Βιβλιοπαρουσίαση: Ή ανισότητα της ελληνικής εκπαίδευσης"

Χ. Κατσίκας, Γ. Κ. Καββαδίας

του Νίκου Αντωνίου

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα» το 2002

Η κυρίαρχη αστική εκπαίδευση όσο άνυδρη, επιφανειακή, μονότονη, κυνική κι αν εμφανίζεται από τη μια, άλλο τόσο προωθείται από ένα πολυπλοκότατο, πολυδαίδαλο μηχανισμό, που βρίσκεται στην υπηρεσία του κεφαλαίου (ΜΜΕ, σχολικός- πανεπιστημιακός μηχανισμός, βιβλιογραφία). Το βιβλίο των Κατσίκα - Καββαδία αποτελεί μια θετική συμβολή στην προσπάθεια ανάπτυξης ενός άλλου ριζοσπαστικού- αριστερού κινηματικού λόγου. Ενός λόγου που, από τη σκοπιά των εργατικών-λαϊκών συμφερόντων, θα δημιουργεί ρωγμές στην κυρίαρχη εκπαιδευτική ιδεολογία και σε διαλεκτική σύνδεση με το κίνημα, θα βοηθά στη ριζοσπαστικοποίηση συνειδήσεων, στη διαμόρφωση πρωτοπόρων αγωνιστών, στην πολεμική αντιπαράθεση με τις αστικορεφορμιστικές δυνάμεις.

Οι συγγραφείς με μια αρκετά εμπεριστατωμένη, πλούσια σε στοιχεία μελέτη καταρρίπτουν μύθους και ιδεολογήματα, αποκαλύπτουν ότι πίσω από την κουρτίνα των "ίσων ευκαιριών", της "ελεύθερης πρόσβασης", των "ανοικτών οριζόντων", κρύβεται έντεχνα η ταξικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στην Ελλάδα με το πέρασμα των δεκαετιών μπορεί να μεταμορφώθηκε αρκετές φορές, αλλά ποτέ δεν έπαψε να είναι μια διαδικασία προσαρμογής-πειθάρχησης της νεολαίας στην κοινωνική ανισότητα, μια διαδικασία αναπαραγωγής της ταξικής διάρθρωσης της κοινωνίας. Μια ανισότητα που, όπως σωστά επισημαίνεται, δε συγκροτείται "αφ' εαυτού" μέσα στις εκπαιδευτικές λειτουργίες αλλά προϋπάρχει ως αποτέλεσμα μιας ταξικής κοινωνίας.

Διάφορες "στιγμές" της σχολικής εκπαιδευτικής ζωής (εξετάσεις, επιλογή επαγγέλματος, μετάβαση από τη μια βαθμίδα στην άλλη, σχολική επίδοση, λήψη πτυχίου) αναλύονται σε βάθος και φανερώνουν το βαθιά αντιδραστικό χαρακτήρα διάφορων... εκσυγχρονιστικών νομοθετημάτων, αναδεικνύουν πώς οι ταξικά καθορισμένες οικονομικές, πολιτιστικές, μορφωτικές αποσκευές κάθε νεολαίου επηρεάζουν καθοριστικά και την κινητικότητά του στην εκπαίδευση, καθορίζουν τελικά τη θέση του στην παραγωγή, αναπαράγουν την ταξική-κοινωνική ιεραρχία.

Ένα βιβλίο που τελικά είναι χρήσιμο να διαβαστεί από τους πρωτοπόρους αγωνιστές των εκπαιδευτικών κινημάτων (και όχι μόνο) και να συμβάλει στο άνοιγμα της συζήτησης και περαιτέρω ανάλυσης του εκπαιδευτικού-κοινωνικού ζητήματος στη χώρα μας.