Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία γυλ. 920, στις 25/6/2022
Το φετινό θέμα της Γλώσσας στις Πανελλήνιες Εξετάσεις αφορούσε την αξία και τον τρόπο διδασκαλίας της Ιστορίας και προξένησε μεγάλη συζήτηση. Παραδόξως, η συζήτηση δεν αφορούσε τόσο αν το θέμα ήταν εύκολο ή δύσκολο, αν οι μαθητές έγραψαν καλά ή όχι, αλλά την ίδια την ουσία του κειμένου. Πρέπει να διδάσκεται η ιστορία, σε ποιους, πώς και γιατί;
Χωρίς να θέλουμε να ξεχαστεί το ζήτημα της φύσης των Πανελληνίων Εξετάσεων, ο ταξικός χαρακτήρας τους, η εντατικοποίηση και η αποθάρρυνση που προκαλούν εδώ και χρόνια, θα προσπαθήσουμε να θέσουμε κι εμείς μερικά ζητήματα πάνω στη διδασκαλία της Ιστορίας, αρχίζοντας με το πρώτο: Αξίζει, πρέπει να διδάσκεται η Ιστορία; Στο σημείο αυτό το σύνολο σχεδόν των ερωτηθέντων θα συμφωνήσει με τον συντάκτη του κειμένου Ραϋμόνδο Αλβανό ότι, ναι, η Ιστορία πρέπει να διδάσκεται. Μάλιστα, ορθώς ο συγγραφέας τονίζει ότι όσο μεγάλο κι αν είναι το βάρος της ιστορικής κληρονομιάς που δέχεται μια γενιά από τις προηγούμενες, δεν ακυρώνει τη δική της συνεισφορά στην ιστορία, στο ιστορικό γίγνεσθαι του σήμερα που θα γίνει με τη σειρά του ιστορική κληρονομιά για τις ερχόμενες γενιές. Κι αν πρέπει να απαντήσουμε τι προσφέρει η γνώση του παρελθόντος στο μέλλον, θα μπορούσαμε να απαντήσουμε ότι συμβάλλει στη διατήρηση της ελευθερίας ενός λαού, της πολιτιστικής του κληρονομιάς και της προκοπής του σε διάφορα επίπεδα.
Εδώ όμως αρχίζει το πρόβλημα και η διάσταση απόψεων. Ποιος θα τα κάνει όλα αυτά; Το κράτος; Το σχολείο; Αν θεωρούμε ότι μπορεί να γίνει αυτό και το αστικό κράτος να απεκδυθεί τον ταξικό του χαρακτήρα στη διδασκαλία της Ιστορίας, τότε είμαστε πολύ γελασμένοι. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ιστορία του Μικρασιατικού Πολέμου και των επακολουθών του, μιας και φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από αυτόν. Τι διδάσκονται οι μαθητές μας; Τονίζονται οι σφαγές και οι διώξεις των χριστιανικών πληθυσμών από τους Τούρκους, η περίεργη στάση διαφόρων δυνάμεων που ξαφνικά τήρησαν φιλοτουρκική στάση, η «παράλογη» πορεία ως τον Σαγγάριο και φυσικά το δράμα των προσφύγων που εκδιώχθηκαν από τις προαιώνιες εστίες τους. Υπάρχουν αυτές οι πτυχές; Φυσικά και ναι. Εξηγούνται όμως με τη θεμελιώδη σχέση αιτίας-αιτιατού, ώστε να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί συνέβησαν όλα αυτά; Όχι βέβαια, αλλιώς θα έπρεπε να εξηγηθεί η τυχοδιωκτική πολιτική όλων των τάσεων της ελληνικής αστικής τάξης, βενιζελικών και αντιβενιζελικών, η εξάρτηση της χώρας μας από τους ιμπεριαλιστές της Μεγάλης Βρετανίας και η τυφλή υπακοή στις εντολές τους, μια πολιτική η οποία δημιουργούσε αντίπαλες δυνάμεις και δράσεις, όπως αυτές των Γάλλων και των Ιταλών. Θα έπρεπε να αναφερθεί ότι υπεύθυνοι για το κύμα των ρακένδυτων προσφύγων ήταν σε μεγάλο βαθμό οι ελληνικές κυβερνήσεις που ενώ γνώριζαν ότι μια εκστρατεία στην Ανατολία ήταν σχεδόν αδύνατο να είναι νικηφόρα, την προσπάθησαν και, ακόμα περισσότερο, ενώ έβλεπαν την καταστροφή να έρχεται, δεν έκαναν τίποτα να την αποτρέψουν.
Όλα αυτά, και πόσα άλλα, είναι φυσικό να θέλει η αστική τάξη να τα κρύψει κάτω από το χαλί. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να γίνει κατανοητή και η δήλωση της υπουργού Παιδείας Ν. Κεραμέως ότι η ιστορία θα πρέπει να έχει εθνικό και όχι κοινωνικό χαρακτήρα. Ουσιαστικά, η αστική τάξη θέλει μια Παιδεία που να είναι προσανατολισμένη στην ιδέα του Έθνους, χωρίς αποκλίσεις και «φάλτσες» φωνές. Για να γίνει κατανοητό τι ακριβώς εννοούμε, ας πάρουμε πάλι το παράδειγμα του μικρασιατικού πολέμου. Οι κομμουνιστές που από την πρώτη στιγμή αγωνίστηκαν ενάντια στην καταστροφική εκστρατεία αντιμετωπίστηκαν τότε αλλά και αργότερα από την επίσημη ιστοριογραφία ως προδότες. Πουθενά φυσικά δεν αναφέρεται η προσπάθεια τους, έστω και την ύστατη στιγμή, να επιτύχουν ειρήνευση με τη βοήθεια της νεαρής τότε ΕΣΣΔ.
Εκεί όμως που ο ταξικός χαρακτήρας της διδασκαλίας της ιστορίας φαίνεται ολοκάθαρα είναι στις ταξικές συγκρούσεις και στις λαμπρές σελίδες του λαϊκού μας κινήματος. Οι παλιότεροι θα θυμούνται και οι νεότεροι αξίζει να γνωρίζουν ότι για δεκαετίες ολόκληρες η εποποιία της αντίστασης του λαού μας με τους κομμουνιστές πρωτοπόρους, το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και την ΕΠΟΝ να ενώνουν την πλειοψηφία των Ελλήνων, με τους χιλιάδες εκτελεσμένους και σκοτωμένους, ήταν εξοβελισμένη όχι μόνο από τις σελίδες των σχολικών βιβλίων, αλλά και από ολόκληρη την κοινωνική ζωή. Ποιος θα ξεχάσει την πλακέτα που έγραφε ότι για τους νεκρούς του μπλόκου της Κοκκινιάς υπεύθυνο ήταν το... ΕΑΜ; Αξίζει να θυμηθούμε τη χολή που χύνεται κάθε χρόνο στην επέτειο του Πολυτεχνείου, σε μια προσπάθεια να υποβαθμιστεί το νόημα της εξέγερσης και -γιατί όχι- να πάψει να υπάρχει μέρα αφιερωμένη σε αυτήν στην εκπαίδευση και να απαγορευτεί η πορεία στην πρεσβεία των ΗΠΑ.
Οι απαγορεύσεις του 2020 και οι συλλήψεις που ακολούθησαν έτσι θα πρέπει να ιδωθούν και όχι ως... προστασία της δημόσιας υγείας. Να μη μιλήσουμε για την περιβόητη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι έναν δεκαεπτάχρονο δεν τον νοιάζει η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Οι ήρωες του λαού μας και του λαϊκού μας κινήματος ενοχλούν με τη ζωή, το θάνατο τους, αλλά κυρίως με το παράδειγμα τους.
Το συμβολικό αποκορύφωμα όλης αυτής της στάσης είναι το ίδιο το κείμενο που επελέγη για τις εξετάσεις. Πρόκειται για τον πρόλογο ενός βιβλίου για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Κι όμως, ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος δεν διδάσκεται σχεδόν ποτέ στα 12 χρόνια της βασικής εκπαίδευσης, ενώ και οι αναφορές σε αυτόν είναι πολύ στρογγυλοποιημένες και γενικόλογες, εντός κι εκτός εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα κάποιος που δεν είναι μυημένος να μην μπορέσει να καταλάβει ποιος τον ξεκίνησε, ποια τα αίτια και οι αφορμές του, πώς βοηθήθηκαν οι νικητές και τι ακολούθησε στη χώρα μας.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε; Θα μπορούσαμε να περιμένουμε να αλλάξει μυαλά η αστική τάξη και η εκπαίδευση της ή να έρθει μια «άλλη» εκπαίδευση. Επειδή όμως θαύματα δεν γίνονται, μπορούμε από τη μεριά του λαϊκού και κομμουνιστικού κινήματος να διαβάσουμε της ιστορία «αλλιώς». Να θυμόμαστε γεγονότα και πρόσωπα, να αναλύουμε ιστορικές περιόδους από την πλευρά του λαϊκού παράγοντα, να αναζητούμε τα αληθινά γεγονότα, τις αιτιώδεις σχέσεις που οδήγησαν σε όσα ‘εζησε ο λαός μας, αλλά και σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Και όλα αυτά όχι από κάποια εμμονή με το παρελθόν, ούτε επειδή επιλέξαμε να γίνουμε ξαφνικά επαγγελματίες ιστορικοί. Η Ιστορία, όπως είχε γράψει και ο σ. Βασίλης Σαμαράς, διδάσκει για τα σωστά βήματα των κομμουνιστών, αποτρέπει από τα λάθη τους και εμπνέει για τους αγώνες της εποχής μας. Να γιατί χρειαζόμαστε την Ιστορία.
Κ.Μ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου