Επιχείρηση… Asterix

της Ελίνας Μεταξάκη

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα» το 2002

"Όλη η Γαλατία βρίσκεται υπό ρωμαϊκή κατοχή... όλη; Όχι! Ένα χωριό ανυπότακτων Γαλατών αντιστέκεται ακόμη και θα αντιστέκεται στους εισβολείς..."

Οι περισσότεροι από μας έχουν περάσει κάποιες ώρες των παιδικών -και όχι μόνο-χρόνων τους, διαβάζοντας τις περιπέτειες του ανυπότακτου ήρωα Αστερίξ που γενναία και ακούραστα υπερασπίζεται την ανεξαρτησία του γαλατικού χωριού του, ενάντια στα κατακτητικά ρωμαϊκά σχέδια και τις επιθέσεις. Και δεν τον εμποδίζει καθόλου το μικρό του μέγεθος να εξοντώνει ολόκληρες λεγεώνες αν χρειαστεί, με τη βοήθεια του μαγικού ζωμού του δρουίδη τους Πανοραμίξ, του αδελφικού φίλου του Οβελίξ (που έπεσε μέσα στη χύτρα με το ζωμό όταν ήταν μικρός, για όσους δεν θυμούνται...) αλλά και ολόκληρου του χωριού.

Τη στιγμή που ο "φανταστικός κόσμος" του Ντίσνεϊ, πλασάρει τον Μίκυ Μάους, τον κυνηγό των "κακών" ληστών, εγκληματιών, επαναστατών, με τα δήθεν λαϊκά χαρακτηριστικά, με τα πατριωτικά αισθήματα και το σεβασμό στους νόμους, ως τον ιδανικό ήρωα, με στόχο την αναπαραγωγή των κυρίαρχων προτύπων και την υποστήριξη των επιλογών της αμερικάνικης ηγεσίας, ο Αστερίξ, ο ορκισμένος εχθρός των Ρωμαίων με τα επαναστατικά χαρακτηριστικά, αποτελεί το αντίπαλο δέος. Αντιπροσωπεύει όλους εκείνους τους λαούς ανά τον κόσμο που στηριζόμενοι στις δικές τους δυνάμεις αντιστέκονται στον κάθε κατακτητή που θέλει να κυριαρχήσει στη χώρα τους, που δεν σκύβουν το κεφάλι και εναντιώνονται στα σχέδια των ιμπεριαλιστών.

Για πόσο όμως ακόμη το σύστημα θα μπορούσε να ανεχτεί την ύπαρξη ενός τέτοιου προτύπου όπως αυτό προβάλλεται μέσα από το κόμικς του Αστερίξ; Για πόσο ακόμη ένα μικρό και ανίσχυρο γαλατικό χωριό θα μπορούσε να αντιστέκεται στην ισχυρή Ρώμη στο όνομα της ανεξαρτησίας του χωρίς καμία υποχώρηση και συμβιβασμό; Σίγουρα όχι για πολύ. Και δεδομένου ότι ήταν δύσκολο να αλλάξει ο χαρακτήρας ενός κόμικς χρόνια καθιερωμένου, τέθηκε στην υπηρεσία του συστήματος η 7η τέχνη (φαινόμενο πολύ συνηθισμένο άλλωστε) προκειμένου να περαστεί το δικό του μήνυμα και να προπαγανδιστεί το δικό του πρότυπο.

Πέρυσι λοιπόν αλλά και φέτος, προβλήθηκαν στη μεγάλη οθόνη δύο ταινίες γαλλικής παραγωγής που μπορεί να αναφέρονται στις περιπέτειες του Αστερίξ, έχουν όμως μία έντονη ποιοτική διαφορά με το κόμικς. Στην πρώτη ταινία, "Αστερίξ και Οβελίξ: Επιχείρηση Καίσαρας" είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι στο κλασσικό τσιμπούσι του γαλατικού χωριού που γιορτάζεται το αίσιο τέλος κάθε περιπέτειας, οι Ρωμαίοι εμφανίζονται να προσφέρουν δώρο αγριογούρουνα στους Γαλάτες όπως και μια λεγεώνα στον Οβελίξ για να ξεθυμάνει την οργή του δέρνοντας την!

Στη δεύτερη ταινία, "Αστερίξ και Οβελίξ: Επιχείρηση Κλεοπάτρα", που είναι και αρκετά πρόσφατη, η Κλεοπάτρα αποφασισμένη να αποδείξει στον Καίσαρα ότι η αυτοκρατορία της δεν βιώνει την απόλυτη παρακμή όπως αυτός ισχυρίζεται, στοιχηματίζει ότι σε τρεις μήνες η Αίγυπτος θα έχει ένα παλάτι αντάξιο αυτών της Ρώμης και καλύτερο. Αναθέτει λοιπόν στον χειρότερο αρχιτέκτονα της να ολοκληρώσει το έργο. Όμως αυτός ανήμπορος να καταφέρει οτιδήποτε σχετικό με το ζήτημα ζητάει τη βοήθεια του φίλου του Πανοραμίξ που φυσικά βάζει στο παιχνίδι τους δύο Γαλάτες ήρωες. Τελικά το παλάτι, παρά τα εμπόδια των Ρωμαίων, ολοκληρώνεται και στο τσιμπούσι του τέλους που τώρα γίνεται στην Αλεξάνδρεια, όλοι μαζί Ρωμαίοι, Αιγύπτιοι και Γαλάτες γιορτάζουν ευτυχισμένοι! Και ζήσαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα...

"Μα είναι τρελοί αυτοί οι Ρωμαίοι..." θα έλεγε ο Οβελίξ. Όχι, ούτε οι Ρωμαίοι είναι τρελοί ούτε και το σύστημα. Οι Γαλάτες όπως παρουσιάζονται μέσα από τις δύο ταινίες δεν είναι πλέον ο ανυπότακτος λαός που ορθώνει το ανάστημά του στην ισχυρή κατακτήτρια Ρώμη αλλά φαίνονται αρκετά πρόθυμοι να συμβιβαστούν και να συμφιλιωθούν με τους εχθρούς τους. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα που πολύ συγκεκριμένα τονίζεται μέσα από το παράδειγμα του γαλατικού χωριού; Ότι στις μέρες μας, η υπακοή και η "συμμαχία" των λαών με τους δυνατούς της γης, είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωσή τους. Η πραγματικότητα όμως έχει διδάξει και συνεχίζει να διδάσκει άλλα... Ότι τέτοιου είδους "συμμαχίες" είναι πάντα εις βάρος των λαών καθώς σημαίνουν την ασύστολη εκμετάλλευση και θυσία τους στο βωμό των συμφερόντων και της οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής ενίσχυσης των "συμμάχων" τους. Ότι αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση των λαών είναι η αντίσταση και ο αγώνας τους ενάντια στις επεμβάσεις και τα επιθετικά σχέδια των ιμπεριαλιστών, είναι η διατήρηση και υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και αυτονομίας τους.

Για να μη βρεθεί ολόκληρη η Γαλατία υπό ρωμαϊκή κατοχή. Υπάρχουν άλλωστε ακόμη χωριά ανυπότακτων "Γαλατών" που αντιστέκονται και θα αντιστέκονται για πάντα στους εισβολείς.