Μάργκαρετ Θάτσερ. Ο καπιταλισμός αποχαιρέτησε ένα ιστορικό του στέλεχος

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία αρ. φύλ. 710, στις 20/4/2013

Ο θάνατος της Μάργκαρετ Θάτσερ στις 8 Απρίλη έδωσε την ευκαιρία σε όλα τα παλιά και νέα στελέχη του συστήματος σε όλον τον κόσμο να καθαγιάσουν και να τιμήσουν την πολιτική της βαρβαρότητας που υπηρετούν, μέσα από διθυραμβικές δηλώσεις και εκδηλώσεις για ένα πολιτικό στέλεχος που πράγματι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή της.

Το όνομά της έγινε συνώνυμο του μονεταρισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Μαζί με τον ...κολλητό της το Ρήγκαν χαρακτήρισαν με την πολιτική τους τα τελευταία χρόνια του ψυχρού πολέμου, δίνοντας και τον τόνο για το σύνολο του συστήματος και στα χρόνια μετά από αυτόν.

Με το κομμουνιστικό κίνημα διεθνώς να έχει πάρει την κατηφόρα, με ΕΣΣΔ και Κίνα πλέον σε άλλη τροχιά, το σύστημα αισθανόταν ικανό, πια, να περάσει στην αντεπίθεση ενάντια στους λαούς όλου του κόσμου. Έχοντας ήδη δεχτεί τους πρώτους σοβαρούς κλονισμούς μετά τον πόλεμο, με τις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του '70, είχε την ανάγκη όχι μόνο να μεταφέρει τις συνέπειες της κρίσης στους λαούς, αλλά και να τους πάρει την ιστορική ρεβάνς κλείνοντας την ...παρένθεση του σοσιαλισμού.

Η διαδικασία αυτή κορυφώθηκε, βέβαια, στα τέλη της δεκαετίας του '90, όμως η Θάτσερ ήταν από τα πρώτα στελέχη στην Ευρώπη που υπερασπίστηκαν τόσο έντονα την ανταγωνιστικότητα, την επιχειρηματικότητα και τις ιδιωτικοποιήσεις και στάθηκαν εναντίον του κοινωνικού κράτους και του κεϋνσιανισμού.

Έτσι, πιστή στον καπιταλισμό και τη γενέτειρά του, αντιμετώπισε με την ίδια αποφασιστικότητα, επιθετικότητα και κυνισμό την εργατική τάξη και το λαό της χώρας της, όπως και την ΕΣΣΔ και το ανατολικό μπλοκ.

Η παραίτησή της το 1990 ήταν το κλείσιμο ενός κύκλου. Η Θάτσερ δεν ήταν κατάλληλη για τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονταν στον κόσμο. Παρά τις αντιρρήσεις της η Γερμανία επανενωνόταν και η τότε ΕΟΚ έκανε τα βήματα προς την ΕΕ. Ο μεγάλος αντίπαλος (η ΕΣΣΔ) είχε ηττηθεί και η Δύση προχωρούσε πια ανενόχλητη σε ένα δρόμο που και η Θάτσερ είχε χαράξει.

«Δίχασε και με το θάνατό της» έγραψαν οι εφημερίδες. Πράγματι, οι εκπρόσωποι του συστήματος την έκλαψαν, ενώ ο λαός και οι άνεργοι εργάτες την γιουχάισαν. Και η ταξική πάλη συνεχίζει να «διχάζει» την κοινωνία σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους... Ισως θα πρέπει να διδαχτούν οι δεύτεροι από την επίμονη αποφασιστικότητα των πρώτων...

Η «Σιδηρά Κυρία»

Σε μια ομιλία της το Γενάρη του 1976 επιτίθεται στους Σοβιετικούς κατηγορώντας τους ότι επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία αδιαφορώντας για την κοινή γνώμη και βάζοντας τα όπλα πριν το ψωμί, ενώ η Αγγλία βάζει τα πάντα πριν από τα όπλα.

(Βέβαια, έξι χρόνια μετά τα αγγλικά όπλα μπήκαν μπροστά απ' όλα στα Φώλκλαντ!). Απαντώντας, η εφημερίδα «Κόκκινο Αστέρι» του υπουργείου Άμυνας της ΕΣΣΔ την αποκάλεσε «Σιδηρά Κυρία», έναν χαρακτηρισμό που και η ίδια ευχαρίστως υιοθέτησε.

Ο πόλεμος στα Φώλκλαντ

Στις 2 Απρίλη του 1982 η χούντα της Αργεντινής εισβάλλει στα νησιά Φώλκλαντ του νότιου Ατλαντικού, τα οποία ελέγχονταν από τη Βρετανία. Η απάντηση της κυβέρνησης Θάτσερ ήταν η άμεση στρατιωτική επέμβαση. Ο πόλεμος κράτησε ως τις 14 Ιουνίου, οπότε οι Αργεντινοί παραδόθηκαν.

Η Βρετανία είναι η μόνη δυτική ιμπεριαλιστική χώρα, εκτός των ΗΠΑ, που έχει επιχειρήσει μόνη της στρατιωτική επέμβαση.

Ο πόλεμος στα Φώλκλαντ υπενθύμισε σε όλον τον κόσμο ότι η παλιά αυτοκρατορία είχε ακόμα πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις και ότι έχει τη βούληση και τη δυνατότητα (πολιτική και στρατιωτική) να υπερασπίζεται τα συμφέροντά της.

Μέσα στο κλίμα του ψυχρού πολέμου, αν και η Δύση υποστήριξε τη Βρετανία, είναι γνωστές οι ανησυχίες των Αμερικάνων μήπως η Αργεντινή στραφεί προς την ΕΣΣΔ, ενώ έχει συζητηθεί πολύ και ο ρόλος των Γάλλων και των Ισραηλινών, που διατήρησαν τους τεχνικούς στρατιωτικούς συμβούλους τους στην Αργεντινή στη διάρκεια του πολέμου.

Η Θάτσερ αποδείχτηκε ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση. Κατηγορήθηκε τόσο για αμέλεια στην άμυνα των νησιών, πράγμα που επέτρεψε στην Αργεντινή να εισβάλλει, όσο και για την απόφασή της να βυθιστεί το αργεντίνικο πλοίο «Στρατηγός Μπελγκράνο» από το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «Κόνκερορ», κίνηση που στοίχισε στην Αργεντινή τους μισούς περίπου νεκρούς όλου του πολέμου.

Ωστόσο, η αποφασιστική και ανυποχώρητη στάση της έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου και έδωσε σαφές στίγμα των προθέσεων της Βρετανίας και της Δύσης συνολικά.

Ακόμα και το γεγονός ότι προχώρησε σε μια πανάκριβη στρατιωτική επιχείρηση ενώ στο εσωτερικό της χώρας προωθούσε τα πιο σκληρά μέτρα λιτότητας είναι χαρακτηριστικό της επιθετικής, σε όλα τα επίπεδα, πολιτικής που κέρδιζε έδαφος και στη Βρετανία αλλά και σε όλη τη Δύση. Μιας πολιτικής που βρήκε έναν χαρισματικό εκφραστή στο πρόσωπο της Θάτσερ.

Η απεργία των ανθρακωρύχων

Με το επιχείρημα της επιστροφής στην κερδοφορία, η κυβέρνηση Θάτσερ (στη δεύτερη πια θητεία της) ανακοίνωσε κλείσιμο ανθρακωρυχείων και απολύσεις χιλιάδων εργατών.

Το συνδικάτο ανακοίνωσε γενική κλαδική απεργία στις 12 Μάρτη του 1984. Η απεργία έληξε σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 3 Μάρτη του 1985, με τους ανθρακωρύχους να

επιστρέφουν ηττημένοι στις δουλειές τους μετά από έναν ηρωικό αγώνα.

Για τη Θάτσερ το μέτωπο των ανθρακωρύχων είχε ιδιαίτερη σημασία. Το συνδικάτο τους ήταν από τα ισχυρότερα της χώρας και, για πολλούς, ήταν υπεύθυνο για την πτώση της συντηρητικής κυβέρνησης Χιθ το 1974, στην προηγούμενη μεγάλη απεργία του κλάδου.

Το σημαντικότερο, όμως, ήταν ότι η νεοφιλελεύθερη και μονεταριστική πολιτική της λιτότητας και της ανεργίας έπρεπε να περάσουν πάση θυσία. Η Θάτσερ πάλευε ενάντια στην εργατική τάξη της Αγγλίας, δίνοντας το στίγμα της νέας επιθετικότητας του καπιταλισμού σε όλον τον κόσμο. Οι παλιές κατακτήσεις έπρεπε να σαρωθούν. Οι λαοί και οι εργαζόμενοι έπρεπε να υποταχθούν. Δεν είναι καθόλου τυχαίες οι αναφορές της την περίοδο εκείνη στην κυριαρχία του νόμου απέναντι στην κυριαρχία του όχλου, ούτε στον εσωτερικό εχθρό που είναι πιο επικίνδυνος από τον εξωτερικό εχθρό που αντιμετωπίστηκε στα Φώλκλαντ δυο χρόνια νωρίτερα.

Δυο νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες και πάνω από 11.000 συλλήψεις ήταν ο απολογισμός της μανιώδους καταστολής του αγώνα από την αστυνομία. Πάνω απ' όλα, όμως, ο απολογισμός μετρούσε εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες να αντιλαμβάνονται με βίαιο τρόπο ότι τα πράγματα άλλαζαν δραματικά εναντίον τους. Το πολιτικό χτύπημα στην εργατική τάξη ήταν πολύ σημαντικό και αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσφορές της Θάτσερ στο σύστημα που υπηρέτησε...

Μπόμπυ Σαντς

Στέλεχος του ΙΡΑ, ξεκίνησε τον αγώνα του μαζί με άλλους 9 συγκρατούμενούς του, την 1η Μάρτη 1981 και πέθανε μετά από 66 ημέρες, στις 5 Μάη. Το αίτημα ήταν η αναγνώριση των κρατούμενων του ΙΡΑ ως πολιτικών κρατούμενων, πράγμα που σήμαινε κάποια επιπλέον προνόμια έναντι των ποινικών (κάτι που ίσχυε ως το 1976 όταν καταργήθηκε από την κυβέρνηση των Εργατικών). Η Θάτσερ δήλωνε κυνικά ότι «το έγκλημα είναι έγκλημα, δεν είναι πολιτική πράξη» και αρνήθηκε κάθε διαπραγμάτευση (αν και ανεπίσημα έγιναν κάποιες προσπάθειες). Ο θάνατος του Μπόμπυ Σαντς ξεσήκωσε διαμαρτυρίες σε όλον τον κόσμο, όμως η Θάτσερ είχε καταφέρει να περάσει το μήνυμα...

Χρονολόγιο

1925: Γεννιέται στο Λινκολνσάιρ της ανατολικής Αγγλίας.

1950: Κατεβαίνει για πρώτη φορά στις εκλογές υπό τον Τσώρτσιλ.

1959: Εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής.

1970-1974: Υπουργός Παιδείας και Επιστημών στην κυβέρνηση του Εντουανρντ Χιθ. Αποφασίζει να σταματήσει τη δωρεάν παροχή γάλακτος στα παιδιά των δημοτικών σχολείων.

1975: Αναλαμβάνει την αρχηγία των Συντηρητικών.

1979: Εκλέγεται η πρώτη (και μόνη) γυναίκα πρωθυπουργός στη Βρετανία.

1990: Έχοντας κερδίσει τρεις συνεχόμενες εκλογές (1979, 1983, 1987) παραιτείται από την πρωθυπουργία, παραμένοντας βουλευτής ως τις εκλογές του 1992, οπότε και αποσύρεται οριστικά από την πολιτική. Η 11χρονη πρωθυπουργική θητεία της ήταν η μεγαλύτερη στον 20ο αιώνα στη Βρετανία.

2013: Πεθαίνει στο Λονδίνο