Λαϊκός Δρόμος, φ.84, 17/4/76
Λαϊκός Δρόμος, φ.85, 24/4/76
Λαϊκός Δρόμος, φ.86, 30/4/76
Το 20ό συνέδριο και ιδιαίτερα η 6η Ολομέλεια για το μεγάλο αριθμό των κομμουνιστών και λαϊκών αγωνιστών στη χώρα μας στάθηκε «κεραυνός εν αιθρία». Βέβαια, για όσους παρατηρούσαν πιο προσεχτικά τα πράγματα, έβλεπαν κάποια προδρομικά σημάδια. Η «ιστορία του ΚΚΣΕ» (Σύντομη) που βγήκε επί Μαλένκωφ που για πρώτη φορά μιλούσε για «προσωπολατρία», η δήθεν δίκη του Μπέρια, οι προπόσεις του Μαλένκωφ για το σ. Τίτο, τα γεγονότα του Α. Βερολίνου, οι δηλώσεις του Μαλένκωφ «όλα τα διαφιλονικούμενα ζητήματα ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και ΗΠΑ μπορούν να λυθούν με διαπραγματεύσεις», η άλλη δήλωση Μολότοφ «αν ο ιμπεριαλισμός θα εξαπολύσει πόλεμο» κ.λπ., οι αλλαγές, οι ειδήσεις για παραστάσεις έργων στη Μόσχα που τέλειωναν με κραυγές «έπεσε ο τύραννος» κ.λπ., κ.λπ.
Από ελληνική πλευρά, ο αντιδραστικός τύπος αμέσως δημοσίευσε ειδήσεις για τα γεγονότα της Τασκένδης. Αλλά υπήρξε η γνωστή απάντηση από τους περισσότερους: «Όλο τα ίδια και τα ίδια». Έπειτα γινόταν ανοιχτή αλληλογραφία: παραγόντων που κινούσαν την υπόθεση προς την «6η» με στελέχη στην Ελλάδα, ελεύθερα ή κρατούμενα. Οι οδηγίες του κλιμακίου της Κ.Ε., στην Ελλάδα, τουλάχιστο για τους προσεχτικούς παρατηρητές «κάτι έδειχναν». Τελικά, «έσκασε η μια μπόμπα μετά την άλλη».
Πριν την «6η Ολομέλεια» και ιδιαίτερα στα χρόνια '52-'55 είχαν δημιουργηθεί ορισμένες εστίες κύρια από παλιά στελέχη που παρέμεναν έξω από δουλειά είτε γιατί είχαν απομακρυνθεί για διάφορους λόγους είτε γιατί είχαν φύγει μονάχοι τους. Οι «εστίες» αυτές ήταν αρκετά ενημερωμένες για πολλά πράγματα που συνέβαιναν και στο εξωτερικό και μέσα στην Ελλάδα. Αποτελούσαν επομένως μια «πρώτη βάση» για την επιβολή της «6ης ολομέλειας». Αλλά δε χρειάστηκε. Η νοοτροπία των υπεύθυνων του κλιμακίου του ΠΓ στην Ελλάδα ήταν τέτοια που τους απάλλαξε από τον πρώτο κόπο. Και όχι μονάχα αυτών. Με τη γενική νοοτροπία και διαπαιδαγώγηση που είχε η μεγάλη πλειοψηφία των κομμουνιστών θα ‘ταν αδιανόητο να αποκρουσθεί μια απόφαση «ολομέλειας» της ΚΕ. Έτσι, το ζήτημα μετατίθονταν αλλού. Και απ’ αυτή την πλευρά η ταχτική που χρησιμοποιήθηκε από τους «ολομελίτες» ηγέτες ήταν καλά μελετημένη. Θα άφηναν τις διάφορες οργανώσεις με τις «εστίες» που έτσι κι αλλιώς θ' αναπηδούσαν ή θα εισάγονταν σ' ένα πόλεμο φθοράς που θα τον τροφοδοτούσαν έμμεσα κυρίως με διάφορα «στοιχεία». Με την ανακοίνωση του Κλιμακίου του Π.Γ. για έγκριση της «6ης» ακολουθούν ανάλογες δηλώσεις κρατούμενων σε φυλακές και στρατόπεδα... Βέβαια, υπήρχε διαφορά στο ύφος και στο περιεχόμενο. Αυτές τις τυπικές εγκρίσεις ενώ τις χρησιμοποίησαν προς τους κομμουνιστές στις ανατολικές χώρες, οι ηγέτες της «6ης» ταυτόχρονα χρησιμοποίησαν το ότι δεν παρουσίαζαν τον επιβαλλόμενο ενθουσιασμό κ.λπ. για να διαβληθούν σαν «ζαχαριαδικοί» οι αποστολείς τους και να εξαπολυθεί πια ανοιχτά η επίθεση για ανατροπή των «ζαχαριαδικών» κ.λπ.
Όμως, ιδιαίτερα στη νόμιμη δουλειά, είχε διαμορφωθεί ένα κλίμα, ανάμεσα στους κομμουνιστές που κράταγαν υπεύθυνες θέσεις, επάρκειας που τους έβαζε συχνά σε σύγκρουση και αντιπαράθεση με την παράνομη δουλειά. Πολλοί είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως δε χρειαζόταν αυτό το «ξέφτι», αλλά φυσικά απόφευγαν να θέσουν ανοιχτά αυτά τα ζητήματα. Ταυτόχρονα αποτελούσαν στόχους για πολλές «εστίες» γιατί αυτοί ήταν εκείνοι που φαινόντουσαν στο εσωτερικό, γιατί οι περισσότεροι είχαν βουλευτοποιηθεί ή σε κάθε στιγμή μπορούσαν να βουλευτοποιηθούν κ.λπ. Στις παράνομες οργανώσεις υπήρχε μια «μαγιά», από ανθρώπους που οι δυσκολίες της δουλειάς τούς προσέγγισαν στις αντιλήψεις του λεγκαλισμού από φιλόδοξους που δεν θεωρούσαν πως τοποθετούνται ανάλογα με τις ικανότητες τους και από ανθρώπους που είχαν δικαιολογημένα παράπονα.
Στις φυλακές και την εξορία τα πράγματα ήταν πολύ πιο περίπλοκα. Υπήρχε ένας κόσμος, αριθμητικά όχι ευκαταφρόνητος, που για διάφορους λόγους είχε προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά σχετίζονταν είτε με λάθη τους που είχαν μεγαλοποιηθεί, είτε χωρίς λάθη που είχαν όμως κατηγορηθεί για τέτοια, άλλοι που είχαν δεχθεί σκληρή συμπεριφορά αδικαιολόγητα, και ένας μικρός αριθμός φθαρμένων στοιχείων. Οι τελευταίοι έγιναν οι σημαιοφόροι βέβαια της «6ης». Στον Άη-Στράτη ιδιαίτερα, όπου πρώην καθοδηγητικά στελέχη του στρατοπέδου που κατεύθυναν την εκστρατεία ήξεραν όλες τις ατομικές ιστορίες, αυτό το όπλο χρησιμοποιήθηκε και για τον προσεταιρισμό οπαδών αλλά και για το χτύπημα των άλλων. Πράγματι τα γεγονότα φουσκώνονταν, παραμορφώνονταν και εξαπολύονταν ή άλλα επινοούνταν. Ιδιαίτερα το παράδειγμα της «Μυστικής Έκθεσης Χρουτσώφ» στάθηκε πολύ αποτελεσματικό. Σαρώνονταν εκθέσεις τύπου Χρουτσώφ, αφήνονταν να πιαστούν από την Ασφάλεια, σε μια μεταγωγή κλπ. Έτσι δημοσιεύονταν στις εφημερίδες και «μάθαινε ο λαός την αλήθεια». Η πιο «τυχερή» απ’ αυτές τις εκθέσεις στάθηκε η «έκθεση» για τον Άη Στράτη που της δόθηκε πλατιά δημοσιότητα.
Παρά το γεγονός πως σε διάφορες φυλακές η πάλη γύρω από την «6η ολομέλεια» πήρε μια οξύτητα, ιδιαίτερα στο Ιτσεδίν και τη Γιούρα, τα προβλήματα τακτοποιήθηκαν γρήγορα όπως κατέγραψε με ικανοποίηση η ειδική απόφαση του Π.Γ. (Κολιγιάννης) την άνοιξη του 1959, ενώ η κατάσταση παραμένει απαράδεκτη στον Άη Στράτη.
Ο αγώνας στον Άη Στράτη κράτησε από το 1956 και έληξε το 1962 με τη διάλυση του στρατοπέδου. Ο αγώνας αυτός πέρασε από διάφορες φάσεις.
Α’ φάση: 1956 - αρχές 1957
Προσπάθειες επανάληψης γεγονότων Τασκένδης.
Εντολή α' του Π.Γ. του Κ.Κ.Ε.
Ενώ οι «εστίες» ήξεραν πολύ καλά πως δεν υπήρχε απόφαση της 6ης, φώναζαν γιατί καθυστερεί η ανάλυσή της. Και σ' αυτό το κίνημα παρέσυραν αρκετούς που ξεκινούσαν από διάφορα κίνητρα.
Στο τέλος Ιούνη '56 δημοσιεύει η «Αυγή» μια ανάλυση για την απόφαση χωρίς να παραπέμπει σε κείμενο, αφού δεν υπήρχε κείμενο. Όλα ήταν στημένα. Η τότε καθοδήγηση δέχεται την επίσκεψη μιας αντιπροσωπείας παλιών στελεχών βασικά, που παραδίνουν ένα γράμμα με τελεσιγραφικούς όρους. Ο βασικός ήταν η παράδοση της καθοδήγησης, «αλλιώς θα έλυναν τα χέρια τους». Η τότε καθοδήγηση έκανε το λάθος να μην ανακοινώσει το περιεχόμενο του γράμματος στο στρατόπεδο, πράγμα που το εκμεταλλεύθηκαν οι ηγέτες της «Κίνησης» όπως ονομάστηκαν και έριξαν παντού το σύνθημα «γιατί δεν κατεβαίνει το γράμμα».
Φυσικά, τα πρόσωπα που εμφανίζονταν δεν έπαιζαν τους κύριους ρόλους. Τους κύριους ρόλους τους έπαιζε ένα «Διευθυντήριο» που στην πορεία διασπάστηκε, ξαναενώθηκε, μετασχηματίστηκε από παλιά στελέχη του ΚΚΕ τιμωρημένα για διάφορους λόγους ή δυσαρεστημένα (Π. Καραγκίτσης. Σίμος Π. Νεφελούδης - οι κυριότεροι). Ε! μετά «έλυσαν τα χέρια τους» ή μάλλον τις γλώσσες τους.
Το τι διαδόθηκε, γράφτηκε προς τα έξω, περνώντας από τη λογοκρισία βέβαια, είναι αδύνατο να περιγραφεί. Στην πλειοψηφία του όμως το στρατόπεδο αποκρούει τις επιθέσεις άλλοτε πετυχημένα. άλλοτε όχι. Κι' αυτό γιατί η γραμμή της καθοδήγησης δεν ήταν καθαρή. Ήταν αμυντική και έδειχνε πως δεν είχε συναίσθηση της νέας κατάστασης που είχε δημιουργηθεί γενικότερα. Ο αντιδραστικός τύπος άλλα και η «Αυγή», με τον τρόπο της αυτή, έριχνε λάδι στη φωτιά!
Σε κανένα δύο μήνες έφτασε εντολή από το Κλιμάκιο του ΠΓ σχετικά με την κατάσταση στο στρατόπεδο. Ενημερώθηκαν βασικοί άνθρωποι, όσοι θεωρούνταν τέλος πάντων βασικοί, και επικράτησε κάποια αισιοδοξία για τη λύση του προβλήματος. Η εντολή χαρακτήριζε την Κίνηση σαν «Κίνηση έξω από αρχές» και για την τήρηση των «τυπικών προσχημάτων» αντικαθιστούσε τον τότε υπεύθυνο με άλλον και ζητούσε να γίνει εντατική προσπάθεια για να αναδειχθεί καθοδήγηση του Στρατοπέδου με εκλογές! Διόρισε 2 μέλη ενός Τριμελούς Κομματικού Γραφείου, που μόνα τους θα όριζαν τον τρίτο (ποτέ δεν έγινε κάτι τέτοιο γιατί οι δύο ανήκαν σε διαφορετικές παρατάξεις κι όπως ήταν επόμενο δε συμφώνησαν ποτέ). Αξίζει να σημειωθεί πως το δεύτερο μέλος του Γραφείου είχε διαγραφεί από το ΚΚΕ και τώρα τον διόριζαν μέλος του Κομματικού Γραφείου. Έτσι τα δυο μέλη του Γραφείου, ενεργώντας για λογαριασμό τους, ερμήνευαν κατά την άποψή τους την εντολή. Τότε διαμορφώθηκε στο Στρατόπεδο μια «τρίτη κατάσταση» που αποκλήθηκαν από τους οπαδούς της πλειοψηφίας «τερμίτες», γιατί διέβρωναν τον κόσμο αυτόν. Στην παράταξη αυτή ανήκε τότε το δεύτερο μέλος του Κομματικού Γραφείου, που όπως είπαμε είχε διαγραφεί από το ΚΚΕ.
Η «Κίνηση» όμως εξαπέλυσε αντεπίθεση διαβάλλοντας την εντολή όσο μπορούσε και δηλώνοντας πως δε θα πειθαρχήσει γιατί η εντολή προερχόταν από το Γούσια, γνωστό γι' αυτή Ζαχαριαδικό. Κι έτσι οδηγούνταν τα πράγματα σε αδιέξοδο. Παραγγελίες κόντρα παραγγελίες, γράμματα από τις ανατολικές χώρες με τη σύσταση «πάρτε τη στροφή». Με τη μεσολάβηση της «Τρίτης κατάστασης», στην οποία δείχνει εμπιστοσύνη ο νέος κομματικός υπεύθυνος, καταβάλλεται προσπάθεια να μετριασθεί ο τόνος της «λάσπης» και να γίνει ιδεολογική αντιπαράθεση. Αλλά σε λίγο, η «Τρίτη Κατάσταση» (τερμίτες) ξεπερνούν τους «κινησίες» στον πόλεμο λάσπης.
Σ’ ένα μήνα αναγγέλλεται πως θαφτάσει στο Στρατόπεδο Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Αυτό τόξεραν οι «κινησίες». Δούλεψε το σύρμα κανονικά. Αυτό στάθηκε ευκαιρία για γενική κινητοποίηση. Ούτε λογαριάζουν αν τους ακούνε κεντρώοι κ.ά. Μαζί με τους βουλευτές Μπριλλάκη και Ηλιού συγκαλούν «αχτίφ» απ’ όποιον βρίσκουν μπροστά τους και απειλώντας πως θα γίνει «Νέα Τασκένδη» συντάσσεται Συμφωνητικό από τον Η. Ηλιού σύμφωνα με το οποίο εξαφανίζεται το Κομματικό Γραφείο που είχε τοποθετηθεί από το ΠΓ και συγκροτείται 15μελής Προσωρινή Επιτροπή με εκπροσώπηση 6 αντιπροσώπους της Κίνησης, 6 της πλειοψηφίας του Στρατοπέδου, 3 προσωπικότητες και Πρόεδρος(!) ο μακαρίτης αριστερός φιλελεύθερος π. βουλευτής Α. Αγαπητός. Σύμφωνα με το συμφωνητικό, η Προσωρινή Επιτροπή έπρεπε να κάνει «ανατομία του παρελθόντος» δηλ. να κάνουν την αυτοκριτική τους υποχρεωτικά όσοι διετέλεσαν καθοδηγητικά στελέχη και μετά να γίνουν εκλογές. Χρονικό όριο 2 μήνες. Υπογράφουν ο «μαέστρος» όλης της σκηνοθεσίας παλιός συνδικαλιστής και οι βουλευτές Ηλιού και Μπριλλάκης. Ο πρώτος από τότε, όπου βρισκόταν χαρακτήριζε τον «Άη Στράτη» «λεπροκομείο» και τους αηστρατίτες «λεπρούς». Αξίζει να σημειωθεί πως αυτός ο «εχθρός των διχονοιών» σε επίσκεψή του στο στρατόπεδο 1 1/2 μήνα μετά την «6η», αφού καθησύχασε την τότε καθοδήγηση πως όλα πάνε καλά παντού, επικοινώνησε με τους ηγέτες όλων των «εκτολομελικών» εστιών και έβαλε μπρος τους πυροδοτικούς μηχανισμούς.
Η υπόθεση αυτή της ΠΕ ήταν ό,τι πιο γελοίο μπορούσε να διανοηθεί εγκέφαλος αρρωστημένος Όλα ήταν σκηνοθετημένα από την αρχή ως το τέλος. Αν η πλειοψηφία του Στρατοπέδου δεν συγκρατιόταν, στάθηκε απόμακρα απ’ αυτό το μασκαριλίκι. Οπωσδήποτε η «Νέα Τασκένδη» θα ήταν πραγματικότητα.
Μέρος 2ο
Β' φάση: 1957 - Αύγουστος 1958.
Πρώτες εκλογές: Νέα εντολή
Ο ρεβιζιονισμός στην καθοδήγηση
Όπως ήταν επόμενο, πρόθεση εκείνων πού σκάρωσαν την Π.Ε. και των υποστηριχτών τους ήταν η αποδιοργάνωση της ζωής του στρατοπέδου ώστε «φυσιολογικά» να κατακτούσαν «δημοκρατικά» την πλειοψηφία και να της «φυσούσαν» το «νέο πνεύμα». Η διάδοση εξάλλου των κάθε είδους επινοήσεων, ψευδολογιών και άλλων, συκοφαντιών ευνοούνταν απ’ αυτό το καθεστώς. Παρ’ όλ’ αυτά η πλειοψηφία του Στρατοπέδου παρέμενε αμετακίνητη. Δόθηκε παράταση για την «ανατομία του παρελθόντος», που αποδείχθηκε φιάσκο, γιατί σκοπός της «ανατόμησης» ήταν να βγουν λάδι όσοι στο παρελθόν βαρύνονταν με σοβαρά λάθη και υπονομευτικές ενέργειες, αρχίζοντας από το Μαυρονήσι. Τελικά έληξε η προθεσμία που έτασσε το Συμφωνητικό. Ζητήθηκε η παράταση. Αλλά η Π.Ε. κατά πλειοψηφία απόρριψε την πρόταση και προχώρησε σε εκλογές. Οι εκλογές έγιναν κανονικά. Βγήκε Καθοδηγητική Επιτροπή αλλά έκαναν αποχή οι οπαδοί της «Κίνησης». Ήταν σίγουροι και πληροφορημένοι...
Ούτε μήνας δεν πέρασε από την εκλογή της Επιτροπής -που, ας σημειωθεί, κυριαρχείται από τους οπαδούς της «Τρίτης Κατάστασης» (τερμίτες), που καταπιάστηκαν με τον «εκδημοκρατισμό»·δηλαδή ξήλωμα υπευθύνων σε τομείς δουλειάς που τους ενοχλούσαν με την ανοχή των στελεχών της πλειοψηφίας- κι έφτασε πανηγυρικά «νέα εντολή».
Μακαρίτης παλιός κομμουνιστής και πριν και κατόπιν βουλευτής της ΕΔΑ, την κουβάλησε κραδαίνοντας από το λιμάνι, απειλώντας θεούς και δαίμονες. Η εντολή, απαράδεχτη στους χαρακτηρισμούς της για την πλειοψηφία του στρατοπέδου, διόριζε καθοδηγητική επιτροπή από οπαδούς της «Κίνησης» και της «Τρίτης Κατάστασης». Άρχισε το όργιο της διάλυσης του στρατοπέδου, της επίσημης αντικομματολογίας. Οι άνθρωποι που τους διόρισαν υπολόγιζαν να διαγράψουν, να καταγγείλουν μαζικά, τον κόσμο που πειθαρχούσε στην «εντολή» αλλά με επιφυλάξεις.
Σκαρώσανε αχτίφ με αντιπροσώπευση που τους βόλευε για να εκμαιεύσουν καταστάσεις. Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο. Τον Αύγουστο του '57 γίνεται η Σύσκεψη της Μόσχας. Διακηρύσσεται ο αγώνας κατά του ρεβιζιονισμού. Η κολιγαννική ηγεσία κάνει στροφή. Ύστερα από σοβαρό επεισόδιο εισβολής καθοδηγητικού παράγοντα, πάλαι ποτέ του Κ.Κ.Ε. και ηγέτη της «Κίνησης», που εισβάλει σε συνεδρίαση και ξυλοκοπεί αγωνιστή πολύ νεώτερο που όμως ψύχραιμα προσπαθεί να συγκρατήσει τους άλλους. Ορθώνεται κατακραυγή από το στρατόπεδο... Σε λίγο έρχεται άλλη εντολή: «Να μπει τέρμα στην παρελθοντολογία» και να επιδιωχθεί ενωτική επιτροπή που να κάνει εκλογές κάθε τέσσερις μήνες. Οι προσπάθειες για ενωτική επιτροπή χρεοκοπούν. Προκηρύσσονται και γίνονται εκλογές. Οι οπαδοί της «Κίνησης» και της «Τρίτης» (τερμίτες) απέχουν... Αρχίζει να αναδιοργανώνεται το στρατόπεδο. Αντιμετωπίζονται τα προβλήματα ζωής σωστά, γίνεται αδιάκοπη ιδεολογική δουλειά, δυναμώνει η αγωνιστική διαπαιδαγώγηση. Όμως ο πόλεμος που κάνει η ρεβιζιονιστική κομματική ηγεσία ενάντια στον Άη-Στράτη είναι ανοιχτός.
Χαρακτηριστική μέθοδος της κολιγιαννικής ηγεσίας είναι πως ανεπίσημα ήθελε να περάσει η γραμμή της για να εκλιπαρούμε την «άδεια» από τις αρχές σαν απόφαση των εξόριστων. Η προσπάθεια αποκρούσθηκε. Το ίδιο έκανε και το 1959 με την υπόθεση των «μετεκτοπισμένων», αλλά είχε την ίδια τύχη η προσπάθειά της.
Γ’ φάση: Καλοκαίρι 1959-1962
Από τη δημοκρατική λειτουργία του στρατοπέδου στην πιο ωμή επέμβαση
Αγνοούνται από την «Αυγή» τα προβλήματα των εξόριστων, δίνονται άλλες εντολές να τα φκιάξουν μ' ένα φασίστα γιατρό που απειλεί με τα όπλα των χωροφυλάκων να αδειάσει το αναρρωτήριο, κάνουν πόλεμο στους αδειούχους που παίρνουν άδεια, τους διώχνουν από την ΕΔΑ, μιλάνε για επικείμενο «ξύσιμο». Ιδιαίτερα μετά τις εκλογές του 1958, που στάλθηκαν μια σειρά ανώτερα στελέχη της ΕΔΑ στον Άη-Στράτη, αυτά σκαρώνουν συνασπισμό με τους πάντες, κάνουν φραξιονιστικές ομάδες, σκαρώνουν πλατφόρμες. Στις εκλογές πάντα την παθαίνουν. Οπότε, την άνοιξη του '59 αποφασίζουν να τελειώσουν με τον Άη-Στράτη πριν κάνουν Συνέδριο της ΕΔΑ. Ενημερώνουν για το περιεχόμενο άλλης εντολής 300-400 άτομα άσχετα με τον Άη-Στράτη. Περιμένουν τις τελευταίες εκλογές. Εκεί, κατά ομολογία μέλους της Εφορευτικής Επιτροπής, επιχειρούν καλπονοθεία. Αποκαλύπτεται η καλπονοθεία και πάλι δεν παίρνουν την πλειοψηφία. Τότε στέλνεται η εντολή. Ο τρόπος που στάλθηκε είναι χαρακτηριστικός του εκτραχηλισμού τους. Ούτε όσιο ούτε ιερό. Διορίζεται Κομματική Επιτροπή με έκτακτες εξουσίες για απροσδιόριστο χρόνο. Καταργούνται οι εκλογές (που 'σαι εκδημοκρατισμέ, της «6ης»!).
Στην Αθήνα απειλούν αηστρατίτες πως θα τους διαγράψουν, αν δε δεχτούν την εντολή οι αηστρατίτες. Στον Άη-Στράτη τη δέχονται πειθαρχώντας άλλα διατηρώντας τις απόψεις. Κι αρχίζει μια περίοδος τριών χρόνων ρεβιζιονιστικής ασυδοσίας που όμως δεν έκαμψε το αγωνιστικό φρόνημα των αηστρατιτών. Μέχρι τη διάλυση του στρατοπέδου οι ρεβιζιονιστές κάθε απόχρωσης δεν μπόρεσαν να πάρουν την πλειοψηφία.
Οι φλωρακικοί ρεβιζιονιστές μετά το 9ο συνέδριό τους καμώνονται πως ήταν λάθος η επέμβαση στον Άη-Στράτη του '59. Ξεχνούν δύο λεπτομέρειες. Πως οι περισσότεροι από τους σημερινούς ηγέτες του «Κ»ΚΕ είχαν φάει τα σίδερα τότε να «κλείσει» το πρόβλημα Άη-Στράτη, με την υποταγή των αγωνιστών στο ρεβιζιονισμό. Και το δεύτερο, πως η κριτική τους αφορά την επέμβαση και τον τρόπο κι όχι την ουσία του αγώνα πού διεξαγόταν εκεί ανάμεσα στο μαρξισμό-λενινισμό και το ρεβιζιονισμό, όσο κι αν τον συσκότιζε, η στάση των καθοδηγητών του στρατοπέδου, της περιόδου 55-56, από τους οποίους ο ένας είναι σήμερα «τιμής ένεκεν» μέλος της Κ. Επιτροπής του, ακριβώς για να τους βοηθάει στον παρασυρμό των παλιών αητρατιτών. Γιατί και οι σημερινοί ηγέτες του «Κ.Κ.Ε.», όπως και οι προηγούμενοι δεν τον έχουν συγχωρέσει -παρά τις ταλαντεύσεις και τους συμβιβασμούς του- που εναντιώθηκε, όσο εναντιώθηκε, στη γραμμή της «6ης» πλατειάς ολομέλειας κ.λπ. Αφήνουμε πως «επίλεκτα» μέλη της ηγεσίας των φλωρακικών ήταν παράγοντες της «Κίνησης» και της «Τρίτης Κατάστασης» στον Άη-Στράτη. Αλλά ίσως χρειαστεί να επανέλθουμε.
Μέρος 3ο
Στα προηγούμενα κομμάτια, έγινε μια προσπάθεια να δοθεί σε συντομία ένα γενικό περίγραμμα των γεγονότων που έγιναν ανάμεσα στα 1956-62.
Από τότε πέρασαν χρόνια. Πολλοί από τους αγωνιστές, που πήραν μέρος με την μια ή την άλλη πλευρά σ' αυτή την οξύτατη ιδεολογική σύγκρουση, δεν ζουν. Ένα μεγάλο μέρος υπάρχει και για τους πρώτους και για τους δεύτερους προτιμήθηκε να μη γίνει παρά ελάχιστη αναφορά σε ονόματα. Γιατί, τελικά, εκτός από ελάχιστους, οι περισσότεροι αγωνιστές που στάθηκαν με το πλευρό της «Κίνησης» ή της «Τρίτης Κατάστασης», με τον καιρό κατάλαβαν πως πήραν μέρος σε μια υπόθεση που βρισκόταν έξω από αυτό που νόμιζαν πως εξυπηρετούσε...
(Άλλωστε κι αυτοί κατατάσσονταν στους «χολερόβλητους». Και βέβαια αυτός που φιλοτέχνησε το χαρακτηρισμό δεν ήταν κι ο εμπνευστής...).
Η πλειοψηφία όμως τι έγινε; Που βρίσκονται όλοι όσοι ζουν; Εδώ θίγουμε μια άλλη πλευρά του «προβλήματος» του Άη-Στράτη. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση, αλλά προηγούμενα θα ‘πρεπε να αποκαταστήσουμε τα πράγματα. Γιατί, τόσο η μια πλευρά (Εξ.) όσο και η άλλη (Εσ.) ενώνονται -γιατί είναι συνυπεύθυνες- στη διάδοση διαφόρων συκοφαντικών ανακριβειών γι' αυτό το στρατόπεδο.
Λέγανε και λένε πως γίνανε «φριχτά» πράγματα στο νησί. Και με τα «φριχτά» εννοούν ξυλοκοπήματα, μαχαιρώματα και ένα σωρό άλλα. Στα έξη χρόνια που βάσταξε η ιδεολογική πάλη στον Άη-Στράτη, παρόλο που το πάθος της ήταν αδιάπτωτο και η αντιπαράθεση πολύ σκληρή ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που κάποιοι σήκωσαν χέρι σε κάποιους άλλους. Φυσικά σπρώχθηκαν πολλοί να κάνουν τέτοιες κι άλλες ενέργειες αλλά δεν έπεσαν στην παγίδα. Ενώ δε συνέβηκε το ίδιο σ’ άλλους χώρους που το κολιγιαννέικο Π.Γ. θεωρούσε πως όλα πάνε καλά...
Ένα άλλο μέρος των «φριχτών» πραγμάτων είναι η «φθορά των στελεχών». Σ' αυτό έχουν δίκιο. Αλλά για τη «φθορά» τους φταίγανε τα ίδια τα στελέχη. Και βέβαια, «στελέχη» εννοούν όχι όλους τους αγωνιστές του στρατοπέδου που δεν ήταν και συμπαθούντες, αλλά στελέχη του κινήματος. Εννοούν κάποιους «εκλεκτούς» που ίσως σε άλλους χώρους πέρναγαν για σοφοί και ηγέτες «μεγάλης εμβέλειας», όπως έλεγε μέλος του τότε ρεβιζιονιστικού Π.Γ. ή «διαμάντια» άλλος κάπως «χαμηλότερος» αλλά όχι μικρότερος σε σημασία. Ο Άη-Στράτης δεν τα σήκωνε αυτά. Δε σήκωνε ούτε «στυλάκια», ούτε υπεροψίες, ούτε «αυτοκρατορικούς απεσταλμένους», ούτε μπουρδολογίες καλυμμένες και εξαγνισμένες με το «ξέρεις ποιος είναι αυτός;» Η ζωή άλλωστε έδειξε τι άξιζαν ορισμένοι απ’ αυτούς.
Άλλο «φριχτό πράγμα» είναι πως οι αηστρατίτες είχαν πάρει ψηλά τον αμανέ, θεωρούσαν τους εαυτούς τους κομμουνιστές «καθαρούς».
Θα είχαν τότε το «δικαίωμα» να μην παρουσίαζαν τη σεμνότητα που παρουσίασαν όταν έβγαιναν έξω. Δεν το ‘καναν. Αυτό όμως είναι το «άλλοθι»... Για να δικαιολογήσουν τ’ αδικαιολόγητα... Πως δηλ. συστηματικά έδιωχναν τους αηστρατίτες από την ΕΔΑ. Έπρεπε να διαθέτει πολλά αποθέματα ιώβειας υπομονής ο αηστρατίτης για να του δώσουν μια επαφή. Και την είχαν αυτή την υπομονή οι περισσότεροι. Γι' αυτό ο μηχανισμός της ΕΔΑ στα μεσαία και κατώτερα στελέχη «ελλείψει άλλων» για μια περίοδο κυριαρχούνταν από αηστρατίτες της πλειοψηφίας. Και φυσικά δεν ήταν εύκολες στιγμές. Θέλοντας όμως να σκαρώσουν το Α’ Συνέδριό τους όπως ήθελαν, επισπεύσανε την επέμβαση στον Άη-Στράτη και η «απόφαση» του Π.Γ. έγινε «απόφαση υποχρεωτική για όλους». Η υπόθεση από τη μια άγγιζε τα όρια του γελοίου και από την άλλη ήταν τόσο εξοργιστική που ασφαλώς πολλοί θα ‘χουν μετανιώσει γιατί δεν ενέργησαν αλλιώτικα. Αφού το «ΚΚΕ» είχε γίνει αόρατο, γενικά και πιο ειδικά για τους αηστρατίτες και η ηγεσία του ρεβιζιονιστικού ΚΚΕ τους θεωρούσαν στα κείμενά τους «εξωκομματικούς» με μια κονδυλιά, ξαφνικά πέρναγαν από το κόσκινο όλους τους αηστρατίτες που βρίσκονταν έξω, στη βάση όχι αν πειθαρχούν σ' αυτή την απόφαση του «Π.Γ.» αλλά αν την εγκρίνουν «ολοκληρωτικά»!!... Αν η «έγκριση» ήταν ολοκληρωτική, τότε πήγαιναν όλα καλά. Αν όχι, άρχιζαν από απαγορεύσεις να βάλεις υποψηφιότητα σε συνέλευση βάσης -η εντολή ήταν στο όνομα του «ΚΚΕ» κι όταν εκλεγείς παρόλα αυτά να παραιτηθείς- μέχρι απαγόρευση και εισόδου ακόμα στα γραφεία της ΕΔΑ και γινόταν μια κλιμάκωση που έφτανε σε ελάχιστες περιπτώσεις να κάνουν οι ρεβιζιονιστές ηγέτες τη «μεγάλη παραχώρηση» να είναι 4-5 άνθρωποι σε τομεακές ή νομαρχιακές επιτροπές, από τους «αμετανόητους». Απ’ αυτούς απαλλάχτηκαν σε λίγο, γιατί τους απάλλαξαν σε κάποια στιγμή οι ίδιοι από την παρουσία τους διαχωρίζοντας τη θέση τους όταν ήρθε το «πλήρωμα του χρόνου». ...
Έτσι έγινε μια πρώτη εκκαθάριση στους «αμετανόητους» και μετά άρχισε η δεύτερη σειρά εκκαθαρίσεων τους «μετανιωμένους». «Θα σπάσουμε τη ραχοκοκαλιά» μαίνονταν κατοπινό μέλος του προδιχτατορικού Γραφείου του Εσωτερικού για την ΕΔΑ. Και αν δεν συνέβαιναν ορισμένα πράγματα θα ‘σπαζε η δική του και πολλών άλλων. Όχι βέβαια με τη φυσιολογική έννοια...
Απ' όλα αυτά ένα ήταν το βασικό: Στο αποκορύφωμα της διαπάλης στον Άη-Στράτη είχε τεθεί στην πλειοψηφία των αγωνιστών της πλειοψηφίας ένα πρόβλημα: Είχαν μέσα τους πια οι περισσότεροι ξεκαθαρίσει το ρόλο του «20ού» και της «6ης» και πίεζαν να ειπωθούν τα πράγματα έξω από τα δόντια.
Η διάθεση αυτή συγκρατιόταν από τα πρώην καθοδηγητικά στελέχη που υπογράμμιζαν μια σειρά κινδύνους. Οι κίνδυνοι ήταν πραγματικοί. Γιατί, άλλες οι συνθήκες λ.χ. της Τασκένδης κι άλλες ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης. Όμως, πίσω από την επίκληση των κινδύνων υπήρχε ο φόβος μήπως χαθεί ο έλεγχος στη μάζα αυτή. Η μάζα, όμως, ήθελε μια προοπτική. Εκεί τους θόλωναν τον ορίζοντα. Τους αποπροσανατόλιζαν με ...φαντασίες. Για το Κόμμα, που είναι παρόλα αυτά σε κατάσταση να διακρίνει το αληθινό από το ψεύτικο και που θα αποκαθιστούσε τα πράγματα άμα πληροφορούνταν την αλήθεια. Σ' αυτή τη στάση αντιτάχθηκε μια, ομάδα στελεχών της πλειοψηφίας και παρόλο που προσπαθούσε να μην εξωθήσει τα πράγματα -καλώς ή κακώς αυτό είναι άλλο ζήτημα- σε ανοιχτή σύγκρουση, τη σύγκρουση αυτή δημοσιοποίησαν τα πρώην καθοδηγητικά στελέχη. Έτσι, έγινε μια ιδιότυπη διάσπαση στους κόλπους της πλειοψηφίας. Αυτά στο νησί. Έξω, μέσω ορισμένων στελεχών πρώην μελών του Κομματικού Γραφείου του Άη-Στράτη, ασκούνταν μια επιρροή να μην «τραβάνε τα πράγματα» γιατί «θα μας διώξουν». Βαθμιαία το κύρος αυτών των στελεχών χρησιμοποιούταν για να σπρώχνεται ο κόσμος στην αδιαφορία, είτε στην απογοήτευση είτε σε μια ανεδαφική κομματικότητα στο ρεβιζιονισμό. Όταν διαλύθηκε το στρατόπεδο είχε ήδη διαπιστωθεί η ταχτοποίηση των σχέσεων ορισμένων τέτοιων στελεχών με το «Κόμμα», που βέβαια δεν έμεινε χωρίς συνέπειες, και από την άλλη κηρύχτηκε ανοιχτός και κρυφός πόλεμος από τον πιο άκαμπτο πρώην καθοδηγητή του Άη-Στράτη στην κίνηση που κατέληξε στην ανοιχτή αντιπαράθεση στο ρεβιζιονισμό. Προς την κατεύθυνση αυτή ανακατεύθηκαν οι «κοντάλες» του ρεβιζιονισμού με διάφορες πονηριές, χρησιμοποιήθηκαν προβλημένα «κινεζόφιλα» στοιχεία που παρέμεναν στην ΕΔΑ σε ανώτατες θέσεις μάλιστα -εξυπηρετώντας το θεό και το διάβολο.
Κι έτσι βαθμιαία, αφού στην αρχή μετέθεταν διαρκώς ημερομηνία εκδήλωσης αλληλεγγύης προς την «Αναγέννηση», τελικά παρέσυραν ένα αριθμό ανθρώπων σε μια στάση διπλή. «Να βοηθάμε την «Αναγέννηση» αλλά να μένουμε στο Κόμμα». Ο δρόμος για την αφομοίωση δεν είναι από κει και πέρα μακρύς. Βέβαια ένας αριθμός αηστρατιτών βγήκε σταθερά και υποστήριξε την «Αναγέννηση» και που υποστηρίζουν σήμερα την ΟΜΛΕ. Όπως και αρκετοί σ. από τις φυλακές. Πολλοί διαγράφτηκαν γι' αυτό από την ΕΔΑ. Τόσοι πολλοί που από μια στιγμή και πέρα δεν ανακοίνωναν τις διαγραφές γιατί ο αριθμός μεγάλωνε «επικίνδυνα». Όμως ένας αρκετός αριθμός αηστρατιτών παρασύρθηκε ύστερα απ’ όλα αυτά, στο μεγαλύτερο μέρος του -μετά τη διάσπαση τον ρεβιζιονισμού- στο Εξωτ. ενώ άλλο μικρότερο στο Έσωτ. Έτσι στη βάση αυτή η ΟΜΛΕ στα 1969 τόνιζε το ρόλο μερικών πρώην κομματικών υπευθύνων στον αποπροσανατολισμό σειράς αγωνιστών και στο ρίξιμό τους άμεσα είτε έμμεσα στην αγκαλιά του ρεβιζιονισμού. Για ένα μέρος που παραμένει στο Εξ. η εμπιστοσύνη που τρέφει η ηγεσία του δεν είναι και τόσο μεγάλη: θεωρούνται ζωηροί, μπελαλήδες, και κατά κάποιον τρόπο ένα «ιδιαίτερο στρώμα». «Α! εσείς πάλι οι αηστρατίτες»... είναι συχνή έκφραση αγανάχτησης πολλών ανώτατων στελεχών του ρεβιζιονισμού...
Από ελληνική πλευρά, ο αντιδραστικός τύπος αμέσως δημοσίευσε ειδήσεις για τα γεγονότα της Τασκένδης. Αλλά υπήρξε η γνωστή απάντηση από τους περισσότερους: «Όλο τα ίδια και τα ίδια». Έπειτα γινόταν ανοιχτή αλληλογραφία: παραγόντων που κινούσαν την υπόθεση προς την «6η» με στελέχη στην Ελλάδα, ελεύθερα ή κρατούμενα. Οι οδηγίες του κλιμακίου της Κ.Ε., στην Ελλάδα, τουλάχιστο για τους προσεχτικούς παρατηρητές «κάτι έδειχναν». Τελικά, «έσκασε η μια μπόμπα μετά την άλλη».
Πριν την «6η Ολομέλεια» και ιδιαίτερα στα χρόνια '52-'55 είχαν δημιουργηθεί ορισμένες εστίες κύρια από παλιά στελέχη που παρέμεναν έξω από δουλειά είτε γιατί είχαν απομακρυνθεί για διάφορους λόγους είτε γιατί είχαν φύγει μονάχοι τους. Οι «εστίες» αυτές ήταν αρκετά ενημερωμένες για πολλά πράγματα που συνέβαιναν και στο εξωτερικό και μέσα στην Ελλάδα. Αποτελούσαν επομένως μια «πρώτη βάση» για την επιβολή της «6ης ολομέλειας». Αλλά δε χρειάστηκε. Η νοοτροπία των υπεύθυνων του κλιμακίου του ΠΓ στην Ελλάδα ήταν τέτοια που τους απάλλαξε από τον πρώτο κόπο. Και όχι μονάχα αυτών. Με τη γενική νοοτροπία και διαπαιδαγώγηση που είχε η μεγάλη πλειοψηφία των κομμουνιστών θα ‘ταν αδιανόητο να αποκρουσθεί μια απόφαση «ολομέλειας» της ΚΕ. Έτσι, το ζήτημα μετατίθονταν αλλού. Και απ’ αυτή την πλευρά η ταχτική που χρησιμοποιήθηκε από τους «ολομελίτες» ηγέτες ήταν καλά μελετημένη. Θα άφηναν τις διάφορες οργανώσεις με τις «εστίες» που έτσι κι αλλιώς θ' αναπηδούσαν ή θα εισάγονταν σ' ένα πόλεμο φθοράς που θα τον τροφοδοτούσαν έμμεσα κυρίως με διάφορα «στοιχεία». Με την ανακοίνωση του Κλιμακίου του Π.Γ. για έγκριση της «6ης» ακολουθούν ανάλογες δηλώσεις κρατούμενων σε φυλακές και στρατόπεδα... Βέβαια, υπήρχε διαφορά στο ύφος και στο περιεχόμενο. Αυτές τις τυπικές εγκρίσεις ενώ τις χρησιμοποίησαν προς τους κομμουνιστές στις ανατολικές χώρες, οι ηγέτες της «6ης» ταυτόχρονα χρησιμοποίησαν το ότι δεν παρουσίαζαν τον επιβαλλόμενο ενθουσιασμό κ.λπ. για να διαβληθούν σαν «ζαχαριαδικοί» οι αποστολείς τους και να εξαπολυθεί πια ανοιχτά η επίθεση για ανατροπή των «ζαχαριαδικών» κ.λπ.
Όμως, ιδιαίτερα στη νόμιμη δουλειά, είχε διαμορφωθεί ένα κλίμα, ανάμεσα στους κομμουνιστές που κράταγαν υπεύθυνες θέσεις, επάρκειας που τους έβαζε συχνά σε σύγκρουση και αντιπαράθεση με την παράνομη δουλειά. Πολλοί είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως δε χρειαζόταν αυτό το «ξέφτι», αλλά φυσικά απόφευγαν να θέσουν ανοιχτά αυτά τα ζητήματα. Ταυτόχρονα αποτελούσαν στόχους για πολλές «εστίες» γιατί αυτοί ήταν εκείνοι που φαινόντουσαν στο εσωτερικό, γιατί οι περισσότεροι είχαν βουλευτοποιηθεί ή σε κάθε στιγμή μπορούσαν να βουλευτοποιηθούν κ.λπ. Στις παράνομες οργανώσεις υπήρχε μια «μαγιά», από ανθρώπους που οι δυσκολίες της δουλειάς τούς προσέγγισαν στις αντιλήψεις του λεγκαλισμού από φιλόδοξους που δεν θεωρούσαν πως τοποθετούνται ανάλογα με τις ικανότητες τους και από ανθρώπους που είχαν δικαιολογημένα παράπονα.
Στις φυλακές και την εξορία τα πράγματα ήταν πολύ πιο περίπλοκα. Υπήρχε ένας κόσμος, αριθμητικά όχι ευκαταφρόνητος, που για διάφορους λόγους είχε προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά σχετίζονταν είτε με λάθη τους που είχαν μεγαλοποιηθεί, είτε χωρίς λάθη που είχαν όμως κατηγορηθεί για τέτοια, άλλοι που είχαν δεχθεί σκληρή συμπεριφορά αδικαιολόγητα, και ένας μικρός αριθμός φθαρμένων στοιχείων. Οι τελευταίοι έγιναν οι σημαιοφόροι βέβαια της «6ης». Στον Άη-Στράτη ιδιαίτερα, όπου πρώην καθοδηγητικά στελέχη του στρατοπέδου που κατεύθυναν την εκστρατεία ήξεραν όλες τις ατομικές ιστορίες, αυτό το όπλο χρησιμοποιήθηκε και για τον προσεταιρισμό οπαδών αλλά και για το χτύπημα των άλλων. Πράγματι τα γεγονότα φουσκώνονταν, παραμορφώνονταν και εξαπολύονταν ή άλλα επινοούνταν. Ιδιαίτερα το παράδειγμα της «Μυστικής Έκθεσης Χρουτσώφ» στάθηκε πολύ αποτελεσματικό. Σαρώνονταν εκθέσεις τύπου Χρουτσώφ, αφήνονταν να πιαστούν από την Ασφάλεια, σε μια μεταγωγή κλπ. Έτσι δημοσιεύονταν στις εφημερίδες και «μάθαινε ο λαός την αλήθεια». Η πιο «τυχερή» απ’ αυτές τις εκθέσεις στάθηκε η «έκθεση» για τον Άη Στράτη που της δόθηκε πλατιά δημοσιότητα.
Παρά το γεγονός πως σε διάφορες φυλακές η πάλη γύρω από την «6η ολομέλεια» πήρε μια οξύτητα, ιδιαίτερα στο Ιτσεδίν και τη Γιούρα, τα προβλήματα τακτοποιήθηκαν γρήγορα όπως κατέγραψε με ικανοποίηση η ειδική απόφαση του Π.Γ. (Κολιγιάννης) την άνοιξη του 1959, ενώ η κατάσταση παραμένει απαράδεκτη στον Άη Στράτη.
Ο αγώνας στον Άη Στράτη κράτησε από το 1956 και έληξε το 1962 με τη διάλυση του στρατοπέδου. Ο αγώνας αυτός πέρασε από διάφορες φάσεις.
Α’ φάση: 1956 - αρχές 1957
Προσπάθειες επανάληψης γεγονότων Τασκένδης.
Εντολή α' του Π.Γ. του Κ.Κ.Ε.
Ενώ οι «εστίες» ήξεραν πολύ καλά πως δεν υπήρχε απόφαση της 6ης, φώναζαν γιατί καθυστερεί η ανάλυσή της. Και σ' αυτό το κίνημα παρέσυραν αρκετούς που ξεκινούσαν από διάφορα κίνητρα.
Στο τέλος Ιούνη '56 δημοσιεύει η «Αυγή» μια ανάλυση για την απόφαση χωρίς να παραπέμπει σε κείμενο, αφού δεν υπήρχε κείμενο. Όλα ήταν στημένα. Η τότε καθοδήγηση δέχεται την επίσκεψη μιας αντιπροσωπείας παλιών στελεχών βασικά, που παραδίνουν ένα γράμμα με τελεσιγραφικούς όρους. Ο βασικός ήταν η παράδοση της καθοδήγησης, «αλλιώς θα έλυναν τα χέρια τους». Η τότε καθοδήγηση έκανε το λάθος να μην ανακοινώσει το περιεχόμενο του γράμματος στο στρατόπεδο, πράγμα που το εκμεταλλεύθηκαν οι ηγέτες της «Κίνησης» όπως ονομάστηκαν και έριξαν παντού το σύνθημα «γιατί δεν κατεβαίνει το γράμμα».
Φυσικά, τα πρόσωπα που εμφανίζονταν δεν έπαιζαν τους κύριους ρόλους. Τους κύριους ρόλους τους έπαιζε ένα «Διευθυντήριο» που στην πορεία διασπάστηκε, ξαναενώθηκε, μετασχηματίστηκε από παλιά στελέχη του ΚΚΕ τιμωρημένα για διάφορους λόγους ή δυσαρεστημένα (Π. Καραγκίτσης. Σίμος Π. Νεφελούδης - οι κυριότεροι). Ε! μετά «έλυσαν τα χέρια τους» ή μάλλον τις γλώσσες τους.
Το τι διαδόθηκε, γράφτηκε προς τα έξω, περνώντας από τη λογοκρισία βέβαια, είναι αδύνατο να περιγραφεί. Στην πλειοψηφία του όμως το στρατόπεδο αποκρούει τις επιθέσεις άλλοτε πετυχημένα. άλλοτε όχι. Κι' αυτό γιατί η γραμμή της καθοδήγησης δεν ήταν καθαρή. Ήταν αμυντική και έδειχνε πως δεν είχε συναίσθηση της νέας κατάστασης που είχε δημιουργηθεί γενικότερα. Ο αντιδραστικός τύπος άλλα και η «Αυγή», με τον τρόπο της αυτή, έριχνε λάδι στη φωτιά!
Σε κανένα δύο μήνες έφτασε εντολή από το Κλιμάκιο του ΠΓ σχετικά με την κατάσταση στο στρατόπεδο. Ενημερώθηκαν βασικοί άνθρωποι, όσοι θεωρούνταν τέλος πάντων βασικοί, και επικράτησε κάποια αισιοδοξία για τη λύση του προβλήματος. Η εντολή χαρακτήριζε την Κίνηση σαν «Κίνηση έξω από αρχές» και για την τήρηση των «τυπικών προσχημάτων» αντικαθιστούσε τον τότε υπεύθυνο με άλλον και ζητούσε να γίνει εντατική προσπάθεια για να αναδειχθεί καθοδήγηση του Στρατοπέδου με εκλογές! Διόρισε 2 μέλη ενός Τριμελούς Κομματικού Γραφείου, που μόνα τους θα όριζαν τον τρίτο (ποτέ δεν έγινε κάτι τέτοιο γιατί οι δύο ανήκαν σε διαφορετικές παρατάξεις κι όπως ήταν επόμενο δε συμφώνησαν ποτέ). Αξίζει να σημειωθεί πως το δεύτερο μέλος του Γραφείου είχε διαγραφεί από το ΚΚΕ και τώρα τον διόριζαν μέλος του Κομματικού Γραφείου. Έτσι τα δυο μέλη του Γραφείου, ενεργώντας για λογαριασμό τους, ερμήνευαν κατά την άποψή τους την εντολή. Τότε διαμορφώθηκε στο Στρατόπεδο μια «τρίτη κατάσταση» που αποκλήθηκαν από τους οπαδούς της πλειοψηφίας «τερμίτες», γιατί διέβρωναν τον κόσμο αυτόν. Στην παράταξη αυτή ανήκε τότε το δεύτερο μέλος του Κομματικού Γραφείου, που όπως είπαμε είχε διαγραφεί από το ΚΚΕ.
Η «Κίνηση» όμως εξαπέλυσε αντεπίθεση διαβάλλοντας την εντολή όσο μπορούσε και δηλώνοντας πως δε θα πειθαρχήσει γιατί η εντολή προερχόταν από το Γούσια, γνωστό γι' αυτή Ζαχαριαδικό. Κι έτσι οδηγούνταν τα πράγματα σε αδιέξοδο. Παραγγελίες κόντρα παραγγελίες, γράμματα από τις ανατολικές χώρες με τη σύσταση «πάρτε τη στροφή». Με τη μεσολάβηση της «Τρίτης κατάστασης», στην οποία δείχνει εμπιστοσύνη ο νέος κομματικός υπεύθυνος, καταβάλλεται προσπάθεια να μετριασθεί ο τόνος της «λάσπης» και να γίνει ιδεολογική αντιπαράθεση. Αλλά σε λίγο, η «Τρίτη Κατάσταση» (τερμίτες) ξεπερνούν τους «κινησίες» στον πόλεμο λάσπης.
Σ’ ένα μήνα αναγγέλλεται πως θαφτάσει στο Στρατόπεδο Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Αυτό τόξεραν οι «κινησίες». Δούλεψε το σύρμα κανονικά. Αυτό στάθηκε ευκαιρία για γενική κινητοποίηση. Ούτε λογαριάζουν αν τους ακούνε κεντρώοι κ.ά. Μαζί με τους βουλευτές Μπριλλάκη και Ηλιού συγκαλούν «αχτίφ» απ’ όποιον βρίσκουν μπροστά τους και απειλώντας πως θα γίνει «Νέα Τασκένδη» συντάσσεται Συμφωνητικό από τον Η. Ηλιού σύμφωνα με το οποίο εξαφανίζεται το Κομματικό Γραφείο που είχε τοποθετηθεί από το ΠΓ και συγκροτείται 15μελής Προσωρινή Επιτροπή με εκπροσώπηση 6 αντιπροσώπους της Κίνησης, 6 της πλειοψηφίας του Στρατοπέδου, 3 προσωπικότητες και Πρόεδρος(!) ο μακαρίτης αριστερός φιλελεύθερος π. βουλευτής Α. Αγαπητός. Σύμφωνα με το συμφωνητικό, η Προσωρινή Επιτροπή έπρεπε να κάνει «ανατομία του παρελθόντος» δηλ. να κάνουν την αυτοκριτική τους υποχρεωτικά όσοι διετέλεσαν καθοδηγητικά στελέχη και μετά να γίνουν εκλογές. Χρονικό όριο 2 μήνες. Υπογράφουν ο «μαέστρος» όλης της σκηνοθεσίας παλιός συνδικαλιστής και οι βουλευτές Ηλιού και Μπριλλάκης. Ο πρώτος από τότε, όπου βρισκόταν χαρακτήριζε τον «Άη Στράτη» «λεπροκομείο» και τους αηστρατίτες «λεπρούς». Αξίζει να σημειωθεί πως αυτός ο «εχθρός των διχονοιών» σε επίσκεψή του στο στρατόπεδο 1 1/2 μήνα μετά την «6η», αφού καθησύχασε την τότε καθοδήγηση πως όλα πάνε καλά παντού, επικοινώνησε με τους ηγέτες όλων των «εκτολομελικών» εστιών και έβαλε μπρος τους πυροδοτικούς μηχανισμούς.
Η υπόθεση αυτή της ΠΕ ήταν ό,τι πιο γελοίο μπορούσε να διανοηθεί εγκέφαλος αρρωστημένος Όλα ήταν σκηνοθετημένα από την αρχή ως το τέλος. Αν η πλειοψηφία του Στρατοπέδου δεν συγκρατιόταν, στάθηκε απόμακρα απ’ αυτό το μασκαριλίκι. Οπωσδήποτε η «Νέα Τασκένδη» θα ήταν πραγματικότητα.
Μέρος 2ο
Β' φάση: 1957 - Αύγουστος 1958.
Πρώτες εκλογές: Νέα εντολή
Ο ρεβιζιονισμός στην καθοδήγηση
Όπως ήταν επόμενο, πρόθεση εκείνων πού σκάρωσαν την Π.Ε. και των υποστηριχτών τους ήταν η αποδιοργάνωση της ζωής του στρατοπέδου ώστε «φυσιολογικά» να κατακτούσαν «δημοκρατικά» την πλειοψηφία και να της «φυσούσαν» το «νέο πνεύμα». Η διάδοση εξάλλου των κάθε είδους επινοήσεων, ψευδολογιών και άλλων, συκοφαντιών ευνοούνταν απ’ αυτό το καθεστώς. Παρ’ όλ’ αυτά η πλειοψηφία του Στρατοπέδου παρέμενε αμετακίνητη. Δόθηκε παράταση για την «ανατομία του παρελθόντος», που αποδείχθηκε φιάσκο, γιατί σκοπός της «ανατόμησης» ήταν να βγουν λάδι όσοι στο παρελθόν βαρύνονταν με σοβαρά λάθη και υπονομευτικές ενέργειες, αρχίζοντας από το Μαυρονήσι. Τελικά έληξε η προθεσμία που έτασσε το Συμφωνητικό. Ζητήθηκε η παράταση. Αλλά η Π.Ε. κατά πλειοψηφία απόρριψε την πρόταση και προχώρησε σε εκλογές. Οι εκλογές έγιναν κανονικά. Βγήκε Καθοδηγητική Επιτροπή αλλά έκαναν αποχή οι οπαδοί της «Κίνησης». Ήταν σίγουροι και πληροφορημένοι...
Ούτε μήνας δεν πέρασε από την εκλογή της Επιτροπής -που, ας σημειωθεί, κυριαρχείται από τους οπαδούς της «Τρίτης Κατάστασης» (τερμίτες), που καταπιάστηκαν με τον «εκδημοκρατισμό»·δηλαδή ξήλωμα υπευθύνων σε τομείς δουλειάς που τους ενοχλούσαν με την ανοχή των στελεχών της πλειοψηφίας- κι έφτασε πανηγυρικά «νέα εντολή».
Μακαρίτης παλιός κομμουνιστής και πριν και κατόπιν βουλευτής της ΕΔΑ, την κουβάλησε κραδαίνοντας από το λιμάνι, απειλώντας θεούς και δαίμονες. Η εντολή, απαράδεχτη στους χαρακτηρισμούς της για την πλειοψηφία του στρατοπέδου, διόριζε καθοδηγητική επιτροπή από οπαδούς της «Κίνησης» και της «Τρίτης Κατάστασης». Άρχισε το όργιο της διάλυσης του στρατοπέδου, της επίσημης αντικομματολογίας. Οι άνθρωποι που τους διόρισαν υπολόγιζαν να διαγράψουν, να καταγγείλουν μαζικά, τον κόσμο που πειθαρχούσε στην «εντολή» αλλά με επιφυλάξεις.
Σκαρώσανε αχτίφ με αντιπροσώπευση που τους βόλευε για να εκμαιεύσουν καταστάσεις. Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο. Τον Αύγουστο του '57 γίνεται η Σύσκεψη της Μόσχας. Διακηρύσσεται ο αγώνας κατά του ρεβιζιονισμού. Η κολιγαννική ηγεσία κάνει στροφή. Ύστερα από σοβαρό επεισόδιο εισβολής καθοδηγητικού παράγοντα, πάλαι ποτέ του Κ.Κ.Ε. και ηγέτη της «Κίνησης», που εισβάλει σε συνεδρίαση και ξυλοκοπεί αγωνιστή πολύ νεώτερο που όμως ψύχραιμα προσπαθεί να συγκρατήσει τους άλλους. Ορθώνεται κατακραυγή από το στρατόπεδο... Σε λίγο έρχεται άλλη εντολή: «Να μπει τέρμα στην παρελθοντολογία» και να επιδιωχθεί ενωτική επιτροπή που να κάνει εκλογές κάθε τέσσερις μήνες. Οι προσπάθειες για ενωτική επιτροπή χρεοκοπούν. Προκηρύσσονται και γίνονται εκλογές. Οι οπαδοί της «Κίνησης» και της «Τρίτης» (τερμίτες) απέχουν... Αρχίζει να αναδιοργανώνεται το στρατόπεδο. Αντιμετωπίζονται τα προβλήματα ζωής σωστά, γίνεται αδιάκοπη ιδεολογική δουλειά, δυναμώνει η αγωνιστική διαπαιδαγώγηση. Όμως ο πόλεμος που κάνει η ρεβιζιονιστική κομματική ηγεσία ενάντια στον Άη-Στράτη είναι ανοιχτός.
Χαρακτηριστική μέθοδος της κολιγιαννικής ηγεσίας είναι πως ανεπίσημα ήθελε να περάσει η γραμμή της για να εκλιπαρούμε την «άδεια» από τις αρχές σαν απόφαση των εξόριστων. Η προσπάθεια αποκρούσθηκε. Το ίδιο έκανε και το 1959 με την υπόθεση των «μετεκτοπισμένων», αλλά είχε την ίδια τύχη η προσπάθειά της.
Γ’ φάση: Καλοκαίρι 1959-1962
Από τη δημοκρατική λειτουργία του στρατοπέδου στην πιο ωμή επέμβαση
Αγνοούνται από την «Αυγή» τα προβλήματα των εξόριστων, δίνονται άλλες εντολές να τα φκιάξουν μ' ένα φασίστα γιατρό που απειλεί με τα όπλα των χωροφυλάκων να αδειάσει το αναρρωτήριο, κάνουν πόλεμο στους αδειούχους που παίρνουν άδεια, τους διώχνουν από την ΕΔΑ, μιλάνε για επικείμενο «ξύσιμο». Ιδιαίτερα μετά τις εκλογές του 1958, που στάλθηκαν μια σειρά ανώτερα στελέχη της ΕΔΑ στον Άη-Στράτη, αυτά σκαρώνουν συνασπισμό με τους πάντες, κάνουν φραξιονιστικές ομάδες, σκαρώνουν πλατφόρμες. Στις εκλογές πάντα την παθαίνουν. Οπότε, την άνοιξη του '59 αποφασίζουν να τελειώσουν με τον Άη-Στράτη πριν κάνουν Συνέδριο της ΕΔΑ. Ενημερώνουν για το περιεχόμενο άλλης εντολής 300-400 άτομα άσχετα με τον Άη-Στράτη. Περιμένουν τις τελευταίες εκλογές. Εκεί, κατά ομολογία μέλους της Εφορευτικής Επιτροπής, επιχειρούν καλπονοθεία. Αποκαλύπτεται η καλπονοθεία και πάλι δεν παίρνουν την πλειοψηφία. Τότε στέλνεται η εντολή. Ο τρόπος που στάλθηκε είναι χαρακτηριστικός του εκτραχηλισμού τους. Ούτε όσιο ούτε ιερό. Διορίζεται Κομματική Επιτροπή με έκτακτες εξουσίες για απροσδιόριστο χρόνο. Καταργούνται οι εκλογές (που 'σαι εκδημοκρατισμέ, της «6ης»!).
Στην Αθήνα απειλούν αηστρατίτες πως θα τους διαγράψουν, αν δε δεχτούν την εντολή οι αηστρατίτες. Στον Άη-Στράτη τη δέχονται πειθαρχώντας άλλα διατηρώντας τις απόψεις. Κι αρχίζει μια περίοδος τριών χρόνων ρεβιζιονιστικής ασυδοσίας που όμως δεν έκαμψε το αγωνιστικό φρόνημα των αηστρατιτών. Μέχρι τη διάλυση του στρατοπέδου οι ρεβιζιονιστές κάθε απόχρωσης δεν μπόρεσαν να πάρουν την πλειοψηφία.
Οι φλωρακικοί ρεβιζιονιστές μετά το 9ο συνέδριό τους καμώνονται πως ήταν λάθος η επέμβαση στον Άη-Στράτη του '59. Ξεχνούν δύο λεπτομέρειες. Πως οι περισσότεροι από τους σημερινούς ηγέτες του «Κ»ΚΕ είχαν φάει τα σίδερα τότε να «κλείσει» το πρόβλημα Άη-Στράτη, με την υποταγή των αγωνιστών στο ρεβιζιονισμό. Και το δεύτερο, πως η κριτική τους αφορά την επέμβαση και τον τρόπο κι όχι την ουσία του αγώνα πού διεξαγόταν εκεί ανάμεσα στο μαρξισμό-λενινισμό και το ρεβιζιονισμό, όσο κι αν τον συσκότιζε, η στάση των καθοδηγητών του στρατοπέδου, της περιόδου 55-56, από τους οποίους ο ένας είναι σήμερα «τιμής ένεκεν» μέλος της Κ. Επιτροπής του, ακριβώς για να τους βοηθάει στον παρασυρμό των παλιών αητρατιτών. Γιατί και οι σημερινοί ηγέτες του «Κ.Κ.Ε.», όπως και οι προηγούμενοι δεν τον έχουν συγχωρέσει -παρά τις ταλαντεύσεις και τους συμβιβασμούς του- που εναντιώθηκε, όσο εναντιώθηκε, στη γραμμή της «6ης» πλατειάς ολομέλειας κ.λπ. Αφήνουμε πως «επίλεκτα» μέλη της ηγεσίας των φλωρακικών ήταν παράγοντες της «Κίνησης» και της «Τρίτης Κατάστασης» στον Άη-Στράτη. Αλλά ίσως χρειαστεί να επανέλθουμε.
Μέρος 3ο
Στα προηγούμενα κομμάτια, έγινε μια προσπάθεια να δοθεί σε συντομία ένα γενικό περίγραμμα των γεγονότων που έγιναν ανάμεσα στα 1956-62.
Από τότε πέρασαν χρόνια. Πολλοί από τους αγωνιστές, που πήραν μέρος με την μια ή την άλλη πλευρά σ' αυτή την οξύτατη ιδεολογική σύγκρουση, δεν ζουν. Ένα μεγάλο μέρος υπάρχει και για τους πρώτους και για τους δεύτερους προτιμήθηκε να μη γίνει παρά ελάχιστη αναφορά σε ονόματα. Γιατί, τελικά, εκτός από ελάχιστους, οι περισσότεροι αγωνιστές που στάθηκαν με το πλευρό της «Κίνησης» ή της «Τρίτης Κατάστασης», με τον καιρό κατάλαβαν πως πήραν μέρος σε μια υπόθεση που βρισκόταν έξω από αυτό που νόμιζαν πως εξυπηρετούσε...
(Άλλωστε κι αυτοί κατατάσσονταν στους «χολερόβλητους». Και βέβαια αυτός που φιλοτέχνησε το χαρακτηρισμό δεν ήταν κι ο εμπνευστής...).
Η πλειοψηφία όμως τι έγινε; Που βρίσκονται όλοι όσοι ζουν; Εδώ θίγουμε μια άλλη πλευρά του «προβλήματος» του Άη-Στράτη. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση, αλλά προηγούμενα θα ‘πρεπε να αποκαταστήσουμε τα πράγματα. Γιατί, τόσο η μια πλευρά (Εξ.) όσο και η άλλη (Εσ.) ενώνονται -γιατί είναι συνυπεύθυνες- στη διάδοση διαφόρων συκοφαντικών ανακριβειών γι' αυτό το στρατόπεδο.
Λέγανε και λένε πως γίνανε «φριχτά» πράγματα στο νησί. Και με τα «φριχτά» εννοούν ξυλοκοπήματα, μαχαιρώματα και ένα σωρό άλλα. Στα έξη χρόνια που βάσταξε η ιδεολογική πάλη στον Άη-Στράτη, παρόλο που το πάθος της ήταν αδιάπτωτο και η αντιπαράθεση πολύ σκληρή ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που κάποιοι σήκωσαν χέρι σε κάποιους άλλους. Φυσικά σπρώχθηκαν πολλοί να κάνουν τέτοιες κι άλλες ενέργειες αλλά δεν έπεσαν στην παγίδα. Ενώ δε συνέβηκε το ίδιο σ’ άλλους χώρους που το κολιγιαννέικο Π.Γ. θεωρούσε πως όλα πάνε καλά...
Ένα άλλο μέρος των «φριχτών» πραγμάτων είναι η «φθορά των στελεχών». Σ' αυτό έχουν δίκιο. Αλλά για τη «φθορά» τους φταίγανε τα ίδια τα στελέχη. Και βέβαια, «στελέχη» εννοούν όχι όλους τους αγωνιστές του στρατοπέδου που δεν ήταν και συμπαθούντες, αλλά στελέχη του κινήματος. Εννοούν κάποιους «εκλεκτούς» που ίσως σε άλλους χώρους πέρναγαν για σοφοί και ηγέτες «μεγάλης εμβέλειας», όπως έλεγε μέλος του τότε ρεβιζιονιστικού Π.Γ. ή «διαμάντια» άλλος κάπως «χαμηλότερος» αλλά όχι μικρότερος σε σημασία. Ο Άη-Στράτης δεν τα σήκωνε αυτά. Δε σήκωνε ούτε «στυλάκια», ούτε υπεροψίες, ούτε «αυτοκρατορικούς απεσταλμένους», ούτε μπουρδολογίες καλυμμένες και εξαγνισμένες με το «ξέρεις ποιος είναι αυτός;» Η ζωή άλλωστε έδειξε τι άξιζαν ορισμένοι απ’ αυτούς.
Άλλο «φριχτό πράγμα» είναι πως οι αηστρατίτες είχαν πάρει ψηλά τον αμανέ, θεωρούσαν τους εαυτούς τους κομμουνιστές «καθαρούς».
Θα είχαν τότε το «δικαίωμα» να μην παρουσίαζαν τη σεμνότητα που παρουσίασαν όταν έβγαιναν έξω. Δεν το ‘καναν. Αυτό όμως είναι το «άλλοθι»... Για να δικαιολογήσουν τ’ αδικαιολόγητα... Πως δηλ. συστηματικά έδιωχναν τους αηστρατίτες από την ΕΔΑ. Έπρεπε να διαθέτει πολλά αποθέματα ιώβειας υπομονής ο αηστρατίτης για να του δώσουν μια επαφή. Και την είχαν αυτή την υπομονή οι περισσότεροι. Γι' αυτό ο μηχανισμός της ΕΔΑ στα μεσαία και κατώτερα στελέχη «ελλείψει άλλων» για μια περίοδο κυριαρχούνταν από αηστρατίτες της πλειοψηφίας. Και φυσικά δεν ήταν εύκολες στιγμές. Θέλοντας όμως να σκαρώσουν το Α’ Συνέδριό τους όπως ήθελαν, επισπεύσανε την επέμβαση στον Άη-Στράτη και η «απόφαση» του Π.Γ. έγινε «απόφαση υποχρεωτική για όλους». Η υπόθεση από τη μια άγγιζε τα όρια του γελοίου και από την άλλη ήταν τόσο εξοργιστική που ασφαλώς πολλοί θα ‘χουν μετανιώσει γιατί δεν ενέργησαν αλλιώτικα. Αφού το «ΚΚΕ» είχε γίνει αόρατο, γενικά και πιο ειδικά για τους αηστρατίτες και η ηγεσία του ρεβιζιονιστικού ΚΚΕ τους θεωρούσαν στα κείμενά τους «εξωκομματικούς» με μια κονδυλιά, ξαφνικά πέρναγαν από το κόσκινο όλους τους αηστρατίτες που βρίσκονταν έξω, στη βάση όχι αν πειθαρχούν σ' αυτή την απόφαση του «Π.Γ.» αλλά αν την εγκρίνουν «ολοκληρωτικά»!!... Αν η «έγκριση» ήταν ολοκληρωτική, τότε πήγαιναν όλα καλά. Αν όχι, άρχιζαν από απαγορεύσεις να βάλεις υποψηφιότητα σε συνέλευση βάσης -η εντολή ήταν στο όνομα του «ΚΚΕ» κι όταν εκλεγείς παρόλα αυτά να παραιτηθείς- μέχρι απαγόρευση και εισόδου ακόμα στα γραφεία της ΕΔΑ και γινόταν μια κλιμάκωση που έφτανε σε ελάχιστες περιπτώσεις να κάνουν οι ρεβιζιονιστές ηγέτες τη «μεγάλη παραχώρηση» να είναι 4-5 άνθρωποι σε τομεακές ή νομαρχιακές επιτροπές, από τους «αμετανόητους». Απ’ αυτούς απαλλάχτηκαν σε λίγο, γιατί τους απάλλαξαν σε κάποια στιγμή οι ίδιοι από την παρουσία τους διαχωρίζοντας τη θέση τους όταν ήρθε το «πλήρωμα του χρόνου». ...
Έτσι έγινε μια πρώτη εκκαθάριση στους «αμετανόητους» και μετά άρχισε η δεύτερη σειρά εκκαθαρίσεων τους «μετανιωμένους». «Θα σπάσουμε τη ραχοκοκαλιά» μαίνονταν κατοπινό μέλος του προδιχτατορικού Γραφείου του Εσωτερικού για την ΕΔΑ. Και αν δεν συνέβαιναν ορισμένα πράγματα θα ‘σπαζε η δική του και πολλών άλλων. Όχι βέβαια με τη φυσιολογική έννοια...
Απ' όλα αυτά ένα ήταν το βασικό: Στο αποκορύφωμα της διαπάλης στον Άη-Στράτη είχε τεθεί στην πλειοψηφία των αγωνιστών της πλειοψηφίας ένα πρόβλημα: Είχαν μέσα τους πια οι περισσότεροι ξεκαθαρίσει το ρόλο του «20ού» και της «6ης» και πίεζαν να ειπωθούν τα πράγματα έξω από τα δόντια.
Η διάθεση αυτή συγκρατιόταν από τα πρώην καθοδηγητικά στελέχη που υπογράμμιζαν μια σειρά κινδύνους. Οι κίνδυνοι ήταν πραγματικοί. Γιατί, άλλες οι συνθήκες λ.χ. της Τασκένδης κι άλλες ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης. Όμως, πίσω από την επίκληση των κινδύνων υπήρχε ο φόβος μήπως χαθεί ο έλεγχος στη μάζα αυτή. Η μάζα, όμως, ήθελε μια προοπτική. Εκεί τους θόλωναν τον ορίζοντα. Τους αποπροσανατόλιζαν με ...φαντασίες. Για το Κόμμα, που είναι παρόλα αυτά σε κατάσταση να διακρίνει το αληθινό από το ψεύτικο και που θα αποκαθιστούσε τα πράγματα άμα πληροφορούνταν την αλήθεια. Σ' αυτή τη στάση αντιτάχθηκε μια, ομάδα στελεχών της πλειοψηφίας και παρόλο που προσπαθούσε να μην εξωθήσει τα πράγματα -καλώς ή κακώς αυτό είναι άλλο ζήτημα- σε ανοιχτή σύγκρουση, τη σύγκρουση αυτή δημοσιοποίησαν τα πρώην καθοδηγητικά στελέχη. Έτσι, έγινε μια ιδιότυπη διάσπαση στους κόλπους της πλειοψηφίας. Αυτά στο νησί. Έξω, μέσω ορισμένων στελεχών πρώην μελών του Κομματικού Γραφείου του Άη-Στράτη, ασκούνταν μια επιρροή να μην «τραβάνε τα πράγματα» γιατί «θα μας διώξουν». Βαθμιαία το κύρος αυτών των στελεχών χρησιμοποιούταν για να σπρώχνεται ο κόσμος στην αδιαφορία, είτε στην απογοήτευση είτε σε μια ανεδαφική κομματικότητα στο ρεβιζιονισμό. Όταν διαλύθηκε το στρατόπεδο είχε ήδη διαπιστωθεί η ταχτοποίηση των σχέσεων ορισμένων τέτοιων στελεχών με το «Κόμμα», που βέβαια δεν έμεινε χωρίς συνέπειες, και από την άλλη κηρύχτηκε ανοιχτός και κρυφός πόλεμος από τον πιο άκαμπτο πρώην καθοδηγητή του Άη-Στράτη στην κίνηση που κατέληξε στην ανοιχτή αντιπαράθεση στο ρεβιζιονισμό. Προς την κατεύθυνση αυτή ανακατεύθηκαν οι «κοντάλες» του ρεβιζιονισμού με διάφορες πονηριές, χρησιμοποιήθηκαν προβλημένα «κινεζόφιλα» στοιχεία που παρέμεναν στην ΕΔΑ σε ανώτατες θέσεις μάλιστα -εξυπηρετώντας το θεό και το διάβολο.
Κι έτσι βαθμιαία, αφού στην αρχή μετέθεταν διαρκώς ημερομηνία εκδήλωσης αλληλεγγύης προς την «Αναγέννηση», τελικά παρέσυραν ένα αριθμό ανθρώπων σε μια στάση διπλή. «Να βοηθάμε την «Αναγέννηση» αλλά να μένουμε στο Κόμμα». Ο δρόμος για την αφομοίωση δεν είναι από κει και πέρα μακρύς. Βέβαια ένας αριθμός αηστρατιτών βγήκε σταθερά και υποστήριξε την «Αναγέννηση» και που υποστηρίζουν σήμερα την ΟΜΛΕ. Όπως και αρκετοί σ. από τις φυλακές. Πολλοί διαγράφτηκαν γι' αυτό από την ΕΔΑ. Τόσοι πολλοί που από μια στιγμή και πέρα δεν ανακοίνωναν τις διαγραφές γιατί ο αριθμός μεγάλωνε «επικίνδυνα». Όμως ένας αρκετός αριθμός αηστρατιτών παρασύρθηκε ύστερα απ’ όλα αυτά, στο μεγαλύτερο μέρος του -μετά τη διάσπαση τον ρεβιζιονισμού- στο Εξωτ. ενώ άλλο μικρότερο στο Έσωτ. Έτσι στη βάση αυτή η ΟΜΛΕ στα 1969 τόνιζε το ρόλο μερικών πρώην κομματικών υπευθύνων στον αποπροσανατολισμό σειράς αγωνιστών και στο ρίξιμό τους άμεσα είτε έμμεσα στην αγκαλιά του ρεβιζιονισμού. Για ένα μέρος που παραμένει στο Εξ. η εμπιστοσύνη που τρέφει η ηγεσία του δεν είναι και τόσο μεγάλη: θεωρούνται ζωηροί, μπελαλήδες, και κατά κάποιον τρόπο ένα «ιδιαίτερο στρώμα». «Α! εσείς πάλι οι αηστρατίτες»... είναι συχνή έκφραση αγανάχτησης πολλών ανώτατων στελεχών του ρεβιζιονισμού...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου