Λευκός ρατσισμός και Μαύροι Πάνθηρες

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 872, στις 6/6/2020

Η φρικτή δολοφονία του Τζόρτζ Φλόιντ, ενός άοπλου μαύρου πολίτη της Μινεάπολης των ΗΠΑ από έναν αστυνομικό, φέρνει στο νου μνήμες από τις εκατοντάδες δολοφονίες μαύρων -για να μιλήσουμε μόνο για τις τελευταίες δεκαετίες- θύματα της ρατσιστικής βίας που είναι νόμος στη χώρα της «ελευθερίας» και της «δημοκρατίας» όπως θέλουν κάποιοι να την αποκαλούν. Για μας είναι ολοφάνερο ότι η μεγαλύτερη ιμπεριαλιστική δύναμη στον κόσμο, η καρδιά του καπιταλιστικού συστήματος δε διστάζει να χρησιμοποιήσει την πιο ωμή βία απέναντι στους πολίτες της, συντηρώντας μέσα στο σώμα των αστυνομικών αλλά και στην κοινωνία τεχνητούς διαχωρισμούς, για να μπορεί να εξουσιάζει και να συνεχίζει την εκμετάλλευση του λαού της. Η πρόσφατη δολοφονία όμως ανασύρει από τη μνήμη μας και περιόδους που αυτός ο λαός αντιστάθηκε και, δρώντας οργανωμένα, έγραψε τη δική του ιστορία στη χώρα των μεγάλων αντιθέσεων. Οι Μαύροι Πάνθηρες ήταν μια οργάνωση αγωνιστών που για πολλά χρόνια έδειξαν τα νύχια τους στο αμερικανικό σύστημα.

Ίδρυση και δράση

Δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του '60. Ήταν μια ριζοσπαστική οργάνωση Αφροαμερικανών που είχε στόχο τη διεκδίκηση πολιτικών δικαιωμάτων για τους μαύρους και τη χειραφέτησή τους. Έδρασε κυρίως στις δεκαετίες του '60 και του '70.

Η δράση της ξεκίνησε σε μια εποχή που οι μαύροι Αμερικανοί στις ΗΠΑ πάλευαν μαζικά υπέρ των δικαιωμάτων τους και δέχονταν απίστευτη βία και καταστολή κυρίως στον αμερικανικό Νότο που ο ρατσισμός κυριαρχούσε.

Αφορμή για τη δημιουργία των Μαύρων Πανθήρων στάθηκε η δολοφονία του ριζοσπάστη Μάλκομ Χ που προκάλεσε κύμα διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα και από τις συγκρούσεις που σημειώθηκαν τότε με την αστυνομία, σκοτώθηκαν περίπου 300 Αφροαμερικανοί. Επίσημα η οργάνωση ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1966 από τους Μπόμπι Σιλ και Χιούι Νιούτον. Αρχικά δραστηριοποιήθηκε στην Καλιφόρνια πραγματοποιώντας ένοπλες περιπολίες μελών της για να προστατευόσουν τους πολίτες από την αστυνομική βία. Αργότερα η δράση της επεκτάθηκε σε μεγάλο μέρος των ΗΠΑ με μαζικές συγκεντρώσεις και πορείες αλλά και στη Μ. Βρετανία και την Αλγερία. Από την αρχή σχεδόν της λειτουργίας τους οι Μαύροι Πάνθηρες καθιέρωσαν προγράμματα με κοινωνική προσφορά: «Προγράμματα Επιβίωσης» με σαφείς επιρροές από την Κίνα του Μάο, όπως το «Δωρεάν Πρωινό για Παιδιά», δωρεάν περίθαλψη, εκπαιδευτικά προγράμματα, επανένταξη ναρκομανών και αλκοολικών κα. Η οργάνωση εξέδιδε τη δική της εφημερίδα με χιλιάδες συνδρομητές.

Οι Μαύροι Πάνθηρες επηρεάστηκαν από το πολιτικό κλίμα της εποχής και ο λόγος τους σταδιακά γινόταν όλο και πιο πολιτικός, με ταξική οπτική και αντιιμπεριαλιστικές, σοσιαλιστικές και μαρξιστικές - λενινιστικές αναφορές ακόμα και μαοϊκές επιδράσεις από την Πολιτιστική Επανάσταση. Δικαίως ο Χούβερ (τότε αρχηγός του FBI) δήλωσε ότι: «Η κυριότερη απειλή για την εθνική ασφάλεια της χώρας είναι οι εξτρεμιστές της λεγόμενης Νέας Αριστεράς και ιδίως το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων». Μάλιστα οι λεγόμενες «μη βίαιες» οργανώσεις μαύρων όπως αυτή του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μετά το 1967 άρχισαν να υποχωρούν σε αντίθεση με τους Μαύρους Πάνθηρες που δυνάμωναν συνεχώς. Γενικότερα το ρεύμα της «Μαύρης Δύναμης» (Black Power) κέρδιζε συνεχώς συνειδήσεις στην αμερικανική κοινωνία και κάτω από αυτό το σύνθημα συσπειρώθηκαν πολλές οργανώσεις από την Αριστερά μέχρι και κάποια θρησκευτικά και εθνικιστικά κινήματα.

Στο πρόγραμμα που διατύπωσαν οι Μαύροι Πάνθηρες απαιτούσαν να τερματιστεί ο ρατσισμός, η αστυνομική βία και οι δολοφονίες, να απελευθερωθούν οι μαύροι κρατούμενοι, να πραγματοποιηθούν δίκαιες δίκες και να εξαιρεθούν οι μαύροι άντρες από την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία (είχε ήδη αρχίσει ο πόλεμος του Βιετνάμ). Ζητούσαν ελευθερία ειρήνη, δικαιοσύνη, δουλειά, στέγαση και εκπαίδευση που να διδάσκει την αληθινή ιστορία του μαύρου πληθυσμού στις ΗΠΑ και να αναδεικνύει το ρόλο τους στην αμερικανική κοινωνία. 

Συχνά η δράση συνοδευόταν από δυναμικές και εντυπωσιακές ενέργειες όπως η κατάληψη του πανεπιστημίου Κορνέλ στη Ν. Υόρκη το 1969 με στόχο την καταγγελία του πολέμου του Βιετνάμ και η μαζική ένοπλη πορεία που ακολούθησε.

Εμβληματική ήταν η κίνηση των δύο ολυμπιονικών Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος στην Ολυμπιάδα του Μεξικού το 1968 που όταν ανέβηκαν στο βάθρο ύψωσαν τις γροθιές τους, που παρέπεμπε σε σήμα των Μαύρων Πανθήρων.

Διώξεις

Ενας εκ των δύο ιδρυτών της οργάνωσης, ο Χ. Νιούτον, κατηγορήθηκε για φόνο, καταδικάστηκε αλλά μετά από μαζικές αντιδράσεις η απόφαση ακυρώθηκε. Αντίστοιχη αντιμετώπιση είχε και ο Μ. Σιλ ο δεύτερος εκ των ιδρυτών που κατηγορήθηκε για φόνο και καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση. Μάλιστα με εντολή του δικαστή κακοποιήθηκε από τους αστυνομικούς κατά τη διάρκεια της δίκης!

Χαρακτηριστική επίσης είναι η περίπτωση της Άντζελα Ντέιβις καθηγήτριας σε πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, ενεργό μέλος του ΚΚ των ΗΠΑ και των Μαύρων Πανθήρων. Πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις συμπαράστασης μαύρων φυλακισμένων, απολύθηκε από το πανεπιστήμιο, κατηγορήθηκε για φόνο και για συνωμοσία, συνελήφθη, καταδικάστηκε σε θάνατο και φυλακίστηκε. Μόνο μετά από μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις στις ΗΠΑ και το εξωτερικό αναιρέθηκε η ποινή και απελευθερώθηκε.

Η ομοσπονδιακή αστυνομία έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο «COINTELPRO» ένα μαζικό πρόγραμμα αντικατασκοπείας που ξεκίνησε από το 1956 με το οποίο παρακολουθούσαν μαύρους πολίτες και αργότερα εκατοντάδες μέλη των Μαύρων Πανθήρων. Κατάφεραν να διεισδύσουν σε πυρήνες της οργάνωσης με στόχο την απόσπαση πληροφοριών, την υπονόμευση και την διάσπασή της. Σε πολλές περιπτώσεις έστηναν ψεύτικες κατηγορίες ενάντια σε μέλη της οργάνωσης, χρησιμοποιώντας ψευδομάρτυρες, με στόχο να δυσφημίσουν την ηγεσία της. Όπως η περίπτωση του Τζερόνιμο Πλατ που κατηγορήθηκε για δολοφονία μιας γυναίκας ενώ ακόμα και πράκτορες του FBI βεβαίωναν ότι την ώρα του φόνου ο Πλατ μιλούσε σε συγκέντρωση της οργάνωσης.

Μέσα σε 15 χρόνια εφαρμογής του σχεδίου εξοντώθηκαν 295 μαύροι Αμερικανοί. Δεκάδες μέλη της οργάνωσης δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ από αστυνομικούς. Πολύ χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του 18χρονου Μπόμπι Χάτον που πυροβολήθηκε πολλές φορές από την αστυνομία παρόλο που ήταν ολοφάνερο πως ήταν άοπλος. Ήταν από τα ηγετικά στελέχη που σε μια ομιλία του θέλοντας να δείξει τον προσανατολισμό της οργάνωσης είπε: «Πολεμάμε τον καπιταλισμό με τον επαναστατικό σοσιαλισμό». Άλλη γνωστή δολοφονία ήταν αυτή του 28χρονου Φρεντ Χάμπτον που ενώ ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του πυροβολήθηκε 82 φορές (!) καθώς και του Μαρκ Κλαρκ όταν το FBI στις 4 Δεκέμβρη του 1969 εισέβαλλε σε σπίτι που έμεναν Μαύροι Πάνθηρες. 

Η οργάνωση άρχισε να συρρικνώνεται μετά τα μέσα της δεκαετίας του '70. Το σχέδιο «COINTELPRO» και η τακτική της υπονόμευσης της ηγεσίας της έφεραν αποτελέσματα. Σημειώθηκαν πολλές εσωκομματικές συγκρούσεις αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις ομάδων που επέλεξαν την τακτική των βομβιστικών ενεργειών, της «τρομοκρατίας» ή άλλες ομάδες που άρχισαν να λειτουργούν μαφιόζικα και να συμμετέχουν σε εκβιασμούς και εμπόριο ναρκωτικών. Η οργάνωση σταδιακά περιθωριοποιήθηκε και στις αρχές της δεκαετίας του '80 είχε σχεδόν διαλυθεί.

Μουμία Αμπού Τζαμάλ

Ενδιαφέρον έχει η περίπτωση του βραβευμένου δημοσιογράφου Μουμία Αμπού Τζαμάλ μέλους των Μαύρων Πανθήρων που συνελήφθη το 1981 και κατηγορήθηκε για τη δολοφονία ενός αστυνομικού. Καταδικάστηκε σε θάνατο αλλά μετά από ένα διεθνές κύμα συμπαράστασης η εκτέλεσή του αναβλήθηκε δύο φορές, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Μάλιστα κατηγορήθηκε ότι είχε σχεδιάσει τη δολοφονία πολλά χρόνια νωρίτερα όταν σε ένα άρθρο του χρησιμοποίησε μια ρήση του Μάο «η πολιτική εξουσία κρέμεται από την κάνη των ντουφεκιών». Ήταν μια εξόφθαλμη περίπτωση συκοφαντίας. Όταν έγινε η δίκη ο εισαγγελέας κατάφερε να αντικατασταθούν 11 από τους ενόρκους επειδή ήταν μαύροι. Σύμφωνα με τη έκθεση του ιατροδικαστή οι σφαίρες που σκότωσαν τον αστυνομικό ήταν από όπλο που δεν είχε σχέση με αυτό που βρέθηκε στην κατοχή του Μουμία. Τέλος αστυνομικός που ήταν μάρτυρας στη δίκη ισχυρίστηκε ότι ο Μουμία ομολόγησε το φόνο όταν μεταφέρθηκε φρουρούμενος στο νοσοκομείο. Η μαρτυρία όμως του αστυνομικού για το περιστατικό δεν υπήρχε πουθενά καταγεγραμμένη την ημέρα του επεισοδίου αλλά εμφανίστηκε μερικούς μήνες μετά και δεν επιβεβαιώθηκε από κανέναν άλλον από τους αστυνομικούς που τον φρουρούσαν.

Λος Άντζελες 1992

Τα τελευταία χρόνια δεκάδες μαύροι έχουν σκοτωθεί από τα πυρά αστυνομικών και ακόμα περισσότεροι είναι αυτοί που υπέστησαν βασανιστήρια. Στις 13 Μάρτη του 1991 μια ομάδα αστυνομικών στο Λος Άντζελες ακινητοποίησαν και χτύπησαν βάναυσα και για πολλή ώρα με γκλομπ και πιστόλι τέιζερ ένα μαύρο οδηγό αυτοκινήτου που καταδιωκόταν για υπερβολική ταχύτητα, τον Ρόντνεϊ Κινγκ. Το περιστατικό καταγράφηκε κρυφά από κάμερα και η σκηνή απίστευτης και σκληρής βίας έκανε τον γύρο του κόσμου. Ένα χρόνο αργότερα, στις 29 Απρίλη του 1992 οι αστυνομικοί που βασάνισαν τον Κινγκ αθωώθηκαν. Για μια εβδομάδα το Λος Άντζελες ζούσε μια μαζική εξέγερση. Τεράστιες διαμαρτυρίες οργανώθηκαν στις οποίες συμμετείχαν και πολλοί λευκοί. Πολλά δημόσια κτίρια της πόλης παραδόθηκαν στις φλόγες και οι λεηλασίες ήταν τόσες πολλές που η αστυνομία αδυνατούσε να τις αποτρέψει. Η αντίδραση στην καταπίεση που βίωνε για χρόνια ολόκληρα ο μαύρος πληθυσμός της πόλης βρήκε την έκφρασή της εκείνες τις μέρες. Η φτώχεια και η γκετοποίηση, η ανεργία και η περιθωριοποίηση ήταν οι αιτίες της εξέγερσης. «LA, LA, f… the USA» ήταν το σύνθημα που γρήγορα διαδόθηκε από το Λος Άντζελες σε όλο τον κόσμο. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να κατεβάσει στρατό για να την καταστείλει. Ο απολογισμός της απίστευτης καταστολής που έζησε η πόλη ήταν πάνω από 50 νεκροί.

Στις μέρες μας, οι ειδήσεις που έρχονται από την άλλη μεριά του Ατλαντικού και αφορούν σε ρατσιστική αστυνομική βία είναι όλο και πιο συχνές. Συχνές όμως είναι και οι αντιδράσεις του αμερικανικού λαού που ενωμένοι μαύροι, λευκοί, ισπανόφωνοι αντιστέκονται και απαιτούν τα δικαιώματά τους.

Σ.Σ.