ΕΟΚική κοσμογονία ή οι «εθνοχαύτες» του 92. Β’ μέρος: Η κοσμογονία σε Βιομηχανία - Γεωργία

  του Δημήτρη Μάνου

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία στις 13/2/1988

Στο πρώτο μέρος αναφερθήκαμε στη γνωστή συνέντευξη (πρωτοχρονιάτικη) του Α. Παπανδρέου στο «Βήμα». Αναλύοντας βέβαια τα λεγόμενα του πρωθυπουργού φτάνει, κανείς στο συμπέρασμα πως ο άνθρωπος έχει κάνει διατριβή πάνω στον περίφημο «Ηγεμόνα» του Μακιαβέλι. Αυτό βγαίνει και μέσα από την πολιτική του ταχτική όσα χρόνια ηγείται των αλλεπάλληλων κυβερνήσεων της «αλλαγής» (πάλαι πότε). Ίσως να μην έχει υπάρξει στα χρονικά πρωθυπουργός που να επιδόθηκε τόσο πολύ στην παραδοσιακή γαστριμαργική συνήθεια της... παπάρας!

Όμως εκτός από το είδος των πολιτικών της κυρίαρχης τάξης, ανθεί και το είδος των κονδυλοφόρων της. Αυτοί λοιπόν έχουν βαλθεί για τα καλά το τελευταίο διάστημα να μας προσγειώσουν στην επερχόμενη λαίλαπα. Ειδικά εκείνοι του «Συγκροτήματος» έχουν αποδυθεί σε μια εκστρατεία ντουμπλε φας (διπλής όψης). Από τη μια το καθώς πρέπει «Βήμα» ανοίγει τα ιδεολογικά μέτωπα στον επαρχιωτισμό κλπ. Από την άλλη οι τεχνοκράτες του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» με τα «αδιάσειστα» στοιχεία τους κρούουν τον κώδωνα: προσαρμοστείτε όσο είναι καιρός!

Έτσι έχουμε τους καλοβολεμένους εκπροσώπους της λεγόμενης τέταρτης εξουσίας να παίζουν το βρώμικο ρόλο τους. Οι επιτήδειοι σαλονιών, των «ψιθύρων», των φιλοφρονήσεων προσπαθούν να πείσουν το φουκαρά λαό να υπομείνει αγόγγυστα  πιο ολοκληρωτικό στύψιμο. Βάζουν την πέννα τους να εξαπολύσει μύδρους ενάντια στην τεμπελιά και στο... βόλεμα του λαού μας! Αυτοί, οι πλέον βολεμένοι και μοσχαναθρεμμένοι ευρωλάτρες. Που μπορούν να υπάρχουν όσο δικαιολογούν την εξουσία της εξαρτημένης αστικής τάξης, όσο καλύπτουν την αντιλαϊκή επίθεση. Που έχουν τη δυνατότητα να ντύνουν ιδεολογικά τα βέλη τους όσο δεν βρίσκουν μπροστά τους ένα ρωμαλέο λαϊκό κίνημα ενάντια στα ξένα και ντόπια αφεντικά. Όσο το «αντίπαλο δέος» δεν έχει καταφέρει να βάλει ακόμα κάθε κατεργάρη στον πάγκο του.

Παρόλα αυτά η ίδια η πραγματικότητα όπως τη ζει και θα τη ζήσει ο λαός καθημερινά, τα ίδια τα «αδιάσειστα» στοιχεία των καλαμαράδων της αστικής τάξης οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για το τι περιμένει τη χώρα από τη σχεδόν άνευ όρων παράδοση της στους πειρατές της ΕΟΚ. Είναι πράγματα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει καθώς το 1992 δεν είναι δα και πολύ μακριά. Ποιες λοιπόν θα 'ναι οι συγκεκριμένες επιπτώσεις;

Η Βιομηχανία

Λέγοντας «βιομηχανία» διευκρινίζουμε πως δεν έχουμε καμιά πρεμούρα με την «εθνική οικονομία», ούτε αγωνιούμε για το μέλλον των ντόπιων αφεντικών. Αυτή είναι φροντίδα που την αφήνουμε σ' όσους έχουν να προτείνουν την εναλλακτική οικονομική λύση της «αριστεράς». Σ' όλους εκείνους που μέσα σε ζεστά δωμάτια καταστρώνουν σχέδια και τέλειες λύσεις, διεκδικώντας το ρόλο του συνεπούς ΠΑΣΟΚ.

Αν μας ενδιαφέρει η πλευρά αυτή είναι γιατί οι επιπτώσεις τού 1992 στην ντόπια βιομηχανική παραγωγή θίγουν πάνω απ' όλους την εργατική τάξη. Αυτή είναι η δική μας οπτική γωνία.

Είναι λοιπόν σίγουρο πως η ντόπια βιομηχανική παραγωγή θα δεχτεί ισχυρά πλήγματα. Παραδοσιακοί κλάδοι της όπως η κλωστοϋφαντουργία, η βιομηχανία τροφίμων κλπ. κινδυνεύουν ν' αντιμετωπίσουν την συρρίκνωση που φτάνει μέχρι τον αφανισμό. Γεννιέται λέει το ζήτημα (καλύτερα πρόβλημα) της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων. Το 1986 μάλιστα ο οργανισμός Management Forum χρησιμοποιώντας 340 κριτήρια ανταγωνιστικότητας των προϊόντων κατέτασσε την Ελλάδα σε αρκετά χαμηλή θέση (22η). Η Πορτογαλία, η Τουρκία και η Ιρλανδία είχαν δε, καλύτερη θέση!!!

Σε μια εποχή όμως που οι ίδιοι οι καπιταλιστές δηλώνουν στο Νταβός πως «μπίζνες δεν είναι μόνο μπίζνες, είναι κάτι παραπάνω» αναγνωρίζοντας το σοβαρό ρόλο της πολιτικής, κάπως ανάλογα (από τη δική μας σκοπιά) πρέπει να δούμε το ζήτημα «ανταγωνιστικότητα». Τα 340, κριτήρια που αναφέρονται δεν έχουν σχέση με κάποιον άριστο οικονομικό καταμερισμό ανάμεσα στις διαφορές χώρες. Ή να το πούμε αλλιώς, το ότι τα ελληνικά προϊόντα δεν μπορούν να ανταγωνιστούν επί «ίσοις όροις» αυτά των ιμπεριαλιστών δεν οφείλεται μόνο στην μοντέρνα τεχνολογία των τελευταίων. Οφείλεται σ' αυτήν και σε... κάτι παραπάνω! Αυτό το «κάτι παραπάνω» είναι η θέση της χώρας μας μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ο ρόλος που της έχει ανατεθεί. Έλλειμμα στο ισοζύγιο έχουν κι οι ΕΠΑ. Σε όγκο το πιο μεγάλο ίσως στον κόσμο. Έχουν όμως την πρωτοκαθεδρία μέσα στους ιμπεριαλιστές.

Εξ άλλου τα «κριτήρια» είναι κομμένα και ραμμένα στα μέτρα των ιμπεριαλιστών. Η Πορτογαλία σύμφωνα με το EMF τα πάει πολύ καλά με το κριτήριο: «Δυναμισμός Οικονομίας». Κι αυτό γιατί έχει πετύχει τα τελευταία χρόνια προόδους στην «εργατική παραγωγικότητα και τα χαμηλά επίπεδα μισθών».

Χαρακτηριστικό το ότι η Τουρκία έχει μια από τις καλύτερες θέσεις στο κριτήριο «Κρατική παρέμβαση», καθώς οι κρατικές δαπάνες είναι σχεδόν ανύπαρκτες σε έξοδα των επιχειρήσεων για αντιρρυπαντικά μέτρα και μέτρα για την ασφάλεια της δουλειάς!

Το γεγονός πάντως είναι πως η Ελλάδα κατείχε ανέκαθεν μια από τις τελευταίες θέσεις στον πίνακα των μελών του ΟΟΣΑ. Τα τελευταία όμως χρόνια η απόσταση, μεγαλώνει σε βάρος της συνεχώς. Κι αυτό δεν ηχεί οπωσδήποτε ευχάριστα στ' αυτιά της αστικής τάξης.

Πώς εκφράζεται όμως το πρόβλημα αυτό;

 Η «υπερ-προστασία»

Σε προηγούμενες φάσεις της καπιταλιστικής επέκτασης που γνώρισε η χώρα μας, δημιουργήθηκε ένα πλέγμα μέτρων και ενισχύσεων που κατά κάποιο τρόπο προστάτευαν την ντόπια βιομηχανική παραγωγή από τον... αφανισμό της! Τέτοια μέτρα προστασίας, πιο γνωστά, είναι τα εξαγωγικά πριμ. Οι επιχειρήσεις που εξήγαγαν προϊόντα έπαιρναν γενναίες χρηματικές ενισχύσεις.

Τα μέτρα προστασίας ήταν απαραίτητα για την αστική τάξη καθώς δεν μπορούσε να εξασφαλίσει αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη κι είχε συνδέσει τις τύχες της με τα παραθυράκια που της άφηνε ο ιμπεριαλιστικός καταμερισμός ρόλων. Τέτοια παραθυράκια ήταν οι μεταπρατικές δραστηριότητες, η συμπληρωματική δραστηριότητα στα ξένα μονοπώλια (αμαξώματα, συναρμολογήσεις), η ελαφριά βιομηχανία, ο τουρισμός.

Οι ενισχύσεις για τις όποιες γίνεται λόγος, πραγματοποιήθηκαν με τη συναίνεση των ιμπεριαλιστών με τίμημα βέβαια την πιο αποφασιστική διείσδυση τους στα οικονομικά (και όχι μόνο) πράγματα της χώρας. Ήταν με δυο λόγια απαραίτητος όρος οικονομικής, ισορροπίας για το σύστημα της εξάρτησης.

Η όξυνση του ανταγωνισμού, οι ανακατανομές των αγορών που επιβάλλει αυτή η όξυνση σπρώχνουν όπως είπαμε τους δυτικοευρωπαίους ιμπεριαλιστές να διευρύνουν το χώρο δράσης των κεφαλαίων τους. Να εξασφαλίσουν ένα ορμητήριο μέσα στην ίδια τους τη «γειτονιά», δηλαδή την Ευρώπη και ευρύτερα τη Μεσόγειο κλπ. Η φάση αυτή του ανταγωνισμού απαιτεί από τις εξαρτημένες χώρες να καταργήσουν όσα προστατευτικά μέτρα είχαν θεσπιστεί σε προηγούμενες εποχές γύρω από την ντόπια βιομηχανική παραγωγή. Η ελευθερία δράσης του δυτικοευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου πρέπει να επεκταθεί ανεμπόδιστα. Οι αγορές να κατακλυσθούν από τα εμπορεύματα των κυρίαρχων της ΕΟΚ, εμπορεύματα που με την απειλή της κρίσης και του αμερικανικοϊαπωνικού ανταγωνισμού κινδυνεύουν να μείνουν αδιάθετα.

Η ελληνική αστική τάξη τρώει πρώτη - πρώτη τις καρπαζιές!

Όλοι συμφωνούν πως η κατάργηση των εξαγωγικών πριμ που απαιτεί η ΕΟΚ πριν το 1992 θα χτυπήσει ανεπανόρθωτα την κλωστοϋφαντουργία, την υποδηματοβιομηχανία και άλλους κλάδους. Ας πάρουμε το παράδειγμα της υποδηματοβιομηχανίας, κλάδου με σημαντικές εξαγωγές.

«Τα ίδια κεφάλαια του συνόλου των επιχειρήσεων του κλάδου σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου ανέρχονται σε 1,5 δισ. δραχμές. Εάν ληφθεί υπ' όψη ότι οι εξαγωγές του κλάδου το 1986 ήταν 10 δισ. δρ. περίπου και πρόκειται επίσης να είναι 10 δισ. δρ. το 1987, τότε η μείωση των επιδοτήσεων θα εξαφανίσει το σύνολο των κερδών κατά τη διάρκεια του 1987, που αυτή τη στιγμή υπολογίζονται σε 330 εκ. δρ., καθώς και το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων. Δηλαδή, σύμφωνα με τις .εκτιμήσεις των υποδηματοποιών, ο κλάδος θα χρεοκοπήσει μέσα στο 1987. Επί πλέον υπολογίζουν ότι το σταδιακό κλείσιμο των επιχειρήσεων θα δημιουργεί 5.000 ανέργους κάθε τρίμηνο». (Από άρθρο του Κ. Σουγιουτζόγλου στον «Ο.Τ.» (12.2.87) για την κατάργηση των επιδοτήσεων).

Αναφέρουμε ακόμη πως στην υποδηματοβιομηχανία η μείωση των επιδοτήσεων θα 'ναι 55% για τις χώρες της ΕΟΚ και 40% για τρίτες χώρες. Τα στοιχεία έδωσε το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών που βέβαια θα 'χει και τους λόγους του να παρουσιάζει τα πράγματα αρκετά μελανά. Όμως το ποσοστό 55% που κανείς δεν αμφισβητεί είναι αρκετά πειστική απόδειξη για τις επιπτώσεις από την κατάργηση των επιδοτήσεων σ' αυτό τον κλάδο.

Ο υπερκερασμός από την ΕΟΚ

Και χωρίς όμως την αρωγή της κατάργησης των επιδοτήσεων τα ευρωπαϊκά μονοπώλια έχουν σε σημαντικό βαθμό εκτοπίσει τα ελληνικά μετά την ένταξη στην ΕΟΚ.

«Ο βαθμός εξάρτησης της χώρας σε βιομηχανικά προϊόντα αυξήθηκε από 58% σε 68 % μετά την ένταξη έναντι της ΕΟΚ» γράφει ο Κ. Λατίφης στον «Ο. Ταχυδρόμο» στις 30.4.86. Ο συγκεκριμένος αρθρογράφος κάθε άλλο για αντιευρωπαίος μπορεί να χαρακτηριστεί και συνεχίζει «σε ορισμένα προϊόντα (υφαντικές ίνες κ. α. συσκευές, διάρκειας, καταναλωτικά) ο κοινοτικός ανταγωνισμός μέσω εισαγωγών υπήρξε έντονος σε βάρος της ντόπιας παραγωγής».

Είναι χαρακτηριστικό πως τα ευρωπαϊκά μονοπώλια «χτύπησαν» και σε προϊόντα βιομηχανικά καταναλωτικά που εν πάσει περιπτώσει εκεί κάτι έχει να επιδείξει η ντόπια παραγωγή. Χαρακτηριστικό επίσης για το ποιόν της ελληνικής βιομηχανίας είναι πως ο μόνος τομέας που παρουσίασαν μείωση οι εισαγωγές βρίσκεται στην κατηγορία «Μηχανήματα και υλικά μεταφορών» και οφείλεται «στη μεγάλη μείωση των μηχανικών κεφαλαιουχικών εξοπλισμών». Δηλαδή στην καθυστερημένη δομή των ελληνικών επιχειρήσεων και την ανυπαρξία επενδύσεων.

Για να ενισχυθεί παραπέρα η εικόνα αυτή ας εξετάσουμε τον πίνακα των πιο κερδοφόρων ελληνικών επιχειρήσεων. Κυριαρχούν εκεί οι κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις (ελληνική υφαντουργία ΑΕ, κλωστήρια Πρεβέζης, Βιοκαρπέτ, Κλωστήρια Αττικής, Μεσσηνίας κλπ.) οι βιομηχανίες τσιγάρων και τροφίμων - ποτών, 3-4 χημικές βιομηχανίες (κι αυτές πατροναρισμένες από ξένους) κλπ.

Αυτή λοιπόν είναι η παραγωγική βάση που θα αντιμετωπίσει την ΕΟΚική μηχανή! Φυσικά έχουν ξεχαστεί τα όνειρα του πρώτου 5ετούς «για καθετοποίηση της παραγωγής και αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη στρατηγικών τομέων της οικονομίας». Αλλά ακόμη και «προσγειωμένη» η αστική τάξη και η ΠΑΣΟΚική μερίδα της δεν γλυτώνει την καμπάνα! Για τούτο προσπαθεί να περισώσει ό,τι μπορεί. Τα ευρωπαϊκά μονοπώλια θ’ αρχίζουν (έχουν αρχίσει) να καταλαμβάνουν και τα χωράφια όπου μπορούσε κουτσά - στραβά να σταθεί. Εδώ πια η αστική τάξη χάνει μέσα στην έδρα της!

Κι είναι τόσο ανησυχητικά τα μαντάτα ενόψει της κατάργησης μάλιστα των προστατευτικών φραγμών (δασμοί κλπ.) και των ενισχύσεων που ο αρθρογράφος δηλώνει «Η εμπειρία της πρώτης τριετίας μας στην ΕΟΚ από τις εξελίξεις στον εισαγωγικό τομέα υπαγορεύει πανεθνική κινητοποίηση».

Η σοβαρότερη απειλή προέρχεται από την αύξηση των εισαγωγών της κατηγορίας «Βιομηχανική παραγωγή» δηλαδή τα ενδιάμεσα προϊόντα που χρησιμοποιούνται σαν κατεργασμένη ύλη για την παραγωγή διαφόρων εμπορευμάτων (τέτοια ενδιάμεσα είναι π.χ. τα δέρματα, είδη από ξύλο, χάλυβα, χάρτης, υφαντικά κλπ.).

Χτυπιέται έτσι μια από τις βασικές οικονομικές δραστηριότητες της αστικής τάξης στην κατανομή ρόλων του ιμπεριαλιστικού συστήματος: η μεταπρατική. Ο τομέας αυτός καταλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό στις ΕΟΚικές εισαγωγές (33%!). Καημένε Αντρέα τι σού 'λαχε! Υποσχόσουν ότι θα χτυπούσες τον μεταπρατισμό και το κάνει για λόγου σου η ΕΟΚ! Και χωρίς να σε ρωτήσει!.

Η αγροτική παραγωγή

Είναι ίσως ένας κλάδος της οικονομίας που θα δοκιμαστεί πιο σκληρά από τους άλλους, καθώς υπάρχει και η γνωστή ΕΟΚική κατεύθυνση για μείωση στα επόμενα χρόνια των αγροτών της Κοινότητας κατά 12%.

Αυτά που ενδιαφέρουν τους αγρότες της χώρας μας είναι τρεις ΕΟΚικές κατευθύνσεις: ο περιορισμός της αγροτικής παραγωγής με διάφορους τρόπους, το ψαλίδισμα ως και το σταμάτημα των ενισχυτικών παρεμβάσεων της Κοινότητας στην αγορά αγροτικών προϊόντων και τέλος ειδικά για την Ελλάδα οι αναδιαρθρώσεις στις καλλιέργειες. Θα τα δούμε ένα - ένα.

Ο περιορισμός βασικών προϊόντων της ελληνικής αγροτικής παραγωγής αποτέλεσε το προηγούμενο διάστημα βασική μέριμνα των «εταίρων». Έτσι: στο βαμβάκι καθορίστηκε όριο στους 720.000 τόνους συνολικά. Στο βαθμό που ξεπεραστεί το όριο επιβάλλεται φόρος συνυπευθυνότητας που ξεκινά από 15% και φτάνει μέχρι το 25% το 1989. Από το '90 και μετά ο φόρος που θα πληρώνεται θα είναι όση η υπέρβαση του ορίου!

Έτσι η ΕΟΚ θεσπίζοντας κάποιες οροφές (πλαφόν όπως λέγεται) στην αγροτική παραγωγή και από την άλλη παίρνοντας χαράτσι από όσους παραβαίνουν τις εντολές της προσπαθεί να μειώσει την αγροτική παραγωγή προς όφελος των ισχυρών ιμπεριαλιστών που καθορίζουν τις τύχες της. Ονόμασαν «συνυπευθυνότητα» το χαράτσι πάνω στον ιδρώτα των αγροτών μας. Διάβολε! Όλα τα μέλη της Κοινότητας είναι βλέπεις ίσα και συνεύθυνα. Μόνο που κάποια είναι πιο ίσα από τα άλλα στις ζημιές και κάποια πιο ίσα στα κέρδη!

Ανάλογα έχουν θεσπιστεί και στα λάδι, άλλο βασικό προϊόν των ελληνικών καλλιεργειών. Το όριο εκεί είναι στους 1.350.000 τόνους. Έχουν επιβληθεί αρνητικά Νομισματικά Εξισωτικά Ποσά, όπως λένε, δηλαδή φόρος στις ελληνικές εξαγωγές και επιδοτήσεις στις εισαγωγές ξένου λαδιού. Τώρα αν υπάρχουν απορίες για τις διαφημίσεις σπορέλαιου, βαμβακέλαιου κλπ. που γεμίζουν τους τοίχους της χώρας για το μόνο πράγμα που δεν πρέπει να αναρωτηθούμε είναι αν ξαφνικά θυμήθηκαν την καλή μας υγεία και τα περιττά μας κιλά!

Το λάδι εξάλλου είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση ψαλιδίσματος των παρεμβάσεων της Κοινότητας για τη χρηματοδοτική ενίσχυση κατά τη συγκέντρωση αυτού του προϊόντος. Οι παρεμβάσεις αυτές έχουν σχεδόν καταργηθεί.

Οι κινήσεις που αναφέραμε αποτελούν υλοποίηση των κατευθύνσεων της Επιτροπής Ντελόρ που τόσο ένθερμα, όπως είδαμε, υιοθετεί και ο πρωθυπουργός. Υπαγορεύτηκαν από δύο λόγους, έναν γενικό και έναν ειδικό.

Ο πρώτος σχετίζεται με την κρίση που μαστίζει την αγροτική παραγωγή και συνολικά την οικονομία των δυτικοευρωπαίων ιμπεριαλιστών κι έχει σαν αποτέλεσμα να μένουν αδιάθετοι τόνοι ολόκληροι γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Επιπρόσθετη πίεση υπάρχει από τη μεριά των αμερικανικών προϊόντων (ειδικά σιτηρών) που με την υποτίμηση του δολαρίου και με φτηνές εξαγωγές «χτυπούν» τα ευρωπαϊκά.

Ο δεύτερος αφορά ειδικότερα την Ελλάδα και σχετίζεται με την είσοδο στην ΕΟΚ της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Οι χώρες αυτές λόγω κλιματολογικών συνθηκών παράγουν ομοειδή αγροτικά προϊόντα με τα ελληνικά (λάδι, βαμβάκι, εσπεριδοειδή, οπωροφόρα, σταφύλια κλπ. ) .

Το «διευθυντήριο» της ΕΟΚ έχει τον τρόπο του να απαντήσει σ' αυτό το νέο «πονοκέφαλο» που θα γεμίσει (και γεμίζει,) τις ευρωπαϊκές αγορές με ομοειδή προϊόντα. Οι περιορισμοί και τα κατασταλτικά μέτρα «συνυπευθυνότητας» «είναι μια απάντηση. Οι «αναδιαρθρώσεις» η άλλη.

Πριν προχωρήσουμε σ' αυτό το τελευταίο θέλουμε να επισημάνουμε την πολιτική διάσταση των κατευθύνσεων αυτών. Δεν πρόκειται εδώ για κάποιες τεχνοκρατικές απλά ρυθμίσεις που κανονίζουν ορθολογικά τάχα τις διακυμάνσεις της ευρωπαϊκής αγοράς. Τα ζητήματα είναι πολιτικά, πολιτικότατα!

Οι κονδυλοφόροι που παρουσιάζουν τα μέτρα σαν ναι λίγο - πολύ δίκαιη τιμωρία των Ελλήνων αγροτών που είναι βραδύνοοι, απροσάρμοστοι και κατεργάρηδες δεν αναρωτήθηκαν ποτέ: γιατί η χώρα μας να είναι υποχρεωμένη να εξάγει σώνει και καλά στην ευρωπαϊκή αγορά κι όταν εξάγει σε τρίτες χώρες να το κάνει συμφώνα με τις υποδείξεις και μέσα στα πλαίσια της Κοινοτικής Αγροτικής Πολιτικής; Γιατί ακόμα υπάρχει ιδιαίτερη μεταχείριση των κτηνοτροφικών βασικά προϊόντων των ιμπεριαλιστικών χωρών, δηλαδή:

«…από τη μια μεριά η Γερμανία και η Γαλλία, οι χώρες δηλαδή που μέχρι σήμερα έπαιρναν και το μερίδιο του λέοντος από τη στήριξη ανορθόδοξα ψηλών τιμών για τα αγροτικά τους προϊόντα», όπως παραδέχεται και το «Βήμα» το ειδικά αφιερωμένο στην «κοσμογονία του '92». Ή ακόμα «…και από την άλλη κατά κύριο λόγο η Μ. Βρετανία, που μη έχοντας ουσιαστικά οφέλη από την ΚΑΠ θεωρεί ότι προϋπόθεση για όποια, αύξηση των κοινοτικών πόρων αποτελεί η εγγύηση ότι όχι μόνο δεν θα αυξηθούν οι κοινοτικοί πόροι που κατευθύνονται στη Γεωργία αλλά αντίθετα θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι σταθεροποιητικοί εκείνοι μηχανισμοί που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική περιστολή της κοινωνικής δαπάνης στον τομέα αυτόν».

Κι έφτανε η αντίθεση του τριμελούς «διευθυντηρίου» για να καταλήξει η σύνοδος της Κοπεγχάγης, τις τελευταίες μέρες του '87, πλήρη αποτυχία! Απ’ ό,τι, μάλιστα μπορεί κανείς να προβλέψει, ένας συμβιβασμός (αν επιτευχθεί) θα είναι με πιο δυσμενέστερους όρους για τις εξαρτημένες χώρες κι αυτό μας αφορά.

Οι αναδιαρθρώσεις

Η τελευταία αναφορά έγινε για να φωτίσουμε (όσο μπορούμε στα πλαίσια ενός γενικού άρθρου) το ζήτημα των αναδιαρθρώσεων καθώς έχει ξεκινήσει μια άλλη εκστρατεία για να πεισθούν αγρότες και καταναλωτικό κοινό πως οι αναδιαρθρώσεις αποτελούν αναγκαιότητα. Κι ότι ακόμα τάχα επιβάλλονται από τη συμπεριφορά των αδιόρθωτων αγροτών! Ας ασχοληθούμε μ’ αυτές τις δικαιολογίες.

Η χαμηλή ποιότητα

Αρκετό διάστημα μέσα από τις στήλες του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» ο ειδικός του συνεργάτης Κ. Λατίφης προειδοποιεί και προειδοποιεί για τη χαμηλή στάθμη των εξαγωγών της χώρας στα εσπεριδοειδή (ειδικά τα πορτοκάλια). Βρίσκει μάλιστα τους περιορισμούς στην παραγωγή και τις αναδιαρθρώσεις σαν φυσικό επακόλουθο της κακής συσκευασίας, του άσχημου χρώματος, της χτυπημένης φλούδας, του «φτωχού» χυμού κλπ. Πώς έχουν όμως τα πράγματα;

Όπως είναι γνωστό σε όλους (φίλο και αντί ΕΟΚικούς) η ελληνική αγροτική παραγωγή υστερεί απέναντι στην Κοινοτική. Η εντατική και η εκτατική καλλιέργεια στο χώρο της «αναπτυγμένης» κοινότητας βρίσκεται κλάσεις πιο πάνω από την ελληνική. Λέγοντας εντατική εννοούμε τα τεχνολογικά μέσα και τις επιστημονικές εφαρμογές που διαθέτει η γεωργία της ΕΟΚ (σαφώς ανώτερα της ελληνικής) και εκτατική το γεγονός πως δεν υπάρχει μικρός αγροτικός κλήρος στην έκταση που υπάρχει στη χώρα μας, αλλά μεγάλες γεωργοκτηνοτροφικές καπιταλιστικές μονάδες (χαρακτηριστικός ο μέσος γεωργικός κλήρος κυμαίνεται στα 500 στρέμματα που για τα ελληνικά δεδομένα είναι ο κλήρος του εύπορου αγρότη!).

Στα παραπάνω πλαίσια η Κοινοτική αγροτική παραγωγή έχει καπιταλιστικοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας μεγάλης μονοπωλιακής αγοράς που κάθετα δομημένη ξεκινά από τις μεγάλες φάρμες συνδεδεμένες με τις βιομηχανικές μονάδες (χυμοποίηση, τυποποίηση προϊόντων, επεξεργασία κλπ.) και καταλήγει στο ευρωπαϊκό χονδρεμπόριο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει στην Ευρώπη φτωχομεσαίος κλήρος, οι γνωστοί μεσάζοντες που εκμεταλλεύονται τους φτωχούς αγρότες, ούτε πως έχει ξεπεραστεί η καθυστέρηση του χωριού απέναντι στην πόλη. Υπάρχει όμως μια αναμφισβήτητη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στον αγροτικό χώρο που επιβάλλει τους δικούς του ρυθμούς και τις νόρμες στο σύνολο της παραγωγής - συσκευασίας - επεξεργασίας και διάθεσης των προϊόντων. Τα στάνταρντ που τα μεγάλα καπιταλιστικά νοικοκυριά της ΕΟΚ επιβάλλουν, γνωστά σαν κριτήρια ποιότητας είναι και αυτά κομμένα και ραμμένα στα μέτρα των δικών τους ρυθμών και αναγκών. Το σύστημα δε, λειτουργεί με τέτοιο τρόπο που μπορεί να επιβάλλει ολόκληρες καταναλωτικές συνήθειες και πρότυπα όχι γιατί ξεκινούν από τα γούστα του καταναλωτή αλλά γιατί έτσι συμφέρει στον τρόπο που δομείται η παραγωγή και η διάθεση των προϊόντων σε μεγάλες αγορές και μεγάλες αποστάσεις. Πολύ λίγη σχέση δηλαδή έχει το όλο πράγμα μ' αυτή καθαυτή την ποιότητα αν θεωρήσουμε πως η ποιότητα ενός προϊόντος εξασφαλίζει ένα αν αναβαθμισμένο ποιοτικό επίπεδο, μια υγιεινή διατροφή κλπ. Παραδείγματα πολλά: Οι «πλαστικές» τροφές, η ευρεία χρήση συντηρητικών, ορμονών και παχυντικών, η πλατιά χρήση π.χ. της καραμέλας στη μαύρη μπύρα (που αποδείχτηκε και καρκινογόνα) γιατί η σε μαζική κλίμακα παραγωγή και διάθεση του προϊόντος αυτού δεν μπορεί να επιτευχθεί με αίμα βοδιού που συνήθισαν να βάζουν «εκ παραδόσεως» οι αγρότες της Βρετάνης!

Θα μπορούσαμε να γεμίσουμε έναν κατάλογο αλλά δεν είναι το κύριο θέμα που εξετάζουμε. Με δυο λόγια, τα κριτήρια ποιότητας αποτελούν μια σειρά μέτρα και σταθμά (στάνταρντς) που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών μονοπωλίων και των μεγάλων καπιταλιστικών εκμεταλλεύσεων της ΕΟΚ στη γεωργία - κτηνοτροφία και στους εξής τομείς:

Μορφή προϊόντος

Περιεκτικότητα σε ορισμένα συστατικά

Δυνατότητα πολλαπλής επεξεργασίας του (π.χ. χυμοποίηση).

Τρόπος συσκευασίας και αποθήκευσης κλπ.

Πρόκειται για τυποποίηση των αγροτικών προϊόντων που να μπορούν να εξασφαλίζουν 1) μεγάλη χρονική διάρκεια παραμονής σε ψυγεία και αποθήκες (λόγω των διακυμάνσεων της αγοράς και των μεγάλων αποστάσεων). 2) δυνατότητα κονσερβοποίησης, 3) μια ευπαρουσίαστη για τον καταναλωτή, εικόνα.

Το αστείο της υπόθεσης είναι πως τα συμπεράσματα αυτά βγαίνουν από τα ίδια τα στοιχεία που παραθέτουν εκείνοι που υποστηρίζουν πως είναι τάχα δίκαια η αντιμετώπιση των ελληνικών προϊόντων από την ΕΟΚ.

«Η καθυστέρηση αυτή, φαίνεται χτυπητά στις δύο μόνο ποικιλίες που καλλιεργούμε στην Ελλάδα, ενώ οι άλλοι καλλιεργούν και εξάγουν πολλές που κάθε μια έχει τη δική της χρονική περίοδο και που όλες μαζί επεκτείνουν την εξαγωγική χρονική περίοδο σε 7 και 8 μήνες το χρόνο, έναντι 3-4 μήνες στην Ελλάδα». (Από άρθρο του (Κ. Λατίφη στον «Ο.Τ.» (26.2.87).

Και είναι φυσικό αφού με την εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων τα μεγάλα καπιταλιστικά νοικοκυριά της Ευρώπης δίνουν τη δυνατότητα παραλλαγών. Όμως υπάρχουν κι άλλα:

«... η καλλιέργεια πολύ βελτιωμένων ποικιλιών που ανταγωνίζονται παραδοσιακές (π.χ. κρεμμύδια που δεν δακρύζουν, ή είναι χοντρά με λεπτή φλούδα, ή φασολάκια δίχως νεύρα, πιπεριές κόκκινες, πράσινες και κίτρινες μεγάλες και ωραίου σχήματος, λαχανικά και σαλατικά με ελκυστικές γεύσεις και ιδιότητες, μήλα, αχλάδια με νέες γεύσεις και χρώματα)». (Από ανάλογο άρθρο στον «Ο.Τ.» (10.9.87).

Και όσο αφορά τις προδιαγραφές καλό είναι να επισημανθούν ορισμένα πράγματα. Μιλήσαμε πιο πάνω για τις καταναλωτικές συνήθειες και το «ευπαρουσίαστο» τον προϊόντων:

«... Είναι και οι διάφορες συσκευασίες που επιθυμεί ο καλός και τακτικός πελάτης που συνήθως είναι μεγάλο κέντρο διανομής ή αλυσίδα με εκατοντάδες σουπερμάρκετ. Είναι π.χ. το δίχτυ, η πλαστική μονόκλινη συσκευασία, μέσα σε κάθε τελάρο, είναι η ειδική συσκευασία για τις «ειδικές προσφορές» που πραγματοποιούν κάθε τόσο οι μεγάλες αλυσίδες. Είναι η καθαρή, αισθητική ετικέτα πάνω στο ξυλοκιβώτιο ή το χαρτοκιβώτιο. Είναι η ατομική περιτύλιξη του φρούτου με έγχρωμο χαρτί πολυτελείας, κλπ. «Πρέπει να αντιληφθείτε, μου επανέλαβαν οι χονδρέμποροι ή τα γραφεία των μεγάλων αλυσίδων, πως η καλή, σωστή, καλλιτεχνική συσκευασία δεν χρειάζεται για τη μεταφορά μέχρι τη λαχαναγορά, αλλά μας χρειάζεται για τα λιανικά καταστήματα (σουπερμάρκετ κλπ), ώστε να τραβάει τον πελάτη». («Ο.Τ.» 10.9.87).

Και ό,τι ήμασταν έτοιμοι να κατηγορήσουμε το ατέλειωτο «εφετζιλίκι» του Έλληνα, βλέπουμε πως οι «εταίροι» έχουν αναγάγει το «εφετζιλίκι» σε επιστήμη, προκειμένου να πλασάρουν την πραμάτεια τους. Μα όλα τούτα λίγη σχέση έχουν με την πραγματική ποιότητα των προϊόντων. Πιστοποιούν όμως το πώς από την παραγωγή μέχρι τα πιο λεπτά ζητήματα κατανάλωσης η πατέντα των ιμπεριαλιστών επιβάλλεται. Κι ακόμα δεν φτάσαμε στα πιο ουσιαστικά θέματα.

«Έμπορος αποκλειστικός αντιπρόσωπος της ισπανικής βιομηχανίας «Bril - Locfra» ζήτησε και έλαβε από το υπουργείο Εμπορίου άδεια εισαγωγής ποσότητος των προϊόντων της ανωτέρω βιομηχανίας «RETARO» και «Brillaqua». Το πρώτο από αυτά είναι διάλυμα ορθοφαινυλοφαινόλης, σε νερό, χρησιμοποιείται μετά την πλύση εσπεριδοειδών για τη συντήρηση της επιφανείας τους και την προστασία τους από προσβολή μούχλας. Το δεύτερο είναι μίγμα φυσικών και συνθετικών ρητινών σε νερό και χρησιμοποιείται για τη στίλβωση της επιφανείας του.

Η επεξεργασία εσπεριδοειδών με τα ανωτέρω υλικά, εκτός του ότι είναι προστατευτική, είναι και υποχρεωτική για τα εξαγόμενα ακόμα και η αναγραφή στις ετικέτες των μικροσυσκευασιών (σακούλες νάιλον) ότι όντως τα επεξεργάσθηκαν με αυτά υλικά». (Από «Ο.Τ.» 30.4.86).

Βλέπουμε εδώ πως μόνο και μόνο για τη λεία παρουσίαση των προϊόντων χρησιμοποιούνται χημικά μέσα. Είναι ενδεικτικό της φιλοσοφίας που επικρατεί  στην ευρωπαϊκή αγορά και στην οποία έχει προσαρμοστεί η ελληνική παραγωγή. Αλλά πάλι το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην πραγματική ποιότητα. Κι όχι μονάχα αυτό. Πέρα από υπαρκτές διαφορές στις ποικιλίες, αποτέλεσμα των επιστημονικών μεθόδων καλλιέργειας, προϋποθέσεις σαν τις παραπάνω αποτελούν πρώτης τάξης δικαιολογίες για τον παραγκωνισμό των ελληνικών αγροτικών προϊόντων.

Τα πιο ουσιαστικά ζητήματα γεννιούνται όταν εξετάσει κανείς τον τρόπο διάθεσης των προϊόντων. Εκεί φαίνεται ξεκάθαρα πως έξω από τρόπους καλλιέργειας και παρουσίασης των προϊόντων υπάρχουν νόμοι του ιμπεριαλιστικού συστήματος που υπαγορεύουν τη μια ή την άλλη επιλογή. Έτσι:

«Σημειώνουμε επιγραμματικά, τις πιο σημαντικές μεταβολές της διεθνούς αγοράς: Έντονος ανταγωνισμός με άξονα την ποιότητα και όχι την τιμή. Εφαρμογή προηγμένης τεχνολογίας στην μεταποίηση και παραγωγή συμπυκνωμένου χυμού υψηλόβαθμης συμπύκνωσης (brix). Παραγωγή και προσφορά στην κατανάλωση γνήσιου φυσικού συμπυκνωμένου χυμού. Κυκλοφορία στην αγορά χυμών βαθειάς κατάψυξης, συνεχείς βελτιώσεις τόσο στη φάση της καλλιέργειας (πορτοκάλια για χυμοποίηση) όσο και στη φάση της συλλογής, μεταφοράς, χυμοποίησης, συσκευασίας, που είτε συμπιέζουν το κόστος είτε αντίθετα βελτιώνουν την ποιότητα και τους όρους προσφοράς». («Ο.Τ.» 15.1.1987)

Οι προηγμένοι, τεχνολογικοί όροι που απαιτεί ο «διεθνής ανταγωνισμός» (διάβαζε οι όροι των ιμπεριαλιστών στις αγορές) δεν είναι άλλοι από τις προϋποθέσεις κυριαρχίας που έχουν καθοριστεί από αυτούς τους τελευταίους. Τι επιβάλλει λοιπόν το συμφέρον τους;

«Παρασκευή φρουτοχυμών ανάμικτων με χυμούς διαφόρων φρούτων, που ζητούνται από τη διεθνή κατανάλωση. Πρέπει εδώ να τονιστεί πως ενώ το νωπό πορτοκάλι ή φρούτο δεν μπορεί να διατηρηθεί παρά μόνο μερικές ημέρες, ο φρουτοχυμός σε συνθήκες κατάψυξης μπορεί να διατηρηθεί για πολλούς μήνες οπότε σε περίπτωση κακής σοδειάς (τοπικής ή διεθνώς) υπάρχουν τα αποθέματα για να ανταποκριθούν στην εξωτερική ζήτηση. Μερικές χρόνιες η σοδειά ΗΠΑ ή και Βραζιλίας υπόκειται σε ισχυρές μεταπτώσεις, οπότε ανάλογα συμπεριφέρονται και οι τιμές, που αυξάνουν κατακόρυφα» («Ο.Τ.» στο ίδιο).

Να λοιπόν που οι φρουτοχυμοί ανταποκρίνονται επακριβώς στις προδιαγραφές του διεθνούς εμπορίου και ιδιαίτερα της ευρωπαϊκής αγοράς. Οι φρουτοχυμοί μπορούν-εύκολα να διατηρηθούν σε συνθήκες κατάψυξης. Έτσι τα μονοπώλια μπορούν πιο άνετα και εξασφαλισμένα να «παίξουν» με τις τιμές μπροστά στις διακυμάνσεις της σοδειάς.

Γεννιέται λοιπόν το ερώτημα πόσα ελληνικά αγροτικά νοικοκυριά διαθέτουν αποχυμωτές και ανάλογα μηχανήματα επεξεργασίας; Πόσα έχουν την πολυτέλεια να πληρώνουν, όπως λέει ο αρθρογράφος, μέχρι και ειδικούς εργάτες που με γάντια στα χέρια (sic) Θα κόβουν μόνο καλά και ζουμερά πορτοκάλια; Μόνο οι μεγαλοαγρότες εκτός και εντός των συνεταιρισμών θα 'χουν αυτή τη δυνατότητα.

Ανάλογο πρόβλημα με τα πορτοκάλια αντιμετώπισαν και τα ελληνικά ροδακινιά και φτάσαμε στο σημείο να χαθεί σχεδόν το παραδοσιακό χνουδωτό ροδακινιά και να κυριαρχεί το «νεκταρίνι» που μπορεί να 'ναι πιο σκληρό αλλά όμως μπορεί να γίνει κονσέρβα και να πουληθεί στις ευρωπαϊκές αγορές.

Αλλά μήπως και οι μελετώμενες αναδιαρθρώσεις της παραγωγής θα γίνει δυνατό να αναληφθούν από το σύνολο των αγροτών και εν πάσει περιπτώσει από τους απόκληρους που δεν ευδόκησαν στη καλλιέργεια εσπεριδοειδών και άλλων φρούτων; Θα φωτίσει γι' αυτούς μια άσπρη μέρα έστω κι αν έχει τη γεύση του αβοκάντο και του ακτινίδιου;

Πώς θα γίνουν οι αναδιαρθρώσεις

Διαβάζουμε από την «Ελευθεροτυπία» στις 10.1.88:

«Ήδη από το 1984 βρίσκονται σε εξέλιξη προγράμματα αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών εσπεριδοειδών σε Άρτα, Αργολίδα, Κορινθία, Λακωνία, Κρήτη, που καλύπτουν έκταση 180.000 στρεμμάτων. Ακόμη το πρόγραμμα προβλέπει:

«Την εκρίζωση πολλών δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων, που μπορούν να φτάσουν και τις 350 000, με ελιές σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Ακόμη τα προγράμματα αναδιάρθρωσης καλλιεργειών προβλέπουν:

Στην ΑΡΤΑ αντικατάσταση 5.000 στρεμμάτων πορτοκαλιών με καλλιέργεια ακτινιδίων. Επίσης με ακτινίδια θα αντικατασταθούν 5.000 στρέμματα ροδακινιάς στην Κεντρική Μακεδονία.

Στην ΚΡΗΤΗ τη φύτευση αβοκάντο σε 36.000 στρέμματα ελαιώνων που θα ξεριζωθούν.

Στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ, στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στην ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ και αλλού θα γίνουν νέες φυτεύσεις καστανιάς σε 1.000 στρέμματα, καρυδιάς σε 2.000 στρέμματα, κερασιάς σε 11.000 στρέμματα και φιστικιάς σε ελαιώνες που θα ξεριζωθούν.

Τα προγράμματα περιλαμβάνουν επίσης την εκρίζωση 62.000 στρεμμάτων και την ανασύσταση 400.000 στρεμμάτων αμπελώνων στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο. Προβλέπουν ακόμη:

Την εκρίζωση και εγκατάλειψη καλλιέργειας σε 4.500 στρέμματα βυσσινιάς στην Αρκαδία και στη Φλώρινα.

Εκτός από τα παραπάνω, τα προγράμματα αναδιάρθρωσης περιλαμβάνουν την κατασκευή 280 θερμοκηπίων και 50 ανθοκομικών μονάδων στη Βόρεια Ελλάδα, που θα χρησιμοποιούν ως ενέργεια τη γεωθερμία. Ήπιες μορφές ενέργειας προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν και στα 124 θερμοκήπια με κηπευτικά που θα κατασκευαστούν στα νησιά του Αιγαίου».

Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύτηκαν σε μια ειδική έρευνα της «Ε» με τίτλο: «Ελλάδα η χώρα του Αβοκάντο». Η «λαϊκότερη» και συμπολιτευοαριστερίζουσα εφημερίδα αναλαμβάνει να μας προσγειώσει με το δικό της τρόπο. Έτσι θα γίνουν αποδεκτές στη συνείδηση του αναγνώστη οι αλλαγές αφού ο δικός της ρόλος δεν της επιτρέπει τόσο «ένθερμες» ΕΟΚικές κορώνες όπως γίνεται στο «Βήμα».

Μας πληροφορεί στην αρχή του άρθρου πως συνολικά προβλέπεται η εκρίζωση ενός εκατομμυρίου (1.000.000) στρεμμάτων με εσπεριδοειδή, αμπέλια, μηλιές, βυσσινιές και ροδακινιές!! Νούμερο πράγματι εντυπωσιακό.

Από χώρα λοιπόν της πορτοκαλιάς, χώρα του αβοκάντο, των ακτινιδίων και των θερμοκηπίων. Και ύστερα μας μιλάνε για οικονομικές επιλογές και ορθολογικά σχέδια. Η Ελλάδα, η πλέον ηλιόλουστη χώρα της ΕΟΚ να ξεριζώσει τις παραδοσιακές καλλιέργειες και να τις αντικαθιστά με θερμοκήπια!!

Αλλά για να μην έχουμε παράπονο οι προστάτες μας εκτιμώντας πολύ την... πατροπαράδοτη ηλιοφάνεια της χώρας μας, έφεραν το τροπικό αβοκάντο και το κινέζικο ακτινίδιο. Ποιοί αγρότες όμως θα επωφεληθούν; Οι νέες καλλιέργειες απαιτούν δαπάνες:

1) Ο χρόνος που θα μεσολαβήσει από την εκρίζωση μέχρι την καλλιέργεια νέων προϊόντων κι, από εκεί μέχρι την κερδοφόρα απόδοση τους είναι το πρώτο πρόβλημα. Παρ’ όλες τις ενισχύσεις είναι σίγουρο πως τα πρώτα βήματα των νέων καλλιεργειών θα γίνουν με παθητικό και μάλιστα σε συνθήκες όξυνσης της παγκόσμιας κρίσης.

2) Θα μπορέσουν να προσαρμοστούν τα νοικοκυριά εκείνα που θα διαθέτουν και την ανάλογη υποδομή.

«Όλα τα ακτινίδια του συνεταιρισμού και της περιοχής Πιερίας διακρίνονται για την καλή τους ποιότητα. Με τις καινούργιες και υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις διαλογής, ζυγίσματος, συσκευασίας και αποθήκευσης σε ψυγεία, που διαθέτει η Ε. Γ. Συνεταιρισμών Πιερίας (κατασκευασμένα με την Κοινοτική επιδότηση FEOGA) τα ελληνικά ακτινίδια έχουν τώρα πολύ καλύτερες προϋποθέσεις για μια ανώτερη ποιοτική προσφορά, εφόσον φυσικά ΘΑ υπάρξουν και οι σωστές καλλιεργητικές φροντίδες». (Από «Ο.Τ.» στις 28.1.88).

3) Οι νέες καλλιέργειες καθόλου δεν σημαίνει ότι θα σταματήσουν την εξάρτηση από τις διακυμάνσεις της διεθνούς αγοράς. Κάθε άλλο^. θα εντείνουν αυτή την εξάρτηση καθώς η χώρα θα χάνει την ποικιλία της αγροτικής της παραγωγής και θα εξειδικεύεται σε κατηγορίες προϊόντων που της επιτρέπει η διεθνής κατανομή των ρόλων.

Το παράδειγμα των φρουτοχυμών που αναφέρθηκε με τις διακυμάνσεις της τιμής τους από τη σοδειά των ΗΠΑ και Βραζιλίας, που ελέγχουν μονοπωλιακά το εμπόριο, μας διαφωτίζει αρκετά.

Υπάρχει ακόμη και το παράδειγμα της σόγιας. Νέα καλλιέργεια, βιομηχανικό φυτό με πολλαπλές χρήσεις που προωθείται τελευταία στη χώρα μας, σε βαθμό που να χαρακτηρίζεται σαν δυναμική της καλλιέργεια.

Σύμφωνα με τα τελευταία μέτρα της ΕΟΚ (που ικανοποίησαν λέει τον Ποττάκη) προβλέπεται μείωση της παραγωγής της σε 1,3 εκατ. τόνους. Δηλαδή ο θησαυρός των αναδιαρθρώσεων μπορεί να αποδειχτεί σκέτος άνθρακας!

4) Τέλος ας μη νομίζουμε πως τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα για τον καταναλωτή που μέχρι να συνηθίσει τα νέα φρούτα (εδώ κυριολεκτούμε!) αναζητώντας το λιγοστό νωπό πορτοκαλάκι ή μηλαράκι θα το βρίσκει καπελωμένο διαλμυρό (θα πρόκειται για καινούργια ποικιλία υψηλών προδιαγραφών αλμυρά φρούτα και καπελωμένα είναι κάτι αρκετά πρωτότυπο).

Οι λόγοι που επέβαλαν τις αναδιαρθρώσεις

Σε συντομία μπορούμε να πούμε ότι είναι δύο:

α) Η ΕΟΚ κρίνει ότι στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής οι μόνες τρύπες που μπορεί να γεμίσει η ελληνική αγροτική παραγωγή είναι αυτές κάποιων ημιτροπικών φυτών που εξάλλου ευνοεί και το κλίμα της, η ανθοκομία, ορισμένα περιορισμένα οπωροκηπευτικά που 'χει ανάγκη η ευρωπαϊκή αγορά και μπορούν να εξασφαλίσουν κάποια απορρόφηση. Δεν είναι διατεθειμένη να χρηματοδοτεί χωματερές, να ενισχύει τιμές παρέμβασης και απόσυρσης. Χωματερές και αποσύρσεις για τις οποίες είναι βασική αιτία η ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ και η μονοπωλιακή δομή του διεθνούς και ευρωπαϊκού εμπορίου!

Ειδικά στον τομέα του νωπού φρούτου (εσπεριδοειδή οπωροφόρα) είδαμε ότι η αγροτική παραγωγή της χώρας μας έχει μικρές πιθανότητες επιβίωσης.

«Το εμπόδιο είναι η υψηλή τιμή του καρπού, και το υψηλότατο κόστος που είναι υπερδιπλάσιο από τις τιμές ανώτερης ποιότητας βραζιλιανού χυμού στις πόρτες των εργοστασίων τους!» (Γράφει ο Κ. Λατίφης στον «Ο.Τ.» στις 6.11.86).

Δηλαδή τα μονοπώλια απαιτούν ακόμη μεγαλύτερο ξεβράκωμα από τον φτωχομεσαίο Έλληνα αγρότη που δεν έχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στους όρους αυτούς. Όσοι αγρότες κατάφεραν να επιζήσουν, απ' το να δίνουν τη σοδειά τους γα πενταροδεκάρες στα χυμωτήρια (που επιπλέον δεν αναγνωρίζεται η πυκνότητα τους στο εξωτερικό γι’ αυτό και εμπλουτίζεται ο χυμός τους με συμπυκνωμένο εισαγόμενο!) θα εξαναγκαστούν να στραφούν στις νέες καλλιέργειες.

β) Υπάρχει το ζήτημα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Έχουμε δηλαδή 3 χώρες που παράγουν ομοειδή προϊόντα κι άλλες δύο από το ιμπεριαλιστικό (Γαλλία) και «ντεμί» ιμπεριαλιστικό (Ιταλία) κλαμπ που έχουν παραπλήσια αγροτική παραγωγή. Κι αυτό αντιμετωπίστηκε από τους «διευθύνοντες» ιμπεριαλιστές της Κοινότητας. Σταχυολογούμε από το χρονικό της διαμόρφωσης των τιμών αγροτικών προϊόντων το τελευταίο δεκαήμερο του Γενάρη για να αποδείξουμε του λόγου το αληθές (τα στοιχεία είναι από «Ο.Τ.» 28.1.87).

1) 11-12/1: Οι τιμές σε υψηλά επίπεδα, οι αφίξεις από Ισπανία σε μικρές ποσότητες και η ζήτηση καλή. Παρά το γεγονός ότι οι τιμές κινούνταν σε υψηλά επίπεδα, η ποιότητα των νεοαφικνούμενων φορτίων δεν ήταν ικανοποιητική.

Σε μια πρώτη φάση οι τιμές σε ψηλά επίπεδα γιατί δεν υπάρχουν ισπανικές αφίξεις.

2) 13-14/1: Η ζήτηση καλή, ενώ τα ποιοτικά προβλήματα, (κακόσχημα, παλέτες χαλασμένες, έλλειψη κανονικού βάρους στα μεγέθη κλπ.) εξακολουθούν να δημιουργούν κακές εντυπώσεις. Επειδή όμως υπήρχε έλλειψη ισπανικών, οι χονδρέμποροι αναγκάσθηκαν ν' απορροφήσουν όλες τις ελληνικές ποσότητες που έφθαναν. Τα ισπανικά πληρώθηκαν από 15,5 - 16,5 μάρκα τα 8 - 10άρια!

Σε μια δεύτερη φάση η έλλειψη ισπανικών οδηγεί στην απορρόφηση των ελληνικών.

3) 15/1: Ζήτηση έντονη για 8 -10άρια. Κιβώτια παραμορφωμένα στις 2-3 κάτω σειρές της παλέτας, υψηλό ποσοστό κακόσχημων κλπ. Έφθασαν περισσότερα φορτία από Ισπανία. Γι’ αυτούς τους παραπάνω λόγους, οι προηγούμενες υψηλές τιμές υποχώρησαν για να κινηθούν από 8 μέχρι 11 μάρκα το 5κιλο. Αντίθετα, τα ισπανικά που προσφέρονται μόνιμα και σταθερά σε πολύ καλή ποιότητα και συσκευασία, πληρώθηκαν: τα μεγέθη 400 - 500 γραμμ. προς 15 μάρκα το 5κιλο και τα 500 - 600 γραμμ. προς 16 μάρκα!

Η επέλαση των καλύτερα παρουσιαζομένων ισπανικών με καλύτερες προϋποθέσεις μεταφοράς εκτοπίζουν τα ελληνικά.

Βλέπουμε ανάγλυφο το πρόβλημα που περιγράψαμε και που οι ιμπεριαλιστές της ΕΟΚ προσπαθούν να το λύσουν φορτώνοντας στη μια χώρα τα προβλήματα της άλλης. Ο δρόμος για τις αναδιαρθρώσεις ανοίγει.

Συμπερασματικά

«Το 1988 η Ελλάδα πάει να γίνει χώρα του αβοκάντο. Η ΕΟΚ έτσι μας θέλει. Το ζήτημα είναι αν θέλουμε κι εμείς. Και κυρίως αν το μπορούμε» γράφει η «Ε». Δηλαδή καιρός να χορέψουμε.

Οι περιορισμοί της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και ήδη εφαρμοζόμενες αναδιαρθρώσεις γίνονται σύμφωνα με τα κελεύσματα των ευρωπροστατών της αστικής τάξης.

Πρώτοι που θα χτυπηθούν θα 'ναι οι φτωχομεσαίοι αγρότες που δεν θα μπορέσουν να βαστάξουν το βάρος των προσαρμογών αυτών. Κι αν εδώ δεν έχουμε προς το παρόν στοιχεία για το πόσο έχει προχωρήσει η υπόθεση αυτή, θα τα δούμε εν καιρώ. Τα σχέδια της αγρανάπαυσης και της συνταξιοδότησης στα 55  δεν υποβάλλονται από προθέσεις κοινωνικής πολιτικής αλλά έρχονται να προλάβουν τις καταστροφές των μικρών αγροτικών νοικοκυριών που θα προκύψουν.

Τα νέα μέτρα που παίρνονται όχι μόνο δεν αναιρούν τις κατευθύνσεις αυτές αλλά τις ενισχύουν. Το ότι φτάνει ο Ποττάκης να θριαμβολογεί γιατί δεν επιβλήθηκαν άλλες περικοπές στα αγροτικά προϊόντα είναι ενδεικτικό των σχέσεων που έχουν διαμορφωθεί. (Πράγμα που δεν ισχύει εξάλλου αφού επιβλήθηκαν περιορισμοί στα καπνά, τα σιτηρά, τον ηλιανθόσπορο)

Όλη η φιλολογία περί υψηλής και χαμηλής ποιότητας των προϊόντων αποτελεί ένα προπέτασμα καπνού που κρύβει τις πραγματικές αιτίες της αντιαγροτικής πολιτικής των ιμπεριαλιστών της ΕΟΚ. Χαρακτηριστικό είναι τούτο: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να προωθήσει τα ιταλικά και γαλλικά καπνά έχει καθορίσει πολύ χαμηλά όρια στην περιεκτικότητα σε πίσσα των ευρωπαϊκών τσιγάρων στα πλαίσια της καταπολέμησης του καρκίνου! (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα).

Το φιλοΕΟΚικό «Βήμα» που αλλού υπερθεματίσει για την χαμηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, τα βάζει με τον περίεργο «ζήλο» της Επιτροπής που δεν σημαίνει όπως λέει προστασία της υγείας «αφού μεγαλύτερη σημασία έχει πόσα τσιγάρα καπνίζει κανείς». Μας πληροφορεί μάλιστα πως αρμόδιοι παράγοντες είχαν αντιληφτεί κινήσεις πολυεθνικών να προωθήσουν στην Ευρωπαϊκή Αγορά καπνά όχι ελληνικά. Έτσι παίζεται το παιχνίδι γύρω από την υγεία και την ποιότητα των προϊόντων.

Τέρμα λοιπόν στο παραμύθι υγεία - ποιότητα! Γνωρίσαμε αρκετά καλά πόσο το παίζουν το χαρτί αυτό οι ιμπεριαλιστές της ΕΟΚ. Όταν μετά το Τσερνομπίλ έπαιζαν με τα ποσοστά των μπεκερέλ. Το γνωρίσαμε με το μικρόβιο της λυστερίασης, τα χαλασμένα γάλατα «ευρωπαϊκών προδιαγραφών» που μάλιστα απειλήθηκε η ελληνική κυβέρνηση με αντίμετρα αν σταματούσε τη διακίνηση τους. Οι καλαμαράδες της αστικής τάξης από το ύψος των καλά θερμαινόμενων γραφείων τους δύσκολα, όλο και πιο δύσκολα θα μπορέσουν να πείθουν το λαό να δεχτεί τα μέτρα της ΕΟΚ σαν αναγκαιότητα που πηγάζει από τα ίδια τα πράγματα.