Η ονομασία του ιστολογίου είναι ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Σαμαρά "1917-1953, Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει"

Τετάρτη 27 Ιουλίου 2016

Σύντομο ιστορικό της σύγχρονης Παλαιστίνης

του Γιώργου Αθανασιάδη
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Έναυσμα» το 2009


Το σημαντικότερο γεγονός που καθόρισε την παρούσα κατάσταση του παλαιστινιακού ζητήματος συνέβη το 1948 με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Το 1947, οπότε και παρουσιάστηκε το σχέδιο του ΟΗΕ για τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης, οι Εβραίοι που ζούσαν ήδη στην περιοχή κατείχαν μόλις το 7% της παλαιστινιακής γης. Το σχέδιο όμως τους απέδιδε το 60% των εδαφών. Οι Παλαιστίνιοι φυσικά δεν δέχτηκαν το σχέδιο με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο πρώτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος, ο οποίος λήγει με την ήττα των Αράβων. Το Ισραήλ, που υποτίθεται αποδεχόταν το σχέδιο του ΟΗΕ, τελικά θα κατακτήσει ακόμα περισσότερες περιοχές. Εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι πήραν το δρόμο της προσφυγιάς.


Οι ΗΠΑ, ως η ανερχόμενη υπερδύναμη μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για την περιοχή. Εν τω μεταξύ νέες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις κάνουν την εμφάνιση τους. Ο Νάσερ, αξιωματικός του αιγυπτιακού στρατού, ανατρέπει στρατιωτικά τον στηριζόμενο από τους Άγγλους βασιλιά Φαρούκ το 1952 και το 1956 εθνικοποιεί τη διώρυγα του Σουέζ, κίνηση που τον φέρνει μεν σε άμεση ρήξη με τα συμφέροντα των δυτικών ιμπεριαλιστών, αφετέρου δε αυξάνει κατακόρυφα το κύρος του στον αραβικό κόσμο. Ο νασερισμός γίνεται παναραβικό ρεύμα.
Το 1967, ωστόσο, στον πόλεμο των 6 ημερών τα αραβικά κράτη θα υποστούν συντριπτική ήττα από το Ισραήλ, πράγμα το οποίο θα σηματοδοτήσει το τέλος αυτού του ρεύματος και την ανατροπή του συσχετισμού σε μια σειρά χώρες. Η Αίγυπτος θα προσεγγίσει τις ΗΠΑ μετά το θάνατο του Νάσερ το 1970.
Την ίδια περίοδο είναι που κάνει την εμφάνισή της η αριστερά στην περιοχή, με σημαντικότερη επιρροή στην Παλαιστίνη, όπου θα γίνει και ηγετική δύναμη. Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) θα ιδρυθεί το 1964 ως μετωπικό σχήμα πολλών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων σημαντικότερη είναι η Φατάχ του Αραφάτ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Οι οργανώσεις αυτές θα σχηματίσουν ένοπλα τμήματα με βάση τους προσφυγικούς καταυλισμούς στις γειτονικές αραβικές χώρες. Ζητήματα αιχμής της πάλης τους η μη αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ, η επιστροφή των προσφύγων και η ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
Η Φατάχ προσανατολίζεται για βοήθεια στα υπόλοιπα αραβικά καθεστώτα. Ωστόσο η κυριαρχία της αριστεράς στην Παλαιστίνη θα καταστήσει το κίνημά τους στόχο όχι μόνο για τους ιμπεριαλιστές και το κράτος του Ισραήλ, που είναι μαριονέτα τους, αλλά και για τα διεφθαρμένα αραβικά καθεστώτα, που θα δώσουν και τα σημαντικότερα χτυπήματα στην παλαιστινιακή αντίσταση.
Το Μαύρο Σεπτέμβρη του 1970 ο ιορδανικός στρατός του βασιλιά Χουσεΐν χτυπάει τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς με αποτέλεσμα τη σφαγή χιλιάδων και τη διαφυγή και μεταφορά των προσφύγων στο Λίβανο. Το 1976, μετά από πολύμηνη πολιορκία του συριακού στρατού και χριστιανών φαλαγγιτών του Λιβάνου, 2000 Παλαιστίνιοι δολοφονούνται εν ψυχρώ στον προσφυγικό καταυλισμό του Τελ αλ Ζαατάρ. Το τελειωτικό χτύπημα θα δώσει ο ίδιος ο ισραηλινός στρατός με την εισβολή στο Λίβανο το 1982. Οι Παλαιστίνιοι οχυρώνονται στη Βηρυτό αποφασισμένοι να πολεμήσουν μέχρι τέλους, ωστόσο ο Αραφάτ συνθηκολογεί και οι μαχητές μεταφέρονται με πλοία στην Τυνησία.
Το ξέσπασμα της Ιντιφάντα το 1987 δίνει μια ανάσα στην αντίσταση του παλαιστινιακού λαού που στενάζει κάτω από την κατοχή. Με αφορμή τη δολοφονία Παλαιστινίων εργατών από ισραηλινό όχημα ξεσπούν ταραχές σε όλα τα κατεχόμενα, που παίρνουν τη μορφή εξέγερσης. Ο Αραφάτ θα αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ το 1988 και το 1993 θα συρθεί στις διαπραγματεύσεις του Όσλο, όπου υπό το βλέμμα του Κλίντον θα δώσει το χέρι με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Γιτζάκ Ραμπίν, ο οποίος αναγνωρίζει μια υποτυπώδη Παλαιστινιακή Αρχή για περιοχές που καλύπτουν μόλις το 22% των παλαιστινιακών εδαφών.
Αυτή την εποχή κάνει την εμφάνισή του ο ισλαμικός παράγοντας. Έχει προηγηθεί η ισλαμική επανάσταση του 1979 στο Ιράν, τη χώρα που μέχρι τότε, υπό το Σάχη, ήταν το βασικό προπύργιο των ΗΠΑ στην περιοχή. Ο βασικός παράγοντας που καθόρισε την αύξηση της επιρροής των ισλαμιστών είναι η αδυναμία πρώτα του νασερισμού και στη συνέχεια της αριστεράς να δώσει λύση στα προβλήματα των Παλαιστινίων. Η Χαμάς ιδρύεται το 1987. Το Ισραήλ βλέπει στους ισλαμιστές ευκαιρία για την αποδυνάμωση της αριστεράς (το ένοπλο τμήμα της Χαμάς ιδρύεται μόλις το 1992). Ωστόσο μετά τους συμβιβασμούς του Αραφάτ η Χαμάς θα κρατήσει αδιάλλακτη στάση με αποτέλεσμα τη συνεχή διεύρυνση της επιρροής της και του κύρους της στις τάξεις των Παλαιστινίων.
Το 2000 θα ξεσπάσει η δεύτερη Ιντιφάντα με τεράστιες διαδηλώσεις, απεργίες και επιθέσεις σε ισραηλινούς στόχους. Οι επιθέσεις αυτοκτονίας υιοθετούνται πλατύτερα σα μορφή πάλης.
Το 2003 ξεκινάει η κατασκευή ενός τεράστιου τείχους που αποκλείει από τον έξω κόσμο τις παλαιστινιακές περιοχές. Ο Αραφάτ πεθαίνει το 2005 και τον διαδέχεται ο Μαχμούτ Αμπάς. Η Παλαιστινιακή Αρχή φτάνει μέχρι και στο να εξοπλίζεται από ΗΠΑ και Ισραήλ για να χτυπήσει την παλαιστινιακή αντίσταση.

Το 2006 το Ισραήλ εισβάλλει στο Λίβανο αλλά αναγκάζεται να υποχωρήσει κάτω από την αντίσταση των μαχητών της Χεζμπολά. Η Χαμάς κερδίζει τις εκλογές στα παλαιστινιακά εδάφη και σχηματίζει κυβέρνηση, η οποία ωστόσο ανατρέπεται πραξικοπηματικά από την Παλαιστινιακή Αρχή του προέδρου Αμπάς, υπό τη στήριξη ΗΠΑ-ΕΕ-Ισραήλ. Η Χαμάς αποσύρεται στη λωρίδα της Γάζας η οποία αποκλείεται από στεριά και θάλασσα από το Ισραήλ. Τα Χριστούγεννα του 2008 το Ισραήλ εισβάλλει στη Γάζα...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου