Προλεταριακή Σημαία φ. 561, 2-12-2006
Τον Ιούνιο επήλθε η οριστική ρήξη μεταξύ Τίτο και Κομινφόρμ. Ο Τίτο κατηγορήθηκε για απομάκρυνση από τις βασικές αρχές του μ-λ αλλά και σοβαρά λάθη στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Γιουγκοσλαβίας. Στην ουσία είχε αρχίσει να προσεγγίζει τους δυτικούς σε μια προσπάθεια να κρατήσει κάποιες ισορροπίες μεταξύ των δύο στρατοπέδων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα σε λίγους μήνες να κλείσουν τα βόρεια σύνορα για τους Έλληνες αντάρτες και να χαθεί η δυνατότητα ασφαλούς οπισθοχώρησης και της όποιας γιουγκοσλαβικής βοήθειας κυρίως σε υγειονομικό υλικό και τρόφιμα. Αν και αυτό καθυστέρησε να συμβεί, πολύ σημαντική ήταν η πολιτική και ψυχολογική επίπτωση που είχε η έκβαση αυτή στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές του εμφυλίου. Για τους αντάρτες δημιούργησε ένα σοβαρό πρόβλημα για το μέλλον του αγώνα, ενώ για την κυβέρνηση της Αθήνας έδωσε καύσιμα στο καταρρακωμένο ηθικό του στρατού της. Ετσι σε μια σφοδρή επίθεση την 1η Αυγούστου πέφτει το οχυρό «Κλέφτης» μετά από 40 μέρες πολιορκίας και την επομένη το «Κάμενικ». Αμέσως αποφασίζεται από τον ΔΣΕ ότι ο μοναδικός τρόπος για να σωθεί το αντάρτικο είναι η εκκένωση του Γράμμου. Στα μέσα Αυγούστου γίνεται ο τρομερός ελιγμός. Από το Γράμμο όλες οι δυνάμεις των ανταρτών μεταφέρονται στο Βίτσι της δυτικής Μακεδονίας με υποδειγματική τάξη, μυστικότητα και ταχύτητα κάτω απ’ τη μύτη του μοναρχοφασιστκού στρατού. Το άδειασμα του Γράμμου γίνεται απ’ το στενό του Μονόπυλου και το διάδρομο της Κρύας Βρύσης, της Διποταμιάς και των Κομνηνάδων της Καστοριάς. Οι απώλειες για τον κυβερνητικό στρατό ήταν τεράστιες. Περίπου 800 νεκροί και 5.000 τραυματίες κόστισε η πτώση του «Κλέφτη» σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΣ. Αντίθετα οι δυνάμεις του ΔΣΕ παρέμειναν σχεδόν άθικτες.
Στα τέλη Αυγούστου ο Βαφειάδης αντικαθίσταται στην πρωθυπουργία της Κυβέρνησης του Βουνού από τον Δημ. Παρτσαλίδη και στη διοίκηση του ΔΣΕ μπήκε συλλογική ηγεσία, το Ανώτατο Πολεμικό Συμβούλιο, με επικεφαλής τον Νίκο Ζαχαριάδη.
Η μάχες στη δυτική Μακεδονία
Μετά τον ελιγμό του Γράμμου το στρατιωτικό επιτελείο της κυβέρνησης και των Αμερικάνων αποφασίζει να καταδιώξει τους αντάρτες στο Βίτσι. Αυτό θα αποδείχθει τραγικό λάθος αφού μετά από μια αντεπίθεση των ανταρτών στα μέσα Σεπτέμβρη θα διαλύσουν εντελώς την 22η ταξιαρχία του κυβερνητικού Στρατού στη Ραμπατίνα και τη Μπεσκίνα και θα απωθήσουν όλες τις μοναρχοφασιστικές δυνάμεις από το στρατηγικής σημασίας ύψωμα Μάλι - Μάδι. Ο μοναρχοφασιστικός στρατός είχε πανικοβληθεί. Ο στρατηγός Ζαφειρόπουλος απειλούσε τους στρατιώτες με στρατοδικεία και εκτελέσεις (και κράτησε το λόγο του αφού τις επόμενες μέρες πολλοί στρατιώτες εκτελέστηκαν). Με …συνοπτικότερες διαδικασίες ο διοικητής του Β΄ Σώματος Κιτριλάκης πυροβολούσε τους στρατιώτες που υποχωρούσαν!!
Η επόμενη κίνηση ήταν των ανταρτών. Αφού κατέλαβε μια σειρά πόλεις στις δυτική Μακεδονία, ξεκίνησε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στην Καστοριά. Η πολιορκία κράτησε μέχρι τις αρχές Οκτώβρη. Τα γεγονότα αυτά προβλημάτισαν ιδιαίτερα την κυβέρνηση και τους Αμερικάνους. Λέγεται ότι ο υπουργός Κ. Ρέντης παραλλήλιζε την κατάσταση μ’ αυτήν που επικρατούσε λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή!! Ο Βαν Φλιτ από την άλλη κατηγόρησε τον υπουργό Στρατιωτικών για ανικανότητα και απείλησε ότι οι Αμερικάνοι θα αποχωρήσουν.
Όμως οι εφεδρείες του ΔΣΕ στο Βίτσι ήταν μικρές έως ανύπαρκτες και δεν μπόρεσε να προχωρήσει τις επιθέσεις του. Η αντεπίθεση του κυβερνητικού στρατού με τον στρατηγό Τσακαλώτο δεν έφερε σημαντικά κέρδη παρά μόνο την ανάκτηση του χαμένου γοήτρου του. Η όλη επιχείρηση στο Γράμμο και το Βίτσι όμως κόστισε στον κυβερνητικό στρατό πάνω από 5.600 νεκρούς και περίπου 20.000 τραυματίες (στοιχεία του Γεωργίου Κοσμά, αντιστράτηγου του ΓΕΣ). Αξίζει να αναφερθεί η μεγάλη συμβολή του πληθυσμού της περιοχής στις μάχες αυτές, είτε πολεμώντας μαζί με τους άνδρες του ΔΣΕ, είτε με την κατασκευή οχυρωμάτων, την παροχή περίθαλψης στους τραυματίες, τη μεταφορά πολεμοφοδίων και τροφής, κ.α.
Η κατάληψη της Καρδίτσας
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά ήρθαν να προστεθούν γεγονότα μεγάλης σημασίας για το ΔΣΕ. Στη Μακεδονία στα τέλη του Δεκέμβρη καταλαμβάνεται η Νιγρίτα. Νικηφόρες μάχες έδωσε ο ΔΣΕ σχεδόν σ’ όλη τη χώρα, Πελοπόνησο, Εβρο, Στερεά. Μόνο μέσα στο 1948 από τα στοιχεία του περιοδικού «Δημοκρατικός Στρατός» (τεύχος 1, Γενάρης του 1949), ο ΔΣΕ έδωσε πάνω από 1500 μεγάλες μάχες και πολλές μικρότερες.
Στη Θεσσαλία από το καλοκαίρι του ’48 ακόμα οι αντάρτες πραγματοποιούσαν συνεχείς επιθέσεις σε μικρές και μεγάλες πόλεις με στόχο κύρια τον ανεφοδιασμό τους. Ετσι στα τέλη του Αυγούστου μετά από σημαντικές επιτυχίες σε θεσσαλικές κωμοπόλεις κατάφεραν να μπουν στα Τρίκαλα ανατινάζοντας τα τυπογραφεία μια ακροδεξιάς εφημερίδας, κατάφεραν να καταλάβουν τον Τύρναβο, την Αγιά και στα μέσα Δεκέμβρη κατέλαβαν για λίγες μέρες την ίδια την Καρδίτσα. Αρχηγός της αποστολής αλλά και του αντάρτικου στη Θεσσαλία ήταν ο Κώστας Καραγιώργης, πρώην διευθυντής του Ριζοσπάστη και εμπειροπόλεμος από την κατοχή και τον ΕΛΑΣ. Οι 3.200 αντάρτες που επιτέθηκαν στην Καρδίτσα αδειάζουν τις αποθήκες του στρατού που ήταν γεμάτες με τρόφιμα και αμερικανικό πολεμικό υλικό, παραμένουν δυο μέρες στην πόλη και μετά από ένα ευφυέστατο ελιγμό και παραπλανητικές επιθέσεις θα αποχωρήσουν άθικτοι παρά τη σφοδρή επίθεση με αεροπλάνα που δέχτηκαν. Ο κυβερνητικός στρατός άφησε πίσω του εκατοντάδες τραυματίες ο ΔΣΕ όμως αυξήθηκε αφού εντάχθηκαν στις γραμμές του περισσότεροι από 1.000 αγωνιστές.
Σημαντικές επιτυχίες όμως σημειώνει ο ΔΣΕ και το Γενάρη του ’49 με την κατάληψη της Νάουσας επί τρεις μέρες, την αιχμαλωσία 230 στρατιωτών και τη στρατολόγηση 1.000 μαχητών και μαχητριών της πόλης καθώς και την κατάληψη του Καρπενησίου για 18 μέρες από δύο ταξιαρχίες του ΔΣΕ υπό τον Καραγιώργη, τον Χαρ. Φλωράκη (καπετάν Γιώτη) και τον Γιάννη Αλεξάνδρου (καπετάν Διαμαντή). Στη μάχη οι αντάρτες καταρρίπτουν ένα αμερικανικό αεροπλάνο και συλλαμβάνουν του δύο πιλότους.
Η επίσκεψη Μάρσαλ
Τα γεγονότα του Γράμμου και του Βιτσίου έδειξαν ότι ο στόχος του εκμηδενισμού του αντάρτικου ήταν κάτι περισσότερο από δύσκολος. Τον Οκτώβρη του ’48 έρχεται ο ίδιος ο Μάρσαλ στην Αθήνα για να ελέγξει την κατάσταση δίνοντας σαφείς οδηγίες στον Γκρέιντι. Η οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα θα συνεχιζόταν. Αν όμως δεν έφερνε το επιθυμητό αποτέλεσμα τότε η ΗΠΑ θα έστελναν εκστρατευτικό σώμα στην Ελλάδα!! Αμέσως μετά η κυβέρνηση Σοφούλη ανασχηματίζεται, χωρίς όμως να συμμετέχουν ο Γ. Παπανδρέου, ο Σ. Βενιζέλος και ο Παν. Κανελλόπουλος. Ηταν τέτοια η κρίση και οι αντιθέσεις μέσα στο ενδοαστικό στρατόπεδο που η κυβέρνηση κατάφερε να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή με 1 μόνο ψήφο διαφορά!! Ετσι ξεκίνησε ένα όργιο τρομοκράτησης του λαού με συλλήψεις και μαζικές εκτελέσεις. Οι πιέσεις των Αμερικανών για κυβέρνηση από όλα τα αστικά κόμματα συνεχίστηκε και έφερε τα αποτελέσματά της. Οι Παπανδρέου, Βενιζέλος και Κανελλόπουλος αναγκάστηκαν να υποκύψουν και να συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση Σοφούλη που ορκίστηκε στα μέσα του Γενάρη του ’49. Επίσης διορίστηκε αρχιστράτηγος ο Αλ. Παπάγος. Τότε καταρτίστηκε το σχέδιο «Περιστερά». Σύμφωνα μ’ αυτό 300.000 εξοπλισμένοι άνδρες του στρατού εξοπλισμένοι με τα τελευταίας τεχνολογίας αμερικανικά όπλα θα εφορμούσαν σ’ όλη την επικράτεια από την Πελοπόννησο μέχρι τα βόρεια σύνορα με στόχο την εξάρθρωση του αντάρτικου παντού.
Βιβλιογραφία
Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, Ν. Ψυρούκης, τ.1, Επικαιρότητα
Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, ο εμφύλιος, Τ. Βουρνάς, Τολίδη
Η Ελλάδα στις φλόγες του εμφυλίου πολέμου, Χρ. Καινούργιος (Βρασίδας), Σοκόλη
Ο αγώνας του ΔΣΕ, Βασ. Μπαρτζιώτα, Σύγχρονη Εποχή
Από το δόγμα Τρούμαν στο δόγμα Χούντα, Σπ. Θεοδωρόπουλος, Παπαζήση
Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Ν. Κυρίτσης, Σύγχρονη Εποχή
Εμφύλιος πόλεμος 1944-1949, Φ. Γρηγοριάδης, τ.9, Νεόκοσμος
Δημοκρατικός Στρατός, περιοδικό του ΔΣΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου