Βασανισμοί με αμερικάνικο στυλ: Μια μακριά ματοβαμένη ιστορία

Προλεταριακή Σημαία φ.505, 10/7/04

Όταν δημοσιεύτηκαν οι φωτογραφίες από το Αμπού Γκράιμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους δήλωσε: «Αυτό δεν αντιπροσωπεύει την Αμερική που ξέρω». Όμως πολλοί άνθρωποι στον κόσμο γνωρίζουν ότι τα βασανιστήρια και ο εξευτελισμός που εφαρμόστηκαν στην υπό αμερικάνικη διοίκηση φυλακή του Αμπού Γκράιμπ είναι νόμιμη διαδικασία για τις ΗΠΑ. Και αυτές οι φρικαλεότητες είναι οδυνηρά γνώριμες σε πολλούς κατοίκους των ίδιων των ΗΠΑ.


Παρουσιάζουμε συνοπτικά παρακάτω μερικά παραδείγματα βασανιστηρίων που εφαρμόστηκαν άμεσα από την αμερικάνικη κυβέρνηση, το στρατό και την αστυνομία, καθώς και από αντιδραστικές δυνάμεις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ.
Πόλεμος στο Βιετνάμ

Πολλές από τις τεχνικές βασανιστηρίων που χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια ξεκίνησαν από τη δεκαετία του 60 και τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Το αμερικάνικο Πρόγραμμα Φοίνιξ σκότωσε δεκάδες χιλιάδες Βιετναμέζων. Βιετναμέζοι αιχμάλωτοι ρίχνονταν στα «κελιά των τίγρεων» - που είχαν κατασκευαστεί από την Τεξανή εταιρία RMK-BRJ, εργολάβο του στρατού, και πρόγονο της θυγατρικής της Χαλιμπέρτον KBR – όπου και βασανίζονταν συστηματικά.
Μια πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας Toledo Blade επικεντρώθηκε σε φρικαλεότητες στις οποίες επιδίδονταν μια «εκλεκτή» αμερικάνικη μονάδα, η Δύναμη Τίγρης. Εκεί περιγράφεται πως οι αμερικάνικες δυνάμεις βασάνιζαν και εκτελούσαν αιχμαλώτους, τους έκοβαν τα αυτιά για ενθύμιο και τα έφτιαχναν κολιέ. «Κάποια εποχή σχεδόν όλοι είχαμε κολιέ από αυτιά» θυμάται ένας στρατιώτης. Όταν κάποτε σ΄ ένα χωριό γυναίκες και παιδιά σύρθηκαν σε ένα αμερικάνικο οχυρό για να κρυφτούν οι στρατιώτες έριξαν χειροβομβίδες και αγνόησαν τις κραυγές και τις παρακλήσεις των τραυματιών μέχρις ότου πέθαναν όλοι. Τέτοιες πράξεις δεν περιορίζονταν σ΄ αυτήν τη μονάδα. Ήταν τυπική διαδικασία για τις αμερικάνικες δυνάμεις στο Βιετνάμ. Οι εκτεταμένες δολοφονίες και τα βασανιστήρια είχαν ένα στρατηγικό στόχο: να τρομοκρατήσουν το λαό, να τους απομακρύνουν από τις επαναστατικές δυνάμεις και να τους αναγκάσουν να ακολουθούν τις αμερικάνικες εντολές.
Σχολή της Αμερικής

Απόφοιτοι της Σχολής της Αμερικής επιδόθηκαν σε αμέτρητες δολοφονίες, σφαγές, βασανιστήρια, «εξαφανίσεις», πραξικοπήματα και άλλα εγκλήματα ενάντια στους λαούς της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Το 1996 το αμερικάνικο Υπουργείο Άμυνας παραδέχτηκε ότι εκπαιδευτικά εγχειρίδια που χρησιμοποιήθηκαν στη Σχολή συμπεριελάμβαναν οδηγίες για τη χρήση βασανιστηρίων, φόνων και εκβιασμών. Τα εγχειρίδια αυτά βασίζονταν στο «Σχέδιο Χ» ένα πρόγραμμα της υπηρεσίας πληροφοριών του αμερικάνικου στρατού από τη δεκαετία του 60.
Ονδούρα και Κόντρας

Από το 1981 ως το 1985 ο Τζον Νεγκροπόντε ήταν πρεσβευτής του Ρέιγκαν στο ματοβαμένο αμερικανοστήριχτο καθεστώς της Ονδούρας. Ο Νεγκροπόντε επιστατούσε στην εκπαίδευση του στρατού της Ονδούρας. Σύμφωνα με την εφημερίδα Baltimore Sun μια μονάδα αυτού του στρατού, το Τάγμα 316, μυστικά εκπαιδευμένη από την CIA χρησιμοποιούσε «όργανα ηλεκτροσόκ και πνιγμού στις ανακρίσεις… Οι αιχμάλωτοι ήταν συχνά γυμνοί και, όταν δεν ήταν πλέον χρήσιμοι, δολοφονούνταν και θάβονταν σε ασημείωτους τάφους».
Ο Νεγκροπόντε επιστατούσε επίσης στον κτηνώδη πόλεμο των Κόντρας ενάντια στη Νικαράγουα. Η CIA προμήθευσε τους Κόντρας με το εγχειρίδιο «Ψυχολογικές Επιχειρήσεις στον Ανταρτοπόλεμο». Αυτό έδινε εντολές για τη χρήση δολοφονιών, απαγωγών, εκβιασμών και άλλων «βίαιων μέσων για προπαγανδιστικούς σκοπούς».
Στις 19 Απρίλη 2004 ο Μπους διόρισε τον Νεγκροπόντε πρεσβευτή των ΗΠΑ στο Ιράκ και διακήρυξε ότι το Ιράκ «θα γίνει ελεύθερο, δημοκρατικό και ειρηνικό».
Συνοριοφυλακή ΗΠΑ

Το 1988 μια αναφορά της Διεθνούς Αμνηστίας ανάφερε το βασανισμό των μεταναστών που διασχίζουν τα Αμερικανο-μεξικανικά σύνορα από πράκτορες της αμερικανικής Συνοριοφυλακής. Ένα παράδειγμα αναφέρεται σε δυο γυναίκες από τη Γουατεμάλα, τη Luz Lopez και την Norma Contreras, που πιάστηκαν κοντά στο Ελ Πάσο: «Ένας συνοριοφύλακας σήκωσε το φόρεμα της Contreras, της άνοιξε τα πόδια, παραμέρισε το εσώρουχο της και έβαλε τα δάχτυλα του μέσα στο αιδοίο της… Η Lopez διατάχτηκε να ξεκουμπώσει τη φόρμα της και ο συνοριοφύλακας έβαλε τα χέρια του μέσα και πασπάτεψε τα στήθη της… Ο συνοριοφύλακας μετά τις άφησε στο αυτοκίνητο και πήγε να μιλήσει με τον οδηγό ενός άλλου οχήματος της αστυνομίας. Γύρισαν πίσω μαζί και, ενώ ο δεύτερος έβλεπε, ο πρώτος αστυνομικός επιτέθηκε και πάλι στις γυναίκες. Η Lopez και η Contreras λένε ότι μεταφέρθηκαν στα γραφεία της Συνοριοφυλακής όπου ο ίδιος άντρας τις επιτέθηκε σεξουαλικά για τρίτη φορά σε ένα κελί και στο μπάνιο».
Χιλή

Στις 11 Σεπτέμβρη 1973 ο Χιλιανός στρατηγός Αγκούστο Πινοσέτ τέθηκε επικεφαλής ενός πραξικοπήματος καθοδηγημένου από τη CIA με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης του Σαλβαντόρ Αλιέντε. Το καθεστώς Πινοσέτ επιδόθηκε σε μαζικά βασανιστήρια, δολοφονίες και «εξαφανίσεις». Σε ένα ντοκουμέντο του 1974 η CIA αναφέρεται σε βασανιστήρια που έκανε η DINA, η μυστική αστυνομία της Χιλής, χρησιμοποιώντας μεθόδους που «χρησιμοποιούσε και η Ισπανική Ιερά Εξέταση, και οι οποίες άφηναν τους βασανιζόμενους με φανερά σημάδια στο σώμα». Στη διάρκεια της δεκαετίας του 70 η Επιχείρηση Κόνδωρ του Πινοσέτ απήγαγε, βασάνισε και δολοφόνησε εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες Λατινοαμερικανούς και όχι μόνο. Σύμφωνα με το περιοδικό Covert Action «οι ΗΠΑ παρείχαν έμπνευση, χρήματα και τεχνική βοήθεια για την καταπίεση» που άσκησε η Επιχείρηση Κόνδωρ. «Πράκτορες της CIA παρείχαν εργαλεία βασανισμού και εκπαίδευση».
Περού

Τα αμερικανοστήριχτα καθεστώτα του Περού έχουν χρησιμοποιήσει εκτεταμένα βασανιστήρια ενάντια σε πολιτικούς κρατούμενους, ιδιαίτερα σε όσους κατηγορούνταν ότι ανήκαν στον μαοϊκό λαϊκό πόλεμο που καθοδηγούνταν από το ΚΚ Περού. Οι περισσότεροι καταδικάζονταν από μυστικά δικαστήρια. Το 2002 οικογένειες πολιτικών κρατούμενων της διαβόητης φυλακής Challapalca εξέδωσαν μια ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται: «Η πολιτική της φυλακής Challapalca είναι επίσημα γνωστή ως ‘Ειδική Κλειστή Διοίκηση’, αλλά είναι κοινώς γνωστή ως φυλακή ‘τιμωρίας’, γιατί η φιλοσοφία της είναι ότι οι φυλακισμένοι μπορούν να ‘ανανήψουν’ μέσω της εφαρμογής πίεσης, βασανισμού ακόμη και θανάτου». Το 1992 η μυστική αστυνομία του Περού, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση της CIA, συνέλαβε τον πρόεδρο Γκονζάλο και άλλους ηγέτες του ΚΚΠ. Σήμερα ο πρόεδρος Γκονζάλο και άλλοι ηγέτες του ΚΚΠ βρίσκονται ακόμη φυλακισμένοι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες απομόνωσης σε μια ειδικά κατασκευασμένη υπόγεια φυλακή. Η συμπεριφορά απέναντι σε φυλακισμένους του ΚΚΠ και άλλους πολιτικούς κρατούμενους στο Περού έχει καταδικαστεί πλατιά σαν παραβίαση όλων των διεθνών κανόνων.
Αϊτή

Από το 1957 ως το 1986 ο «Πάπα-Ντοκ» και ο «Μπέιμπι-Ντοκ» Ντιβαλιέ κυβέρνησαν την Αϊτή κάτω από αμερικάνικη υποστήριξη. Ο «Πάπα-Ντοκ» είχε ιδρύσει την ομάδα θανάτου των Τοντόν Μακούτ οι οποίοι βασάνισαν, σκότωσαν και «εξαφάνισαν» χιλιάδες Αϊτινούς. Μετά την ανατροπή του καθεστώτος Ντιβαλιέ, η CIA υποστήριξε το FRAPH, υπεύθυνο για βασανισμούς και το θάνατο πολλών ατόμων από το 1990 ως το 2000. Επιτίθονταν σε ολόκληρες γειτονιές και πόλεις όπου ήταν δημοφιλής ο εκλεγμένος πρόεδρος Αριστίντ. Το πρόσφατο πραξικόπημα στην Αϊτή που ανέτρεψε τον Αριστίντ καθοδηγήθηκε από πρώην μέλη του FRAPH και υποστηρίχτηκε από τη CIA και την αμερικάνικη κυβέρνηση.
Ινδονησία και Ανατολικό Τιμόρ

Ο Ινδονήσιος δικτάτορας Σουχάρτο ανέβηκε στην εξουσία με πραξικόπημα της CIA το 1965 στη διάρκεια του οποίου περίπου ένα εκατομμύριο μέλη και υποστηρικτές του ΚΚ Ινδονησίας σφαγιάστηκαν. Το 1974 η Ινδονησία εισέβαλε στο Αν. Τιμόρ όπου οι κάτοικοι ζητούσαν ανεξαρτησία. Οι ΗΠΑ αύξησαν τις πωλήσεις όπλων προς την Ινδονησία και πρόβαλαν βέτο σε απόφαση του ΟΗΕ που καταδίκαζε την εισβολή. Η CIA παρακίνησε τον Ινδονησιακό στρατό να χρησιμοποιήσει «συντριπτική ισχύ» απέναντι στην αντίσταση του Τιμόρ. Το 1977 Ινδονησιακά αεροπλάνα, ίσως και με Αμερικάνους πιλότους και μισθοφόρους, άρχισαν καθημερινό συστηματικό βομβαρδισμό με τη χρήση αποψιλωτικών, ναπάλμ, και άλλων χημικών και βιολογικών όπλων, συνδυασμένων με επιθέσεις από το έδαφος και εσκεμμένες προσπάθειες να λιμοκτονήσουν τον πληθυσμό. Ινδονησιακά στρατεύματα – υποστηριζόμενα και εφοδιαζόμενα από τις ΗΠΑ – εξάσκησαν εκτεταμένους βασανισμούς, βιασμούς και «εξαφανίσεις» του λαού του Αν. Τιμόρ. Πάνω από 250.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν.
Ιράν

Για πάνω από δυο δεκαετίες το Ιράν του Σάχη ήταν ένα προκεχωρημένο φυλάκιο-κλειδί για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό στη Μ. Ανατολή. Η μυστική αστυνομία του Σάχη, η Σαβάκ, ιδρύθηκε από τη CIA και την Ισραηλινή Μοσάντ. Στο βιβλίο του «Ομολογίες υπό βασανισμό: Φυλακές και Δημόσιες Αναιρέσεις στο Σύγχρονο Ιράν», ο Έρβαντ Αμπραχάμιαν περιγράφει τις τεχνικές που χρησιμοποιούσε η Σαβάκ ενάντια σε χιλιάδες φυλακισμένων: «Η ωμή βία υποβοηθούνταν από τα γκλομπ, τη στέρηση ύπνου, την εκτεταμένη απομόνωση, τα δυνατά φώτα, τη ορθοστασία σε ένα μέρος επί ώρες, την εξαγωγή νυχιών, τα φίδια (ιδιαίτερα στις γυναίκες), τα ηλεκτροσόκ (συχνά στον πρωκτό), το κάψιμο με τσιγάρα, το κάθισμα σε αναμμένη ψησταριά, το οξύ στα ρουθούνια, παρ΄ ολίγον πνιγμούς, ψευτο-εκτελέσεις, και μια ηλεκτρική καρέκλα με μια μεγάλη μεταλλική μάσκα για να σκεπάζει τις κραυγές όταν ανέβαινε η ισχύς του ρεύματος. Αυτή η τελευταία συσκευή ονομάστηκε αργότερα Απόλλων – παραπέμποντας στο αμερικάνικο διαστημικό όχημα. Οι φυλακισμένοι εξευτελίζονταν με το βιασμό, την ούρηση επάνω τους, και την υποχρέωση να στέκονται γυμνοί».
Σικάγο

Μια ομάδα αστυνομικών, που καθοδηγούνταν από τον Αστυνομικό Διοικητή Τζον Μπερτζ, είχαν δημιουργήσει μια συμμορία βασανιστηρίων στο Νότιο Σικάγο. Υπέβαλαν τα θύματα τους σε ξυλοδαρμό, ψεύτικες εκτελέσεις, ασφυξία, και ηλεκτροσόκ. Τα παράπονα αντιμετωπίζονταν με άρνηση και συγκάλυψη ενώ τα μέλη της συμμορίας προάγονταν. Αυτό συνεχίστηκε για 20 χρόνια μέχρις ότου η λαϊκή διαμαρτυρία οδήγησε στην απόλυση του Μπερτζ το 1993. Λαϊκοί δικηγόροι κατέγραψαν πάνω από 60 περιπτώσεις βασανισμού – κυρίως Αφρο-αμερικανών. Ένας ήταν 13 ετών. Πολλοί αναγκάστηκαν να υπογράψουν δηλώσεις που οδήγησαν στην άδικη φυλάκιση τους. Δέκα απ΄ αυτούς κατέληξαν στην πτέρυγα των θανατοποινιτών. Ενώ τα θύματα του Μπερτζ πέρασαν χρόνια στη φυλακή και η ζωή τους καταστράφηκε ο Μπερτζ συνταξιοδοτήθηκε ατιμώρητος και εξακολουθεί να κυκλοφορεί ελεύθερος.
Φυλακή Υψίστης Ασφαλείας του Πέλικαν Μπέι

Μια απεργία πείνας 1000 φυλακισμένων τον Ιούνη του 2001 στο Πέλικαν Μπέι και άλλες τρεις φυλακές υψίστης ασφαλείας (ΦΥΑ) της Καλιφόρνιας έριξε φως στα βασανιστήρια πίσω από τους τοίχους των φυλακών. Οι φυλακισμένοι βρίσκονται σε απομόνωση σε ατσάλινα κουτιά 2,5Χ3 χωρίς κάγκελα ή παράθυρα. Αυτές οι συνθήκες καταδικάστηκαν από την Επιτροπή για τα Βασανιστήρια του ΟΗΕ, τη Διεθνή Αμνηστία και άλλες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Τσαρλς Καρμπόν, μέλος οργάνωσης που εστιάζει στις καλιφορνέζικες φυλακές δήλωσε: «Οι φυλακές αυτές χρησιμοποιούνται για να κρατούν αυτούς τους ανθρώπους που είναι ικανοί να αποκτήσουν πολιτική ορατότητα, είναι πολιτικά ενεργοί ή μπορούν να κινητοποιήσουν και να ριζοσπαστικοποιήσουν άλλους φυλακισμένους. Είναι αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και τους άλλους φυλακισμένους». Οι ΦΥΑ κατασκευάστηκαν ακριβώς για να δημιουργήσουν ένα κλίμα απελπισίας και μια ατμόσφαιρα όπου οι άνθρωποι θα σπάνε και η θέληση για αντίσταση θα συντρίβεται.
Νέα Υόρκη

Στις 9 Αυγούστου 1997 ο Αϊτινός μετανάστης Αμπνέρ Λουιμά οδηγήθηκε στο 70ο αστυνομικό τμήμα του Μπρούκλιν στη Ν. Υόρκη αφού συνελήφθηκε και επανειλημμένα ξυλοκοπήθηκε. Του κατέβασαν τα παντελόνια για «έρευνα» σε πλήρη θέα όλου του Τμήματος. Ο Τζάστιν Βολπ και ένας άλλος αστυνομικός μετέφεραν τον Λουιμά στο μπάνιο και εκεί του έχωσαν ένα σκουπόξυλο στον πρωκτό. Ο Λουιμά ούρλιαξε από τον πόνο. Ο Βολπ απείλησε τον Λουιμά ότι θα τον σκότωνε αν μιλούσε για ότι συνέβη. Κανένας από τους δεκάδες αστυνομικούς του Τμήματος δεν επιχείρησε να βοηθήσει τον Αμπνέρ Λουιμά.
Κον -Σον: Το βιετναμέζικο Γκουαντάναμο

Ξεχωριστή περίπτωση υπήρξε το κολαστήριο στο νησί Κον Σον. Το 1970, μια σειρά φωτογραφιών στο περιοδικό Life και μια επώνυμη καταγγελία από έναν Αμερικανό που θήτευσε εκεί, αποκάλυψαν ότι σε ένα μικρό νησί στην θάλασσα της νότιας Κίνας, οι Αμερικανοί σε συνεργασία με το νοτιο-βιετναμικό καθεστώς, είχαν δημιουργήσει από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, ένα σύγχρονο Νταχάου. Το Κον-Σον, είναι το μεγαλύτερο νησί, με έκταση 20 τ.χ., στο αρχιπέλαγος του Κον-Ντάο, σε ένα σύμπλεγμα 14 νησιών, σε απόσταση περίπου 180 χλμ, από τις νότιες ακτές του Βιετνάμ. Περίπου 20.000 βιετναμέζοι κρατούμενοι πέθαναν από τις κακουχίες και τα βασανιστήρια σε όλη την περίοδο του πόλεμου για την ανεξαρτησία. Οταν έγινε η αποκάλυψη και μια επιτροπή από τις ΗΠΑ επισκέφτηκε το νησί, 9.600 κρατούμενοι βρίσκονταν εκεί. Το Κον-Σον έγινε γνωστό για τα περίφημα «κλούβια των τίγρεων». Σε βαθιές λακκούβες στο έδαφος, τρεις έως πέντε κρατούμενοι, ήταν ριγμένοι μόνιμα, ενώ από πάνω υπήρχε μια βαριά σιδερένια σχάρα. Συχνά οι φύλακες ξυλοκοπούσαν τους κρατούμενους ενώ τους έριχναν με κάδους άσβεστη, δήθεν για να τους απολυμάνουν. Σε λίγο καιρό οι κρατούμενοι αρρώσταιναν από φυματίωση, δυσεντερίες και γάγγραινες, ενώ τα ποδιά τους από την ακινησία άρχιζαν να ατροφούν. Επιπλέον η υγρασία και η ζέστη, η έκθεση στον ήλιο ή το κρύο έκαναν αυτούς τους ανθρώπους από ένα σημείο και μετά ζωντανούς-νεκρούς. Οι Αμερικανοί χρησιμοποιούσαν για βασανιστές στρατιώτες του καθεστώτος της Σαϊγκόν ενώ οι ίδιοι είχαν μια ομάδα συμβούλων και εκπαιδευτών. Στις ειρηνευτικές συνομιλίες του Παρισιού η Βιετναμική πλευρά παρουσίασε πλήθος μαρτυριών, σχεδιαγράμματα και στοιχεία για το τι συνέβη στο Κον-Σον, συγκλονίζοντας την διεθνή κοινή γνώμη. Τώρα με την αποκάλυψη του Αμπού-Γκράιμπ, αρκετοί στις ΗΠΑ, θυμήθηκαν τα «κλούβια των τίγρεων», και σε ορισμένες εφημερίδες γράφτηκαν άρθρα με τις προφανείς συσχετίσεις. Μάλιστα το βιβλίο των Holmes Brown-Don Luce «Hostages of War», που εκδόθηκε το 1973, και περιγράφεται σε αυτό αναλυτικά η περίπτωση του Κον-Σον, προτείνεται για ξανα-διάβασμα.
Το Κον-Σον τώρα αποτελεί δημοφιλή τουριστικό εξωτικό προορισμό, ενώ η βιετναμική κυβέρνηση έχει δημιουργήσει εκεί και ένα μουσείο της επανάστασης, στο οποίο ο επισκέπτης μαθαίνει για όσα έγιναν εκεί πριν περίπου 35 χρόνια.