Είναι κάτι πιο βαθύ που με λερώνει…

(Μνήμη Νίκου Καββαδία, Γραμματέα Λογοτεχνών ΕΑΜ Αθήνας)

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Έναυσμα» το 1998

Το στερνό του μπαρκάρισμα έλαχε στις 10/2/75. Αυτού που όλοι τον γνωρίσαμε ως άνθρωπο της θάλασσας και των ταξιδιών. Που όλοι τον θαυμάζουμε σαν παραμυθά. Με μόλις τρεις συλλογές ποιημάτων σε 42 χρόνια, και όμως το ίδιο κι ίσως περισσότερο ακουσμένος από άλλους, πιο "κατοχυρωμένους" ποιητές στην Ελλάδα. Ποιος δεν έχει τραγουδήσει έστω μία, από τις μελοποιημένες αλμυρές ιστορίες του, ένα από τα εξωτικά σχεδιάσματα του; Ποιος δεν γοητεύτηκε απ' τις πρωτότυπες "λαογραφίες" και "βιογραφίες" του;

Το αφτί της Αριστεράς, όμως, αλλού σκάλωνε ακούγοντάς τον: τι ζητούσαν ο "τοίχος της Καισαριανής", τα "μηνύματα με κόκκινη γραφή", ο Λόρκα και ο Τσε, εκεί ανάμεσα στις κουβέντες της ναυτικής διαλέκτου, στα ξενικά ονόματα και τις "αμαρτωλές" εικόνες;

"Μα είναι κάτι πιο βαθύ που με λερώνει..."

Και ο "ιδανικός και ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών" κουβάλαγε μέσα του τα σήματα της Αριστεράς. Σύμφωνα με μαρτυρίες, μέλος του ΚΚΕ στην κατοχή. Γραμματέας του ΕΑΜ Λογοτεχνών στην Αθήνα μετά τη Βάρκιζα. Αργότερα, "αντικλείδι" διαφυγής στο εξωτερικό με καράβια για πολλούς διωκόμενους από το κράτος της Δεξιάς. Κι ύστερα, μια θαρραλέα υπογραφή στα κείμενα διαμαρτυρίας και καταγγελίας (μέχρι και μετά τη χούντα).

Βέβαια, στα χρόνια που ακολούθησαν την απελευθέρωση της χώρας το 1944, τίποτε φανερά "μεμπτό" δεν καταγράφηκε στα βιβλία του από τη μια. Από την άλλη, αποσιωπήθηκε πλήρως, προφανώς λόγω αντίθεσης, από τα έντυπα που ελέγχε το "μεταλλαγμένο" πλέον ΚΚΕ. Κι όμως, είχε σταμπώσει στο χαρτί της παρανομίας και την "Αντίσταση", τους "Σπουδαστές", την "Αθήνα 1943", είχε "επικαλεστεί" από νωρίς (1945) την Κόκκινη Κίνα.

Σύντομη αυτή η αναφορά και θα κλείσει μ' ένα του ποίημα τέτοιο, "κρυφό". Ενθύμιο και τιμή της ηρωικής ΕΠΟΝ (που ιδρύθηκε στις 23/2/1943), φέτος που η ελληνική νεολαία πάλι "φούσκωσε πανιά".

ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΕΠΟΝΙΤΗ

Επέταξα τη σάκα μου και τρέχω με τουφέκια

Μικρούλης φαίνομαι Αδερφέ, το μάτι δε με πιάνει

Στη μάχη όμως κουβάλησα χιλιάδες τα φυσέκια

Κι ακόμα μ' είδαν Γερμανούς να στρώνω στο ρουμάνι.

Στη γειτονιά με ξέχασε το τόπι, το ξυλίκι

Και μοναχά που πέρναγα με το χωνί στο στόμα

Παιδί! Μα με λογάριασαν οι λυσσασμένοι λύκοι

Τεράστιο το κουράγιο μου και πού να δεις ακόμα

Μια μέρα μας μπλοκάρανε Δυο εμείς κι αυτοί σαράντα

Σφαίρα τη βρήκε την καρδιά που 'μοιαζε με γρανίτη.

Σε μια γωνιά με θάψανε χωρίς ανθούς, μα πάντα

Σα ρόδο θα μοσκοβολάει ο τάφος του ΕΠΟΝΙτη.

(περιοδικό Νέα Γενιά, αρ. φύλλου 51, 15 Ιούνη 1945)