της Όλγας Κυφωνίδου
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα»
το 2001
"Το γυναικείο ζήτημα δεν το
δημιούργησαν οι γυναίκες. Είναι η καπιταλιστική κοινωνία -και κάθε ταξική
κοινωνία- που γεννά την διπλής φύσης (και από την κοινωνία και από τον άνδρα)
εκμετάλλευση και καταπίεση της γυναίκας»." (1)
Εργάτρια σε όλο και περισσότερους
βιομηχανικούς κλάδους, από τότε που η καπιταλιστική εκβιομηχάνιση απλοποίησε τη
διαδικασία της εργασίας και άνοιξε διάπλατα τις πύλες της βιομηχανίας στις
γυναίκες και τα παιδιά (που πληρώνονται, βέβαια, δύο και τρεις φορές λιγότερο
σε σχέση με τους άνδρες). Είναι, άλλωστε, το "αδύνατο φύλο". Η
"κατωτερότητα της γυναίκας" αποτέλεσε το ιδεολόγημα για να διαιωνιστεί
η υποταγή της. Ακόμα και χαρακτηριστικά της που εκθειάστηκαν, όπως η μητρότητα,
κατέληξαν τελικά να θεωρούνται ελαττώματα και χρησιμοποιήθηκαν από τους
εργοδότες για να μειώσουν τους μισθούς ή και να απολύσουν εργαζόμενες μητέρες.
Σε συνθήκες εργασίας το ίδιο άθλιες
με τους άνδρες εργαζόμενους, είτε σε εργοστάσια είτε σε μαγαζιά είτε σε γραφεία
και υπηρεσίες, οι γυναίκες υπόκεινται επιπλέον σε σεξουαλικούς ή άλλου είδους
εξευτελισμούς, ενώ το κεφάλαιο συνεχίζει να την εκμεταλλεύεται δύο φορές περισσότερο
από τους άνδρες. Άλλωστε, ο καπιταλισμός δεν έβγαλε τη γυναίκα από το σπίτι της
για να τη χειραφετήσει αλλά για να αυξήσει τα κέρδη του, να ρίξει τα
μεροκάματα, να καλύψει τις ανάγκες του σε εργατικά χέρια.
Από την άλλη μεριά, η γυναίκα εξακολουθεί
να είναι σκλάβα του σπιτιού. Εξακολουθεί ν' ασχολείται και με την κουζίνα, το
νοικοκυριό, τα παιδιά και «να σπαταλά την εργατική της δύναμη σε μια δουλειά
μέχρι εξωφρενισμού μη παραγωγική, τιποτένια, εκνευριστική αποβλακωτική,
βασανιστική» (2) Η γυναίκα-αντικείμενο ομορφιάς που διαφημίζει, μισόγυμνη,
γιαούρτια κι αυτοκίνητα, η γυναίκα-αντικείμενο σεξουαλικής ικανοποίησης, η
γυναίκα-μηχανή αναπαραγωγής, η γυναίκα... δούλα και κυρά της κουζίνας!
Και όλα αυτά να θεωρούνται ως κάτι
αυτονόητο και φυσικό. "Η κοινωνική σκλαβιά κατέληξε να γίνει
συνήθεια". (3)
Τα πράγματα, όμως, δεν ήταν πάντοτε έτσι
Η καταπίεση της γυναίκας έχει τη
βάση της στο χωρισμό της κοινωνίας σε τάξεις. Στις πρωτόγονες κοινωνίες, οπού
δεν υπήρχε ο πόθος για την απόκτηση περιουσίας και οι σχέσεις παραγωγής και
κατανάλωσης ήταν συλλογικές, η συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνικά αναγκαία
εργασία δεν τις άφηνε να καταντήσουν υποτελείς. Αντίθετα, ανάλογα με τη
συμμετοχή τους σ' αυτή, είχαν το δικαίωμα να συναποφασίζουν με τους άνδρες. Η
δουλειά του νοικοκυριού γινόταν στα πλαίσια της κοινότητας ή του σπιτιού, χωρίς
ν' αποτελεί αποκλειστικά απασχόληση των γυναικών.
Οι εξελίξεις στις οικονομικές
σχέσεις, το πέρασμα στην πλήρη ατομική ιδιοκτησία, διαχωρίζουν την οικογένεια
από το γένος και δημιουργούν την πατριαρχική οικογένεια. Η διαφορετική θέση
ανδρών και γυναικών στην παραγωγή δημιουργεί διαφορετικές σχέσεις μεταξύ τους
αλλά και διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις. Η εργασία της γυναίκας μετατρέπεται
σε ιδιωτική υπηρεσία και έτσι μπαίνε στη φάση του σταδιακού εξανδραποδισμού της
(4) «Είναι το πρώτο ον που έπεσε στη δουλεία και έγινε δούλα πριν υπάρξει ακόμα
δούλος». (5)
Μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση
Από τότε, οι γυναίκες έχουν διανύσει
αιώνες υποταγής, καταπίεσης, κοινωνικής υποκρισίας και εκμετάλλευσης μέχρι η
Γαλλική Επανάσταση να κηρύξει την ισότητα και την ελευθερία όλων των ανθρώπων.
Παρ' όλα αυτά; τα δεσμά δε σπάνε γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν εκμεταλλευτές
κι εκμεταλλευόμενοι και οι εργαζόμενοι, άνδρες και γυναίκες, μεταβάλλονται σε
μισθωτούς δούλους.
Για να έρθει η μεγάλη στιγμή της
Οκτωβριανής Επανάστασης. Στο χτίσιμο της νέας κοινωνίας ο Λένιν τοποθέτησε το
καθήκον της χειραφέτησης της γυναίκας και της ισότιμης συμμετοχής της στην
κοινωνική, παραγωγική και πολιτιστική δραστηριότητα ανάμεσα στα βασικά
καθήκοντα του σοβιετικού κράτους.
Ανοίγουν οι πόρτες σχολών και άλλων
εκπαιδευτικών ιδρυμάτων προκείμενου οι γυναίκες ν' ανεβάσουν την επαγγελματική
και κοινωνική τους κατάρτιση. Με την ίδρυση δημοσίων εστιατορίων, πλυντηρίων,
εργαστηρίων, παιδικών σταθμών και άλλων ιδρυμάτων μεταβιβάζονται στην κοινωνία
οι λειτουργίες του ατομικού σπιτικού νοικοκυριού. (6) Με νομοθεσία για την προστασία
της γυναίκας στη δουλειά αλλά και ρυθμίσεις για τα διαζύγια και τα παιδιά, ο
Λένιν δήλωνε ότι «απ' τους νόμους εκείνους που κρατούσαν τη γυναίκα σε
κατάσταση υποταγής δεν έμεινε πέτρα πάνω στην πέτρα».
«Οι μεγάλες κοινωνικές ανατροπές είναι αδύνατες χωρίς γυναικείο προζύμι»
(Κ. Μαρξ)
Το γυναικείο ζήτημα θα πρέπει να
εξετάζεται σαν μέρος του κοινωνικού, εργατικού ζητήματος και να συνδέεται
σταθερά με την προλεταριακή ταξική πάλη και επανάσταση.
Το ταξικό συμφέρον των προλετάριων,
ανδρών και γυναικών, απέναντι στον καπιταλισμό-ιμπεριαλισμό είναι το ίδιο και
είναι η ανατροπή του. Η ανατροπή του συστήματος που γεννά ανεργία, πείνα,
εξαθλίωση, πόλεμο, θάνατο, σκλαβιά για τις πλατιές λαϊκές μάζες.
Οι αγώνες του γυναικείου κινήματος
πρέπει να έχουν ως στόχο την κατάργηση της διπλής εκμετάλλευσης και την
απελευθέρωση της γυναίκας που μόνο σε μια άλλη κοινωνία (κομμουνιστική), όπου
δεν θα υπάρχουν ταξικές ή άλλες αντιθέσεις, μπορεί να υπάρξει πραγματικά.
Σ' αυτό το καθήκον δεν περισσεύει
κανείς. Όπως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η σοσιαλιστική επανάσταση, αν δεν
πάρει μέρος σ' αυτή, σε σημαντικό βαθμό, το μεγάλο τμήμα των εργαζομένων
γυναικών, με τον ίδιο τρόπο δεν μπορούμε να μιλάμε για σοσιαλισμό και πλήρη
δημοκρατία χωρίς την προσέλευση των γυναικών στην πολιτική ζωή και την
κοινωνική υπηρεσία. (7)
Αποτελεί, επομένως, αναγκαιότητα
ένα μαζικό ριζοσπαστικό γυναικείο κίνημα, αδιάρρηκτα δεμένο με τα ευρύτερο
λαϊκό και εργατικό κίνημα, με στόχο την απαλλαγή από το ζυγό του καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού,
της φτώχειας και της εξαθλίωσης αλλά και το γκρέμισμα όλων εκείνων των σχέσεων
εκμετάλλευσης που καθιστούν τις γυναίκες δυο φορές σκλάβες.
Έχουμε εμπιστοσύνη στο λαό. Έχουμε
εμπιστοσύνη στις γυναίκες που γεμίζουν τις γραμμές του αγώνα δίπλα στους άνδρες
της Παλαιστίνης, του Περού, του Κουρδιστάν... Ο κατάλογος δεν θα τελειώσει
μέχρι την τελική νίκη.
Παραπομπές
(1) Αποφάσεις του 2ου Συνεδρίου του
ΚΚΕ(μ-λ)
(2) Β.Ι. Λένιν Άπαντα
(3) Α. Μπέμπελ: Η γυναίκα και ο
σοσιαλισμός
(4) Φρ. Ένγκελς: Η καταγωγή της
οικογενείας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους
(5) Α. Μπέμπελ: Η γυναίκα και ο
σοσιαλισμός
(6) Κλάρα Τσέτκιν: Συνομιλίες με
τον Λένιν
(7) Β.Ι. Λένιν Άπαντα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου