Η διαχρονική πάλη του παλαιστινιακού λαού

του Κώστα Κοτίδη

 Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα»

Μέσα στον 20ο αιώνα η πάλη των λαών, ενάντια στην εκμετάλλευσή τους, γνώρισε τις πιο μεγάλες στιγμές της, τις πιο μεγάλες της εφόδους. Οι αγώνες του παλαιστινιακού λαού αποτέλεσαν και αποτελούν ένα ιδιαίτερο και αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της πάλης. Ακόμα και σήμερα που το παγκόσμιο λαϊκό κίνημα περνά μια από τις πιο δύσκολες φάσεις του, ακόμα και σήμερα, ο παλαιστινιακός λαός κρατάει ψηλά τη σημαία αυτής της πάλης.

Το ιστορικό

Η τωρινή Ιντιφάντα είναι βέβαια γέννημα των συνθηκών μέσα στις οποίες ζει ο λαός αυτός. Μα συνάμα είναι και ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα των εξεγέρσεων, που δεκαετίες τώρα, οι εργαζόμενοι και η νεολαία της Παλαιστίνης έχουν γεννήσει.

Αν θέλει κανείς, λοιπόν, να προσεγγίσει το «παλαιστινιακό ζήτημα» θα πρέπει να γυρίσει πολλά χρόνια πίσω. Θα πρέπει παράλληλα να αντικρίσει το «εβραϊκό ζήτημα» αλλά και την ανάδειξη του ιμπεριαλισμού στις αρχές του 20ου αιώνα.

Το εβραϊκό ζήτημα

Προς τα τέλη του 19^ου αιώνα αρχίζουν να αποκρυσταλλώνονται οι διαθέσεις της εβραϊκής αστικής τάξης, που ήταν διασκορπισμένη σ’ όλο σχεδόν τον κόσμο, για τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους. Οι διαθέσεις αυτές αναδείχθηκαν σε μια εποχή που ο καπιταλισμός είχε ήδη γεννήσει ιστορικά το «έθνος - κράτος». Πολύ καιρό πριν, μέσα στους κόλπους των Εβραίων, είχε τεθεί το ζήτημα της χειραφέτησής τους.

Από τη μεριά των Εβραίων εργαζόμενων άρχισε να προβάλλεται η ανάγκη της πάλης των Εβραίων για κοινωνικές κατακτήσεις στις χώρες που ήδη βρίσκονταν:

«Γιατί ο Γερμανός θα ενδιαφερόταν για τη χειραφέτηση του Εβραίου, όταν ο Εβραίος δεν ενδιαφέρεται για τη χειραφέτηση του Γερμανού;»¹.

Τα λόγια αυτά τόνιζαν την αναγκαιότητα της κοινής πάλης των εργαζομένων, τη δυνατότητα απελευθέρωσής τους μέσα από αυτήν.

Οι ιδέες αυτές όμως δε κατόρθωσαν να κυριαρχήσουν στους κόλπους της εβραϊκής κοινότητας. Μέσα σ’ αυτήν κυριάρχησαν οι απόψεις που μιλούσαν για την «ανωτερότητα της εβραϊκής φυλής» και την «επιστροφή στα πάτρια εδάφη». Κυριάρχησε η σιωνιστική ιδέα της δημιουργίας ενός κράτους στα εδάφη της Παλαιστίνης.

Ο σιωνισμός αποτέλεσε την έκφραση αυτών των εθνικιστικών απόψεων της εβραϊκής αστικής τάξης. Στα τέλη του 19^ου αιώνα αποφασίζεται από την τελευταία, η ίδρυση κράτους στα παλαιστινιακά εδάφη. Δεν έφτανε όμως μόνο ο αποικισμός από Εβραίους, στα μέρη αυτά για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο. Πολύ περισσότερο χρειαζόταν η επιβολή της κυριαρχίας των σιωνιστών πάνω στον αραβικό πληθυσμό της περιοχής. Για το λόγο αυτό η εβραϊκή μπουρζουαζία ήρθε σε άμεση επαφή με τους μεγάλους ιμπεριαλιστές και κυρίως με τους άγγλους.

Ο ρόλος του ιμπεριαλισμού

Ο πόθος των ιμπεριαλιστών για κυριαρχία στην Παλαιστίνη ήταν πολύ πιο παλιός. Η Οθωμανική όμως επικυριαρχία έμπαινε, χρόνια ολόκληρα, το πιο μεγάλο εμπόδιο στα σχέδιά τους.

Η ήττα των Τούρκων, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο τέλος του, άνοιξε το δρόμο στον αγγλικό κυρίως ιμπεριαλισμό για να ελέγξει την περιοχή.

Στις αρχές αυτού του πολέμου οι Αγγλοι μοίραζαν αφειδώς στον αραβικό πληθυσμό, υποσχέσεις για ανεξαρτησία προκειμένου να τον κινητοποιήσουν ενάντια στο Σουλτάνο. Δεν είχαν όμως, διόλου στα σχέδιά τους την παραχώρηση πατρίδας στον παλαιστινιακό λαό.

Το ακριβώς αντίθετο. είχαν ήδη πειστεί ότι τα συμφέροντά τους περνούσαν μέσα από την εγκαθίδρυση εβραϊκού κράτους στα παλαιστινιακά εδάφη.

Το 1917 κιόλας, ο αγγλικός παράγοντας με τη «Διακήρυξη Μπάλφουρ» διατυπώνει ουσιαστικά τη θέλησή του για δημιουργία ξεχωριστού κράτους του Ισραήλ.

Ένα χρόνο πριν, οι Αγγλοι και οι Γάλλοι με τη συμφωνία «Σάικς - Πικό» μοίρασαν μεταξύ τους εδάφη της Μέσης Ανατολής.

Λίγα χρόνια αργότερα, η Παλαιστίνη μπήκε στον έλεγχο του βρετανικού ιμπεριαλισμού. Παράλληλα όμως, οι Αγγλοι επικυρίαρχοι ευνόησαν τον περαιτέρω εβραϊκό αποικισμό, την προώθηση της εβραϊκής αστικής τάξης, σε όλο και καλύτερες θέσεις στην τοπική οικονομία και τα κέντρα εξουσίας.

«Οι σιωνιστικές οργανώσεις ρίχνουν το σύνθημα «Εβραϊκή εργασία - Εβραϊκό προϊόν». Το σύνθημα τούτο μεταφράζεται στην πράξη με συστηματικό κυνήγι του παλαιστινιακού λαού. Οι (άραβες) αγρότες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα χωράφια τους, υποχρεώνονται είτε να φύγουν από την Παλαιστίνη, είτε να καταντήσουν υπό- προλεταριάτο στις πόλεις»².

Οι εργαζόμενες παλαιστινιακές μάζες έμπαιναν ολοένα και πιο πολύ στο περιθώριο. Με τις μεγαλειώδεις εξεγέρσεις τους στη δεκαετία του ’20 και του ’30 προσπάθησαν να βγουν απ’ αυτό.

Αυτοί οι ξεσηκωμοί του παλαιστινιακού λαού ηττήθηκαν κάτω από τα ανελέητα χτυπήματα των Αγγλων αλλά και των ένοπλων σιωνιστικών οργανώσεων που είχαν ήδη εξελιχθεί σε «ένα όργανο επίθεσης και αδικίας στα χέρια του βρετανικού ιμπεριαλισμού κατευθυνόμενο εναντίον στην εθνική απελευθερωτική κίνηση των Παλαιστινίων»³.

Από το τέλος σχεδόν του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οι Αγγλοι «παρέδωσαν τη σκυτάλη» στους αμερικανούς ιμπεριαλιστές. Οι τελευταίοι είδαν και αυτοί το στερέωμα της κυριαρχίας τους στην περιοχή μέσα από τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους.

Το 1948 η ελπίδα των Παλαιστινίων για λευτεριά και πατρίδα δέχεται το πιο μεγάλο πλήγμα. Μέσα στην Ανοιξη τα εβραϊκά στρατεύματα, με την αμέριστη στήριξη του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, εγκαθιδρύουν το κράτος του Ισραήλ. Χιλιάδες οι νεκροί και εκατοντάδες χιλιάδες οι παλαιστίνιοι πρόσφυγες.

Οι αραβικές ηγεσίες

Η αντίσταση του παλαιστινιακού λαού έχει να επιδείξει μια αξιοθαύμαστη συνέχεια. Έτσι κι αλλιώς ο κατατρεγμός του δε σταμάτησε ποτέ όλα αυτά τα χρόνια.

Οι αγώνες αυτοί δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο την ιμπεριαλιστική και την ισραηλινή θηριωδία. Ηρθαν σε αντίθεση και με τις αραβικές αντιδραστικές ηγεσίες που, όλες αυτές τις δεκαετίες, στάθηκαν (και στέκονται) εμπόδιο στις προσπάθειες αυτού του λαού για ανεξαρτησία.

Αλλωστε η κατοχή του 1948 ήταν τριπλή. Μπορεί το 77% των εδαφών να κατέχονταν από το Ισραήλ, η Λωρίδα της Γάζας και η Δυτική Οχθη, όμως ήταν υπό ιορδανική και αιγυπτιακή κατοχή. Φυσικά με τη δικαιολογία της «προστασίας των αραβικών περιοχών».

Οι χιλιάδες πρόσφυγες στην Ιορδανία και στο Λίβανο (και όχι μόνο) αποτελούσαν πραγματικό αγκάθι για τις αραβικές κυβερνήσεις. Και αυτό γιατί μέσα στις μάζες των προσφύγων είχε αναπτυχθεί η διάθεση για ένοπλη αντίσταση δίπλα στις προοδευτικές ιδέες.

Το Σεπτέμβρη του 1970, ο βασιλιάς Χουσεΐν της Ιορδανίας δολοφονεί με τα στρατεύματά του 4.000 σχεδόν Παλαιστίνιους. Ο «Μαύρος Σεπτέμβρης» δεν ήταν όμως ο μοναδικός. Οι σφαγές προσφύγων συνεχίστηκαν και τα υπόλοιπα χρόνια. Το 1976 σειρά είχαν οι Παλαιστίνιοι του Λιβάνου. Στο έγκλημα αυτό πήραν μέρος και συριακά στρατεύματα.

Όλα αυτά δεν ήταν αποτέλεσμα της αντιδραστικής φύσης των αραβικών καθεστώτων. Πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε -και παίζει ως τα σήμερα- η εξάρτηση (πολλών απ’ αυτά) από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.

Η παλαιστινιακή αντίσταση

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες αναπτύχθηκε η παλαιστινιακή αντίσταση^. και είχε να αντιμετωπίσει «θεούς και δαίμονες».

Ξεκίνησε κιόλας από τη δεκαετία του ’20. Μέσα στη δεκαετία αυτή γεννιούνται τρεις εξεγέρσεις. Το 1936 η πάλη του παλαιστινιακού λαού παίρνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις. Η εξέγερση αυτή, όμως, πνίγεται στο αίμα «από τα χτυπήματα του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού και των εβραϊκών στρατιωτικών οργανώσεων. Ο παλαιστινιακός λαός μη έχοντας την οργάνωση και την πολιτική ηγεσία που απαιτούσε ένας τέτοιος αγώνας (…) νικιέται»⁴.

Το πρόβλημα της ηγεσίας των παλαιστινιακών αγώνων ήταν και είναι ένα από τα πιο σημαντικά που αντιμετωπίζει χρόνια τώρα ο παλαιστινιακός λαός. Τις περισσότερες φορές οι ηγεσίες αυτές δεν κατόρθωσαν να εκφράσουν τα συμφέροντα και τους πόθους των εργαζόμενων μαζών και της νεολαίας. Γι’ αυτό και πολύ συχνά τα λαϊκά ξεσπάσματα τις ξεπερνούσαν. Όπως και σήμερα, όπου η ηγεσία της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), την ώρα που ο παλαιστινιακός λαός γεννούσε τη νέα Ιντιφάντα, αυτή έμπαινε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.

Η ΟΑΠ ιδρύεται ένα χρόνο πριν την έναρξη του ένοπλου παλαιστινιακού αγώνα το 1965. Ερχεται ουσιαστικά να αντικαταστήσει την αρχηγία της Παλαιστινιακής Αραβικής Εθνικής Κίνησης. Η τελευταία, λόγω της αναφοράς της στα υψηλότερα στρώματα και της συνεργασίας της με τις άλλες αραβικές ηγεσίες, όχι μόνο δεν πρωτοστάτησε στα λαϊκά ξεσπάσματα αλλά και στάθηκε πολλές φορές εμπόδιο σ’ αυτά.

Στην Ιορδανία αλλά και στο Λίβανο και στη Συρία οργανώνονται μεγάλα αντάρτικα τμήματα Παλαιστινίων που αποτελούν το ένοπλο τμήμα της αντίστασης. Αυτός ο αγώνας δέχεται τα πιο σκληρά χτυπήματα από όλες τις μεριές. Δεν είναι μόνο οι σφαγές ανταρτών τη δεκαετία του ’70, στο Λίβανο και την Ιορδανία, από τις αραβικές κυβερνήσεις. Παράλληλα συνεχίζει την εγκληματική του δράση και ο ισραηλινός στρατός. Το 1982, ο τελευταίος, με τη «βοήθεια» Λιβανέζων παρακρατικών, εκτελεί 4.000 νέους, γέρους, γυναίκες και παιδιά στα προσφυγικά στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα.

Η Παλαιστινιακή Αντίσταση όμως δε σταματά. Το 1987 αρχίζει η πρώτη Ιντιφάντα^. και δε θα σταματήσει για πολλά χρόνια. Για πολλά χρόνια δίπλα στην αντίσταση των εργαζομένων θα στέκονται μικρά παιδιά που πετροβολούν ισραηλινά ελικόπτερα.

Το τέλος της πρώτης Ιντιφάντα βρίσκει την ηγεσία του Ισραήλ και της ΟΑΠ να υπογράφουν μια «Διακήρυξη Αρχών» που αναγνωρίζει περιορισμένη αυτονομία για τους Παλαιστίνιους.

Η συμφωνία όμως αυτή δεν προσφέρει ελευθερία αλλά φυλάκιση για τον παλαιστινιακό λαό. Η παλαιστινιακή αυτονομία ορίστηκε σε 3 περιοχές αποκλεισμένες μεταξύ τους, που ελέγχονται ουσιαστικά από το ισραηλινό κράτος.

Στα σήμερα, η νέα Ιντιφάντα, που συνεχίζει εδώ και τρεις μήνες, έρχεται να εκφράσει την οργή και τη θέληση του παλαιστινιακό λαού για πραγματική ελευθερία και πατρίδα. Και έναν αιώνα σχεδόν τώρα, ο λαός αυτός δε σταματά να παλεύει γι’ αυτά τα δυο, όσο μεγάλο και να είναι το τίμημα.

«Κάθε επαναστατικό ποίημα είναι και λόγος φυλάκισης» έγραψε κάποτε ένας παλαιστίνιος ποιητής. Μέσα σ’ όλα αυτά τα χρόνια γράφτηκαν πολλά τέτοια ποιήματα. Για να αποτυπώσουν τον ασίγαστο πόθο ενός ολόκληρου λαού για ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη:

«Ο ήλιος ανατέλλει, ο λαός προχωρεί

Και για χάρη του, ορκίζομαι

Δε θα γονατίσω

Και ως το τέλος, θα πολεμήσω

Θα πολεμήσω»⁵

Παραπομπές

1. Κ. Μαρξ, «Το Εβραϊκό Ζήτημα», σελ. 11, Εκδόσεις Πράξη

2, 4. «Σπουδαστικός Κόσμος» Νο 2, σελ. 48, Γενάρης 1975

3. «Πρόγραμμα «Κ»Κ Παλαιστίνης», σελ. 51, 1983

5. «Ποιήματα της Παλαιστινιακής Επανάστασης», σελ. 39, Γ.Ε. Παλαιστίνιων Φοιτητών, 1977