Η ονομασία του ιστολογίου είναι ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Σαμαρά "1917-1953, Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει"

Κυριακή 20 Μαρτίου 2016

Επίκαιρο το μήνυμα της Κομμούνας του Παρισιού

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία αρ. φύλ. 199, στις 23/3/1991

Στην πορεία εξέλιξης της ανθρώπινης κοινωνίας υπήρξαν στιγμές που τη σημάδεψαν ανεξίτηλα και ανέδειξαν με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο τους νόμους κίνησης της. Η μέχρι τα τώρα -γραπτή- ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών είναι ιστορία της ταξικής πάλης, και κορυφαία στιγμή αυτής της ταξικής πάλης αποτελεί αναμφισβήτητα και η Κομμούνα του Παρισιού.

 Το ξεχωριστό σ’ αυτή την εξέγερση δεν είναι ούτε η βίαιη ανατροπή μιας άρχουσας, αυταρχικής και ολιγαρχικής κοινωνικής τάξης από μια νέα ανερχόμενη και προοδευτική, ούτε η αλλαγή των ανθρώπινων σχέσεων στην κοινωνία και την παράγωγη των αγαθών. Τέτοιες εξεγέρσεις και επαναστάσεις είχαν πολλές προηγηθεί και άλλες τόσες ακολούθησαν και θα ακολουθήσουν. Το ξεχωριστό στη Κομμούνα τον Παρισιού ήταν ότι επιχειρούσε να κλείσει μια ολάκερη εποχή χιλιετηρίδων και να εγκαινιάσει, να σημαδέψει, να προαναγγείλει καλύτερα, μια νέα εποχή. Κοντολογίς, να κλείσει η ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών και να ξεκινήσει η πραγματικά αληθινή ιστορία του ανθρώπινου γένους.


Όμως, αυτό το εγχείρημα, που ονομάστηκε δικαιολογημένα από τον Μαρξ «έφοδος στον ουρανό», δεν έπαψε να ακτινοβολεί και να φωτίζει το δρόμο των μαχόμενων λαών για λευτεριά και κοινωνική ισότητα, παρ' ότι ηττήθηκε και πνίγηκε στο αίμα. Από τόσες και τόσες εξεγέρσεις των «κολασμένων της γης», αλλά ιδιαίτερα από την Κομμούνα του Παρισιού, διδάχτηκαν αυτοί που θέλησαν να διδαχτούν και συνέχισαν την πορεία τους.

Όσο και αν το όνειρο έγινε, για μια στιγμή και μόνο, πραγματικότητα, αυτή η στιγμή ήταν αρκετή για να δώσει την ιδιαιτερότητα σ’ αυτή την εξέγερση, σ’ αυτή την επανάσταση. Δεν ήταν -όπως προαναφέραμε- μόνο μια βίαιη ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης, αλλά και ανατροπή των βάθρων των μέχρι τότε κοινωνιών.

Ο δούλος (που πήρε τη θέση του ανθρώπου αιχμαλώτου που μετατρεπόταν σε τροφή για τη νικήτρια φυλή) μετεξελίχθηκε σε δουλοπάροικο και στη συνέχεια έγινε μισθωτός δούλος στην καπιταλιστική κοινωνία. Όλες αυτές οι κοινωνίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είχαν ως κοινό παρονομαστή τη δουλεία με αυτήν ή την άλλη μορφή. Και οι μορφές, όπως και σ’ ένα βαθμό και η ουσία της δουλείας, μεταβάλλονταν από κοινωνία σε κοινωνία και αυτό οφειλόταν αποκλειστικά και μοναδικά στις εξεγέρσεις, στις επαναστάσεις των δούλων, με δυο λέξεις στην ταξική πάλη. Κανένα όμως από αυτά τα κοινωνικά ξεσπάσματα, καμιά ανατροπή δεν έθιγε τον κοινό παρονομαστή, τα αγκωνάρια των κοινωνιών, που όσο προοδευτικές κι αν ήταν για την εποχή τους, είχαν μέσα τους το σπέρμα της ανελευθερίας, που αργά ή γρήγορα εκδηλωνόταν, φούντωνε και κυριαρχούσε στην κοινωνία. Αντίθετα, η Κομμούνα ήρθε να σημάνει ότι η κοινωνία των ανθρώπων μπορεί να εξελιχθεί και διαφορετικά. Μπορεί να έχει μέσα της το σπέρμα της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και να επιδιώκει αδιάκοπα την ανάπτυξη και την ολοκλήρωση αυτής της πανανθρώπινης πορείας.

Το προλεταριάτο, ο πρωταγωνιστής της Κομμούνας, ήταν για πρώτη φορά που έβγαινε στο προσκήνιο της ιστορίας. Και με την εμφάνισή του αυτή, προανήγγειλε ότι οι κοινωνίες των ανθρώπων δε θα μείνουν έτσι και ότι θα συνοδεύονται πάντα από έναν κοινό παρονομαστή. Ο άνθρωπος ξεχώρισε από τα άλλα όντα και έγινε κάτι διαφορετικό. Η κοινωνία του είναι σε αναντιστοιχία μ’ αυτό που κατέκτησε. Και αυτό οφείλεται στα ταξικά δεσμά που χαλκεύει η μία τάξη σε βάρος μιας άλλης, οι πλούσιοι για τους φτωχούς, οι λίγοι για τους πολλούς, οι αστοί για τους εργαζόμενους. Αυτά τα δεσμά αλυσοδένουν και την κοινωνία και την κρατούν δέσμια στην καθυστέρηση και την πισωδρόμιση. Αυτά τα δεσμά θέλησε να αποκαλύψει, με τον πιο ριζοσπαστικό τρόπο, η κομμούνα και α τα συντρίψει. Σ’ αυτήν τους την προσπάθεια έπεσαν μαχόμενοι οι ηρωικοί κομμουνάροι κάνοντας -για πρώτη φορά στην ιστορία- το όνειρο πραγματικότητα.

Αυτό το όνειρο έγινε εφιάλτης των αστών και πλανιόταν στην Ευρώπη. Η επανάσταση στη Ρωσία και τα επαναστατικά ξεσπάσματα στην Ευρώπη ξαναφέρανε το όνειρο κοντά στην πραγματικότητα. Η Οχτωβριανή επανάσταση αποτέλεσε την πιο κορυφαία στιγμή αυτής της πραγματικότητας. Και την ακλούθησαν τόσες και τόσες άλλες.

Σήμερα, επιχειρείται σ’ Ανατολή και Δύση να απαγορευτούν και τα όνειρα. Όμως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Γιατί αυτά τα όνειρα συνοδεύονται, εμπνέονται από οράματα και τα οράματα στηρίζονται σε ιδέες επαναστατικές. Και τέτοιες ιδέες πηγάζουν αδιάκοπα από τις κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις και αυτές οι ανισότητες φουσκώνουν το ποτάμι της οργής, της λαϊκής οργής που απαιτεί και επιβάλει μια …άλλη τάξη πραγμάτων, την αταξική κοινωνία, γι’ αυτήν που αγωνίστηκαν οι κομμουνάροι, γι’ αυτήν που θυσιάστηκαν τόσοι και τόσοι αγωνιστές, γι’ αυτήν που θα χρειαστούν κι άλλες θυσίες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου