24 ΚΟΒ στην Τασκένδη διαλύθηκαν και τα μέλη τους (2.400) διαγράφηκαν. Αντίστοιχες μαζικές διαγραφές έγιναν και στις άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες (9.000 κομματικά μέλη σύνολο). Ακολούθησε κύμα διώξεων στη Σοβιετική Ενωση ενάντια στους "σταλινικούς" και "ζαχαριαδικούς" του ΚΚΕ. Πολλοί κλείστηκαν έως και σε ψυχιατρεία!

Αργότερα, το 1958, η διάλυση θα ολοκληρωθεί όταν η ρεβιζιονιστική ηγεσία θα διαλύσει και τις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ στην Ελλάδα και οι κομμουνιστές θα κληθούν να δουλέψουν μέσα απ' την ΕΔΑ, που από πλατύ νόμιμο αριστερό κόμμα μετατρεπόταν σε ρεφορμιστικό κόμμα. Διάλυση που έρχονται σήμερα "εκ του ασφαλούς" να αυτοκριτικάρουν οι σημερινοί ρεβιζιονιστές του "Κ"ΚΕ.



Η 7η Ολομέλεια της Κ.Ε., Φλεβάρης 1957

Εκεί επικυρώνεται η καθαίρεση της παλιάς ηγεσίας. Καθαίρεση και διαγραφή Ζαχαριάδη (που στάλθηκε εξορία στο Σοργκούτ της Σιβηρίας), καθαίρεση και προειδοποίηση διαγραφής σε Βλαντά και Γούσια, καθαίρεση Μπαρζιώτα. Στην Ολομέλεια αυτή, εκτός από τα πρωτοπαλίκαρα των ρεβιζιονιστών, ενεργό ρόλο έπαιξαν ξανά οι σοβιετικοί ρεβιζιονιστές με τους Κοουσίνεν, Πετρόφ. Γραμματέας του κόμματος διορίζεται ο Κολιγιάννης. Μαζί του βέβαια και οι Βαφειάδης, Παρτσαλίδης. Εδώ βέβαια συνένοχοι στο έγκλημα είναι και οι μετέπειτα δύο πτέρυγες του ρεβιζιονισμού, μετά τη διάσπαση του 1968, όταν οι ευρωρεβιζιονιστές του "Γραφείου Εσωτερικού", μετέπειτα "Κ"ΚΕ εσωτερικού (πρωτεργάτης Παρτσαλίδης), διασπάστηκαν απ' τους "ορθόδοξους" φιλοσοβιετικούς ρεβιζιονιστές του Κολιγιάννη ("Κ"ΚΕ).

Αντίσταση των μελών του ΚΚΕ στο ρωσόδουλο ρεβιζιονισμό είχαμε βέβαια και μέσα στην Ελλάδα, κυρίως σε τόπους εξορίας, όπως στον Αη Στράτη π.χ. όπου η συντριπτική πλειοψηφία των εξόριστων διαφώνησε με την 6η Ολομέλεια, χωρίς καν να γνωρίζει για τα γεγονότα της Τασκένδης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται (Υλικά 4ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ(μ-λ) ) πως οι ρεβιζιονιστές "έστελναν" δικούς τους εκεί, μετά από σκόπιμη σύλληψη, προκειμένου να κάνουν δουλειά στους εξόριστους για τη γραμμή της 6ης.

ΚΚΕ χωρίς βάση και με νέα δοτή ηγεσία δεν ήταν πια ΚΚΕ. Και ήρθε να εμφανιστεί πάλι μετά από χρόνια ΕΔΑϊτικου ρεφορμισμού, μετά τη χούντα, υπογράφοντας δηλώσεις νομιμοφροσύνης για να νομιμοποιηθεί απ' τον Καραμανλή (1974) και να προβάλει από τότε μέχρι τα τώρα διάφορες παραλλαγές γνωστών ρεβιζιονιστικών, ρεφορμιστικών θέσεων ("Πραγματική Αλλαγή", "Αντιμονοπωλιακή Δημοκρατία", κρατικοποιήσεις, "εξυγιάνσεις" κ.λπ.) ή να παίξει ρόλο πυροσβέστη στους αγώνες, φτάνοντας στα όρια και της συγκυβέρνησης. Πρακτική και κατεύθυνση που στην ουσία της καμιά σχέση δεν έχει μ' αυτήν του παλιού επαναστατικού ΚΚΕ, του ΚΚΕ της εποποιίας του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, πέρα από τα όποια υπαρκτά ή ανύπαρκτα λάθη του.

Πηγές:

1) "Ο Πολύδωρος Δανιηλίδης θυμάται", Ιστορικές Εκδόσεις

2) Στέφανου Ριζάκη "Οδοιπορικό από τη δράση των πολιτικών προσφύγων"

3) Γ. Γούσια "Οι αιτίες για τις ήττες…" Τομ. Β. Εκδ. "Να υπηρετούμε το λαό"

4) "Η 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε.", Εκδόσεις Μνήμη

5) Υλικά της 4ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ(μ-λ), Απρίλης 1992

6) "Μερικά ζητήματα της ιστορίας του ΚΚΕ", «Προλεταριακή Σημαία» 1978





και ένα δεύτερο κείμενο του οποίου το συμπέρασμα εξακολουθεί να ισχύει 100%!

1955-1956 (6η ολομέλεια-20ό Συνέδριο ΚΚΣΕ)

Ο ομφάλιος λώρος του ΚΚΕ



Πολλές φορές η ηγεσία του ΚΚΕ προσπαθεί να εμφανίσει στη βάση του κόμματος μια διάθεση "αυτοκριτικής" για λάθη του παρελθόντος. Και θα μπορούσε να της αναγνωρίσει κάποιος μια πρόθεση να δει τις ανησυχίες των μελών και οπαδών του κόμματος, ιδιαίτερα τέτοιες δύσκολες εποχές, ή, αν θέλετε, να μη συγκρουστεί με τον αριστερό κόσμο του κόμματος, που και αγωνιστικές διαθέσεις έχει και είναι πεισμένος ότι η λαϊκή εξουσία μόνο με την επαναστατική πάλη των μαζών καταχτιέται, ότι ο Οκτώβρης δείχνει το δρόμο που χάραξαν Λένιν και Στάλιν. Πόσο όμως είναι σε θέση αυτή η ηγεσία να δει συνολικά την πορεία του κόμματος στη μεταζαχαριαδική εποχή και να σταθεί αυτοκριτικά ώς το τέλος; Και μια τέτοια αυτοκριτική δεν θα αναιρέσει και την ίδια αλλά και ολόκληρη την πορεία του ΚΚΕ από το 1955-56 και μετά;

Για να κατανοηθεί το ζήτημα πρέπει να δούμε για ποιο κόμμα μιλάμε, πώς προέκυψε και ποιες ήταν οι βασικές του κατευθύνσεις ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά. Γιατί όλα αυτά σημάδεψαν ανεξίτηλα το μεταζαχαριαδικό κόμμα και την πορεία του.

Καταρχήν για την ηγεσία του ΚΚΣΕ, που μετά το θάνατο του Στάλιν οδήγησε τη μεγάλη χώρα του Λένιν και του Στάλιν στο ρεβιζιονισμό και την παλινόρθωση του καπιταλισμού μέσα από μια πορεία, με αποκορύφωμα τα τελευταία γεγονότα της κατάρρευσης της ΣΕ και του ανύπαρκτου σοσιαλισμού στην Α. Ευρώπη (και όχι μόνο), το ΚΚΕ ήταν πεδίο επέμβασης και βίαιης επιβολής της ρεβιζιονιστικής στροφής, επειδή μεγάλο κομμάτι των κομματικών μελών βρισκόταν στη Σ.Ε. και σε άλλες χώρες της Α.Ε. μετά την ήττα του '49, ενώ οι οργανώσεις στην Ελλάδα ζούσαν δύσκολες στιγμές στην παρανομία.

Οι Σοβιετικοί λοιπόν, με την ηγεσία του Χρουστσόφ, επενέβησαν ωμά στα εσωτερικά του ΚΚΕ, ξωπέταξαν το Ζαχαριάδη, τον έστειλαν στη Σιβηρία και επέβαλαν την ενωμένη τότε ηγεσία των ρεβιζιονιστών στο ΚΚΕ. Με πογκρόμ των αστυνομικών δυνάμεων, βοηθούμενοι από τους μετέπειτα άθλιους ρεβιζιονιστές των Κολιγιάννη-Παρτσαλίδη κ.λπ., έστειλαν τους κομμουνιστές στην εξορία γιατί αντιστέκονταν και υπεράσπιζαν την επαναστατική φυσιογνωμία του ΚΚΕ. Οι ελάχιστοι "νόμιμοι" (διάβαζε φιλοσοβιετικά τσιράκια) διέγραψαν χιλιάδες κομμουνιστές, οι οποίοι γνώρισαν τον κατατρεγμό, τα μπουντρούμια και την εξορία των χρουστσοφικών αρχών. Το μεταζαχαριαδικό ΚΚΕ προέκυψε με πραξικοπηματικό τρόπο και άθλιες συνωμοσίες και διώξεις. Αποκορύφωμα ήταν η 6η Ολομέλεια του 1956, όπου την εισήγηση έκανε ο Ντεζ, γραμματέας του ρουμάνικου κόμματος. Η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων κομμουνιστών τόσο στην Α. Ευρώπη και Σ.Ε. όσο και στην παρανομία και τις εξορίες στην Ελλάδα (Αη Στράτης) καταδίκασε την 6η Ολομέλεια. Και αν στη Σ.Ε. και τις άλλες ανατολικoευρωπαϊκές χώρες οι διωγμοί και εξορίες ήταν στην ημερήσια διάταξη, στην Ελλάδα "απλά" το '58 διέλυσαν το κόμμα και τις παράνομες οργανώσεις (και γιατί δεν χρειάζονταν τέτοιο κόμμα και γιατί δεν το έλεγχαν). Και ήταν όλοι μαζί οι ρεβιζιονιστές, άσχετα τι προέκυψε το 1968 με τη ρήξη Κολιγιάννη-Παρτσαλίδη, για άλλους λόγους.

Αυτή είναι η μια πλευρά. Το σημερινό ΚΚΕ προέκυψε με πραξικοματικό τρόπο και αυτό καθόρισε την πορεία του, ιδιαίτερα της ηγεσίας του, που γαλουχήθηκε στο πνεύμα της εξάρτησης από το "κέντρο" (Σ.Ε.) και ακόμα και σήμερα δεν μπορεί να ξεπεράσει (ψάχνοντας για "πλάτες" στην Κίνα ή την Κούβα). Η άλλη πλευρά, το ίδιο ή και περισσότερο ουσιαστική, είναι οι κατευθύνσεις, θέσεις και η φυσιογνωμία αυτής της ηγεσίας απ' το '56 και μετά. Με τη "φώτιση" του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ και της 6ης Ολομέλειας η ηγεσία του ΚΚΕ απαρνήθηκε τον επαναστατικό δρόμο και τα κομμουνιστικά χαρακτηριστικά. Ανακαλύφθηκαν ο "ειρηνικός" δρόμος για το σοσιαλισμό, το "παλλαϊκό" κράτος, τα διάφορα "στάδια" ως "ενιαίο προτσές" από τον καπιταλισμό ως το σοσιαλισμό, οι χωρίς αρχές συνεργασίες με αστικές δυνάμεις (το '64 η ΕΔΑ, για να πριμοδοτήσει το Γ. Παπανδρέου, κατέβασε υποψήφιους μόνο στις μισές περιφέρειες, το '81 το "Κ"ΚΕ στήριξε την "αλλαγή" του ΠΑΣΟΚ, το '89 τη δεξιά κυβέρνηση κ.λπ.) Από τη μια το "κόμμα παιδί", με αντιδημοκρατικές και πραξικοπηματικές νοοτροπίες ("ένα το ΚΚΕ" και οι άλλοι...) σε όλα τα επίπεδα (εσωκομματικό, συνδικαλιστικό, τραμπουκισμοί στο μαζικό κίνημα) και από την άλλη προσκόλληση στην αστική τάξη και τις ανάγκες της. Η ηγεσία του ΚΚΕ, αυτή που προέκυψε το '56, αλλά και το '58, το '73 κ.λπ., είναι ο βασικός υπεύθυνος για την αποδυνάμωση και διάλυση του κομμουνιστικού και λαϊκού κινήματος, αλλά και για τη συρρίκνωση του μεγάλου αντιιμπεριαλιστικού και αντιαμερικανικού κινήματος στη χώρα.

Ο ομφάλιος λώρος του ΚΚΕ δένει την εκάστοτε ηγεσία του με το '56. Η μήτρα που γέννησε αυτό το κόμμα, το 20ό Συνέδριο και η 6η Ολομέλεια, έχουν χαράξει ανεξίτηλα την πορεία του. Και οι όποιες "αυτοκριτικές" ποτέ δεν φτάνουν στην ουσία της πολιτικής που καθόρισε την πορεία του κόμματος, αλλά και στον ομφάλιο λώρο που το κρατάει δεμένο απ' τη γέννα του. Ψέλλισαν κατά καιρούς για "λάθη του '64" (πριμοδότηση της Ενωσης Κέντρου) ή για "λάθη του '58" (διάλυση των οργανώσεων), αλλά, πρώτο, πού οφείλονται αυτά τα λάθη (αν ήταν μόνο λάθη) ούτε κουβέντα. Είναι πολύ απλά τα πράγματα: Ο "ειρηνικός" δρόμος δεν χρειάζεται επαναστατικό κόμμα και παράνομες οργανώσεις, ο ρεβιζιονισμός και ο ρεφορμισμός οδηγούν στην αγκαλιά των αστικών δυνάμεων, στο αστικό πολιτικό παιχνίδι (άσχετα αν σε πετάνε σαν στυμμένη λεμονόκουπα όταν δεν σε χρειάζονται πια).

Για να τοποθετηθεί η ηγεσία του ΚΚΕ για τις δραματικές εξελίξεις του '55-56 που χαντάκωσαν το κίνημα στη χώρα χρειάζεται να αναιρέσει τον ίδιο τον εαυτό της, να χαράξει επαναστατική πολιτική.

Δύσκολος δρόμος...