Η ονομασία του ιστολογίου είναι ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Σαμαρά "1917-1953, Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει"

Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2015

ΠΟΣΟ «ΑΝΑΤΑΡΑΧΤΗΚΕ Η ΓΗ ΚΑΙ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ»; 40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ (ΤΟΤΕ) ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΑ

Προλεταριακή Σημαία φ.549, 27/05/2006

Τα σαράντα χρόνια από ένα μεγάλο πολιτικό και ιστορικό γεγονός όπως η Πολιτιστική (για πολλούς Δυτικούς, όχι τυχαία «μορφωτική») Επανάσταση στην Κίνα δεν είναι πολλά για να προχωρήσει κανείς σε μια ολοκληρωμένη πολιτική και ιστορική εκτίμηση. Η ιστορία όμως δεν περιμένει τους… ιστορικούς του (κοντινού ή μακρινού) μέλλοντος. Το πολιτικό και ιστορικό παρόν προβάλλει με τις δικές του απαιτήσεις.

Η κατασυκοφάντηση της ΜΠΠΕ

Σήμερα τα 40χρονα της Μεγάλης Προλεταριακής Πολιτιστικής Επανάστασης δίνουν την αφορμή για μια μεγάλη δυσφημιστική εκστρατεία ενάντιά της. Σε εκατομμύρια «ανέρχονται» οι νεκροί των εκκαθαρίσεων των ερυθροφρουρών, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις των ιστορικών «πηγών» (κυρίως μυθιστορήματα, ταινίες και αυτοβιογραφικά βιβλία). 



Σε άλλα τόσα όσοι γλίτωσαν με μόνιμες αναπηρίες (καλά, ο Τενγκ Χσιάο Πινγκ δεν επέζησε και ανέτρεψε το σοσιαλισμό; Ναι, αλλά ο γιος του έμεινε παράλυτος! - τέτοια είναι η αδέκαστη ιστορική έρευνα!). Μια μαύρη περίοδος για τα γράμματα, τις τέχνες, την επιστήμη, υπεύθυνη για το μεγαλύτερο χάος και το πισωγύρισμα της κινέζικης ιστορίας περιγράφεται μέσα από τις προσωπικές αφηγήσεις «θυμάτων» ή μεταμελημένων «θυτών» εκείνης της ζοφερής εποχής.
Στην εκστρατεία αυτή διακρίνουμε δύο ταχύτητες.
Η μία είναι αυτή των Δυτικών που, χρησιμοποιώντας δήθεν μαρτυρίες «από τις πηγές», βασικά αυτομολησάντων «διαφωνούντων» στη Δύση, τις προβάλλει με τη δύναμη ιστορικών ντοκουμέντων που έχουν δήθεν αδιαμφισβήτητη αξία. Από εκεί και πέρα τα ΜΜΕ με τη δύναμη της επιβολής του «δεδομένου» αναλαμβάνουν δράση και έργο…
Η πλευρά αυτή ισχυρίζεται τις μεγαλύτερες χοντροκοπιές και δεν περίμενε τα σαραντάχρονα της ΜΠΠΕ για να «ξεσπάσει». Παρακολουθώντας το διεθνή Τύπο θα σημειώσουμε πως πέρυσι, περίπου τέτοια εποχή, «συγκλονιστικές» αποκαλύψεις ήρθαν στο φως για τον πραγματικό ιστορικό ρόλο του Μάο-Τσε Τουνγκ. Πληροφορούμαστε ότι ο ρόλος του στην επιτυχή έκβαση της επανάστασης και της Μεγάλης Πορείας δεν ήταν δα και τόσο σημαντικός. Οτι δεν πολέμησε, ότι απέφυγε τις κακουχίες και πως ηρωικά επιτεύγματα όπως η διάβαση του ποταμού Νάντε απλά δεν υπήρξαν ποτέ.
Ο Μάο ήταν ένας ακόρεστος ερωτύλος από το κρεβάτι του οποίου πέρασε η μισή θηλυκή νεολαία του κόμματος (δεν θα μας εξέπληττε κάποια άλλη στιγμή να μάθουμε ότι πέρασε και η άλλη μισή!) ενώ τη χρηματοδότηση της Μεγάλης Πορείας την εξασφάλιζε με έσοδα από το εμπόριο οπίου!
Η άλλη ταχύτητα της δυσφημιστικής εκστρατείας προέρχεται από το ίδιο το δήθεν ΚΚΚ και την κινέζικη ηγεσία που κρύβεται (αν δεν διοχετεύει υπογείως ένα μέρος) πίσω από τις αποκαλύψεις των «διαφωνούντων».
Δειλά άρχισαν να εμφανίζονται και στην Κίνα κάποια, τύπου Γκορμπατσόφ, «μεμόριαλ» στη μνήμη των «θυμάτων» που υπέστησαν τότε τις διώξεις και την κακοποίηση. Ενα τέτοιο μουσείο εγκαινιάστηκε σε μια μακρινή περιοχή της κινέζικης ενδοχώρας ώστε να μην προκαλεί - άραγε ποιους;
Για λόγους εσωτερικών ισορροπιών (όχι μόνο μέσα στην ηγεσία και τις διάφορες τάσεις της, αλλά και απέναντι στο λαό, όπου οι επαναστατικές παραδόσεις είναι δύσκολο να συκοφαντηθούν ευθέως) η κινέζικη ηγεσία δεν μπορεί να βάλει «κατά μέτωπο» του ιδρυτή του κινέζικου κράτους. Βολεύεται έτσι μέσα από την εκστρατεία συκοφάντησης που έχει ως κύριο, σταθερό και… διαχρονικό στόχο τη ΜΠΠΕ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε ότι Δυτικοί, «αυτοεξόριστοι» διαφωνούντες και επίσημη κινέζικη ηγεσία βρίσκουν κοινό σημείο συμφωνίας στη θεώρηση της ΜΠΠΕ ως της πιο ζοφερής και αποτρόπαιας φάσης της κινέζικης ιστορίας!
Υπάρχει προφανώς επίκαιρη και ουσιαστικότερη αιτία που ανακινούνται τέτοια ζητήματα πέρα από τις επετειακές αφορμές.
Ο επαναστατικός άνεμος που σαρώνει την κεντρική και νοτιανατολική Ασία (Νεπάλ, Ινδία, Φιλιππίνες) φέρει σαφώς τα σημάδια και τις επιρροές της μαοϊκής επαναστατικής παράδοσης και ανησυχεί όχι μόνο τα καθεστώτα που ανήκουν στο δυτικό ιμπεριαλιστικό μπλοκ αλλά και την ίδια την κινέζικη ηγεσία που βλέπει τις λαϊκές μάζες του κινέζικου νότου απαυδισμένες από τον άγριο καπιταλισμό να δέχονται αυτό το… αντιδάνειο στις δικές του εξεγέρσεις, που τελευταία (και όχι τυχαία) ανακάλυψαν τα δυτικά ΜΜΕ. Τι κι αν από τα λόγια των ίδιων των υποτιθέμενων θυμάτων (οι αποκαλύψεις των οποίων έχουν μυθιστορηματικό χαρακτήρα) μπορεί εύκολα κανείς να διαπιστώσει πλήθος αντιφάσεων;
Στο «βιωματικό» μυθιστόρημα, π.χ., «Ο αγριόκυκνος», που κυκλοφόρησε το 1996, η συγγραφέας, γόνος οικογένειας στελεχών που έπεσαν σε δυσμένεια, περιγράφει μαζικές εκστρατείες διαφόρων τάσεων των ερυθροφρουρών στο Πεκίνο όπου με μεγάλη ελευθερία δηλώνονταν οι πολιτικές προτιμήσεις. Αλλοι αυτοαποκαλούνταν «μαύροι» (με ό,τι σημαίνει αυτό πολιτικά) και άλλοι κόκκινοι.
Διαβάζουμε ακόμα πως οι γονείς της στα στρατόπεδα της εργασιακής αναμόρφωσης δεν έπαυαν να παίρνουν το μισθό τους, συχνά μεγαλύτερο από αυτό των φρουρών ή των υπευθύνων (θα επρόκειτο για άλλο ένα σατανικό εύρημα των μαοϊκών για να τους εκθέσουν στους… «δεσμώτες» τους!). Το νέο μυθιστόρημα της συγγραφέως θα αποτελέσει το κύριο υλικό για να συκοφαντηθεί ο ιστορικός ρόλος του Μάο Τσε Τουνγκ. «Κάτι θα μείνει…» από το συνεχή βομβαρδισμό…

Η επανεκτίμηση της συνεισφοράς της ΜΠΠΕ

Αν τα σαραντάχρονα της ΜΠΠΕ δίνουν την αφορμή για την εξαπόλυση του πιο χυδαίου οχετού ενάντια στην τελευταία μεγαλειώδη προσπάθεια αντιστροφής της διαδικασίας «προσαρμογής» του σοσιαλισμού στον ιμπεριαλιστικό-καπιταλιστικό κόσμο, ωστόσο παρέχουν αναγκαστικά και μια άλλη ευκαιρία: Οι κομμουνιστές και οι επαναστάτες, οι προοδευτικοί άνθρωποι συνολικότερα οφείλουν όχι μόνο να υπερασπίσουν τη ΜΠΠΕ αλλά και να αντλήσουν μέσα από τη σημερινή επανεκτίμηση του μεγαλειώδους αυτού κινήματος τα αναγκαία και επίκαιρα συμπεράσματα που φυσικά (με δεδομένη την κατάσταση και τους όρους του σήμερα) μπορούν να εξαχθούν και να αξιοποιηθούν.
H Δύση βέβαια «κρατά» και αναπαράγει την πιο απλοϊκή (και φυσικά λιγότερο κολακευτική) εικόνα της ΜΠΠΕ, τα κόκκινα βιβλιαράκια που ανέβαιναν σαν δάσος, τις υπερβολές ότι η σκέψη Μάο (εφαρμοζόμενη στη γεωργία) παράγει τροφαντά καρπούζια, την «προσωπολατρία», την απλοϊκότητα κάποιων καλλιτεχνικών έργων της περιόδου. Αυτό δεν είναι μόνο σημάδι της (υπαρκτής) ρηχότητας της πολιτικής σκέψης του δυτικού ιμπεριαλιστικού συστήματος, που στην αρχή καλλιέργησε μια μυθολογία γύρω από ένα κίνημα που δεν κατανοούσε και πιθανώς θα φιλοδοξούσε να το προσθέσει στον κατάλογο των «λευκών» γεγονότων τύπου Ουγγαρίας. Είναι και ένα διόλου τυχαίο δείγμα της μικροψυχίας και της υπολογιστικής σκέψης φανερά αντιδραστικών ή «προοδευτικών» διανοουμένων και γραφίδων όταν αντιλήφθηκαν πως το κίνημα αυτό «αλλού» το πήγαινε. Και αυτό το «αλλού» ήταν η επανάσταση μέσα στην ίδια την επανάσταση.
Η συνέχιση της επαναστατικής διαδικασίας της οικοδόμησης του σοσιαλισμού όχι «ερήμην» αλλά με την ενεργοποίηση της δύναμης των μαζών που κινήθηκαν ακόμα και ενάντια στο κόμμα και στο κράτος «τους», ζητώντας την εκ νέου θεμελίωσή τους. Απαντώντας στα νέα καθήκοντα που είχαν ήδη τεθεί τόσο από τη σοβιετική όσο και από την κινέζικη «απόπειρα» εφόδου στον ουρανό (για να θυμηθούμε τον Μαρξ).
Και βέβαια ακρότητες και υπερβολές υπάρχουν πάντα σε τέτοια μεγαλειώδη κινήματα και απόπειρες αναπροσαρμογής. Τέτοιες υπήρξαν και στην ΕΣΣΔ (περίοδος Ζντάνοφ) ως προσπάθειες να ανοιχτούν ιδεολογικά μέτωπα με απόψεις και αστικά ιδεολογικά ρεύματα που με ευθύνη της καθοδήγησης άρχιζαν να «παίρνουν κεφάλι» και να διεκδικούν το χώρο τους. Απόλυτα και ίσως «χονδροκομμένα» και προπαντός… «αργά».
Η διαφορά των υπερβολών και «ακροτήτων» της ΜΠΠΕ βρίσκεται στο ότι αυτές είναι οι αδύναμες πλευρές ενός κινήματος που ενεργοποίησε τη συμμετοχή χιλιάδων, εκατομμυρίων λαϊκών μαζών. Εκεί βρίσκεται η διαφορά. Και επιχειρήθηκαν τομές, ανατροπές σε μεγάλους κοινωνικούς τομείς (εκπαίδευση, σχέση κόμματος-κράτους-μαζών, υγεία, περίθαλψη, δίκαιο κ.λπ.). Με εσωτερική και διεθνή διάσταση. Ζητήματα που ανεπαρκώς έως καθόλου έχουν συζητηθεί και προβληματίσει.
Τέτοια πλατιά εφαρμογή της προλεταριακής δημοκρατίας «αγνοείται» από τους αναθεματιστές της ΜΠΠΕ και υποστηρικτές της πιο ολοκληρωτικής αστικής δικτατορίας πάνω στο σύνολο των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των πιο μύχιων ατομικών διαθέσεων και εκδηλώσεων.
Η υπεράσπιση της ΜΠΠΕ, η μελέτη της εμπειρίας της και η επανεκτίμησή της (κομμάτι της γενικότερης επανεκτίμησης του σοσιαλιστικού εγχειρήματος που «οφείλουν» οι κομμουνιστές στο ιστορικό παρόν), αποτελεί ένα αξεδιάλυτο τριπλό ιστορικό και πολιτικό καθήκον.
Γιατί μπορεί η ΜΠΠΕ να μην «τάραξε γη και ουρανό» τόσο έντονα και βαθιά ώστε να αποτρέψει τα μαύρα σύννεφα της πραγματικά πιο ζοφερής και επικίνδυνης (μετά τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο) περιόδου της ανθρωπότητας, όπως είναι η σημερινή, ά φησε όμως τα ερωτήματά της να «αιωρούνται» προκλητικά και ελπιδοφόρα για τις επαναστατικές απόπειρες του σήμερα και του αύριο που δεν μπορεί να μην είναι (εμπλουτισμένες και με την εμπειρία της ΜΠΠΕ) πιο… ολοκληρωμένες!

Ενδεικτική (αρχική) βιβλιογραφία για την ΜΠΠΕ:

Γουιλράιτ και Μπους ΜακΦάρλιν: «Ο Κινέζικος δρόμος για το Σοσιαλισμό», εκδόσεις Κύτταρο, Αθήνα 1975
Li Yizhe: «Κινέζοι αν ξέρατε - σχετικά με τη δημοκρατία και τη νομιμότητα κάτω από το σοσιαλισμό», εκδόσεις Σιδέρης, Αθήνα 1975
Μπέντζαμιν Κοριά: «Τα εργοστασιακά πανεπιστήμια στην Κίνα στην Πολιτιστική Επανάσταση», εκδόσεις Ασυνέχεια, Αθήνα 1986
Μπεάτα Κιτσίκη: «Γνώρισα τους κόκκινους φρουρούς», εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1982
Μιντράλ Ιαν: «Ενα κινέζικο χωριό στην Πολιτιστική Επανάσταση», εκδόσεις Εξάντας, 1976
«Σχολείο για τις μάζες στην Κίνα», εκδόσεις Συνεταιρισμός, Αθήνα 1976 (μετ.: Ν. Μάμαλης, Γ. Γαλανόπουλος)
Ζομπέτ Αλέν και Ζαν Μαρκ Λεβί-Λεμπόν: «Η [αυτο]κριτική της επιστήμης», εκδόσεις Βέργος, Αθήνα 1973
Χίντον Γουίλιαμ: «Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα – ένας σταθμός στην ιστορία», εκδόσεις Κύτταρο, Αθήνα 1975
Χοντζέας Γιάννης: «Το τέλος του κομμουνισμού», εκδόσεις Ασυνέχεια, Αθήνα 1993




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου