Τα «προγράμματα» των κομμάτων και το πρόγραμμα του συστήματος. Το «τέλος» και η συνέχεια των μνημονίων

του Βασίλη Σαμαρά

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 829, στις 28/7/2018

Στο κείμενο υπάρχουν αναφορές σε μια σειρά άρθρων που είχε γράψει ο ίδιος ο Β. Σαμαράς στην Προλεταριακή Σημαία το 1984. Για όποιον θέλει να διαβάσει ολόκληρα τα άρθρα του 1984 εδώ

Η κυβέρνηση εξήγγειλε το «τέλος των μνημονίων». Την είσοδο της χώρας στις «αγορές». Το άνοιγμα μιας νέας περιόδου ανάκαμψης, ανάπτυξης και άλλα τέτοια ηχηρά. Μόνο που η πραγματικότητα που βιώνουν και θα συνεχίσουν να βιώνουν οι εργαζόμενες λαϊκές μάζες παραμένει ίδια.

Η ανεργία θα συνεχίσει να αποτελεί έναν διαρκή εφιάλτη για χιλιάδες οικογένειες. 

Οι αμοιβές των εργαζομένων θα συνεχίσουν να παραμένουν καθηλωμένες στο χαμηλότερο επίπεδο.

Οι όροι και οι συνθήκες εργασίας γίνονται ολοένα και χειρότερες.

Τα ασφαλιστικά, η περίθαλψη και τα κάθε είδους δικαιώματα των εργαζομένων συνεχίζουν να συρρικνώνονται. 

Γενικότερα η κοινωνία δείχνει να επιστρέφει σε όρους και συνθήκες εποχών που θεωρούνταν ότι ανήκουν στο παρελθόν, ενώ τίποτα δεν δείχνει ότι η κατάσταση αυτή πρόκειται να αλλάξει (για να μην αναφερθώ εδώ και σε άλλου είδους κινδύνους που διαγράφονται στον ορίζοντα).

Και όλα αυτά με μια «αριστερή», υποτίθεται, κυβέρνηση. «Ιδιαιτερότητα» της χώρας μας; Όχι, καθόλου. Το φαινόμενο έχει γενικότερες διαστάσεις. Σε μια σειρά χώρες έχουν αναδειχτεί «αριστερές», υποτίθεται, κυβερνήσεις που εφαρμόζουν και προωθούν την ίδια δεξιά, αντιδραστική πολιτική. Όπως βέβαια και οι «δεξιές» κυβερνήσεις που υπάρχουν σε άλλες χώρες. Οι κυβερνήσεις μπορεί να εναλλάσσονται αλλά η πολιτική που κυριαρχεί και εφαρμόζεται παραμένει σταθερά και αμετακίνητα ίδια εδώ και δεκαετίες. Και φυσικά δεν πρόκειται να αλλάξει αν, όπως δείχνει πιθανό, η ΝΔ κερδίσει τις επόμενες εκλογές.

Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης από την μεριά των λαϊκών δυνάμεων έχει, όπως σε κάθε περίπτωση, σαν πρώτο όρο την κατανόηση της πραγματικότητας. Το πού οφείλεται, ποιες δυνάμεις την διαμορφώνουν, στη βάση ποιών όρων και με ποιους στόχους.

Ταυτόχρονα, την απόρριψη απόψεων και ιδεολογημάτων που έχουν σαν στόχο τον αποπροσανατολισμό του κόσμου, την παράλυση των αντιδράσεών του, τον ευνουχισμό των αγωνιστικών του διαθέσεων. Χρειάζεται να κατανοηθεί ότι οι αφετηρίες, οι βασικοί όροι και οι κύριες αιτίες αυτής της κατάστασης δεν βρίσκονται ούτε στα «μνημόνια», ούτε στο «χρέος», μήτε καν στην «οικονομική κρίση». Πάνω απ’ όλα δεν αποτελεί κάτι το προσωρινό όπως διακηρύσσεται από πολλές πλευρές. Αυτά που βιώνουμε δεν αποτελούν παρά εκφράσεις μιας στρατηγικής που προωθείται από το κεφάλαιο και συνολικά τις δυνάμεις του συστήματος εδώ και δεκαετίες. Αποτελούν την μορφή που θέλουν να δώσουν στην κοινωνία αυτές οι δυνάμεις για όλη την επόμενη ιστορική περίοδο.

Δεν σκοπεύω να σταθώ εδώ περισσότερο σ’ αυτά τα ζητήματα στα οποία άλλωστε έχω αναφερθεί αναλυτικά και εκτεταμένα πολλές φορές. Στο σημερινό σημείωμα σκοπεύω να πάω κατ’ αρχάς αρκετά πίσω. Στο μακρινό 1984. Σε μια περίοδο που ούτε μνημόνια είχαμε, ούτε το «χρέος» είχε εκτοξευτεί στα σημερινά ύψη, ούτε τα χρηματιστηριακά κραχ, όπως αυτό του 2008, είχαν επισυμβεί.

Οι κατευθύνσεις ωστόσο των βασικών δυνάμεων του καπιταλιστικού συστήματος και με βάση τις οποίες οδηγηθήκαμε στο σήμερα, είχαν ήδη μπει σε τροχιά προώθησής τους σε παγκόσμια κλίμακα.

Όσον αφορά τη χώρα μας διαφωτιστικές ως προς αυτό οι απόψεις που πρόβαλλε τότε η ΝΔ για το ζήτημα της οικονομίας όσο και το συνολικό πρόγραμμα που έδωσε στη δημοσιότητα.

Αυτό που στην πραγματικότητα εξέφραζε ήταν οι απόψεις της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας όπως μορφοποιούνταν στη διασύνδεση και προσαρμογή τους στις γενικότερες τάσεις και κατευθύνσεις που αναδείχνονταν σε κυρίαρχες στο καπιταλιστικό σύστημα. Αυτές που (με δευτερεύουσες διαφοροποιήσεις) προωθήθηκαν από όλες τις κυβερνήσεις στη χώρα μας από τα τότε μέχρι τα σήμερα (του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και τελευταία του ΣΥΡΙΖΑ).

Ας δούμε πιο συγκεκριμένα αυτό το πρόγραμμα μέσα από ορισμένα αλλά αρκετά διαφωτιστικά αποσπάσματα της κριτικής που ασκήθηκε μέσα από τις στήλες της Π.Σ. (Π.Σ., «ΝΔ, Πρόγραμμα στην υπηρεσία του μεγάλου κεφαλαίου και της ξένης εξάρτησης» Αρ. Φύλ. 42(23/3), 43 (7/4), 44(28/4)).

Για ένα «σημερινό» πρόγραμμα 34 ετών

«Σήμερα στη βάση αυτών των εξελίξεων αλλά και των εξελίξεων σε παγκόσμια κλίμακα, της δίνεται η δυνατότητα να περάσει (η δεξιά) σε μια ολομέτωπη επίθεση, όχι ενάντια στο ΠΑΣΟΚ όπως φαίνεται στην επιφάνεια των πραγμάτων, αλλά ενάντια στον λαό, τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις του έως και τις πιο στοιχειώδεις. Η επίθεση αυτή είναι ενταγμένη στα πλαίσια της γενικότερης επίθεσης που σε παγκόσμια κλίμακα έχουν εξαπολύσει ενάντια στους λαούς οι δυνάμεις της αντίδρασης σε Δύση και Ανατολή (…)

Τα πάντα για το κεφάλαιο

Εκεί που το πρόγραμμα της ΝΔ είναι πλήρως αποκαλυπτικό για το ποιους θεούς υπηρετεί και ποια συμφέροντα αντιπροσωπεύει είναι στα κεφάλαια που ασχολείται με τα οικονομικά ζητήματα

Ο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός»

Η ΝΔ προβάλλει τη σημαία του «ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού». Κάτω από το δόγμα του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού η νεοφιλελευθερισμού κινούνται σήμερα οι πιο αντιδραστικές μερίδες του κεφαλαίου σε παγκόσμια κλίμακα. Αφετηρία, κέντρο και βασικό στήριγμα της «φιλελεύθερης» εκστρατείας το αμερικανικό κεφάλαιο(…)

Ασυδοσία στο ξένο κεφάλαιο

«Απελευθέρωση» τραπεζικού συστήματος και συμπλήρωση με άλλα χρηματοδοτικά όργανα… για να γίνει η Ελλάδα «διεθνές τραπεζικό κέντρο»…

…προτείνει την «ελεύθερη εξαγωγή συναλλάγματος» «…και τότε θα εισρεύσουν εκατομμύρια δολάρια που παραμένουν στο εξωτερικό επειδή ακριβώς δεν υπάρχει εμπιστοσύνη».

… «Οι επενδύσεις θα έρθουν μόνες τους μόλις αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των παραγωγικών τάξεων και αναγνωρισθεί ο δημιουργικός ρόλος του επιχειρηματία στην κοινωνία». (…) Οι επιχειρηματίες έχουν «ψυχοπλακωθεί» οι φουκαράδες, γι’ αυτό δεν πάει καλά η οικονομία(…)

1. Απεριόριστη χρηματοδότηση των κεφαλαιοκρατών

«Η ΝΔ θα στηρίξει την αναπτυξιακή της πολιτική στην ιδιωτική πρωτοβουλία». Η ΝΔ θα προχωρήσει στην «απελευθέρωση της χρηματοδότησης των επιχειρηματιών» … στην «επαναφορά των κινήτρων» (…) θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη του ναυτιλιακού κόσμου στην ελληνική σημαία (…)

2. Μετατόπιση όλων των ροών κεφαλαίου από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα

Η ΝΔ δεν κρύβει καθόλου τις προθέσεις της όχι απλά να περιορίσει την οικονομική δραστηριότητα του δημόσιου αλλά και να μεταφέρει στον ιδιωτικό τομέα ακόμα και επιχειρήσεις που λειτουργούσαν στα πλαίσια του δημόσιου όταν η ίδια ήταν κυβέρνηση.

3. Προώθηση φοροαπαλλαγών για τους καπιταλιστές

Η ΝΔ προτίθεται να προχωρήσει … στην απλούστευση του φορολογικού συστήματος, προσαρμογή στους αναπτυξιακούς στόχους της οικονομίας (…) «…Το σημερινό φορολογικό σύστημα είναι άδικο και ωθεί στην φοροδιαφυγή. Οι άμεσοι φόροι από κοινωνικά δίκαιοι που υποτίθεται ότι είναι, έγιναν κοινωνικά άδικοι στην πράξη αφού το μεγαλύτερο μέρος το πληρώνουν οι μισθωτοί». (…) Αλλά αυτό που κόφτει τη ΝΔ δεν είναι βέβαια οι μισθωτοί, αλλά να προετοιμάσει το έδαφος για μετατόπιση μεγαλύτερου μέρους της φορολογίας στους έμμεσους φόρους. Και είναι πασίγνωστο ότι με τους έμμεσους φόρους ρίχνεται το βάρος της φορολογίας στις πλατιές λαϊκές μάζες.

4. Κατάργηση κάθε μέτρου που θα έβαζε κάποους πριορισμούς στις αυξήσεις τιμών

Τη «φιλοσοφία» της ΝΔ στο κεφάλαιο αυτό μπορούμε να την δούμε στην παρακάτω φράση: «Η καλύτερη προστασία του καταναλωτή που βάζει οριστικό τέλος στην ασυδοσία, είναι η καλή λειτουργία της αγοράς». (…) «Κατάργηση των άχρηστων αγορανομικών διατάξεων και διατήρηση μόνον εκείνων που είναι απαραίτητες για την ασφάλεια και την υγεία του καταναλωτή. Κατάργηση της αστυνόμευσης της αγοράς». (…)

5. Καθήλωση των αμοιβών των εργαζομένων

(…) «Χωρίς ταχύρρυθμη οικονομική ανάπτυξη η δικαιοσύνη στην κατανομή του εισοδήματος …είναι λέξεις κενές περιεχομένου». Το νόημα είναι σαφές. (…)

…Πρώτα πρώτα αναρωτιέται κανείς πού την είδε αυτή τη δικαιοσύνη (…) Αλλά και αν ακόμα αυτή η κατανομή «ενοχλεί» τη ΝΔ και την θεωρεί «αντιαναπτυξιακή», δηλαδή «άδικη» σε βάρος των επιχειρηματιών και του κεφαλαίου, εύκολο είναι να καταλάβουμε τι μας ετοιμάζει. (…)

6. Παραχώρηση ασυδοσίας στο κεφάλαιο όσον αφορά τις απολύσεις των εργαζομένων

(…) Η ΝΔ θα προωθήσει την «εισαγωγή ενός νέου πλαισίου συνεργασίας στις εργασιακές σχέσεις, που θα βασίζεται στην αρχή της ισότιμης ελευθερίας στην προσφορά και ζήτηση της εργασίας». Και σύμφωνα πάντα με τη ΝΔ στη βάση αυτής της «ισοτιμίας» οι μεν βιομήχανοι θα ‘ναι ελεύθεροι να απολύουν τους εργάτες, οι δε εργάτες θα ‘ναι «ελεύθεροι» να …φεύγουν από τη δουλειά εφόσον τους διώχνουν οι βιομήχανοι. Και προσοχή. Καταλήψεις και τέτοια δεν επιτρέπονται γιατί έτσι παραβιάζεται η «ισοτιμία». Τότε την αρχή της «ισοτιμίας» θα την κατοχυρώνουν τα κλομπ των ΜΑΤ. (…) Αλλά η ΝΔ προχωρεί παραπέρα. Στην «καθιέρωση ελαστικού ωραρίου και στο σύστημα της ωριαίας αμοιβής». (…) Το σύστημα της ωριαίας αμοιβής βάλλει ευθέως ενάντια στο δικαίωμα των εργαζομένων στη δουλειά τους, στη συνολική απασχόληση και από την άλλη ευνοεί την εντατικοποίηση της δουλειάς…

Άμεση σχέση με αυτό και η μέριμνα της ΝΔ για το ναυτιλιακό κεφάλαιο. (…) Βασική επιδίωξη των εφοπλιστών είναι, ανάμεσα σε άλλα, η πρόσληψη πληρωμάτων από τις χώρες του 3^ου κόσμου, για να πληρώνουν μικρότερα μεροκάματα. Αυτό φυσικά σημαίνει μαζικές απολύσεις Ελλήνων ναυτεργατών (…)

Η ΝΔ ως προς αυτό και στο κεφάλαιο του προγράμματος για την «κοινωνική μέριμνα»(!!!) αναφέρει: «Για μια καλύτερη ζωή για τον Έλληνα Ναυτικό». «Είναι απαραίτητη η δημιουργία διεξόδων των ναυτικών επαγγελμάτων σε επαγγέλματα ξηράς για όσους θέλουν να αποχωρήσουν πρόωρα από τη θάλασσα». «Εκπαιδευτικά προγράμματα για ναυτικούς σε επαγγέλματα ξηράς, πρόβλεψη θέσεων στον δημόσιο τομέα». «Αξιοποίηση ναυτικών σε παραναυτιλιακά επαγγέλματα. Είναι «συγκινητική» η προσπάθεια της ΝΔ να «φροντίσει» τους ναυτικούς μας στη …στεριά.

7. Περικοπή κοινωνικών δαπανών και κάθε είδους παροχών στους εργαζόμενους και τον λαό γενικότερα

«Η ΝΔ είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει ένα νέο πρόγραμμα κοινωνικής πρόνοιας που θα κάνει τη δράση του κράτους στον τομέα αυτό συστηματική και αποτελεσματική αλλά θα ενθαρρύνει και τις μεγάλες δυνατότητες που παρουσιάζει η εκκλησία και οι σύγχρονοι ευεργέτες. (…) «Βασικό στοιχείο του σχεδίου (της ΝΔ) είναι οι μετέχοντες να επιλέγουν το γιατρό ή το θεραπευτήριο της αρεσκείας τους. (…)

8. Παραπέρα χτύπημα των συνδικαλιστικών ελευθεριών

Η ΝΔ θα προωθήσει τον «ελεύθερο και υπεύθυνο συνδικαλισμό» που θα «περιορίζει τη δράση των δυναμικών μειοψηφιών που αποπροσανατολίζουν το συνδικαλιστικό κίνημα». (…)

Η «μέριμνα για την αγροτιά

Η ΝΔ θα «φροντίσει» και την αγροτιά. Αφού την ρήμαξε για δεκαετίες, αφού την ξερίζωσε από τη γη της για να την στείλει στα σκλαβοπάζαρα της Δ. Ευρώπης αλλά και στα κάτεργα της εγχώριας κερδοσκοπίας τώρα της ετοιμάζει και άλλα «δώρα». (…) Ο κυριότερος λόγος που ο Έλληνας αγρότης δεν εξασφαλίζει υψηλό εισόδημα από την παραγωγή του τόσο στην κτηνοτροφία όσο και στην γεωργία είναι η κακή ανάπτυξη της εμπορίας (…)

«Αύξηση του γεωργικού κλήρου (…) Η παραχώρηση δημόσιων εκτάσεων θα συνδεθεί με αποτελεσματικά αναπτυξιακά κίνητρα. Θα σταματήσει η χρησιμοποίηση αυτού του εθνικού πλούτου για κομματικούς σκοπούς». «Προσαρμογή της αγροτικής νομοθεσίας προς την κοινοτική». «Να καταργηθούν οι νόμοι που καταστρατηγούν την ελευθερία των αγροτών» (…) Ποιοι είναι οι νόμοι που καταστρατηγούν την ελευθερία των αγροτών; (…) Σήμερα σε μια περίοδο που το κεφάλαιο γυρεύει αγωνιωδώς χώρο για να επεκτείνει τη δράση του, ένα πεδίο είναι ο αγροτικός χώρος. Για μια τέτοια προοπτική ορισμένοι νόμοι (π.χ. για τα τσιφλίκια) περιορίζουν την «ελευθερία των αγροτών» δηλαδή των καπιταλιστών που προσανατολίζονται στον αγροτικό χώρο (…) Ήδη διάφοροι βιομήχανοι, εφοπλιστές και επιχειρηματίες αγοράζουν χιλιάδες στρέμματα γης. Αυτοί είναι οι «αγρότες» που σκοπεύει να «ελευθερώσει» η ΝΔ (…) Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η ΝΔ προσανατολίζεται στην ολόπλευρη καπιταλιστικοποίηση της αγροτικής παραγωγής. Στα πλαίσια αυτά προτίθεται να ενισχύσει την ανάπτυξη μεγάλων εκμεταλλεύσεων καπιταλιστικού χαρακτήρα. (…) Ταυτόχρονα, και πέρα από το κομμάτι εκείνο της αγροτιάς που θα παραδοθεί στην εκμετάλλευση των αγροτοκαπιταλιστών, το υπόλοιπο θα προστεθεί στην μεγάλη δεξαμενή ανέργων, για να τροφοδοτεί με φθηνά εργατικά χέρια συνολικά το κεφάλαιο».

Το φαίνεσθαι και το είναι

Νομίζω ότι σ’ αυτά που εκτέθηκαν προηγούμενα δεν είναι δύσκολο να «αναγνωρίσει» κανείς πολλά από τα όσα συντελέστηκαν από τα τότε μέχρι τα σήμερα. Αρκεί να θέλει να «δει», πράγμα που ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο.

Να δει ότι τα όσα συντελέστηκαν και συντελούνται, προωθήθηκαν από συγκεκριμένες δυνάμεις στη βάση συγκεκριμένων όρων και στην κατεύθυνση συγκεκριμένων επιδιώξεων.

Θα μπορούσε βέβαια να αναρωτηθεί κανείς. Σ’ όλο αυτό το διάστημα που μεσολάβησε από τα τότε δεν είχαν τον ρόλο, τη σημασία και την επίδραση τους τα όσα συντελέστηκαν στο μεταξύ; Ασφαλώς και είχαν. Η ιστορία δεν εξελίσσεται ευθύγραμμα, ούτε όπως την έχουν προγραμματίσει κάποιοι και με τον ορισμένο πάντα τρόπο.

Κινείται ωστόσο σε τροχιές που καθορίζονται από βασικές τάσεις που αναπτύσσονται στα πλαίσια της κοινωνίας, από τη δράση δυνάμεων στη βάση αυτών των τάσεων και σε σχέση αλληλεπίδρασης αλλά και μέσα από αντιθέσεις και συσχετισμούς που διαμορφώνονται στα πλαίσια αυτής της συνολικής κίνησης.

Σ’ αυτή τη βάση σ’ όλο αυτό το διάστημα υπήρξαν σειρά γεγονότων, εκδηλώθηκαν αντιφάσεις και αντιθέσεις που επέδρασαν προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Ορισμένα μάλιστα, όπως οι ανατροπές του 1989-1991, είχαν καταλυτική επίδραση στη διαμόρφωση συσχετισμών και κατευθύνσεων. Μια εξέλιξη που επέδρασε καθοριστικά στην ενίσχυση των δυνάμεων του συστήματος, των επιδιώξεων και κατευθύνσεών τους.

Θα μας πήγαινε ωστόσο μακριά να αναφερθούμε σε όλα αυτά. Θα περιοριστώ λοιπόν σε ορισμένες σύντομες παρατηρήσεις σε σχέση με ζητήματα όπως η κρίση, το χρέος, τα μνημόνια, τον ρόλο τους στις εξελίξεις κ.λπ.

Ασφαλώς και είχαν και αυτά (και πολλά άλλα) τον ρόλο και τη σημασία τους. Μόνο που τον είχαν (και τον έχουν στα πλαίσια και την υπηρεσία αυτής της συνολικής κατεύθυνσης του συστήματος.

Όσον αφορά κατ’ αρχάς την οικονομική κρίση και ειδικότερα όπως αυτή εκφράστηκε με το κραχ του 2008. Οπωσδήποτε υπήρξε μια εξέλιξη που παρόξυνε τις αντιφάσεις και αντιθέσεις στα πλαίσια του συστήματος. Ταυτόχρονα ωστόσο διαμόρφωσε ένα έδαφος που διευκόλυνε και έδωσε ώθηση στην κλιμάκωση της επιθετικότητας του συστήματος ενάντια στην εργατική τάξη και συνολικά τους λαούς.

Εκείνο ωστόσο που έχει την ιδιαίτερη σημασία του είναι πως η οικονομική κρίση αποτελεί μέρος και έκφραση της συνολικής κρίσης «μετάβασης» του καπιταλιστικού, ιμπεριαλιστικού συστήματος. Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της μετάβασης αποτελεί κατά το μάλλον «εργαλείο» του συστήματος και λιγότερο πρόβλημά του. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Όσο για το χρέος, το πρώτο που χρειάζεται να επισημανθεί είναι πως δεν πρόκειται απλά για ελληνικό φαινόμενο, αλλά ένα ζήτημα που αφορά το σύνολο των χωρών, ακόμη και των πιο αναπτυγμένων και πλουσιότερων.

Το δεύτερο και κυριότερο, ότι αποτελεί στην κύρια πλευρά του ένα τεχνητό κατασκεύασμα του (χρηματιστικού) κεφαλαίου. Ένας μηχανισμός αναποδογυρίσματος της πραγματικότητας και στη βάση του οποίου εμφανίζονται να «χρωστάν» οι εκμεταλλευόμενοι στους εκμεταλλευτές τους και οι ληστευόμενοι λαοί στους ιμπερια-ληστές τους.

Υπάρχουν βέβαια και τα μνημόνια. Αυτά που επιβλήθηκαν από τους ιμπεριαλιστές «εταίρους» και σε αγαστή συνεργασία με την ελληνική αστική τάξη και τους πολιτικούς της εκπροσώπους. Βεβαίως είναι γεγονός ότι ως ένα βαθμό θίγονταν και ο δικός της ρόλος, αρμοδιότητες και συμφέροντα. Αποτέλεσαν το τίμημα του χαρακτήρα και των επιλογών της σαν εκμεταλλευτική και ταυτόχρονα εξαρτημένη τάξη. Με αυτούς τους όρους τα μνημόνια αποτέλεσαν την έκφραση της μεθόδευσης μέσω της οποίας κατοχυρώθηκαν μέτρα και ρυθμίσεις τις οποίες η αστική τάξη και οι εκπρόσωποί της δυσκολεύονταν να περάσουν παρ’ ότι τα προωθούσαν εδώ και δεκαετίες.

Συνοψίζοντας

Εκείνο που ιδιαίτερα χρειάζεται να κατανοηθεί είναι πως αυτή η κατάσταση μόνο προσωρινή δεν είναι, ούτε και οφείλεται στο τάδε ή δείνα πρόβλημα ή σε κάποια συγκυριακά φαινόμενα.

Αποτελεί, όπως ήδη αναφέρθηκε, έκφραση της μορφής που θέλουν και επιχειρούν να δώσουν στον κόσμο οι δυνάμεις του συστήματος για όλη την επόμενη ιστορική περίοδο. Αυτή η εξέλιξη καθορίζεται από την κυριαρχία δυνάμεων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και διαθέσεις και στη βάση συγκεκριμένων όρων, συνθηκών και συσχετισμών. Βάση και αφετηρία της αποτελούν.

Η ακόρεστη δίψα του κεφαλαίου για κέρδη.

Η ασυγκράτητη ροπή του ιμπεριαλισμού για επέκταση και κυριαρχία.

Όσο για τους όρους που διαμόρφωσαν, το έδαφος που άνοιξε τον δρόμο για την προώθηση αυτών των κατευθύνσεων, αυτοί συνδέονται με την ανατροπή των παγκόσμιων συσχετισμών σε βάρος των λαών. Μια ανατροπή που συναρτάται με την αρνητική για την εργατική τάξη και συνολικά τους λαούς έκβαση της ταξικής πάλης στο δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα.

Θεμελιώδεις όροι αυτής της ανατροπής, η παλινόρθωση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και γενικότερα η οπισθοχώρηση, η ήττα του εργατικού επαναστατικού κομμουνιστικού κινήματος. Μια εξέλιξη που «απελευθέρωσε» τις πιο αντιδραστικές και επιθετικές δυνάμεις του συστήματος.

Ταυτόχρονα μια εξέλιξη που πέραν όλων των άλλων είχε σαν συνέπεια τον ιδεολογικό, πολιτικό και οργανωτικό αφοπλισμό των λαϊκών μαζών και συνακόλουθα την αδυναμία τους να απαντήσουν αποτελεσματικά σ’ αυτή την επίθεση. Παρόλο που δεν σταμάτησαν ποτέ να αγωνίζονται. Αυτή είναι η προοπτική των πραγμάτων, με αυτήν βρίσκονται αντιμέτωποι οι λαοί. Μια πραγματικότητα που θέτει συγκεκριμένα ζητήματα και τα οποία απαιτούν τις απαντήσεις τους. Με αυτά έχουν να αναμετρηθούν η εργατική τάξη και οι κομμουνιστές.

Δεν είναι μια εύκολη υπόθεση ούτε κάτι που μπορεί να απαντηθεί από τη μια στιγμή στην άλλη. Είναι όμως η δική τους υπόθεση.