Παλαιστινιακό: Ο δρόμος των λαών ήταν και παραμένει …λαϊκός. (Μερικές -ξανά μετά 20 χρόνια- σκέψεις)

Προλεταριακή Σημαία φ. 445-446, 12/1/2002

Παλαιστίνη σήμερα: Η παλαιστινιακή αρχή διαλύει αντιστασιακές οργανώσεις. Η παλαιστινιακή αστυνομία συλλαμβάνει ή και σκοτώνει ακόμα Παλαιστίνιους μαχητές. Και όλα αυτά την ίδια στιγμή που οι ισραηλινές δυνάμεις επιδράμουν σε καθημερινή σχεδόν βάση στα παλαιστινιακά εδάφη, που έχουν δολοφονήσει εκατοντάδες Παλαιστίνιους, την ίδια στιγμή που ο χασάπης Σαρόν έχει υποχρεώσει σε κατ’ οίκον στην ουσία περιορισμό τον Αραφάτ. Η κατάσταση αρνητική. Οι εξελίξεις δραματικές. Οι προοπτικές δυσοίωνες. Πώς και γιατί αλήθεια; Η μνήμη γυρίζει προς τα πίσω. Αρκετά χρόνια πριν «Παλαιστίνιοι συγκρούονταν με Παλαιστίνιους στην Κοιλάδα Μπεκαά. Παλαιστίνιοι σκότωνονται από Παλαιστίνιους δίπλα ακριβώς από τις ισραηλινές γραμμές. Η οργανωμένη πάλη του παλαιστινιακού λαού βρίσκεται σε μια κρίσιμη φάση. Από το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα μπορεί να κριθεί η πορεία της πάλης για πολλά χρόνια. Αφετηριακό σημείο της κρίσης η στρατιωτικοπολιτική ήττα στη Βηρυτό. Αποτέλεσμα, να ενεργοποιηθούν όλες οι ήδη υπάρχουσες αντιθέσεις και να οδηγηθούν τα πράγματα στις ένοπλες συγκρούσεις. Οι αιτίες της κρίσης θα πρέπει να αναζητηθούν στο ρόλο και τις παρεμβάσεις του ιμπεριαλισμού (με κύριο μοχλό το Ισραήλ) στο ρόλο των κυρίαρχων αραβικών τάξεων, αλλά ιδιαίτερα στη γραμμή και στη στάση της ηγεσίας της ίδιας της PLO». (Η πάλη του παλαιστινιακού λαού σε κρίσιμο σταυροδρόμι, ΠΣ Νο 26, 8/7/1983)

Το παλαιστινιακό ζήτημα έχει μια μακρά ιστορία. Δεν μπορούμε να την πιάσουμε από την «αρχή» (και ποια θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε σαν τέτοια;) γιατί θα χρειαζόμασταν σελίδες επί σελίδων. Θα πάρουμε σαν σημείο αναφοράς το 1982. Αυτήν που στο κείμενο του 1983 αναφέρεται σαν στρατιωτικοπολιτική ήττα στη Βηρυτό. Αποτέλεσε σημείο καμπής. Αφετηρία, αλλά και κλειδί ερμηνείας πολλών έως και σημερινών εξελίξεων. Σημείο στροφής στη γραμμή της Παλαιστινιακής ηγεσίας (Αραφάτ - PLO). Όχι ότι μέχρι τότε είχε μια καθαρή-σωστή γραμμή. Τα αντιφατικά στοιχεία στη γραμμή της PLO, οι οπορτουνιστικές τάσεις σε επίπεδο ηγεσίας προϋπήρχαν. Και ακριβώς επειδή προϋπήρχαν οδήγησαν εκεί που οδήγησαν. Στο ξεπούλημα των Παλαιστινίων μαχητών και συνολικά, στην ουσία, της πάλης του Παλαιστινιακού λαού.

Τι έγινε τότε. Γύρω από το Ισραήλ και βασικά από την πλευρά του Λιβάνου είχαν αναπτυχθεί Παλαιστινιακές αντάρτικες δυνάμεις που κάθε τόσο διενεργούσαν στρατιωτικές επιχειρήσεις ενάντια στις Ισραηλινές δυνάμεις. Τον Αύγουστο του 1982 το Ισραήλ με την έγκριση και την κάλυψη των ΗΠΑ επιτίθενται με το σύνολο των δυνάμεών του ενάντια στους Παλαιστινίους και βασικά στο μέτωπο του Λιβάνου. Σύντομα φτάνει στα πρόθυρα της Βηρυτού. Το τι έγινε τότε ας το δούμε ξανά μέσα από ένα κείμενο εκείνων των ημερών. «Ηδη τραβάει σε μάκρος η πολιορκία της Βηρυτού. Σε ανάλογο μάκρος παράλληλα τραβούν και οι διαπραγματεύσεις. Γενική είναι η εντύπωση ότι το Ισραήλ δεν επιχειρεί την τελική έφοδο «πιεζόμενο» από τους συμμάχους του, τους Δυτικούς κ.λπ.… Ας δούμε. Η επιχείρηση «ειρήνη στη Γαλιλαία» σχεδιάστηκε στα μέτρα ενός μπλιτς κριγκ, ενός κεραυνοβόλου πολέμου προορισμένου να λήξει σε λίγες μέρες. Οι πρώτες ημέρες δείξαν ότι κάτι τέτοιο εφαρμόζεται με πλήρη επιτυχία. Οι Παλαιστινιακές δυνάμεις χτυπήθηκαν και υποχώρησαν. Η απόπειρα των Συριακών δυνάμεων να παρέμβουν συντρίφτηκε με τρόπο πιο εύκολο απ’ όσο αναμενόταν. Ποιος ο λόγος να σταματήσει η Ισραηλινή μηχανή στις πύλες τη Βηρυτού, αν τα πράγματα ήταν το ίδιο απλά με τις προηγούμενες μάχες; Η νίκη του θα έλυνε αυτόματα και το πρόβλημα των «πιέσεων» όπως είχε συμβεί τόσες και τόσες φορές… Οι ως τα τώρα μάχες ήταν μάχες εκ παρατάξεως. Σ’ αυτές τις μάχες η υπεροχή του Ισραηλινού στρατού έχει ήδη αποδειχτεί. Δεν θα ‘ναι ωστόσο μια τέτοια μάχη η μάχη της Βηρυτού όπως δεν είναι και ο ανταρτοπόλεμος που διεξάγεται στα μετόπισθεν. Από την ώρα που ο Ισραηλινός στρατός θα εισβάλει στη Βηρυτό θα χάσει αυτόματα πολλά από τα στοιχεία κάλυψης που του δίνουν υπεροχή… Το βέβαιο είναι ότι ο Ισραηλινός στρατός σε μια τέτοια περίπτωση θα υποστεί μια τρομακτική για τα μέτρα του αιμορραγία, ενώ καθόλου δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να μην μπορέσει να καταλάβει την Βηρυτό δηλαδή να υποστεί στην ουσία μια στρατιωτική ήττα. Παρ’ όλους τους λεονταρισμούς του Μπέγκιν το γνωρίζει πολύ καλά αυτό, γι’ αυτό και «υποκύπτει» στις «πιέσεις». Προσπαθεί δηλαδή να εξαναγκάσει τους Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν τον αγώνα… Το βασικό ζήτημα λοιπόν και ο κρίκος του προβλήματος βρίσκεται στο ηθικό και την αποφασιστικότητα των Παλαιστίνιων μαχητών και τη στάση που θα κρατήσει η ηγεσία τους». (Βηρυτός - Μερικές σκέψεις. ΠΣ Νο 4, 21/8/1982)

Η μάχη που δεν δόθηκε

Η μάχη της Βηρυτού τελικά δεν έγινε. Παρ’ όλους τους λεονταρισμούς του Αραφάτ ότι θα την μετατρέψει σε Στάλινγκραντ για το μόνο που φάνηκε ότι είναι ικανός ήταν να την κάνει …Βάρκιζα. Η οδύνη των Παλαιστίνιων μαχητών -που πραγματικά ήταν αποφασισμένοι να πολεμήσουν μέχρι τέλους- καθώς κατέθεταν τα όπλα μας έφερε στο νου παλιές οδυνηρές στιγμές του δικού μας κινήματος. Αποτέλεσμα: διαλύθηκε ο Παλαιστινιακός Απελευθερωτικός Στρατός. Το Ισραήλ και η λογική των ΗΠΑ θριάμβευσαν. Ενισχύθηκαν στις Αραβικές κυβερνήσεις οι τάσεις που επεδίωκαν «συνενόηση» με τη Δύση. «Αρχισαν να «αναζητούνται» λύσεις στη συνεννόηση με τις ΗΠΑ, στη συνεννόηση με το Ισραήλ άρχισαν να προβάλουν διάφορες συμβιβαστικές «λύσεις» που στην ουσία έθαβαν το Παλαιστινιακό ζήτημα»². Στο ίδιο διάστημα αρχίζει μια διαδικασία δυναμώματος (σαν αντιστάθμισμα ή «συμπλήρωμα») διαφόρων Ισλαμιστικών οργανώσεων. Τα αποτελέσματα αυτής της ήττας και αυτής της πορείας τα βιώνουμε σήμερα. Οι προοπτικές των πραγμάτων ορίζονται από τους όρους που διαμορφώνει η επίθεση των ΗΠΑ στην περιοχή και η εγκληματική δράση των Σιωνιστών υπό την ηγεσία του χασάπη Σαρόν.

Οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν πρώτα και κύρια στην ίδια τη γραμμή της PLO. «Η κυρίαρχη γραμμή στην PLO που εκφραστής της ήταν ο Αραφάτ ήταν να στηρίζεται κύρια στις Αραβικές κυβερνήσεις. Ενώ σε επίπεδο υπερδυνάμεων μεγαλύτερη ήταν η προσέγγιση με την ΣΕ στο βαθμό που οι ΗΠΑ απροκάλυπτα στήριζαν το Ισραήλ. Η πάλη του Παλαιστινιακού λαού για την αντίληψη αυτή δεν ήταν παρά ένα επικουρικό στοιχείο, ενώ η λύση αναμένονταν βασικά από τις Αραβικές κυβερνήσεις που βεβαίως είχαν κάθε συμφέρον από τη μεριά τους να διώξουν το Ισραήλ»².

Οσον αφορά τις Αραβικές κυβερνήσεις: Αυτές ήταν από ολότελα αντιδραστικές (π.χ. Σαουδική Αραβία) και φιλοδυτικές, μέχρι κυβερνήσεις που χαρακτηρίζονταν από αντιδυτικές τάσεις έως και έναν ιδιότυπο (αλλά χωρίς βάθος) αντιιμπεριαλισμό με σοσιαλίζοντα επιχρίσματα, όπως ο Νάσερ και οι μιμητές του. (Στην ουσία εκπρόσωποι ενός μικροαστικού χαρακτήρα Αραβικού εθνικισμού). Βεβαίως αντιτίθενταν σφόδρα στην παρουσία και το ρόλο του Ισραήλ. (Μια αντίθεση που τροφοδοτούσε και τις προηγούμενες). Μια αντίθεση ωστόσο που εκτείνονταν -και ακριβώς με βάση τα χαρακτηριστικά τους- από θέσεις άκρως αντιδραστικές («θα πετάξουμε όλους τους Ισραηλινούς στη θάλασσα») μέχρι τις τάσεις συνδιαλλαγής με την Ισραηλινή ηγεσία και τους προστάτες της. Ανάλογα χαρακτηριστικά είχαν και οι σχέσεις τους με τη ΣΕ και μάλιστα σε βάση «αμοιβαιότητας». Η προέλευση της σχέσης βρίσκεται βέβαια στον αγώνα ενάντια στην αποικιοκρατία (και αντικειμενικά αντιδυτικό) που υποστηρίχτηκε (και σωστά) από τη ΣΕ. Στην πορεία ωστόσο και με βάση τις εξελίξεις και διαμορφώσεις και στα δυο «μέρη» εξελίχθηκε σε σχέση ανάμεσα σε μια ορισμένου χαρακτήρα ιμπεριαλιστική δύναμη (ΣΕ) και στις αναδυόμενες αστικές τάξεις αυτών των χωρών με όλα όσα μια τέτοια σχέση συνεπάγεται.

Μέσα σ’ αυτά ήταν λ.χ. η «κατανόηση» που έδειξε η ΣΕ όταν αυτές οι αστικές τάξεις χτυπούσαν το λαϊκό κίνημα, έθεταν εκτός νόμου τα αριστερά κόμματα, φυλάκιζαν και δολοφονούσαν κατά χιλιάδες τους κομμουνιστές. Ταυτόχρονα ήταν και ο αναπροσανατολισμός αυτών των αστικών τάξεων σε νέα αφεντικά (Δύση) όταν οι διεθνείς συσχετισμοί έδειξαν να υπαγορεύουν μια τέτοια «αναγκαιότητα». (Κατά κάποιο τρόπο η ΣΕ «εισέπραξε» αυτό που έσπειρε).

Η «σταθερά» ωστόσο στη στάση αυτών των αστικών τάξεων ήταν η αντίθεσή τους στο λαό, ο φόβος τους απέναντι στους ίδιους τους λαούς. Ενας φόβος που υπερέβενε ακόμη και αυτή την αναμφισβήτη εχθρότητά τους απέναντι στο Ισραήλ. Οποτε ετίθετο δίλημμα για το ποιος είναι ο κύριος εχθρός (τους) δεν είχαν κανένα πρόβλημα ή δισταγμό να το απαντήσουν. Ηταν ο λαός. Ιδιαίτερη η εχθρότητά τους απέναντι στο Παλαιστινιακό κίνημα. Ασχετα αν κατά περίπτωση το χρησιμοποιούσαν, το κύριο ήταν το μίσος τους απέναντι σ’ ένα κίνημα που δρούσε σαν καταλύτης ριζοσπαστικοποίησης των Αραβικών μαζών. «Πρωταρχικό ζήτημα για τις Αραβικές ηγετικές κλίκες ήταν πάντα η διατήρηση της ταξικής τους κυριαρχίας. Οταν αυτή άρχισε να κλονίζεται …από την καταλυτική επίδραση που είχαν στις μάζες των δικών τους χωρών τα μηνύματα του Παλαιστινιακού αγώνα τότε άρχισαν να διαφοροποιούν τη στάση τους… και εν ανάγκη να το χτυπήσουν. Και υπήρξαν τέτοια χτυπήματα. Ο Μαύρος Σεπτέμβρης του 1970 από τον Χουσεΐν και το χτύπημα στο Λίβανο (1976) στο μαρτυρικό Τελ Αλ Ζαατάρ από τον Ασσαντ, χτυπήματα που τους ανέδειξαν σε χασάπηδες των Παλαιστινίων σχεδόν όσο τον Μπέγκιν και τον Σαρόν»².

Το κίνημα των Παλαιστινίων

Οσον αφορά το Παλαιστινιακό κίνημα. Με βάση από τη μια της φύση του προβλήματος: Ριζοσπαστικοποιούνταν έως και επαναστατικοποιούνταν ιδιαίτερα στη βάση και στο επίπεδο των απλών μαχητών. Με βάση την υποστήριξη του Ισραήλ από τη Δύση έπαιρνε αντιδυτικά χαρακτηριστικά που εξελίσσονταν σε αντιιμπεριαλιστικά. Με βάση το ρεύμα της εποχής (και πάντα στη βάση του προβλήματός του) προικίζονταν με αριστερά στοιχεία.

Από την άλλη μεριά ωστόσο και βασικά σε επίπεδο ηγεσίας κινούνταν σε οπορτουνιστική κατεύθυνση που εκφράζονταν βασικά στη γραμμή της στήριξης στις Αραβικές κυβερνήσεις.

Η «συνισταμένη» του πράγματος. Διαμόρφωση όρων, στοιχείων επαναστατικού πολέμου αλλά σε ατελή, νόθα, ευνουχισμένη μορφή. Τέτοια, και τόσο, ώστε να «επιτρέπει» τη χρησιμοποίησή της σαν μέσο διαπραγμάτευσης, σαν επικουρικό στοιχείο στο βασικό στοιχείο που ήταν η συνδιαλλαγή με τους ιμπεριαλιστές (έμμεσα και με το Ισραήλ) βασικά μέσω των Αραβικών κυβερνήσεων.

Ακόμη και η χρησιμοποίση θεαματικών ενεργειών και μορφών «τρομοκρατίας» (αεροπειρατείες κ.ά.) υπογράμμιζαν ακριβώς αυτή την κατεύθυνση και αυτή τη σχέση. Την απουσία μιας γραμμής σταθερά προσανατολισμένης στην κατεύθυνση του παρατεταμένου λαϊκού πολέμου.

Αλλά ακόμη και αυτή η επαμφοτερίζουσα στάση πήρε τέλος το 1982. Αν υπήρχε μια πιθανότητα (με τους δοσμένους τότε όρους) να πάρει το παλαιστινιακό κίνημα μια άλλη κατεύθυνση, αυτή θάφτηκε στα ερείπια της Βηρυτού με τη συνθηκολόγηση του Αραφάτ. Από κει και πέρα η κύρια κατεύθυνση έγινε η αναζήτηση συμβιβαστική «λύσης» (και εννοείται στα μέτρα της Δύσης και Ισραήλ) με κύριο υποκείμενο (από Αραβικής πλευράς) τις αντιδραστικές Αραβικές κλίκες και διακοσμητικό στοιχείο τον Αραφάτ.

Βεβαίως υπήρξε η Ιντιφάντα. Η μεγαλειώδης και ηρωική εξέγερση της Παλαιστινιακής νεολαίας που συγκλόνισε όλο τον κόσμο. Μόνο που στις συγκεκριμένες συνθήκες και συσχετισμούς ξεπουλήθηκε από τον Αραφάτ και τις Αραβικές ηγεσίας με αντάλλαγμα την «αναγνώριση» ενός Παλαιστινιακού «μη κράτους». Υπήρξε ακόμη η δράση διαφόρων οργανώσεων (κυρίως φουνταμενταλιστικών) οι επιθέσεις ενάντια στους Ισραηλινούς στόχους έως και αμάχους κ.λπ.

Εδώ να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα. Αισθανόμαστε απέραντο σεβασμό απέναντι σ’ αυτούς που αποφασίζουν να θυσιάσουν τη ζωή τους χάριν της ιερότητας του σκοπού τους. Αισθανόμαστε «αφοπλισμένοι» απέναντι στην οργή και την απελπισία αυτών που αποφασίζουν να διαθέσουν ό,τι πολυτιμότερο διαθέτουν (τη ζωή τους) μια και δεν βλέπουν άλλο δρόμο. Μόνο που δεν μπορούμε να «ξεχάσουμε» ότι υπάρχει άλλος δρόμος. Μόνο που δεν μπορούμε να απαλλοτριώσουμε το πολιτικό μας κριτήριο. Ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε ότι αυτοί που «ευλογούν» (τάχα) υποκινώντας τέτοιες ενέργειες, τις εντάσσουν σε πολύ συγκεκριμένες και βρόμικες επιδιώξεις. Στην συνδιαλλαγή τους με τους υποτίθεται «μισητούς» και «άθεους εχθρούς».

Γιατί εμείς τυχαίνει να γνωρίζουμε ότι οι ενέργειες «πίεσης» (όσο μεγάλη κι αν είναι αυτή η πίεση) δε διαφοροποιούν τον πραγματικό συσχετισμό, «απευθύνονται» και «αιτούνται» (με τον πιο «δυναμικό» αν θέλετε τρόπο) την αλλαγή στάσης των «αρμοδίων» αλλά δεν τους αμφισβητούν ούτε στο ελάχιστο την «αρμοδιότητα της αρμοδιότητας».

Κάπως έτσι και με όλα αυτά οδηγήθηκαν τα πράγματα στο σημείο που βρίσκονται σήμερα. Στο να προβάλλει σαν περίπου «ιδανική» εκδοχή (αυτό στην ουσία παζαρεύει ο Αραφάτ) η δημιουργία ενός «ελεύθερου» Παλαιστινιακού …προτεκτοράτου του Ισραήλ.

Είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε (είκοσι και όσα χρόνια θέλετε μετά), ότι η απάντηση στο πρόβλημα βρίσκεται στα χέρια του Παλαιστινιακού λαού. Στην «επέκταση» της πάλης του συνολικά στις Αραβικές χώρες. Στη ριζοσπαστικοποίηση του χαρακτήρα της πάλης του η οποία πρέπει να στρέφεται όχι απλά και μόνο ενάντια στην άρχουσα τάξη του Ισραήλ αλλά συνολικά ενάντια στις αντιδραστικές Αραβικές κυρίαρχες κλίκες. (Φιλοδυτικές και «θεοσεβούμενες»). «Οι Αραβικές κυβερνήσεις αντιμετώπισαν το Ισραήλ στο πεδίο που ήθελε και με τους όρους του… Αυτή είναι η φύση τους. Το Ισραήλ δεν θα νικηθεί ωστόσο από τους Ρωσικούς πυραύλους. Το Ισραήλ μπορεί να νικηθεί μόνο σ’ έναν παρατεταμένο λαϊκό πόλεμο. Ας ξαναδούμε το σημερινό πρόβλημα. Με βάση το γεγονός ότι οι Παλαιστίνιοι μαχητές βρίσκονται στο Λίβανο και όχι σε μια δική τους χώρα… έχουμε μια ιδιόρυθμη μια ατελή μορφή λαϊκού πολέμου. Και ήδη το Ισραήλ συναντάει τις μεγαλύτερες ως τα σήμερα δυσκολίες ενώ οι επιπτώσεις έχουν …αρχίσει ήδη να αντανακλώνται και στο εσωτερικό του… Το Ισραήλ δεν είναι σε θέση να αντέξει έναν παρατεταμένο λαϊκό πόλεμο… Ταυτόχρονα έναν τέτοιο πόλεμο δεν θα τον ήθελαν καθόλου και οι αραβικές κυβερνήσεις… Ενας τέτοιος πόλεμος θα έφερνε τις μάζες στο προσκήνιο και φυσιολογικά θα παραμέριζε τις σημερινές αραβικές ηγεσίες»¹.

Κλείνοντας λοιπόν αυτό το κείμενο θα θέλαμε να πούμε ότι μόνο έτσι μπορεί να είναι νικηφόρα η πάλη του Παλαιστινιακού και γενικότερα των Αραβικών λαών και ακόμη, πως «αν γίνει έτσι» θα είναι οπωσδήποτε νικηφόρα. Εχουμε πλήρη επιγνωση ότι το να λέμε σήμερα και εν μέσω των αναμφισβήτητων ζοφερών συνθηκών που κυριαρχούν κάτι τέτοιο, ηχεί κάπως «παράξενα». Αλλά σαν αθεράπευτα «δογματικοί» και συνειδητά «αλαφροΐσκιωτοι» διατηρούμε την βαθειά πεποίθηση ότι θα γίνει έτσι. Ο λόγος είναι πάρα πολύ «απλός». Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Οι στοιχειακές δυνάμεις που αναπτύσσονται μέσα στις Αραβικές (και όχι μόνο) μάζες, αναζητούν το δρόμο τους. Και θα τον βρουν.

Σημείωση: Τα αποσπάσματα με το πρόσημο 1 είναι από το κείμενο «Βηρυτός- μερικές σκέψεις». (ΠΣ Νο 4, 21/8/1982)

Τα αποσπάσματα με το πρόσημο 2 είναι από το κείμενο «Η πάλη του Παλαιστινιακού λαού σε κρίσιμο σταυροδρόμι». (ΠΣ Νο 26, 8/7/1983)