ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΣΤΟ "ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΚΟΣΜΟ" ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΕΩΝ - ΚΑΤΑΤΜΗΣΕΩΝ

του Τάσου Σαπουνά

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα» το 1995

Περιπλάνηση στους δρόμους της λεηλασίας των εργασιακών και μορφωτικών δικαιωμάτων

Οι ειδικεύσεις, οι κατατμήσεις και τα ζητήματα που συνδέονται μ' αυτές, έχουν τύχει προσοχής από το Υπουργείο Παιδείας, τις κυβερνήσεις των τελευταίων χρονών, από πανεπιστημιακούς και οικονομικούς παράγοντες, έχουν γίνει αντικείμενο συζήτησης και αντιπαράθεσης μεταξύ κινήσεων και ομάδων μέσα στον πανεπιστημιακό χώρο. Επίσης αποτέλεσαν κάποιες φορές αιτία αντίδρασης και πάλης των φοιτητών στις σχολές των ΑΕΙ που προωθήθηκαν τέτοιου είδους διαδικασίες.

Ας μπούμε, όμως κατευθείαν στο θέμα. Από τα τέλη της δεκαετίας του '80, όλη η φιλολογία για την "ανάγκη ειδίκευσης σαν μέσο να βρεις δουλειά" (ας είναι καλά η "πρωτοπόρα", ενιαία "Κ"ΝΕ), των "μικρών, παραγωγικών, ευέλικτων ΑΕΙ" (που έγινε και τίτλος προεκλογικού φυλλαδίου της ΠΑΣΠ) μπαίνει στο πεδίο της υλοποίησής της στο χώρο των πανεπιστημίων. Ξεκινάει η διαδικασία πανεπιστημιοποίησης μια σειράς σχολών με μετατροπή των (πρώην) κατευθύνσεων σε τμήματα. Η Γεωπονική Αθήνας ονομάζεται Γεωργικό Πανεπιστήμιο, στο οποίο λειτουργούν 7 τμήματα ενώ ήδη συζητιέται και η δημιουργία νέων μέσα από κατάτμηση των ήδη υπαρχόντων. Δημιουργείται το Πανεπιστήμιο Πειραιά. Αντίστοιχα στη Θεσσαλονίκη η ΑΒΣΘ (Ανώτατη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης) μετατρέπεται οε Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο οποίο φυτρώνουν συνεχώς νέα τμήματα με εντελώς εξειδικευμένο (στα χαρτιά) περιεχόμενο. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η Γεωπονική Θεσσαλονίκης με την αύξηση, συντελούμενη αυτή την περίοδο, των κατευθύνσεων από πέντε σε εφτά και παράλληλο κόψιμο ελεύθερης επιλογής κατεύθυνσης που ίσχυε μέχρι τώρα. Το επόμενο βήμα είναι η μετατροπή της (έχει ακουστεί και προταθεί από καθηγητές της σχολής) σε πανεπιστήμιο και μετατροπή των κατευθύνσεων σε τμήματα. Παράλληλα στο τραπέζι των συζητήσεων έχει μπει το θέμα της δημιουργίας πολλών νέων τμημάτων με κατάτμηση των παλιών.

Έχουμε τη δημιουργία τμήματος τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής μέσα από την διάτμηση των τμήμα των Φυσικού- Μαθηματικού σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αντίστοιχα.

Γεγονός είναι η κατάτμηση της ενιαίας ΦΠΨ σε Παιδαγωγικό και Ψυχολογικό.

Τέλος, αντίστοιχες συζητήσεις, είτε για θεσμοθέτηση ειδικεύσεων, είτε για κατατμήσεις έχουν ανοίξει στις Φυσικομαθηματικές σχολές, στις σχολές Υγείας κλπ.

"ΦΟΒΟΥ ΤΟΥΣ ΔΑΝΑΟΥΣ ΚΑΙ ΔΩΡΑ ΦΕΡΟΝΤΕΣ"

Όλες αυτές οι διαδικασίες παρουσιάζονται απ' τους κυρίαρχους σαν προσπάθειες προσέγγισης ενός "μοντέλου" πανεπιστημίου μικρού κι ευέλικτου, που θα στρέφεται σ' εκείνη ή την άλλη κατεύθυνση, στο οποίο τα τμήματα θα προσαρμόζονται συνεχώς και σ' όλα τα επίπεδα (προγράμματα σπουδών, λειτουργία, έρευνα κλπ) με βάση τις "μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας". Και έτσι είναι. Μόνο που οι ιθύνοντες "ξεχνάνε" να πούνε, πως αυτές οι περίφημες "ανάγκες της αγοράς εργασίας" δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου, ξένου και ντόπιου, για καλύτερη και αποδοτικότερη εκμετάλλευση, για μεγαλύτερα κέρδη με το ελάχιστο κόστος, και πως σ' αυτή τη βάση γίνονται όλες αυτές οι προσπάθειες.

Παράλληλα οι ιθύνοντες έχουν το θράσος να προβάλλουν έντονα την άποψη, πως αυτές οι διαδικασίες παίζουν και ένα άλλο σπουδαίο ρόλο: πως αναβαθμίζουν τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης, πως αποτελούν, μ' ένα τρόπο το μαγικό αντίδοτο για την καταπολέμηση της ανεργίας. Είναι, όμως, έτσι;

Η πρώτη και αναγκαία επισήμανσή μας είναι, πως μ' αυτόν τον τρόπο που παρουσιάζεται το ζήτημα γίνεται προσπάθεια έτσι ώστε ο φοιτητικός κόσμος να "σκέφτεται" και να λειτουργεί με τον "πυρήνα σκέψης" της αστικής τάξης ή καλύτερα (για να μην την αδικήσουμε) μ' αυτό που θέλει να πλασάρει στον κόσμο η αστική τάξη σαν λογική και αντίληψη. Έτσι η ανεργία παρουσιάζεται σα να μην είναι πρόβλημα αυτού του συγκεκριμένου κοινωνικοοικονομικού συστήματος, σα να μην είναι δομικό στοιχείο του καπιταλισμού που ταυτόχρονα την παράγει συνεχώς σαν φαινόμενο, τη χρειάζεται, αλλά και τη χρησιμοποιεί προς όφελός του. Έτσι η αύξησή της δεν είναι αποτέλεσμα της όξυνσης της κρίσης του καπιταλισμού. Η ανεργία παρουσιάζεται σαν ένα φαινόμενο που οφείλει την ύπαρξή του στην κακή (όπως την εννοούν αυτοί την "κακή") εκπαίδευση, που παρέχεται, που δε δίνει εξειδίκευση, που δεν προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και κατά συνέπεια στις ελλιπείς γνώσεις των φοιτητών.

Ας πάρουμε τα πράγματα συγκεκριμένα.

Για την ανεργία των αποφοίτων π.χ. της Γεωπονίας, μας λένε πως δεν φταίει η πολιτική των μη- διορισμών Γεωπόνων (ενώ υπάρχουν 700 τουλάχιστον κενές οργανικές θέσεις με τα δικά τους στοιχεία του '87), η ΕΟΚική και κυβερνητική πολιτική του ξεκληρίσματος της αγροτιάς και του μαρασμού της υπαίθρου, αλλά το ότι ο Γεωπόνος δεν έχει κατάλληλη εκπαίδευση. Δηλαδή αν υπάρξει αυτή, θ' αλλάξει αυτή η πολιτική που τον καταδικάζει στην ανεργία; Αστεία πράγματα και όμως τα υπερασπίζονται και "έγκυροι" αναλυτές. Βέβαια υπάρχουν και οι "σοβαροί" αστοί ιθύνοντες που αναγνωρίζουν το ότι η ειδίκευση δεν έχει μαγικές ιδιότητες, θεωρούν, όμως, και ισχυρίζονται πως οι ειδικεύσεις που προωθούνται σήμερα δίνουν τέτοια "εφόδια" στον απόφοιτο έτσι ώστε να διεκδικήσει μια δουλειά με καλύτερους όρους. Ας δούμε τους ορούς αυτούς και πόσο "καλύτεροι" είναι: Υποθέτουμε πως ζητούνται για την κάλυψη κάποιων θέσεων εργασίας απόφοιτοι της Γεωπονίας. Το πρωταρχικό ζήτημα που τίθεται εδώ είναι αν και πόσοι απόφοιτοι της Γεωπονίας, λόγω της στενότητας της "ειδίκευσης" που έχουν πάρει θα μπορούν τυπικά και ουσιαστικά να διεκδικήσουν την πρόσληψή τους. Για να μη μιλάμε με γρίφους ας δώσουμε κάποια στοιχεία: Οι πέντε κατευθύνσεις της Γεωπονίας (Φυτική Παραγωγή, Ζωική Παραγωγή, Έγγειες Βελτιώσεις, Αγροτικής Οικονομίας, Τεχνολογία Τροφίμων) πάνε να γίνουν εφτά με διάσπαση της Φυτικής Παραγωγής σε Φυτών μεγάλης καλλιέργειας, Οπωροκηπευτικών και Φυτοπροστασίας, ενώ έχει γίνει λόγος για κατευθύνσεις ακόμα στενότερου χαρακτήρα: Αμπελοκόμοι, Λαχανοκόμοι κλπ (την ίδια στιγμή που στην Ελλάδα ένας Γεωπόνος αντιστοιχεί σε 5-10-20 χωριά με παντός είδους αρμοδιότητες). Έτσι ένα πρώτο αποτέλεσμα των ειδικεύσεων που προωθούνται είναι ο σοβαρός περιορισμός των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων. Μ' αυτόν τον τρόπο η αστική τάξη κρύβει και την πραγματική αιτία του προβλήματος της ανεργίας και την μεταφέρει στον καθένα (ξεχωριστά) απόφοιτο.

Έστω, όμως, ότι η "ειδίκευση" ενός συγκεκριμένου αποφοίτου της Γεωπονίας "αντιστοιχεί" προσωρινά σ' αυτό που ζητείται: π.χ. Γεωπόνος φυτών μεγάλης καλλιέργειας. Η πρώτη και τραγελαφική διαπίστωση είναι πως αυτός ο απόφοιτος σ' αυτή τη θέση δεν θα ξέρει(!) από Φυτοπροστασία (δεν είναι στην ειδίκευσή του) ή ακόμα κι αν ξέρει δε θα μπορεί (τουλάχιστον τυπικά) να δώσει συμβουλές για φυτοφάρμακα, ασθένειες κ.λπ. Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με τις μεταβολές στην αγροτική παραγωγή έτσι όπως επιβάλλονται απ’ την ΕΟΚ: ξερίζωμα ελιών, φύτευση αβοκάντο έπειτα ακτινιδίων, έπειτα σπαράγγια, κ.ο.κ..

'Όταν δηλαδή θα επέρχεται μια αλλαγή κατεύθυνσης στην καλλιέργεια στην τάδε περιοχή, όπου θα βρίσκεται ο συγκεκριμένος απόφοιτος, θα πετιέται στην ανεργία, μιας και η κατεύθυνσή του δεν αντιστοιχεί πια σ' αυτό που προστάζουν οι μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας. Θα χρειάζεται να επανειδικευτεί για να προλάβει τις νέες αλλαγές και τράβα κορδέλα. Πολύ σκληρές αυτές οι μεταβαλλόμενες ανάγκες(!) της αγοράς εργασίας!!

Βλέπουμε, λοιπόν, πως η προώθηση αυτών των αλλαγών δεν αντανακλά καμιά ανάγκη της παραγωγής για ένα όλο και αυξανόμενο αριθμό τόσο ειδικευμένων αποφοίτων. Ακόμα και αυτούς τους ελάχιστους που χρειάζεται για θέσεις- υπερεξειδικευμένες, θέσεις- κλειδιά μια καπιταλιστική επιχείρηση ή ένας τομέας παραγωγής τους παίρνει μέσα από άλλες πιο προχωρημένες διαδικασίες (μεταπτυχιακά, διδακτορικά κλπ). Δεν αποτελεί ανάγκη π.χ. η εξαγωγή αποφοίτων Γεωπονίας με ειδίκευση στα Φυτά μεγάλης καλλιέργειας, γιατί η ντόπια παραγωγή δεν έχει φτάσει σε τέτοια στάδια ανάπτυξης, που να χρειάζεται σε τέτοιο βαθμό "υπερειδικευμένους" εργαζόμενους. Αλλά, ακόμα κι αν υποθέταμε πως κάποιος κλάδος παραγωγής έχει μια σχετική ανάπτυξη, δεν αντιλαμβανόμαστε, πως αυτό οδηγεί "αντικειμενικά", "ντε και καλά" στην προώθηση ειδικεύσεων με ημερομηνία λήξης και στον κατακερματισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων.

Ακόμα και το επιχείρημα της άρχουσας τάξης για την ανάγκη ανταπόκρισης στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας θα μπορούσε να αντιστραφεί ως εξής: Γιατί, αφού υπάρχει μια τέτοια συνεχής μεταβολή, δεν είναι σωστότερο να βγαίνουν απόφοιτοι μ' ένα ευρύ πεδίο (στην επιστήμη- στον τομέα που ακολουθούν) γνώσεων = επαγγελματικών δικαιωμάτων έτσι που να μην αχρηστεύονται αυτοί και η ειδίκευση τους σε ένα ή δυο χρόνια;

Βέβαια το ερώτημα είναι ρητορικό. Γιατί ο καπιταλισμός το κάνει αυτό, μόνο (τι λεπτομέρεια!!) που αφορά επίσης λίγους, οι οποίοι έχουν τη γενική επίβλεψη σε μια επιχείρηση, έναν οργανισμό και άρα θα πρέπει να προσαρμόζονται σ' όλες τις μεταβολές Για τους υπόλοιπους, για την τεράστια πλειοψηφία των εργαζομένων ισχύουν άλλα μέτρα και σταθμά. Αλλιώς ο καπιταλισμός θα έπαυε να 'ναι τέτοιος, θα σταματούσε να στηρίζεται στην εκμετάλλευση, θα έπαυε να 'χει θεό το κέρδος και θα λειτουργούσε αν όχι φιλολαϊκά, τουλάχιστον ορθολογικά.

Σήμερα όχι μόνο η φύση και ο χαρακτήρας αυτού του συστήματος, αλλά επιπρόσθετα η περίοδος που διανύουμε επιβάλλει άλλα πράγματα. Γιατί βρισκόμαστε σε μια περίοδο που η όξυνση της κρίσης του εξαρτημένου ελληνικού καπιταλισμού έχει οδηγήσει το μεγάλο κεφάλαιο στη γενική επίθεση ενάντια στα εργατικά-λαϊκά δικαιώματα, στην επιβολή του σύγχρονου μεσαίωνα. Όχι για να την ξεπεράσει, αλλά για να τη διαχειριστεί και να ρίξει τα βάρη αυτής της κρίσης στις εργαζόμενες- νεολαιίστικες μάζες. Σ' αυτή την περίοδο, που ένα απ' τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η αύξηση της ανεργίας, ιδιαίτερα στις νέες ηλικίες, αύξηση που τείνει να γίνει μη ελέγξιμη, προωθούνται μέτρα (μερική απασχόληση, ελαστικά ωράρια, μισθοί πείνας, κατάργηση ασφαλιστικών-συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων) που συνθέτουν το σύγχρονο "πρότυπο" εργαζόμενου, που χρειάζεται η αστική τάξη: εργαζόμενου με κυλιόμενες περιόδους ανεργίας και απασχόλησης με τους χειρότερους όρους, εργαζομένου στον "αέρα" χωρίς τίποτε δεδομένο και μόνιμο (εκτός βέβαια απ' την εκμετάλλευση).

Σ’ αυτές τις εξελίξεις οι προωθούμενες ειδικεύσεις-κατατμήσεις δεν είναι παρά η αντιστοίχηση των απόφοιτων των σχολών σ' αυτό το "πρότυπο" του σύγχρονου εργαζόμενου. Απόφοιτοι με κατακερματισμένα και περιορισμένα στενά τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, απόφοιτοι που θα πρέπει να ειδικεύονται και να επανειδικεύονται συνεχώς για να προλάβουν τις αλλαγές, απόφοιτοι αναλώσιμοι- αντικαταστήσιμοι και εύκολα χειραγωγίσιμη ύλη στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου.

Επομένως, αυτές οι διαδικασίες όχι μόνο δεν είναι μέτρα επίλυσης της ανεργίας, αλλά μέσο χειρισμού της νεολαίας και εξαπάτησής της, φραγμοί στο δικαίωμα για δουλειά. Είναι ρυθμίσεις διαχείρισης της ανεργίας και μετακύλισής της απ' τους πραγματικά υπεύθυνους στη νεολαία, στον κάθε ένα σημερινό φοιτητή-αυριανό απόφοιτο.

ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΣΧΟΛΩΝ

Επειδή υπήρξε μια αναφορά βασικά με άξονα τη Γεωπονία, είναι αναγκαίο να πούμε δυο λόγια και για τις υπόλοιπες σχολές (πχ ΑΒΣΘ), που υφίστανται αυτές τις διαδικασίες της πανεπιστημιοποίησης και των συνεχών κατατμήσεων. Νομίζουμε πως τα πράγματα είναι ανάλογα. Η διόγκωση των παρασιτικών τομέων της οικονομίας, των υπηρεσιών που συνδέονται και μ' αυτές τις σχολές δε νομίζουμε πως εξηγεί την ειδίκευση των νεοδημιουργημένων τμημάτων. Πόσο μάλλον, που η προοπτική των αποφοίτων τέτοιων σχολών ήταν και είναι κατά βάση μία: λογιστής. Ενδεικτικό επίσης του χειρισμού της νεολαίας είναι και το εξής: στην περίπτωση πχ της ΑΒΣΘ, το περιεχόμενο σπουδών στα περισσότερα τμήματα είναι κατά 80-90% το ίδιο. Δηλαδή, έχουμε μια περίπτωση που ακόμα και ο γνωστός κατακερματισμός είναι της πλάκας, που φαίνεται δηλαδή, πόσο ψεύτικα είναι τα λόγια περί των αναγκών για εξειδικευμένους απόφοιτους. Αυτό εννοείται δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα, στον κατακερματισμό- περιορισμό των τυπικών και ουσιαστικών επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των σχολών.

Ενδεικτική περίπτωση είναι και η διάσπαση της ενιαίας ΦΠΨ σε Παιδαγωγικό και Ψυχολογικό, με τους απόφοιτους του πρώτου τμήματος να έχουν δικαίωμα διορισμού στην Μέση Εκπαίδευση και με τους απόφοιτους του δεύτερου τμήματος όχι. Αποτελεί μια ολοφάνερη απόδειξη των αναγκών που πάνε να καλύψουν. Ας σημειωθεί εδώ, πως οι απόφοιτοι της κατεύθυνσης του Ψυχολογικού στο πρώην ενιαίο τμήμα αναζητούσαν εργασία στη Μέση Εκπαίδευση και άρα το κόψιμο αυτής της επιλογής σημαίνει για την συντριπτική πλειοψηφία (εκτός των λίγων που ίσως έχουν τα φόντα για να ανοίξουν Γραφείο Ψυχολογίας κλπ) το μέλλον είναι η ανεργία.

Αντίστοιχα, νομίζουμε, πως η προώθηση ειδικεύσεων-κατευθύνσεων στις Φυσικομαθηματικές σχολές δεν θ' αποτελέσει παρά στοιχείο χειρισμού των φοιτητών σ' αυτές αλλά και των αποφοίτων, μιας και αποτελούν σχολές με οξυμένα το προβλήματα επαγγελματικής προοπτικής.

Αφήσαμε τελευταία την αναφορά στα τμήματα που αφορούν τις νέες τεχνολογίες. Είναι γνωστές οι φιλοδοξίες της αστικής τάξης να αποτελέσει τηλεπικοινωνιακό κόμβο στην περιοχή, όσο και η σχετική ανάπτυξη του τομέα αυτού τα τελευταία χρόνια. Πιστεύουμε, λοιπόν, πως ένα στοιχείο είναι η κάλυψη αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό του μεγάλου κεφαλαίου σ' αυτούς τους τομείς. Ένα δεύτερο στοιχείο, σαν αποτέλεσμα αυτή της διάτμησης, έχει να κάνει με τον αποκλεισμό ενός κόσμου απ’ το δικαίωμα πρόσβασης στη γνώση νέων τεχνολογιών, καθώς και οι φραγμοί στη δουλειά, που συνεπάγεται αυτή η εξέλιξη για τους αποφοίτους των σχολών απ’ τις οποίες δημιουργήθηκαν τα νέα τμήματα. Τέλος, σαν αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, υπάρχει και η δημιουργία μιας αντίληψης ελίτ μέσα στους φοιτητές τέτοιων τμημάτων, που όμως γκρεμίζεται σιγά-σιγά απ' τη σκληρή πραγματικότητα: ήδη για την πλειοψηφία των φοιτητών έχουν αφεθεί στην άκρη οι φιλοδοξίες για θέσεις στην INTRACOM και συζητιέται μέσα σ' ένα πνεύμα συντεχνιασμού -που ωστόσο φανερώνει το πρόβλημα- το ζήτημα της επετηρίδας.

Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

Αναφέραμε και προηγουμένως πως αν η μια πλευρά των διαδικασιών αυτών έχει να κάνει με την διαχείριση της ανεργίας και τη μεταφορά της στις πλάτες της σπουδάζουσας νεολαίας, η άλλη πλευρά που δένεται με την πρώτη συνοψίζεται στη λογική των μικρών, ευέλικτων ΑΕΙ, ευπροσάρμοστων στις ανάγκες του μονοπωλιακού κεφαλαίου.

Σ' αυτή τη δεύτερη πλευρά, νομίζουμε, πως μπλέκονται και μια σειρά ζητήματα: τα συμφέροντα ομάδων-μεγαλοκαθηγητών, που βρίσκονται σε τμήματα που "έχουν ψωμί", η ανάγκη για μεγαλύτερη πρόσδεση άρα και έλεγχο του πανεπιστημιακού μηχανισμού απ' τις μονοπωλιακές μονάδες, η "αξιολόγηση των ΑΕΙ", μέτρο που ψηφίστηκε απ’ τη ΝΔ και που διατήρησε το ΠΑΣΟΚ.

Είναι γνωστό π.χ., πως ο τομέας Φυτικής Παραγωγής στη Γεωπονία απορροφούσε τα μεγαλύτερα κονδύλια και είχε τις περισσότερες σχέσεις με επιχειρήσεις. Όπως επίσης, ότι η νέα κατεύθυνση της Φυτοπροστασίας, λόγω του αντικειμένου της (φυτοφάρμακα κ.λπ.) θα τύχει ιδιαίτερης προσοχής από τα μονοπώλια του κλάδου. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίο, πως μεγαλοκαθηγητές αυτών των κατευθύνσεων πίεζαν και πιέζουν για προχώρημα των κατευθύνσεων. Αντίστοιχα στα τμήματα, που έχουν σχέση με τις νέες τεχνολογίες, είναι γνωστό, πως οι καθηγητές έχουν σοβαρό πάρε-δώσε με εταιρείες. Επίσης διευκολύνεται και ορθολογικοποιείται η διαδικασία αξιολόγησης των ΑΕΙ, των σχολών και των επιμέρους τμημάτων. Έτσι τα τμήματα, που λόγω του αντικειμένου τους είναι "παραγωγικά" θα περνάνε την αξιολόγηση και θα χρηματοδοτούνται και από τον κρατικό κορβανά (για έρευνα-προγράμματα). Μ' αυτόν τον τρόπο η κατηγοριοποίηση σχολών, τμημάτων και ΑΕΙ μπορεί να γίνεται απρόσκοπτα, να δημιουργούνται απ' τη μια σχολές-ελίτ και απ' την άλλη σχολές πάρκινγκ ανέργων, να εντείνεται η διαφοροποίηση ανάμεσα στα τμήματα της ίδιας σχολής κ.λπ. Μια τέτοιου είδους διαδικασία δίνει επίσης και ένα "αντικειμενικό" πρόσωπο στην επιβολή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στα ΑΕΙ και στην επιβολή ενός αντιδραστικού κλίματος στις σχολές: η τάδε σχολή ή τμήμα, που "κόπηκε" στην αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει "παραγωγική", να μειώσει το κόστος (βιβλία, παροχές), να επιβάλλει την Παν/κη ηρεμία (τέρμα οι Γενικές Συνελεύσεις) για να μπορεί να ζητήσει αξιόπιστα χρηματοδότηση απ’ το Κράτος, αλλά και για να στραφεί προς εξωτερικούς χρηματοδότες. Η σχολή που "πέρασε" την αξιολόγηση θα πρέπει να τα έχει εφαρμόσει ήδη (δηλαδή τις περικοπές, το χτύπημα του Φοιτ. Συνδικαλισμού). Ένας αγώνας δρόμου δηλαδή για το ποιο τμήμα, ποιοι καθηγητές θα εφαρμόσουν καλύτερα τα κελεύσματα των μονοπωλίων.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

Πώς στέκονται όμως οι δυνάμεις, που δρουν στα ΑΕΙ σ' αυτό το ζήτημα. Είναι δεδομένη για μας η θετική στάση των κυρίαρχων δυνάμεων (ΔΑΠ-ΠΑΣΠ-ΝΕΟ) σ' αυτές τις διαδικασίες. Άλλωστε αποτελούν προμετωπίδα της δικιάς τους αντίληψης για τα ΑΕΙ.

Αντίστοιχα, δε χρήζει αναλυτικής απάντησης η λογική της "Κ"ΝΕ-ΠΚΣ, που επιμένουν στην "ειδίκευση πριν το πτυχίο" θεωρώντας, πως απαντάνε το πρόβλημα της ανεργίας, ενώ δεν αντιλαμβάνονται (;) τόσο ότι η απάντηση (αν θέλει να είναι απάντηση) στο πρόβλημα αυτό δε μπορεί να γίνει με εκπαιδευτικούς όρους, όσο και το ότι η πρότασή τους είναι ευθυγραμμισμένη με τις επιλογές της ΕΟΚ και της αστικής τάξης και αντικειμενικά βοηθάει στο χτύπημα του δικαιώματος για δουλειά. Επίσης, δύο μόνο παρατηρήσεις θέλουμε να κάνουμε περί " πολυειδίκευσης", που έχει τεθεί απ' τη μεριά της ΚΝΕ-ΝΑΡ (στις Αναιρέσεις), χωρίς βέβαια να γίνει και σημαία της άποψής της. Να επισημάνουμε αρχικά, πως για μας αυτή η πρόταση χωλαίνει:

(1) Γιατί ακριβώς, ενώ ίσως το θέλει, τελικά, δε ξεφεύγει από την αντίληψη, που λέει πως το πρόβλημα της ανεργίας είναι εκπαιδευτικό και άρα εκεί βρίσκονται οι όροι της απάντησης του.

(2) Αντιφάσκει με σωστές παρατηρήσεις, που κάνει για το χαρακτήρα των προωθούμενων ειδικεύσεων-κατατμήσεων (ειδικεύσεις-βίδα κ.λπ.).

Σ' αυτή, λοιπόν, την πληθώρα των αλλαγών, που με αρκετές ελλείψεις, είναι αλήθεια, περιγράψαμε, αποτελεί μονόδρομο, τόσο η συνέχιση της προσπάθειας αποκάλυψης του πραγματικού περιεχομένου τους, όσο και η τροφοδότηση του αγώνα ενάντια τους.

Αυτήν την προσπάθεια, δεν μπορεί παρά να τη σηκώνουν στους ώμους τους οι πρωτοπόρες δυνάμεις του Φ.Κ., το πιο αγωνιστικό και ανήσυχο κομμάτι των φοιτητών. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες που έχει αυτό το εγχείρημα. Αναγνωρίζοντας, όμως, ταυτόχρονα το γόνιμο έδαφος, που υπάρχει για να αγκαλιαστούν αυτές οι αντιλήψεις από ευρύτερο κόσμο που αντιλαμβάνεται ενστικτώδικα πως τον "εμπαίζουν". Χωρίς το "άγχος" να φτιάξουν "αντιπροτάσεις" που οδηγεί πολλές φορές σε ρεφορμιστικές ουτοπίες ή σε εξωραϊσμό της κατάστασης. Προσπαθώντας, όμως, ταυτόχρονα να ανιχνεύουμε μέσα από την πορεία της πάλης και της συζήτησης, αιτήματα και στόχους διεκδίκησης, που να υπερασπίζουν τους άνεργους από την εξαθλίωση και την ανέχεια. Μ' αυτήν τη λογική, οι αριστερές αγωνιστικές δυνάμεις πρέπει να ευνοήσουν την σύνδεση της αντίστασης στις προωθούμενες αλλαγές με τη συνολικότερη πάλη για το δικαίωμα στη δουλειά, αλλά και με την ανάγκη απόκρουσης της μονοπωλιακής προσαρμογής των ΑΕΙ, που στο πέρασμά της συνθλίβει καταχτήσεις δεκαετιών.