“Το παλτό” του Νικολάι Γκόγκολ, σε διασκευή για θέατρο

 Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία, φυλ. 903, στις 16/10/2021

Στη Θεσσαλονίκη παίζει για τρίτη συνεχή χρονιά το θεατρικό έργο “Το παλτό”, βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Νικολάι Γκόγκολ, σε σκηνοθεσία Αντώνη Καραγιάννη και διασκευής για θέατρο Δέσποινας Καλαϊτζίδου. Πρωταγωνιστές είναι ο Κρίτωνας Ζαχαριάδης και ο Βασίλης Κανελόπουλος.

Πρόκειται για ένα έργο το οποίο, αν και γραμμένο στα μέσα του 19ου αιώνα, παραμένει επίκαιρο, ενώ έχει επηρεάσει σημαντικά τη μετέπειτα ρωσική λογοτεχνία.

Squid Game: ποιος φταίει για την αρένα αυτής της βαρβαρότητας;

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία, φύλ. 904, στις 30/10/2021

Το Squid Game του Dong Hyuk Hwang επιδιώκει να γίνει (αν δεν έχει γίνει ήδη) η πιο πολυδιαδεδομένη και πολυϊδωμένη σειρά της συνδρομητικής πλατφόρμας ταινιών Netflix. Επόμενο ήταν λοιπόν να γίνει μεγάλος σαματάς γύρω από τη σειρά αυτή και να ανοίξει μεγάλη συζήτηση, ιδιαίτερα στους κύκλους της αριστεράς και όσων γενικά ασκούν κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα.

Ο Πάμπλο Χασέλ και η λογοκρισία

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία, φυλ. 887, στις 6/2/2021

Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ξεκίνησαν οι διώξεις εναντίον του κομμουνιστή ράπερ, Πάμπλο Χασέλ. Όσο κι αν η καπιταλιστική-ιμπεριαλιστική φιλολογία προσπαθεί να μας πείσει για την ανελευθερία των σοσιαλιστικών συστημάτων και την καλλιτεχνική λογοκρισία, στην πραγματικότητα είναι το ίδιο που εφαρμόζει όσα κατηγορεί.

Το μυστήριο των βουλγάρικων φωνών

 Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία, φυλ. 885, στις 9/1/2021

Η δυτική μουσική βιομηχανία τις έμαθε το 1975 από τον ομώνυμο δίσκο Le Mystère des voix Bulgares, και κυρίως από την επανέκδοση μια δεκαετία περίπου αργότερα της δισκογραφικής 4AD που ειδικευόταν σε τελείως διαφορετική μουσική (gothic, indie κλπ). Η Βουλγαρία όμως αυτό το μουσικό θησαυρό τον είχε ήδη αξιοποιήσει από νωρίς, από τις αρχές της δεκαετίας του '50. Πρόκειται για μια γυναικεία χορωδία γνωστή αρχικά ως η Γυναικεία χορωδία της βουλγαρικής κρατικής τηλεόρασης.

Γιατί οι φτωχοί λάτρευαν τον Ντιέγκο;

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία (ηλεκτρονική έκδοση), φυλ. 884, στις 12/12/2020

Η είδηση του θανάτου του Μαραντόνα συγκίνησε όλους τους ανθρώπους που ασχολούνται με το λαϊκότερο άθλημα. Αλλά κυρίως συγκίνησε τους φτωχούς. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που απ’ άκρη σ’ άκρη του κόσμου τον είχαν στα μάτια τους ως ήρωα και ως θεό. Στην Αργεντινή, όπως ήταν, φυσικό έγινε λαϊκό προσκύνημα, αλλά και σε όλα τα μέρη του κόσμου ο Ντιέγκο έγινε σύμβολο. 

Η ζωή εμπνέει την τέχνη ή η τέχνη τη ζωή;

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία (ηλεκτρονική έκδοση) φυλ. 884, στις 12/12/2020

Δεν θα δοθεί ρητή απάντηση σε αυτό το ερώτημα, καθώς έχει φανεί να γίνεται λίγο και από τα δύο. Όμως, έμπνευση του συγκεκριμένου άρθρου ήταν η πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής Δεοντολογίας του γαλλικού Υπουργείου Άμυνας ότι “εγκρίνει τη μελέτη επεμβατικών και μη επεμβατικών τεχνικών για βιονικούς στρατιώτες [...] [που συμπεριλαμβάνονται] ενσωμάτωση μικροτσίπ, εμφυτεύματα, χορήγηση διαφόρων ουσιών που βελτιώνουν φυσικές επιδόσεις και γνωστικές ικανότητες.” (από το twitter της Μαρίας Δεναξά).

Οι 9 τέχνες για το Πολυτεχνείο

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 882, στις 14/11/2020

Ξανά φέτος θα γιορτάσουμε το Πολυτεχνείο, οργανώνοντας τις διαδηλώσεις μας. Ξανά φέτος μέσα σε κλίμα απαγόρευσης, τρομοκρατίας και πανδημικού θανάτου θα γράψουμε πως το Πολυτεχνείο είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Όχι γιατί είμαστε γραφικοί κι επαναλαμβανόμενοι, αλλά επειδή όσο βαθαίνει η εξάρτηση της χώρας, όσο φτωχαίνει ο λαός μας, όσο το γκλοπ και η αστική προπαγάνδα  σπάνε κεφάλια, όνειρα και συνειδήσεις, τόσο το σύνθημα “Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία” πρέπει να γιγαντώνει στα μυαλά, τα πανό και τα στόματα των αγωνιζόμενων. Γι' αυτό ας παραθέσουμε ορισμένα σημαντικά ή και λιγότερο γνωστά καλλιτεχνικά στιγμιότυπα με φόντο τη χούντα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

 

Αρχαία Ελλάδα, ή παράδοση; Τα μαγειρέματα της ξεπεσμένης αστικής κουλτούρας

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ 880, στις 17/10/2020

Με αφορμή τα 200 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του 1821, το ελληνικό κράτος με τους διάφορους θεσμούς του, εργάζεται πυρετωδώς για τον εορτασμό, μέσα σε ένα εθνικιστικό ντελίριο ψεύδους, απαγγελίας της ιστορίας κατά το δοκούν και “μαγειρέματος” ενός εθνικού μύθου πολιτισμού. Έτσι τις τελευταίες μέρες κυκλοφόρησε το νέο βιντεοκλίπ του παλιού τραγουδιού “Ας κρατήσουν οι χοροί” σε στίχους και μουσική του γνωστού, πλέον, φίλου της δεξιάς, Διονύση Σαββόπουλου. Παραδοσιακοί ρυθμοί, ελληνικό μεγαλείο, ορθοδοξία, αρχαιοελληνικό κλέος και πολύ λευκό σαν μάρμαρο, αλλά σίγουρα όχι και πολύ ...κυκλωτικοί χοροί.

Η Μαφάλντα μέσα από τον κόσμο που τη γέννησε

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 880, στις 17/10/2020

Στις 30 Σεπτέμβρη έφυγε από τη ζωή ο Joaquín Salvador Lavado Tejón, ή αλλιώς, όπως τον γνωρίζουν όλοι, Quino. Πώς τον γνωρίζουμε τον Quino; Πολύ απλά, ήταν αυτός που δημιούργησε τη Μαφάλντα, τη μικρή κόρη μιας νοικοκυράς και ενός ασφαλιστή που με τις κοινωνικές της απορίες τάραζε με την παραμικρή ευκαιρία τους γονείς της αλλά και την καθεστηκυία τάξη της Λατινικής Αμερικής. Ίσως λοιπόν, θα ήταν χρησιμότερο αντί για ένα επικήδειο άρθρο σαν κι αυτά που ποικίλλουν τις τελευταίες εβδομάδες στο διαδίκτυο, να κάνουμε μια μνεία στη Μαφάλντα και τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που τη γέννησαν και την έθρεψαν.

Οι αμανέδες, τα μακάμια και τα κοινά τραγούδια Τούρκων και Ελλήνων

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 879, στις 3/10/2020

Από πάντα η προσφυγιά κι η μετανάστευση δημιουργούνταν από συγκεκριμένους υπεύθυνους: τους δημιουργούς των πολέμων και της φτώχιας, είτε πρόκειται για ντόπιους είτε για ξένους δυνάστες. Στην περίοδο του καπιταλισμού και ιδιαίτερα στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, αυτοί οι συγκεκριμένοι είναι οι ιμπεριαλιστές που καταπιέζουν τις εξαρτημένες σε αυτούς χώρες ή και δημιουργούν πολέμους για τα δικά τους συμφέροντα. Σε αυτό τον καμβά βόμβας, αίματος και δυστυχίας, αυτοί που την πληρώνουν είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Από τα χειρότερα όμως είναι το γεγονός πως πολύ συχνά στη χώρα που καταλήγουν, ο εθνικισμός, ο φασισμός και όλοι οι υπόλοιποι “υπάλληλοι” του ντόπιου καπιταλισμού, τους αντιμετωπίζουν σαν ξένους, βρωμιάρηδες και μιαρούς. Ενώ στην πραγματικότητα όσα τους ενώνουν είναι πάντα σπουδαιότερα από τις εθνοτικές και πολιτισμικές τους διαφορές, που σίγουρα δε χρειάζεται να είναι και σημείο έριδας, αλλά σημείο συνάντησης.

Ο έντυπος λόγος στην Αμερική του '70: το παράδειγμα του μαύρου κινήματος

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 873,στις 20/6/2020

Συχνά όταν μιλάμε για τον αμερικανικό λαό, πολλοί σκέφτονται ανθρώπους αμόρφωτους κοινωνικά, αδαείς, αδιάφορους για όσα συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο. Πέραν του ότι αυτά σε μεγάλο βαθμό δεν πατούν στην πραγματικότητα ούτε καν σήμερα -παρά μόνο στην πραγματικότητα του Χόλυγουντ- ιδιαίτερα η δεκαετία του '70 στις ΗΠΑ ήταν ίσως από τις πιο φλέγουσες περιόδους της σύντομης ιστορίας αυτού του κράτους. Πρόκειται όμως για μια δεκαετία περιστρεφόμενη γύρω από τα κοινωνικά κινήματα της εργατικής τάξης και του λαού των ΗΠΑ. Κινήματα των γυναικών και ΛΟΑΤ, κινήματα των εθνοτήτων, αντικατασταλτικά κινήματα, μα και βέβαια στροφή στην εργατική τάξη των περισσότερων από αυτά κινημάτων. Όπως κάθε κίνημα, έτσι και αυτά χρειάστηκαν την προπαγάνδα τους. Ο έντυπος λόγος ήταν βασικότατο κομμάτι της διάδοσης απόψεων, σε μια εποχή χωρίς social media, χωρίς καν υπολογιστές για εκτυπώσεις και διαδικτυακές διαδόσεις. Και ο πλούτος των εντύπων εκείνης της περιόδου είναι μεγάλης αξίας, ιστορικά, κινηματικά και ιδεολογικά.

Η θυματοποίηση της γυναίκας στο γοτθικό μυθιστόρημα

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 870, στις 9/5/2020

Τις ημέρες της καραντίνας που ο κόσμος ήταν αναγκασμένος να παραμένει στο σπίτι, ήταν μια δύσκολη κατάσταση. Και σίγουρα δεν ήταν για όλους το ίδιο, καθώς άνθρωποι με θέματα ψυχικής υγείας, άνθρωποι που αντιμετώπιζαν προβλήματα με τις οικογένειές τους, ή πιο ειδικά, γυναίκες που ήταν θύματα ενδοοικογενειακής αλλά και γενικά έμφυλης βίας, βίωναν μια πολύ κακή κατάσταση. Και ενώ γενικά ο λαός ήταν θύμα διαφόρων τέτοιας φύσης προβλημάτων, σε αντίθεση με όσους άραζαν στις βίλες τους, έχει μια σημασία να σταθούμε στα θύματα αυτά της έμφυλης βίας. Και μάλιστα μέσα από τα μάτια της λογοτεχνίας και ενός συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους: του γοτθικού μυθιστορήματος.

Λουίς Σεπούλβεδα. Ο «γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης» πέταξε μαζί με τον «γλάρο» του…

 Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 869, στις 25/4/2020

«Ας μάθουμε να ζούμε μ' αυτούς που μας λείπουν, επειδή αποτελούν κομμάτι μας, επειδή ξέρουμε γιατί μας λείπουν, κι επειδή την απουσία τους την αναπληρώνουμε με καμάρι» (από το βιβλίο «Η τρέλα του Πινοσέτ»). Κι έτσι, ξαφνικά, θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε χωρίς έναν μεγάλο συγγραφέα, τον χιλιανό Λουίς Σεπούλβεδα. 

Kill the rich, αλλά πώς...;

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φύλ. 867 (ηλεκτρονική έκδοση) στις 28-3-2020

 

Το 2019 χαρακτηρίστηκε η χρονιά του ταξικού πολέμου στον κινηματογράφο, κυρίως αν κρίνει κανείς από τις ταινίες που προτάθηκαν ή κέρδισαν Όσκαρ. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι να γίνονται επιτυχία ταινίες που δεν παρουσιάζουν πια τους πλούσιους ως γραφικούς, ολίγον τι αστείους, περιπετειώδεις και γενικά συμπαθείς ανθρώπους, μα πλέον ως άτομα της κοινωνίας που δεν ενδιαφέρονται για τους φτωχούς αυτού του κόσμου, που τους εκμεταλλεύονται και τους κοροϊδεύουν, δείχνοντας τη διάπλατα ανοιχτή ψαλίδα ανάμεσά τους. Κοντολογίς, λίγο ως πολύ ξεγυμνώνονται πτυχές της πραγματικής τους φύσης.

Το μεγαλείο της Συμφωνίας του Λένινγκραντ

του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φ. 863, στις 8/2/2020

76 χρόνια ολοκληρώθηκαν το φετινό Γενάρη από τη λήξη της πολιορκίας του Λένινγκραντ, της “Πολιορκίας των 900 ημερών” από τις ναζιστικές δυνάμεις, κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για μια νίκη των Σοβιετικών που μαζί με τη λύση της πολιορκίας στο Στάλινγκραντ νωρίτερα, αποτέλεσαν στιγμιότυπα της τελικής ήττας του ναζιστικού στρατοπέδου. Για τον ηρωισμό των κατοίκων του Λένινγκραντ έχουν γραφτεί ατέλειωτες σελίδες, όμως σε μια τέτοια πολιορκία, που όλα έδειχναν να βαίνουν εναντίον των Σοβιετικών, κάθε μικρός ή μεγάλος παράγοντας, κάθε μικρή η μεγάλη βοήθεια, έπαιρνε άλλες εκτάσεις, άλλη σημασία. Μια από τις σπουδαιότερες στιγμές ήταν η εκτέλεση της 7ης Συμφωνίας του Σοστακόβιτς, της γνωστής και ως Συμφωνία του Λένινγκραντ.

Για τον Θάνο

του Κώστα Θωμαΐδη*

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φ. 861, στις 11/1/2020

Είναι δύσκολο να συντάξω τις σκέψεις, τις μνήμες, τις στιγμές που έζησα δίπλα στον Θάνο σε ένα σημείωμα. 45 χρόνια αληθινής φιλίας. 45 χρόνια από την πρώτη γνωριμία, μια ζωή ολόκληρη, γεμάτη. Εκατοντάδες συναυλίες, χιλιάδες πρόβες - μαθήματα μουσικής. Μου δίδαξε πώς να ξεκολλάω τις νότες από την παρτιτούρα, πώς να αναλύω ποιητικά κείμενα, πώς να τονίζω τις συλλαβές, με απελευθέρωνε, με οδηγούσε στην ερμηνεία. Ήταν βαθύτατα μορφωμένος. Ατέλειωτες οι συζητήσεις μας γύρω από τη μουσική και όχι μόνο, πάντα είχε κάτι νέο και ενδιαφέρον να σου πει, Ο Θάνος δεν ομόρφυνε απλώς τις ζωές μας με τα τραγούδια του, ήταν η συντροφιά μας στις μοναχικές στιγμές, η δύναμη μας στις κοινωνικές διεκδικήσεις, μας κράτησε (όπως όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί) όταν το είχαμε ανάγκη. Έβαλε στην ψυχή μας τα λόγια μεγάλων ποιητών, όταν οι περισσότεροι συνθέτες τα απέρριπταν ως αντιεμπορικά ή, το χειρότερο, ως ακαταλαβίστικα. Ο μουσικός του κόσμος πάντα θα αντηχεί από τις φωνές των νέων ανθρώπων που ονειρεύονται έναν καλύτερο κόσμο. Ήταν ολοκληρωμένος συνθέτης, δεν ήταν μόνο τραγουδοποιός κι ας τον γνώρισε ο κόσμος μέσα από τα τραγούδια του.

Σοβιετικό διήγημα επιστημονικής φαντασίας

 

του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 859, στις 30-11-2019

Από το φουτουρισμό στην επιστημονική φαντασία...

Οι αρχές του 20ού αιώνα με τις επιστημονικές ανακαλύψεις αλλά και εφευρέσεις όπως ο ηλεκτρισμός, το αυτοκίνητο, ο κινηματογράφος κλπ έδωσε μια σπουδαία ώθηση στη φαντασία συγγραφέων και ποιητών στον κόσμο αλλά και στη Ρωσία που ενέταξαν αυτά τα “θαύματα” στα έργα τους. Κοιτώντας στο μέλλον, αποθέωσαν τις φυσικές επιστήμες και χρησιμοποίησαν τη γεωμετρική αισθητική, ήρθαν σε ρήξη με το συμβολισμό, το ρομαντισμό και γενικά τη λατρεία προς τα μυστήρια, το μυστικισμό αλλά και την αποθέωση της φύσης ως άλλης θεότητας. Στοιχεία αυτού του ρεύματος αργότερα εντάχθηκαν στην επιστημονική φαντασία τόσο στην ΕΣΣΔ αλλά και παγκόσμια, όπως είναι οι τεχνολογίες και η “έκρηξη” της φυσικής και των νέων ανακαλύψεων του κλάδου της. Ο Β. Μαγιακόφσκι αποτέλεσε χαρακτηριστική φιγούρα του προσοβιετικού φουτουρισμού, αποθεώνοντας το μέλλον, που όπως φάνηκε, διαγράφτηκε ευοίωνο.

Μπαγιαντέρας Αντιστασιακός

του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 845, στις 20/4/2019

Γεννημένος πριν από 113 χρόνια, ο Δημήτρης Γκόγκος, περισσότερο αναγνωρίσιμος ως Μπαγιαντέρας, είναι γνωστός σε όλους για τα κανταδόρικα  ρεμπέτικά του. Μελωδίες πασίγνωστες  όπως το Χατζηκυριάκειο, το Σα μαγεμένο το μυαλό μου και άλλες, έχουν τραγουδηθεί από όλους και όλες από πόνο, χαρά, γλέντι, έρωτα. Πολλά  όμως για τη ζωή του, τις απόψεις του , την προσωπικότητα  και το έργο του δεν είναι γνωστά.

Η οικολογική τέχνη θα είναι αντικαπιταλιστική;

του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 853, στις 7/9/2019

Ο καπιταλισμός-ιμπεριαλισμός είναι ένα σύστημα ασύμβατο όχι απλώς με την ανθρώπινη ζωή, αλλά γενικότερα με τη ζωή πάνω στον πλανήτη. Η μανία του για κέρδος (που ισούται με την επιβίωσή του) φτάνει να καταστρέφει σε μαζική κλίμακα τη φύση και τους ανθρώπους που ζουν σε αυτή, αλλά και σε πόλεις/χωριά. Αυτή η πτυχή του συστήματος φαίνεται πως το τελευταίο διάστημα βρίσκεται συνεχώς στην επικαιρότητα, είτε από την καταστροφή του Αμαζονίου είτε και από την προπαγάνδα που το ίδιο προωθεί, για λόγους που θα εξετάσουμε, όπως για παράδειγμα με τη γνωστή σειρά Τσερνόμπιλ και τη συζήτηση που άνοιξε σχετικά με τον πυρηνικό κίνδυνο.

Αποχαιρετισμός στο Mordillo

του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 851, στις 13/7/2019

Από τις 29 Ιουνίου ο κόσμος του σκίτσου είναι μερικές μολυβιές φτωχότερος, αφού ένας από τους δημοφιλέστερους παγκοσμίως σκιτσογράφους, ο Guillermo Mordillo ή σκέτο Mordillo μας άφησε σε ηλικία 86 ετών.

Ο Mordillo γεννήθηκε στην Αργεντινή το 1932 και από μικρό του άρεσαν το ποδόσφαιρο και το σχέδιο. Η πορεία του βέβαια έκλινε προς το δεύτερο, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε όλοι. Όμως το ποδόσφαιρο και γενικά τα αθλήματα ήταν συνηθισμένα θέματα στα σκίτσα του, τα οποία χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερο χιούμορ.