1910-2010. Κατακτήσεις ενός αιώνα γκρεμίζονται. Οι ταξικές συγκρούσεις θα κρίνουν το αποτέλεσμα!

Προλεταριακή Σημαία φ.642, 29/05/2010

Ενας αιώνας πέρασε από την πρώτη εργατική νομοθεσία του 1910 που κατοχύρωνε ορισμένα δικαιώματα των εργατών και, σήμερα, το 2010, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ γκρεμίζει τις βασικές καταχτήσεις της εργατικής τάξης. Στόχος της κυβέρνησης, να μην αφήσει τίποτα όρθιο που να θυμίζει δικαιώματα και καταχτήσεις. 

Οι εβδομάδες και οι μέρες που ζούμε είναι αποκαλυπτικές και δείχνουν τις διαθέσεις του μεγάλου κεφαλαίου, ξένου και ντόπιου, και της κυβέρνησης να τελειώνουν οριστικά με τις καταχτήσεις των εργαζόμενων, αφού θεωρούνται από το σύστημα και το πολιτικό προσωπικό του εμπόδια για την «οικονομική ανάπτυξη της χώρας, την παραμονή στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη». Θεωρούνται από τις παραπάνω δυνάμεις οι εργαζόμενοι υπεύθυνοι για τα χρέη και τα ελλείμματα. Υπεύθυνοι γιατί, όπως υποστηρίζουν, οι εργαζόμενες μάζες κατανάλωναν περισσότερα από όσα παρήγαγαν. Φταίνε και οι πολιτικοί και όλες οι κυβερνήσεις, μας λένε καθημερινά, γιατί υπέκυπταν στις πιέσεις των συνδικαλιστών που απαιτούσαν παράλογα αιτήματα για τους εργαζόμενους. Να, λοιπόν, εκεί που μας χρωστούσαν μας πήραν και το γάιδαρο.

Ολοφάνερα, το κεφάλαιο και το πολιτικό του προσωπικό έχουν πλήρως αποθρασυνθεί και κλιμακώνουν την πιο άγρια επίθεση στην ιστορία του κινήματος σε βάρος του κόσμου της δουλειάς. Επίθεση που γκρεμίζει καταχτήσεις και σαρώνει δικαιώματα που κερδήθηκαν μέσα από σκληρούς και αιματηρούς αγώνες πολλών δεκαετιών. Επίθεση βάναυση και δυσβάσταχτη για τις εργαζόμενες μάζες, που τις οδηγεί να ζουν και να εργάζονται σε συνθήκες σύγχρονης δουλείας. Το κεφάλαιο, η αστική τάξη δηλαδή, μπορεί να αισθάνεται υπερήφανη που έχει στις υπηρεσίες της μια τέτοια κυβέρνηση και ένα τέτοιο πολιτικό κόμμα, που είναι διαθέσιμο και αποφασισμένο να καταργήσει τις πολύχρονες καταχτήσεις των εργαζόμενων, ορισμένες από τις οποίες κερδήθηκαν πριν από 100 χρόνια. Το ίδιο μπορούν να αισθάνονται και τα μεγάλα ξένα αφεντικά τους, της ΕΕ και του ΔΝΤ, που βλέπουν την κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ πάντα πρόθυμη να υπηρετήσει με τη μεγαλύτερη υποτέλεια τα ληστρικά, ιμπεριαλιστικά τους συμφέροντα.
Βεβαίως και η αστική αντιπολίτευση, υπάκουη και πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις απαιτήσεις των μεγάλων αφεντικών της από τη μια και από την άλλη να συναγωνίζεται με την κυβέρνηση σε επιθέσεις ενάντια στην Αριστερά, στις απεργίες και στις διαδηλώσεις των εργαζόμενων. Από δίπλα τους και τα ΜΜΕ, όπου οι πληρωμένοι κονδυλοφόροι των καναλιών αναλαμβάνουν με το αζημίωτο την προβολή μιας σειράς εκβιαστικών διλημμάτων και συκοφαντιών ενάντια στον κόσμο της δουλειάς. Με δυο λόγια, το αστικό μπλοκ εξουσίας, οικονομικό και πολιτικό, τον καιρό αυτό βρίσκεται σε πλήρη δράση και πολύπλευρη ενάντια στα εργατικά και λαϊκά στρώματα.
• Καταργεί ουσιαστικά την κοινωνική ασφάλιση και τις συντάξεις. Γιατί είναι βέβαιο πως τα 40 χρόνια εργασίας που απαιτούνται για συνταξιοδότηση δεν πρόκειται να τα εξασφαλίσει κανένας εργαζόμενος, με την ανεργία σε πρωτόγνωρα ύψη και κυρίως με την αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας. Το ίδιο ισχύει και με την αύξηση της μερικής απασχόλησης, αλλά και των δεκάδων μορφών ελαστικής εργασίας.
• Καταργεί με νόμο δύο μισθούς των εργαζόμενων, καταργώντας τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και το επίδομα άδειας.
• Καταργεί τον κατώτερο μισθό και μεροκάματο.
• Καταργεί τις συλλογικές συμβάσεις και απελευθερώνει τις απολύσεις.
• Καταργεί το σταθερό χρόνο εργασίας και το 8ωρο και τον υποκαθιστά με τις συμβάσεις έργου, τη μερική και προσωρινή απασχόληση.
• Παγώνει τους μισθούς και ταυτόχρονα αυξάνει τη φοροεπιδρομή, άμεση και έμμεση, στο εισόδημα των εργαζόμενων μαζών.
Με δυο λόγια, η αστική τάξη και το πολιτικό της προσωπικό καταργούν τα εργατικά δικαιώματα και μας οδηγούν 100 χρόνια πίσω, προσφέροντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στο κεφάλαιο να χρησιμοποιεί τον εργαζόμενο όπως θέλει και όσο θέλει, το ίδιο όπως χρησιμοποιεί ένα εργαλείο.
Βέβαια, τον τελευταίο λόγο τον έχουν οι εργαζόμενοι, και οι μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις που έχουν αγκαλιάσει όλους τους κλάδους σε όλη τη χώρα δείχνουν τη θέληση του κόσμου της δουλειάς να αντισταθεί και να ανατρέψει τα βάναυσα και σκληρά μέτρα που δέχεται. Φανερώνουν τη θέλησή του να μην υποχωρήσει και να υπερασπίσει το δικαίωμά του στη δουλειά και στη ζωή.

Οι πρώτοι εργατικοί αγώνες
Μια σύντομη αναδρομή

Στην εργατική τάξη τίποτα δεν χαρίστηκε, αντίθετα ό,τι κέρδισε, ό,τι κατέκτησε το εξασφάλισε μόνο μέσα από μακροχρόνιους, σκληρούς, ακόμα και αιματηρούς, αγώνες. Το σύστημα, η αστική τάξη δηλαδή, ακόμα και όταν αναγκαζόταν σε υποχωρήσεις, όταν αναγκαζόταν να παραχωρήσει το ένα ή το άλλο αίτημα των εργαζόμενων, από την επόμενη κιόλας προσπαθούσε να το υπονομεύσει.
Ας δούμε ορισμένα πράγματα πιο συγκεκριμένα.
Τα πρώτα μεμονωμένα νομοθετήματα που αφορούν την προστασία των εργαζόμενων ξεκινούν από τον 19ο αιώνα, πρώτα στις αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης. Αρχικά, η εργατική νομοθεσία επεδίωκε την προστασία των ανηλίκων. Οι καπιταλιστές εκμεταλλεύτηκαν κύρια την εργασία των παιδιών και των γυναικών. Στην υφαντουργική βιομηχανία, χιλιάδες παιδιά δούλευαν για μια μπουκιά ψωμί και ανάμεσά τους παιδιά 5-6 χρόνων, που έφταναν ακόμα και να τα δέρνουν για να μπορούν να τα κρατούν ξύπνια. «Το 1875, περίπου 120.000 παιδιά στην υφαντουργική βιομηχανία της Μ. Βρετανίας (παιδιά μικρότερα των 13 χρονών) ήταν υποχρεωμένα να δουλεύουν γενικά όρθια 12 με 14 ώρες την ημέρα» («Η ΔΟΕ στην υπηρεσία της κοινωνικής προόδου», 1969, σελ. 10).
Ο νόμος που ψηφίστηκε στις 6 Απρίλη 1802 από τη Βουλή των Κοινοτήτων και που προέβλεπε ότι η εργάσιμη μέρα δεν έπρεπε να ξεπερνάει τις 12 ώρες για τα παιδιά και που απαγόρευε να κοιμούνται περισσότερα από δύο σε ένα κρεβάτι δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Να σημειώσουμε εδώ ότι τα παιδιά κοιμόντουσαν σε αποθήκες δίπλα από τα εργοστάσια. Αν τα παιδιά είχαν μια τέτοια απάνθρωπη μεταχείριση από τους καπιταλιστές, τότε μπορούμε να φανταστούμε αυτά που τραβούσαν οι εργάτες.
Οι συνθήκες δουλειάς και ζωής των εργατών δεν απλώς σκληρές, αλλά βάναυσες κι απάνθρωπες. Ηταν υποταγμένοι στις αυθαίρετες ενέργειες και στους δρακόντειους κανονισμούς των αφεντικών. Να τι διαβάζουμε σε έναν κανονισμό του γερμανικού εργοστασίου Kρουπ το 1838, που για την εποχή του θεωρούνταν ένα από τα πιο προχωρημένα στον κοινωνικό τομέα: «Κάθε εργάτης οφείλει να είναι πιστός και να υπακούει ανεπιφύλακτα, να φέρεται με ευπρέπεια μέσα και έξω από το εργοστάσιο και να αποδείχνει με το ζήλο του ότι έχει διάθεση να εργαστεί σε όφελος του εργοστασίου» («Η ΔΟΕ στην υπηρεσία της κοινωνικής προόδου» σελ. 12).
Θύματα μιας όλο και πιο άγριας εκμετάλλευσης και καταπίεσης και στερημένοι από τα πιο στοιχειώδη δικαιώματά τους, οι εργάτες θα αρχίσουν να παλεύουν με διάφορες μορφές πάλης για την καλυτέρευση της οικονομικής τους κατάστασης και τη βελτίωση των συνθηκών της δουλειάς τους. Στην αρχή, οι εργάτες σκέφτηκαν ότι η δυστυχία τους οφειλόταν στις μηχανές που τους εξόντωναν και τους πετούσαν μαζικά στην ανεργία. Εφτασαν στο σημείο να τις καταστρέφουν και να εναντιώνονται στη χρησιμοποίησή τους. Τελικά όμως πείστηκαν από την εμπειρία τους ότι μια τέτοια πράξη δεν μπορούσε να οδηγήσει στα αποτελέσματα που περίμεναν, ότι η πηγή των συμφορών τους δεν ήταν οι μηχανές, αλλά οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, η τάξη των καπιταλιστών που τους ρουφούσε το αίμα.
Μετά τις αστικές επαναστάσεις και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν ο καπιταλισμός είχε ολικά ή μερικά καθιερωθεί σαν κυρίαρχο σύστημα στη Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ, η επιτάχυνση της καπιταλιστικής ανάπτυξης έφερε μαζί της την ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη του προλεταριάτου και τη δημιουργία της εργατικής τάξης. Ιστορικά, η δημιουργία της εργατικής τάξης γνώρισε πολλούς σταθμούς και πολλές φάσεις, ανάλογα με τις χώρες και τις συνθήκες που επικρατούσαν στην κάθε χώρα. Στη διάρκεια αυτής της μακράς και επίμονης διαδικασίας, η εργατική τάξη έψαξε και βρήκε κι έβαλε σε εφαρμογή μορφές δουλειάς, πάλης και οργάνωσης που κατέληξαν στη δημιουργία των πρώτων συνδικαλιστικών της οργανώσεων. Ετσι, αρχίζει από τα μέσα του 19ου αιώνα μια πιο συνειδητή και οργανωμένη πάλη της εργατικής τάξης.
Οι πρώτες διεκδικήσεις περιορίζονταν στα προβλήματα μισθών, ωράριο εργασίας, ανεργία, συνθήκες δουλειάς κ.ά. Στη συνέχεια, βαθμιαία, οι οργανώσεις αυτές της εργατικής τάξης μετατράπηκαν σε «κέντρα οργανώματος», σε «όργανα αντίστασης» της εργατικής τάξης ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και καταπίεση. Με την ανάπτυξη του προλεταριάτου και της ταξικής του συνείδησης και με την επαφή του με τις σοσιαλιστικές ιδέες, τα συνδικάτα, σαν οργανώσεις της εργατικής τάξης, υποστήκανε αλλαγές, ποσοτικές και ποιοτικές. Αργότερα, όσον αφορά το περιεχόμενο και τη μορφή, πήραν ταξικό χαρακτήρα για να ικανοποιήσουν τις οικονομικές και πολιτικές τους διεκδικήσεις. Τα συνδικάτα, δίδασκε ο Μαρξ, «πρέπει να πείσουν όλο τον κόσμο ότι δεν αγωνίζονται για τα απλά ατομικά τους συμφέροντα, αλλά για την απελευθέρωση των εκατομμυρίων των καταπιεσμένων ανθρώπων» (Κ. Μαρξ-Φρ. Ενγκελς, «Οδηγίες προς τους αποσταλμένους του προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου για ειδικά ζητήματα»).
Το 8ωρο και η κοινωνική ασφάλιση αποτέλεσαν τα βασικά αιτήματα της εργατικής τάξης και μπήκαν στην πρώτη γραμμή της πάλης της. Η Πρωτομαγιά του Σικάγου για το 8ωρο υπήρξε το έναυσμα, ύστερα από το δραματικό χαρακτήρα που πήρε με τις δίκες και τη δολοφονία των ηγετών του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ, για πιο μαζικούς και αποφασιστικούς αγώνες παντού στον κόσμο.
Στη συνέχεια, η πιο γνωστή απεργία και μια από τις πιο ονομαστές της αμερικάνικης ιστορίας ήταν αυτή των 23.000 υφαντουργών του Λόρενς της Μασαχουσέτης, το 1912. «Οπως σε όλες τις απεργίες, έτσι και σε αυτήν η ηγεσία της IWW παραχώρησε την πρωτοβουλία των κινήσεων στους απεργούς, στη συγκεκριμένη περίπτωση στις γυναίκες και στα παιδιά, τους ξένους και τους γιάνκηδες υφαντουργούς του Λόρενς. Χειρίστηκαν μόνοι τους την υπόθεσή τους, διαμόρφωσαν την πολιτική τους μετά από μακρές συζητήσεις σε πολλές γλώσσες» ( HYPERLINK "http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showauthor&personsid=28304"Ρίτσαρντ Ο. Μπόγιερ, HYPERLINK "http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showauthor&personsid=28305"Χέρμπερτ Μ. Μορέ, «Η άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ», σελ. 287). Διοργάνωναν συζητήσεις σχετικά με την πάλη των τάξεων. «Δημοσιογράφοι από όλα τα μέρη κάλυπταν την απεργία. Ολοι διέκριναν την ηθική εξύψωση των απεργών και μερικοί παρατήρησαν ότι οι εργάτες δοκίμαζαν μια περίεργη χαρά μέσα από τον αγώνα, που δεν είχαν ποτέ γνωρίσει μέσα στη μονότονη δουλειά του εργοστασίου (…) Ηταν ένα νέο είδος απεργίας (…) Δέκα χιλιάδες εργάτες διαδήλωναν με πανό στα χέρια. Το ηθικό τους ήταν φοβερό. Σίγουροι, χαρούμενοι και απελευθερωμένοι τραγουδούσαν. Συνέχεια έκαναν πορείες και τραγουδούσαν (…) Οταν τραγουδούσαν όλες οι εθνικότητες είχαν πλέον μια κοινή γλώσσα» (από το ίδιο βιβλίο, σελ. 287).
Μια τέτοια χαρά ένιωσαν και οι εργαζόμενοι της χώρας μας στη μεγαλειώδη, συγκλονιστική απεργιακή κινητοποίηση της 5ης Μάη, όπου εκατοντάδες χιλιάδες απεργοί διαδηλωτές μετέτρεψαν την οργή τους σε δράση και διαδήλωσαν μαχητικά από άκρη σε άκρη της χώρας τη θέλησή τους για αγώνα.

Από την πρώτη εργατική νομοθεσία
Μια σύντομη αναφορά

Στη χώρα μας, οι εργάτες είχαν κερδίσει ορισμένα αιτήματά τους σε κάποια εργοστάσια ή επιχειρήσεις από τα μέσα του 19ου αιώνα. Βέβαια, τα πρώτα προστατευτικά νομοθετικά μέτρα ελήφθησαν από το 1882 και αφορούσαν κυρίως τους εργάτες ορυχείων. «Ετσι, με Βασιλικό Διάταγμα συστάθηκε ταμείο περίθαλψης για τους μεταλλωρύχους οι οποίοι είχαν πάθει κάποιο ατύχημα» (Ξ. Ζολώτα, «Η Ελλάς εις το στάδιο της εκβιομηχανίσεως», σελ. 99).
Ομως εργατική νομοθεσία που να αφορά όλους τους κλάδους άρχισε να υπάρχει στην Ελλάδα από το 1910. Πιο συγκεκριμένα, το 1909 ψηφίζεται ο νόμος 3455 που καθιερώνει την Κυριακή αργία και το 1911 ο νόμος «Περί υγιεινής και ασφάλειας των εργατών και περί ωρών εργασίας». Οι μακροχρόνιοι αγώνες είχαν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς και από το 1914 ως το 1920 μειώνεται κατά δύο ώρες ο χρόνος εργασίας, δηλαδή από σχεδόν 11 ώρες σε 9 ώρες ημερησίως.
Το 1912 συστήνεται η Επιθεώρηση Εργασίας, επιφορτισμένη με την εποπτεία τήρησης της εργατικής νομοθεσίας, και ψηφίζεται ο νόμος «περί πληρωμής των υπηρετών και υπαλλήλων». Επίσης θεσμοθετείται ειδική προστατευτική νομοθεσία που απαγορεύει την εργασία σε παιδιά κάτω των 12 ετών και σε γυναίκες εγκύους τέσσερεις εβδομάδες πριν και 3-4 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Επιπλέον απαγορεύει τη νυχτερινή εργασία γυναικών και παιδιών και ορίζει ως χρονικό όριο για την ημερήσια εργασία γυναικών και παιδιών τις 10 ώρες. Το 1914 ψηφίστηκε ο νόμος «Περί ευθύνης προς αποζημίωση των εξ ατυχήματος παθόντων εργατών και υπαλλήλων», καθώς και ο νόμος «Περί σωματείων» που κατοχύρωνε τη λειτουργία σωματείων. Μια άλλη καινοτομία του νόμου «Περί σωματείων» ήταν πως εξουσιοδοτούσε τα σωματεία να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις και προέβλεπε τη δυνατότητα ίδρυσης ομοιοεπαγγελματικών ομοσπονδιών. (Για περισσότερα στοιχεία εκείνης της περιόδου βλ. Α. Λιάκος, «Εργασία και πολιτική» σελ. 160-177).
Να σημειώσουμε επίσης ότι ως το 1920 η οκτάωρη εργασία είχε καθιερωθεί στο Γκάζι, στους φορτοεκφορτωτές, στους ανθρακείς των πλοίων, στους οικοδόμους και τα συναφή επαγγέλματα, στους ναυτικούς, στους ναυπηγούς, στους αλευροποιούς, στους υαλουργούς και στα ορυχεία Λαυρίου. Μέχρι το 1920 υπήρχαν επαγγέλματα με εργάσιμη μέρα 15-14 ωρών, όπως οι ξυλουργοί, οι μακαρονοποιοί και τα γκαρσόνια. 12-10 ώρες εργάζονταν στα τυπογραφεία, στις μεταφορές, στα κλωστοϋφαντουργεία, καθώς και οι εργαζόμενοι του Δημοσίου. Στις καπναποθήκες, στα μεταλλεία, στα ορυχεία και στα λατομεία εργάζονταν 10 ώρες, ενώ οι εμποροϋπάλληλοι εργάζονταν από 10 έως 8 ώρες.
Η δημιουργία της ΓΣΕΕ έδωσε τη δυνατότητα να οργανωθούν μια σειρά από ομοσπονδίες, ενώ πριν από την ίδρυσή της η μόνη ομοσπονδία που ιδρύθηκε, το Μάη του 1917, ήταν αυτή των συγκοινωνιών και μεταφορών. Εδωσε ταυτόχρονα η ίδρυση της ΓΣΕΕ τη δυνατότητα ενοποίησης των συνδικάτων και της πάλης της εργατικής τάξης και συνέβαλε ώστε οι εργάτες να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους ως μια ξεχωριστή, ιδιαίτερη και διακριτή εργατική τάξη. Η ΓΣΕΕ -όπως και το ΚΚΕ- ιδρύθηκε σε μια περίοδο κρίσης του καπιταλισμού και όξυνσης της ταξικής πάλης, όπου οι διώξεις των συνδικαλιστικών στελεχών και πρωτοπόρων εργατών ήταν στην ημερήσια διάταξη για πολλές δεκαετίες.
Η όξυνση της ταξικής πάλης, των ταξικών και κοινωνικών συγκρούσεων οδήγησε σε μαζική πολιτικοποίηση την εργατική τάξη και τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν η ανάπτυξη και ισχυροποίηση του ταξικού και επαναστατικού χαρακτήρα του αριστερού κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας για πολλές δεκαετίες μέχρι τη ρεβιζιονιστική του στροφή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες καταχτήσεις της εργατικής τάξης της χώρας μας, βεβαίως και παντού στον κόσμο, κερδήθηκαν τη δεκαετία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οταν διαμορφώθηκε το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, όταν ισχυροποιήθηκε το κομμουνιστικό κίνημα, όταν η ταξική συνείδηση της εργατικής τάξης ήταν κυρίαρχη στη βάση του συνδικαλιστικού κινήματος.
Από τη δεκαετία του ’60, με την οπορτουνιστική στροφή του αριστερού επαναστατικού κινήματος και με τη γραμμή της ταξικής συνεργασίας που ακολούθησε με τα κόμματα της αστικής τάξης και αυτό για πολλές δεκαετίες, οδήγησε στην αποσυγκρότηση της εργατικής τάξης και στην αποσάθρωση του συνδικαλιστικού κινήματος. Αυτές οι εξελίξεις έδωσαν τη δυνατότητα στην αστική τάξη να κυριαρχεί στο συνδικαλιστικό κίνημα και στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, συμβιβασμένα και υποταγμένα στο κεφάλαιο, να έχουν μετατρέψει τη ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ σε όργανο προώθησης των αστικών συμφερόντων στο συνδικαλιστικό κίνημα.
Αυτές οι αρνητικές εξελίξεις στο κίνημα στη χώρα μας και παντού στον κόσμο ανέτρεψαν τους συσχετισμούς δύναμης υπέρ της αστικής τάξης και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Συσχετισμοί που επιτρέπουν στο μεγάλο κεφάλαιο, ξένο και ντόπιο, να κάνει επίδειξη δύναμης και να οργανώνει μια πρωτόγνωρη και βάναυση επίθεση σε βάρος του κόσμου της δουλειάς. Επίθεση καταιγιστική και σαρωτική, που καταργεί κατακτήσεις που χρειάστηκαν να κερδηθούν με αγώνες πάνω από έναν αιώνα. Πρόκειται για μια οξύτατη ταξική σύγκρουση, που υποχρεώνει τις πλατιές μάζες των εργαζόμενων να βγαίνουν μαζικά στους δρόμους και να παλεύουν για την ανατροπή των μέτρων. Αυτή η οξυμένη ταξική αναμέτρηση αναπόφευκτα πολιτικοποιεί με ταχύτατους ρυθμούς τις εργαζόμενες μάζες, ισχυροποιώντας τη θέλησή τους. Και είμαστε ακόμα στην αρχή της πάλης της νέας περιόδου. Οι πιο σημαντικές ταξικές, κοινωνικές και πολιτικές αναμετρήσεις είναι αυτές που έρχονται - και όλα τα στοιχεία δείχνουν πως δεν πρόκειται να καθυστερήσουν. «Μεγάλη αναταραχή, σπουδαία κατάσταση»!