Ναρκοεκστρατεία και πόλεμος κατά της τρομοκρατίας: οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος

του Δημήτρη Γαγγάδη

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Έναυσμα» το 2005 σε αφιέρωμα για τα ναρκωτικά

Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει εξαπολύσει επίθεση σε όλους τους λαούς της γης, με απώτερο σκοπό την παγκόσμια κυριαρχία. Από το Ιράκ ως το Αφγανιστάν και από την Παλαιστίνη ως το Νεπάλ, οι λαοί αντιστέκονται στην αμερικανική θηριωδία, που με όχημα το λεγόμενο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας έχει βάλει σκοπό να υποδουλώσει όλη την υφήλιο. Η ναρκοεκστρατεία των ΗΠΑ στέκεται δίπλα ακριβώς στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, γίνεται για τους ίδιους ακριβώς λόγους και θέλει να φέρει τα ίδια αποτελέσματα. Καθόλου τυχαία δεν είναι η συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζ. Μπους το Νοέμβρη του 2004 με τον πρόεδρο της Κολομβίας Αλβάρο Ουρίμπε και η δήλωσή του ότι ο πόλεμος της Κολομβίας κατά των ναρκωτικών συντάσσεται με τον πόλεμο της Αμερικής κατά της τρομοκρατίας. Με επίκεντρο λοιπόν, τη Λατινική Αμερική (αλλά και όχι μόνο) εξαπολύεται η ναρκοεκστρατεία των ΗΠΑ.

Κολομβία

Ας αρχίσουμε λοιπόν, από την Κολομβία. Στη συνάντηση του προέδρου Ουρίμπε με τον Μπους αυτό που συζητήθηκε ήταν αν θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να δίνουν αντιναρκωτικά πακέτα βοήθειας, όπως τα ονομάζουν, στην κολομβιανή κυβέρνηση, μιας και το τελευταίο πενταετές πακέτο των 3,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων λήγει φέτος. Τα πακέτα αυτά εκτός από οικονομική ενίσχυση περιέχουν εξοπλισμό, εκπαίδευση και πληροφορίες για τον εντοπισμό και την εξόντωση των εμπόρων ναρκωτικών. Το 1996 η βοήθεια αυτή ήταν γύρω στα 28 εκ. δολάρια και το 1997 ανέβηκε στα 100 εκ. δολάρια. Από αυτά μόνο το 1/3 πήγε κατευθείαν σε αντιναρκωτική βοήθεια και τα υπόλοιπα 2/3 πήγαν σε στρατιωτικές δαπάνες. Τι έγινε όμως την περίοδο '96 - '97 που να δικαιολογεί τέτοια χρηματική αύξηση στη βοήθεια που προσφέρουν οι ΗΠΑ; Το 1996 με πρωτοβουλία του κολομβιανού ΚΚ δημιουργήθηκε το FARC (Ένοπλες Επαναστατικές Ομάδες Κολομβίας), το οποίο θα ήταν η στρατιωτική πτέρυγα του κολομβιανού ΚΚ. Από τότε μέχρι σήμερα, όλα τα ένοπλα αντάρτικα στην Κολομβία καθώς και το FARC σαν το πιο μαζικό, κατηγορούνται από τους Αμερικανούς και τις αντιδραστικές κυβερνήσεις που στήνουν σαν ναρκοαντάρτικα που βοηθούν στη διακίνηση των ναρκωτικών, εκβιάζουν, απαγάγουν και χρηματοδοτούνται απ' τα καρτέλ. Με μια γρήγορη ματιά θα δούμε ότι όλα αυτά για τα οποία κατηγορούνται τα ένοπλα αντάρτικα είναι πρακτικές της κυβέρνησης Ουρίμπε η οποία έχει θέσει τη χώρα σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης και έχει αποφασίσει να έρθει σε ολική αναμέτρηση με τους αντάρτες αφήνοντας τους Αμερικανούς να αλωνίζουν και να τροφοδοτούν το στρατό με φονικά όπλα για την αντιμετώπιση του αντάρτικου, πάντα με τη δικαιολογία της εξάλειψης της μάστιγας των ναρκωτικών. Παρόλα αυτά, οι αντάρτες σε συνδυασμό με εξεγέρσεις και απεργίες το 2004 κατάφεραν να πετύχουν νίκες και οι εργάτες να πιέσουν στις μπανανοφυτείες για νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Τότε, στρατιωτικές και παραστρατιωτικές μονάδες συνέχισαν πιο εντατικά το έργο τους, δηλαδή συλλήψεις πολιτών, βασανισμούς, δολοφονίες και εξαφανίσεις. Παρόλες αυτές τις εξελίξεις όμως η λαϊκή πάλη στην Κολομβία συνεχίζει αμείωτη. Και να μην ξεχνάμε ότι ο ρόλος της Κολομβίας στη νότιο Αμερική είναι ζωτικός για τους Αμερικανούς, που με αφορμή την εκστρατεία κατά των ναρκωτικών προσπαθούν να φτιάξουν ένα φασιστικό στρατιωτικό κράτος που θα είναι έτοιμο σε κάθε περίπτωση να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε γειτονικές χώρες όπως η Βενεζουέλα, όπου τα σενάρια επέμβασης του κολομβιανού στρατού όλο και πληθαίνουν.

Νικαράγουα

Η ωμή επεμβατικότητα των αμερικάνων δεν πέρασε απαρατήρητη ούτε στη Νικαράγουα, όπου η διαμάχη των Σαντινίστας και των Κόντρας ήταν στο επίκεντρο. Οι Κόντρας ήταν οι οπλισμένοι αντίπαλοι του σαντινίστικου αντάρτικου που είχε φτάσει κοντά στην κατάληψη της εξουσίας της χώρας. Αυτή τη φορά οι Αμερικανοί δεν κατηγορούσαν τους ένοπλους αντάρτες σαν έμπορους ναρκωτικών, αλλά μέσω της CΙΑ χρηματοδοτούσαν στρατιωτικά και οικονομικά τους αντεπαναστάτες Κόντρας. Κεντρικό ρόλο στη σχέση Κόντρας και αμερικανικής κυβέρνησης έπαιξε ο τότε πρόεδρος της Αμερικής Ρήγκαν που κατηγορούσε τους Σαντινίστας ότι προσπαθούν να εισάγουν σοσιαλισμό τύπου Κούβας στη χώρα και ότι βοηθούσαν αριστερό αντάρτικο στο Ελ Σαλβαδόρ. Έτσι, το 1981 έδωσε άδεια στη CΙΑ να ενισχύσει και να στρατολογήσει τους Κόντρας με 19 εκ. δολάρια. Επίσημες έρευνες στην Αμερική το '96 έδειξαν ότι ο Λευκός Οίκος όχι μόνο ήξερε αλλά και στήριζε τη χρηματοδότηση των Κόντρας μέσω της εμπορίας ναρκωτικών. Οι Αμερικανοί λοιπόν θα έκαναν τα πάντα για να εμποδίσουν τους Σαντινίστας και δε θα τους εμπόδιζε κανείς. Αυτό φάνηκε το 1986, οπότε οι ΗΠΑ βρέθηκαν ένοχες από το διεθνές δικαστήριο ότι χρηματοδοτούν και οπλίζουν παραστρατιωτική οργάνωση στη Νικαράγουα, αλλά εκείνες ένιωσαν άνετα να αγνοήσουν την απόφαση αυτή. Και όχι μόνο οι Αμερικανοί δε σταμάτησαν να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά της χώρας, αλλά χρηματοδότησαν πάλι μέσω της CΙΑ και ένωσαν αρκετά κόμματα της αντιπολίτευσης ώστε να βγουν νικητές το 1990. Υπήρχαν όμως, σοβαρές υπόνοιες ότι το αρνητικό αποτέλεσμα για τους Σαντινίστας ήταν αποτέλεσμα νοθείας.

Παναμάς

Σημαντική ακόμη ήταν η παρέμβαση των ΗΠΑ στον Παναμά το 1989, όπου εισέβαλαν και φυλάκισαν τον πρόεδρο Μανουέλ Νοριέγκα σα διακινητή ναρκωτικών, του οποίου την άνοδο στην εξουσία είχαν στηρίξει οι ίδιοι οι Αμερικανοί. Ο Νοριέγκα δικάστηκε στην Αμερική και βρέθηκε ένοχος για εμπόριο ναρκωτικών και ξέπλυμα χρημάτων που έκανε τουλάχιστον από το '72. Πρώην στελέχη της CΙΑ έχουν δηλώσει στον τύπο ότι ήταν υπό τη μισθοδοσία της από το 1970 και βοηθούσαν μέσω της διακίνησης ναρκωτικών την χρηματοδότηση των Κόντρας στη Νικαράγουα. Ο άνθρωπος αυτός ανέβηκε στην εξουσία της χώρας το '83 και τη διοικούσε υπό στρατιωτική χούντα. Όταν όμως, στα τέλη της δεκαετίας του '80 άρχισε να γίνεται ανυπάκουος, βγήκε από τη μισθοδοσία της CΙΑ και έτσι το '89 εισέβαλαν οι Αμερικανοί στον Παναμά και τον συνέλαβαν.

Μεξικό

Η αμερικανική υποκρισία και ο υποτιθέμενος πόλεμος που διεξάγουν κατά των ναρκωτικών έπαιξε σημαντικό ρόλο και στο Μεξικό, μια χώρα η οποία έχει περάσει από πολλές οικονομικές κρίσεις, με πιο μεγάλη αυτή του '94. Παrόλα αυτά ξοδεύει περίπου 2,2 εκ. δολάρια στις ΗΠΑ κάτω από δική τους πίεση για στρατιωτικές αγορές. Εδώ όμως, να συμπληρώσουμε ότι οι μεξικανικές αρχές και ο μεξικανικός στρατός έχουν πάρα πολύ υψηλά επίπεδα διαφθοράς. Ένας άλλος λόγος που το Μεξικό ξοδεύει χρηματικά ποσά για να διατηρεί έναν πρωτοφανούς μεγέθους στρατό με τη στήριξη των ΗΠΑ από το 1995, είναι ότι τότε αρκετές πόλεις στην επαρχία Τσιάπας καταλήφθηκαν από το ΕΖLΝ, τον Ζαπατίστικο Εθνικό Απελευθερωτικό Στρατό, μια αντάρτικη ομάδα η οποία ήρθε σε σύγκρουση με τον εθνικό στρατό και μετά από μάχες 12 ημερών με 145 νεκρούς περίπου και εκατοντάδες φυλακισμένους ακολούθησε παύση των εχθροπραξιών η οποία και έληξε το '96. Από τότε, το ΕΖLΝ δεν έχει έρθει σε ένοπλη σύγκρουση με το στρατό. Τότε όμως, ένας ενεργός στρατηγός κατέλαβε την εξουσία των αστυνομικών αρχών και αντικατέστησε 100 περίπου υψηλόβαθμα στελέχη με στρατιωτικούς, κατηγορώντας την αστυνομία για διαφθορά και ανικανότητα στο να καταπολεμήσει τους εμπόρους ναρκωτικών. Βέβαια αυτή είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι την ίδια περίοδο, τον Ιούλη του 1996 μια άλλα οπλισμένη ομάδα εμφανίστηκε, η ΕΡR, ή αλλιώς Λαϊκός Επαναστατικός Στρατός, που έκανε αμέσως γνωστούς τους στόχους της, δηλαδή να ρίξει την αντιλαϊκή, αντιδημοκρατική, δημαγωγική και παράνομη κυβέρνηση που είναι υποτακτική στα ντόπια και ξένα κεφάλαια. Ακολούθησαν χτυπήματα στρατιωτικών στόχων αφήνοντας αρκετούς νεκρούς από τη μεριά του εθνικού στρατού. Οι Ζαπατίστας καθώς και άλλες αντάρτικες ομάδες έχουν κατηγορηθεί από τις ντόπιες αρχές και τους Αμερικανούς ότι είναι υπεύθυνοι για την καλλιέργεια και διακίνηση ναρκωτικών. Μέχρι σήμερα καμιά τέτοια κατηγορία δεν έχει αποδειχθεί.

Αφγανιστάν

Η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή και κατανάλωση οπίου στον κόσμο είναι το Αφγανιστάν. Το Αφγανιστάν βρισκόταν πολύ ψηλά στη λίστα των Αμερικανών στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών. Η ετήσια έκθεση του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά έδειξε ότι το 2004, δηλαδή μετά την εισβολή των Αμερικανών, η παραγωγή οπίου αυξήθηκε κατά 64% και απειλεί τη σταθερότητα στη χώρα. Πρόσφατες μαρτυρίες Αφγανών καταγγέλλουν ότι αμερικανικά αεροπλάνα ρίχνουν χημικά σε καλλιέργειες παπαρούνας, αλλά και κατοικημένες περιοχές με αποτέλεσμα βαριές αρρώστιες και θανάτους κυρίως σε παιδιά 8-14 ετών, αλλά και θανάτους ζώων και κοπαδιών. Οι Αμερικανοί, αν και δέχονται ότι ειδικές αντιναρκωτικές δυνάμεις βρίσκονται στη χώρα, διαψεύδουν τέτοιες ενέργειες και υποστηρίζουν ότι οι δυνάμεις αυτές δε βρίσκονται αυτόν τον καιρό εν ενεργεία.

Βολιβία

Ένα ιδιαίτερο φαινόμενο που σχετίζεται με την παραγωγή κόκας λαμβάνει χώρα στη Βολιβία. Το 64% του λαού της Βολιβίας ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας και τα 2/3 του πληθυσμού είναι ιθαγενείς ινδιάνοι. Η Βολιβία είναι μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή κόκας, που είναι η πρώτη ύλη για την παραγωγή κοκαΐνης. Το 2002, ξέσπασαν μεγάλες κινητοποιήσεις με επίκεντρο την περιοχή της Κατσάμπα και αιχμή τη φτωχή αγροτιά. Βασικό αίτημα ήταν η αναθεώρηση του νόμου που ορίζει ότι τα φύλλα κόκας στη φυσική τους μορφή είναι ναρκωτικό. Πάνω στο ζήτημα είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι η παραγωγή και η διακίνηση φύλλων κόκας απαγορεύτηκε μόνο για αυτήν την περιοχή ενώ είναι ελεύθερη σε άλλες, γεγονός που καταρρίπτει το επιχείρημα των κυβερνητικών ότι με την απαγόρευση δίνουν "αγώνα κατά των ναρκωτικών". Ακόμα αποδείχτηκαν ψεύτικες οι υποσχέσεις της κυβέρνησης για εναλλακτικές καλλιέργειες που θα αντικαθιστούσαν την καλλιέργεια φύλλων κόκας, υπόσχεση που είχε γίνει δεκτή από τη φτωχή αγροτιά. Ο αγώνας των Κοκκαλέρος, όπως ονομάζονται αυτοί οι αγρότες, ενώθηκε με το κίνημα των ακτημόνων και ιθαγενών για αναδιανομή της γης καθώς και με κινήματα ανέργων, εργαζομένων και φοιτητών, που κορύφωσαν τις κινητοποιήσεις με τις καταλήψεις εθνικών δρόμων και πανεπιστημίων. Οι καταλήψεις αυτές χτυπήθηκαν άγρια από τις δυνάμεις καταστολής, που ανάμεσα τους υπήρχαν 300 Αμερικανοί στα πλαίσια του τότε πρόσφατου νόμου που τους παρείχε το δικαίωμα να αναμιγνύονται και να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, με αφορμή την πολιτική αστάθεια και τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών.

Ο πόλεμος λοιπόν, κατά των ναρκωτικών, η λεγόμενη ναρκοεκστρατεία των ΗΠΑ, έχει αρκετές αιχμές, αλλά ακόμα και αν ήμασταν αφελείς και πιστεύαμε ότι όλα αυτά τα κινήματα έχουν σχέση με την παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών και έτσι δικαιολογούσαμε τις επεμβάσεις που κάνουν στις παραπάνω αλλά και αρκετές ακόμα χώρες, θα έπρεπε να λάβουμε υπόψη μας ένα πολύ σημαντικό στοιχείο. Το ό,τι το 100% των ναρκωτικών που παράγονται στη Ν. Αμερική περνούν αναγκαστικά από τις ΗΠΑ για να φτάσουν στις υπόλοιπες αγορές του κόσμου. Άρα λοιπόν, ο πόλεμος αυτός των ΗΠΑ δεν είναι τίποτα άλλο παρά συκοφάντηση ενόπλων κινημάτων, αφορμή για να στήνουν αντιδραστικά καθεστώτα, λόγος για να επεμβαίνουν στα εσωτερικά των χωρών, βήμα για να αστυνομεύουν τη Ν. Αμερική, για ποινικοποίηση και καταστολή λαϊκών εξεγέρσεων και κινημάτων.

Ο μόνος υπεύθυνος δηλαδή, για τη διανομή των ναρκωτικών παγκοσμίως είναι το καπιταλιστικό - ιμπεριαλιστικό σύστημα και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, όπως επίσης είναι υπεύθυνος και για την παραγωγή των ναρκωτικών, που άλλες φορές έμπρακτα τη στηρίζει και άλλες φορές γίνεται υπό την ανέχεια του. Αυτό όμως, δεν έχει καταφέρει να κάμψει τις λαϊκές αντιστάσεις και τα ένοπλα επαναστατικά κινήματα, που παίζουν και θα παίζουν σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση των μαζών και θα αντιστέκονται στους Αμερικανούς και τους εκάστοτε υποτακτικούς τους.