Το ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο και η ΚΝΕ

του Δημήτρη Μάνου

«Στο πλαίσιο του 12χρονου, θ’ αναδειχτεί η αναγκαιότητα για πραγματικό Ενιαίο Σχολείο, δηλαδή για κατάργηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης, και θα δοθεί η δυνατότητα απορρόφησης του εκπαιδευτικού δυναμικού που απασχολείται στην ιδιωτική εκπαίδευση, γιατί ταυτόχρονα θ’ αυξήσει τον αριθμό της δημόσιας». («Θέματα Παιδείας» - Καλοκαίρι 2000)

Αυτό είναι το εκπαιδευτικό πανόραμα του ενιαίου δωδεκάχρονου σχολείο της ΚΝΕ που σχεδόν δίνει λύση σ’ όλα τα προβλήματα του σημερινού κατακερματισμένου, ταξικού και διαφοροποιημένου σχολείου.

Είναι φανερό από το παραπάνω κομμάτι, ότι απ’ όλες τις θέσεις και απόψεις περί δωδεκάχρονου - ενιαίου κ.λπ. επιλέξαμε αυτές της ΚΝΕ γιατί εκεί υπάρχει αναπτυγμένη η πιο ολοκληρωμένη ρεφορμιστική πρόταση, ο πιο ολοκληρωμένος και …συνεπής μεταρρυθμιτισμός!

 

Η βάση της άποψης

Είναι χαρακτηριστικό ότι σ’ αντίθεση με την πιο επαναστατική λογική που βλέπει τη σημερινή κοινωνία όχι μέσα από ένα γραμμικό, θα λέγαμε …προσωπικό σχήμα, όπου «η κοινωνία αποτελείται από άτομα και τα άτομα αποτελούν την κοινωνία», η ρεφορμιστική άποψη για το σχολείο - κοινωνία καταλήγει σε σχολαστικές, αδιέξοδες και τελικά χωρίς νόημα κοινοτυπίες. Και για να εξηγηθούμε…

«Αλλά επειδή και τα όνειρα κυνηγάμε (δεν είναι κακό να ονειρευόμαστε) γι’ αυτό θέλουμε να προλάβουμε κάποιο ερώτημα: Μπορεί να δημιουργηθεί και να λειτουργήσει σήμερα ένα τέτοιο σχολείο; Η απάντηση δεν είναι ένα «ναι» ή ένα «όχι».

Η σκέψη είναι ότι το σχολείο ακολουθεί την αντικειμενική πραγματικότητα μέσα στην οποία λειτουργεί. Κι ο αγώνας για βελτίωση της εκπαίδευσης πηγαίνει παράλληλα με τον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας. Κι όσο υπάρχει ο αγώνας για την κοινωνική αλλαγή, υπάρχει και η προοπτική για τη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης». («Θέματα παιδείας 7» - Μελέτες ΚΜΕ, εκδόσεις Σ. Εποχή) [οι υπογραμμίσεις δικές μας]

Καταρχήν κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει κανέναν να ονειρεύεται ό,τι θέλει. Η ονειροπόληση, έλεγε ο Λένιν, είναι η μοίρα των αδυνάτων. Τα «προβληματάκια» ξεκινούν από το σημείο που αρχίζει κανείς να υλοποιεί τα …όνειρά του.

Η απάντηση του «Κ»ΚΕ εδώ είναι «ούτε ναι», «ούτε όχι» ή, πράγμα που είναι το ίδιο, και ναι και όχι σε πρώτη φάση, για να καταλήξει στη …μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης τελικά. Ποιας εκπαίδευσης όμως; Εδώ έχουμε συνειδητή υπέρβαση της αντικειμενικής πραγματικότητας που δεν είναι άλλη από την ύπαρξη της σημερινής εκμεταλλευτικής κοινωνίας. Ομως τα δυο μεγέθη δεν είναι ευθέως ανάλογα στα πλαίσια ενός βολικού και «τακτοποιημένου» σχήματος.

Ο αγώνας για την κοινωνική αλλαγή δεν βελτιώνει ανάλογα την αστική εκπαίδευση. Αντίθετα οξύνει την κρίση της, καθώς βασικοί στόχοι της κυρίαρχης τάξης δεν μπορούν να υλοποιηθούν εξαιτίας του κινήματος. Βελτιώνει βέβαια τη θέση της νεολαίας των εκπαιδευτικών κ.λπ. αφού υπερασπίζει ή διευρύνει τα δικαιώματά τους, όμως αυτό δεν είναι βελτίωση της εκπαίδευσης!

Η όξυνση της κρίσης της αστικής εκπαίδευσης -και με την παρέμβαση του κινήματος- αποκαλύπτει το πόσο ασύμβατα είναι τα εκπαιδευτικά, δημοκρατικά και εργασιακά δικαιώματα με το κυρίαρχο σύστημα.

Όταν π.χ. το ’98-’99 το σύστημα βρέθηκε μπροστά στον ξεσηκωμό εκπαιδευτικών (Ιούνης ’98) και μαθητών (καταλήψεις) με αποτέλεσμα να κινδυνέψει ο ν. 2525, αναγκάστηκε να κάνει κάποιες μικροπαραχωρήσεις στους μαθητές (μετεξεταστέοι, Β’ Λυκείου) και στους αδιόριστους (μαζικοί διορισμοί πάνω από 8 χιλιάδες εκπαιδευτικών). Παρόλο που ο ν. 2525 δεν καταργήθηκε, το σύστημα δεν μπόρεσε τότε να βρει σημεία ισορροπίας και ν’ απαλλαγεί όσο εύκολα σχεδίαζε από τον «πονοκέφαλο» των αδιόριστων και της νεολαιίστικης αντίδρασης. Σήμερα, όλοι, ακόμα και οι πιο θερμοί υποστηρικτές της, μιλάνε για την «την κρίση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης».

Τα κύτταρα της «αλλαγής»

Ομως η μεταρρυθμιστική άποψη του «Κ»ΚΕ είναι ευρύτερη και πιο ολοκληρωμένη:

«Σκοπός θα πρέπει να είναι το πολυτεχνικό σχολείο και οι στόχοι μας θα πρέπει να περνάνε μέσα από τα νέα κύτταρα που δημιουργεί στην παρακμή του το αστικό σχολείο, η μαθητική αυτοδιοίκηση θα τείνει σε μια όσο το δυνατό πλατύτερη οργάνωση της ζωής του σχολείου, θεματικά και ιδεολογικά, η κατάργηση της τάξης και η αντικατάστασή της από τα εργαστήρια και, τέλος, η σύνδεση του σχολείου με τη ζωή που είναι πρόβλημα παρεμβάσεων δικών μας, εκπαιδευτικών και μαθητών» (στο ίδιο)

Με δυο λόγια, χωρίς κοινωνική ανατροπή μέσα από τα κύτταρα που δημιουργεί η κρίση της αστικής εκπαίδευσης (!), θα οδηγηθούμε ουσιαστικά στην κατάργηση της διάκρισης πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας. Κι αυτό θ’ αρχίσει από τώρα, από τη σημερινή αστική κοινωνία!

Κάπως έτσι η μεταρρυθμιστική άποψη για το «άλλο σχολείο» έχει την εφαρμογή της σ’ όλους τους θεσμούς της αστικής κοινωνίας και μέσα από τη σταδιακή εκμετάλλευση των νέων κυττάρων που δημιουργεί η κρίση του κράτους, του στρατού, της αστυνομίας, της «δικαιοσύνης» και πάει λέγοντας, οδηγούμαστε στην άλλη κοινωνία. Μέσα φυσικά από το σταδιακό εκδημοκρατισμό των θεσμών της αστικής κοινωνίας. Αυτό είναι το γραμμικό - βολικό σχήμα του ρεφορμισμού.

Μάλιστα, για να γίνει κατανοητό ότι όχι άδικα μιλήσαμε για …προσκοπική αντίληψη της πραγματικότητας, η παράγραφος τελειώνει με την υπενθύμιση ότι «σ’ αυτό το σημείο υπάρχουν και δικές μας ευθύνες. Κι αυτές εξαρτώνται από τη στάση ζωής που έχουμε επιλέξει». Δηλαδή το «άλλο σχολείο» είναι και …ατομική υπόθεση μέσα στη σημερινή κατάσταση πραγμάτων. Εδώ δεν έχουμε μόνο μια ρεφορμιστική αλλά μια περίπου καθαρά αστική άποψη, που θυμίζει τις ξύλινες ρήσεις για την «ήσσονα προσπάθεια» κ.λπ.

Οι θεσμοί της αστικής κοινωνίας αποτελούν ουδέτερα πεδία που ανάλογα με το συσχετισμό δυνάμεων μπορεί να έχουν τη μια ή την άλλη εξέλιξη.

«Δεν είναι στην πρόθεσή μας να κάνουμε προβλέψεις για την αποτυχία της προσπάθειας που λέγεται ότι έχει ή πρόκειται να αναληφτεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ή όποιου άλλου φορέα ή οργανισμό ώστε να υπάρξει ενιαίο πρόγραμμα διδασκαλίας στην εκπαίδευση». (στο ίδιο)

Βρισκόμαστε στο 1996 όταν γράφτηκαν αυτές οι τοποθετήσεις^. ο Γιωργάκης Παπανδρέου έχει ρίξει την «ιδέα» του δήθεν «Ενιαίου Λυκείου», η κυβερνητική προπαγάνδα έχει ξεκινήσει και ο πολιτικός χώρος του «Κ»ΚΕ δεν «έχει κάμει ακόμα προβλέψεις» για το πού οδηγεί τα πράγματα στην εκπαίδευση η κυβέρνηση, τι σημαίνει η παρελκυστική προπαγάνδα περί «Ενιαίου Λυκείου».

Πιο κάτω υποθέτουν ότι λύση μπορεί να είναι λίγο ή καλύτερη ή και πολύ χειρότερη από την υπάρχουσα!

Και προκειμένου να μην είναι τέτοια αναπτύσσουν το ολοκληρωμένο πρόγραμμα για το πραγματικό Ενιαίο Λύκειο.

Σε τι απαντούν

Για να γίνει κατανοητή ακόμα πιο ξεκάθαρα η θεσμική κι όχι η πολιτική - αγωνιστική λογική της διεκδίκησης του «12χρονου υποχρεωτικού» μπορούμε να δούμε πού απαντά ή καλύτερα πού θέλει ν’ απαντήσει η πρότασή τους.

«Η ανάγκη να συνεχιστεί και στο στάδιο του Λυκείου η «γενική μόρφωση» επιβάλλεται και από τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη του κλάδου των θετικών επιστημών, συγκριτικά με την πρόοδο που σημειώνεται στις ανθρωπιστικές επιστήμες κάτι που οδηγεί στη μονοδιάστατη σκέψη (του τεχνολόγου - τεχνοκράτη) που αντιστρέφει τη σχέση υπεροχής του ανθρώπου απέναντι στις τεχνικές και που κάνει τον άνθρωπο υποχείριο της τεχνικής και των μηχανών». (στο ίδιο, σελ. 149)

Συνεπώς η ανάγκη ενίσχυσης της γενικής ανθρωπιστικής παιδείας, για να αποτελέσει αντίβαρο στο μονοδιάστατο τεχνοκρατισμό, επιβάλλει την ανάγκη του ενιαίου λυκείου.

«Κάποιοι» ίσως βρουν κοινά στοιχεία με τα δικά τους στην επιχειρηματολογία του «Κ»ΚΕ. Φυσικά και δεν …ευθυνόμαστε εμείς γι’ αυτό…

Θα υπογραμμίσουμε μονάχα ότι πολύπλευρη γνώση δεν μπορεί να παρέχει το σημερινό καπιταλιστικό σύστημα, στην όποια του μορφή. Για να το προχωρήσουμε και λίγο παραπέρα θα λέγαμε ότι πολύπλευρη μόρφωση δεν αποκτιέται μέσα (από τα πιο εμπνευσμένα) αναλυτικά προγράμματα και σχολικούς θεσμούς. Εξάλλου και ο όρος «ανθρωπιστικές» επιστήμες που βέβαια έχει κληρονομηθεί από το αστικό μορφωτικό οπλοστάσιο, είναι προβληματικός. Δε φωτίζει το περιεχόμενο που υποτίθεται θέλει να προβάλλει η άποψη του «Κ»ΚΕ. Κι επειδή νιώθουμε τον ακατάσχετο πειρασμό να προχωρήσουμε κι άλλο, έχουμε να πούμε κάτι ακόμη:

Στη διάρκεια της Κινέζικης Πολιτιστικής Επανάστασης η πρόταση του Μάο ήταν να …περιοριστεί ο χώρος που καταλάμβαναν στην εκπαίδευση οι ανθρωπιστικές επιστήμες. Οχι βέβαια για να ενισχύσει τον τεχνοκρατισμό, αλλά στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Το «κενό» των ανθρωπιστικών επιστημών καλύφτηκε από την πιο έντονη συμμετοχή των σπουδαστών - εκπαιδευτικών στην πολιτική πάλη, τον πειραματισμό, τη συμβίωση με το λαό και την έρευνα - καταγραφή - ανάδειξη των εθίμων, της κουλτούρας, της ψυχολογίας κ.λπ.

Και το αναφέρουμε αυτό για να δείξουμε, όσο μας «παίρνει», μέσα σε ποια κοινωνία και από ποιες διαδικασίες, αν δε λύνονται, τουλάχιστο θ’ αρχίσουν να απαντιούνται αυτά τα «κληροδοτήματα» της αστικής κοινωνίας.

Οσο για σήμερα, και σύμφωνα πάντα με την άποψή μας, ο εκπαιδευτικός ή ο νεολαίος που πάλεψαν για την κατάργηση του ν.2525 απόκτησαν πολύ πιο γενική, πολύπλευρη (αν θέλετε κι ανθρωπιστική) μόρφωση, απ’ το αν προστίθονταν στο αναλυτικό πρόγραμμα κάποια μαθήματα γενικής παιδείας.

Βέβαια αυτή η «απλοϊκότητα» μπορεί να ξενίζει κάποιους αλλά τι να κάνουμε, είναι και κείνος ο «απλοϊκός» Μάης του ’68 που φώναζε: «κόκκινοι, και όχι ειδικοί»…

Η πρόταση του ενιαίου λυκείου όμως δεν απαντά μόνο στα ζητήματα της πολύπλευρης γνώσης.

«Ενας άλλος λόγος για τον οποίο το λύκειο πρέπει να είναι ενιαίο (Ενιαίο Λύκειο σε αντιπαράθεση με τους διάφορους τύπου λυκείου: Πολυκλαδικό, Κλασικό, Πρακτικό κ.ά.) είναι ότι πρέπει να εξασφαλίζει ίσες ευκαιρίες και δυνατότητες. Η απαίτηση αυτή εδράζεται σε όρους και προϋποθέσεις κοινωνικού, υλικού χαρακτήρα. Με το ενιαίο λύκειο εξασφαλίζεται, στο μέτρο του δυνατού και όσο εξαρτάται αυτό από την εκπαίδευση, ενιαίο επίπεδο γνώσεων και καλλιέργειας του λαού. Επειτα, το ενιαίο λύκειο εξασφαλίζει, τυπικά τουλάχιστο, και την ισοδυναμία.

Τα απολυτήρια του λυκείου που παρέχονται σήμερα, δε δίνουν τη δυνατότητα για ανάλογες προοπτικές… Με αποτέλεσμα να δημιουργούνται και να βαθαίνουν οι ανισότητες, οι οποίες έχουν κοινωνικό χαρακτήρα». (στο ίδιο, σελ. 144)

Τι να πρωτοθαυμάσει και να υπογραμμίσει κανείς εδώ; Το ενιαίο επίπεδο γνώσεων, το ότι οι ανισότητες είναι αποτέλεσμα βασικά των υποβαθμισμένων απολυτηρίων ή φυσικά το βασικότερο ότι μέσω του ενιαίου λυκείου εξασφαλίζονται «ίσες ευκαιρίες και δυνατότητες»! Καλά που υπάρχει και ‘κεινο το «στο μέτρο του δυνατού» ή το «τυπικά τουλάχιστο» για να σώζονται κάποια «αριστερά» προσχήματα. Αλλά εις μάτην…

Η βασική, η κυρίαρχη άποψη, είναι ότι η ταξική εξίσωση θα προκύψει μέσα από τη …γνώση. Και γεννιέται το ερώτημα γιατί θα πρέπει το κίνημα να παλέψει και ν’ αγωνιστεί για ένα «τυπικά, τουλάχιστο, ισοδύναμο σχολείο»; Μήπως είδε κανείς και κάποια «ρημάδα» κοινωνία; Για τη λογική του ΚΚΕ ούτε είδε, ούτε συνάντησε.

Σε ποιους απευθύνεται

Πέρα από το πού απευθύνεται υπάρχει και το ερώτημα σε ποιους απευθύνει την πρόταση ή έστω τη διεκδίκηση (για να κρατήσουμε τ’ αριστερά προσχήματα) το ΚΚΕ; Γιατί αλλιώς το «τυπικά ισοδύναμο ενιαίο κ.λπ. σχολείο» καταντά πλήρη υπερβατική ονειροπόληση.

Θα μπορούσε ν’ απευθυνθεί στην εργατική τάξη και στους τωρινούς ή εν δυνάμει συμμάχους τους…

Αλλά για προφανείς λόγους η εργατική τάξη βρίσκεται σε κάποια «αδυναμία» να υλοποιήσει το πρόγραμμα του ενιαίου λυκείου. Αυτή την αδυναμία κάποια «αγύριστα κεφάλια» εξακολουθούν να την ονομάζουν …εξουσία!

Εξάλλου τι την έχετε την εργατική τάξη; Δε θα ‘χει την δική της πρόταση σαν πιο αρμόδια πάνω απ’ όλους για το σχολείο και την κοινωνία του μέλλοντος;

Συνεπώς η εργατική τάξη απουσιάζει. Αρα ποιος θα υλοποιήσει τις πιο συγκεκριμένες, πια, προτάσεις για το Ενιαίο Λύκειο; Τόσο όσο αφορά τα προγράμματα διδασκαλίας όπου η πρόταση του «ενιαίου δωδεκάχρονου» δίνει δείγματα πολύ - πολύ συγκεκριμένης γραφής π.χ. για το μάθημα τη χημείας; (στο ίδιο, σελ. 147) Ή πολύ περισσότερο, όταν αναλύει τους τρεις άξονες που πρέπει να κυριαρχήσουν (Γλώσσα, Μαθηματικά, Ανθρωπιστική διαπαιδαγώγηση, εκπαίδευση γύρω από τα φαινόμενα του φυσικού κόσμου - σελ. 144). Και ποιος θα οργανώσει τα μαθήματα σε «διεπιστημονικούς κλάδους» (σελ. 150); Η αστική τάξη που προωθεί τον «κατακερματισμό της γνώσης»; Και πώς θα γίνει η «κατάρτιση των εκπαιδευτικών» (βλέπε επιμόρφωση) και η «ριζική ανακαίνιση των μεθόδων διδασκαλίας» (σελ. 151);

Αφού αυτό είναι το ενιαίο σχολείο που «μπορούμε από τώρα ν’ αγωνιζόμαστε», κάνοντας την τεράστια αφαίρεση τού σε ποια κοινωνία βρισκόμαστε, η πρόταση αυτή αναζητά …συνέταιρο στα «φωτισμένα» σύγχρονα και τεχνοκρατικά στοιχεία της αστικής τάξης. Ή αν δεν είναι έτσι, λέγονται όλα τούτα για να …έχουμε να λέμε κάτι, υποτασσόμενοι στην πίεση της αστικής τάξης, ότι «δεν έχετε προτάσεις», «είστε του αρνητισμού και της ήσσονος προσπάθειας» και άλλα τέτοια;

Αν η πρώτη εκδοχή είναι προφανώς η χειρότερη, η αλήθεια είναι ότι δεν τη χωρίζουν και πολλά στάδια από τη δεύτερη.

Γιατί η αστική πίεση εκεί ακριβώς αποσκοπεί, στον πειθαναγκασμό, την ενσωμάτωση, τη διάλυση της όποιας ριζοσπαστικής αμφισβήτησης της σημερινής άθλιας εκπαίδευσης. Κι ακόμα παραπέρα, στη χρησιμοποίησή της σε μια εντελώς αντίθετη με τα συμφέροντα των εργαζομένων και της νεολαίας κατεύθυνση. Και σ’ αυτό το σημείο ο ρεφορμισμός -ανεξαρτήτως προθέσεων!- προσφέρει σημαντική υπηρεσία στο σύστημα.

Σαν καλά μας τα λέτε, αλλά…

Αν η πρόταση του «δωδεκάχρονου ενιαίου σχολείου» κ.λπ.

α) δεν έχει ουσιαστικό πολιτικό νόημα,

β) είναι θεσμική κι όχι ταξική απάντηση στην επίθεση,

γ) δεν αποτελεί αγωνιστική διέξοδο για την πάλη των εκπαιδευτικών και της νεολαίας και

δ) αντίθετα παραλύει με την ακίνδυνη υπερβατικότητά της τους αγώνες τους,

γεννιέται ένα άλλο «πονηρό» ερώτημα:

«Καλά, ήταν λάθος η θεσμική κατοχύρωση της εννιάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης; Δεν θα είναι ένα παραπάνω βήμα, μια κατάκτηση η δωδεκάχρονη, ενιαία εκπαίδευση;»

Επειδή το ερώτημα αυτό μας το απευθύνουν κι άλλοι, θα θέλαμε κατ’ αρχήν να παρατηρήσουμε πως η λογική αυτή πάσχει από μια γραμμικότητα επίσης. Θα μπορούσε κάποιος να σχεδιάσει μάλιστα και την εξέλιξή της αφού μετά τη «δωδεκάχρονη εκπαίδευση» ακολουθεί η πανεπιστημιακή εκπαίδευση, τα μεταπτυχιακά, τα ντοκτορά κ.λπ. Έτσι, σιγά - σιγά απλώνεται το καπιταλιστικό εκπαιδευτικό εποικοδόμημα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως το ΚΚΕ έχει συνολική πρόταση για όλα τα παραπάνω. Βέβαια και που την έχει…

Κατά δεύτερο, να υπογραμμίσουμε πως εδώ κάποιοι «ξεχνούν» σε ποια φάση βρίσκεται το σύστημα. Γιατί το ΚΚΕ έχει την άποψη ότι σήμερα διεξάγεται μια παγκόσμια επιστημονικοτεχνική επανάσταση, όπου βέβαια η εργατική τάξη έχει το …μερίδιό της. Κάποιοι άλλοι μιλούν για αστικό εκσυγχρονισμό κ.λπ.

Αντίθετα, σήμερα διεξάγεται παγκόσμια μια …αντεπανάσταση, μια επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων και των λαών όλου του κόσμου. Η επίθεση στην εκπαίδευση έχει εδώ ένα πολύ σημαντικό μερίδιο. Αρα οι εύκολες αναλογίες με εποχές προηγούμενες και οι αναφορές στο μεσοπόλεμο και τον …Γληνό δεν έχουν καμιά αξία όταν σήμερα κινδυνεύει ακόμα κι αυτή η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση! Τα στοιχεία που ειδικά το τελευταίο διάστημα βγαίνουν στη φόρα, είναι αποκαλυπτικά και προφανώς άκρως ανησυχητικά.

Η μαθητική διαρροή για κοινωνικούς και για εκπαιδευτικούς λόγους (ή καλύτερα από τον συνδυασμό τους) αυξάνεται. Τόσο μετά όσο και πριν το λύκειο!

Μια τρίτη ματιά στο πρόβλημα μάς αποκαλύπτει πως η θεσμοθέτηση της εννιάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης ήταν κάτι σημαντικό δεν αρκούσε όμως από μόνη της για να μειώσει τη μαθητική διαρροή από το σχολείο που συνεχίζονταν όλα αυτά τα χρόνια. Να μην ξεχνάμε ακόμη πως όταν οι Ράλλης - Καραμανλής το ’76 καθιέρωναν την εννιάχρονη εκπαίδευση και θεσμοθετούσαν τον τελευταίο αστικό εκσυγχρονισμό στην εκπαίδευση (καθιέρωση της δημοτικής) το ‘καναν με αντίτιμο την ένταση των ταξικών φραγμών και τη λεγόμενη τότε «αναγκαστική στροφή στην τεχνική εκπαίδευση». Απόπειρα του συστήματος, που για διάφορους λόγους, απέτυχε τότε…

Αρα, να πώς μια «θετική θεσμική εξέλιξη» στο συγκεκριμένο κυρίαρχο σύστημα αποκτά αντιδραστικά χαρακτηριστικά εντασσόμενη στις κεντρικές επιλογές της κυρίαρχης τάξης. Εδώ τι έχουν να πουν όσοι θεσμοθετούν το μέλλον του «άλλου σχολείου»;

Τελικά για τι μπορούμε από τώρα ν’ αγωνιζόμαστε; Θα ήταν εύλογο ερώτημα για κάποιον υποστηρικτή της πρότασης για ενιαίο, δωδεκάχρονο σχολείο…

Η άποψη του ΚΚΕ είναι καθαρή: «Και για το ενιαίο σχολείο μπορούμε από τώρα ν’ αγωνιζόμαστε» (στο ίδιο)

Δε θα ‘χαμε κανένα πρόβλημα αν μ’ αυτό τον τρόπο έκφρασης εννοούσαν ότι στον αγώνα για την κοινωνική αλλαγή δημιουργούνται οι όροι μιας συνολικής αντιπαράθεσης, το κίνημα παλεύει από καλύτερες θέσεις, απελευθερώνονται δυνάμεις από την αστική κυριαρχία κ.λπ. Έτσι, προφανώς και από τώρα αγωνιζόμαστε για ένα άλλο σχολείο, για μια άλλη παιδεία, υγεία, γενικότερα για μια άλλη κοινωνία. Αλλά είναι σαφές, δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα.

Εχει μια «δυσκολία» -δηλωμένη- η δική μας άποψη και θέση. Γιατί σήμερα το καθήκον είναι δύσκολο και διπλό: Να υπερασπίζεις τα εργασιακά, εκπαιδευτικά, δημοκρατικά δικαιώματα των εκπαιδευτικών και του λαού που δέχονται σοβαρή, ολομέτωπη επίθεση. Από την άλλη -ή καλύτερα ταυτόχρονα- ν’ αγωνίζεσαι και μέσα από τον αγώνα να δείχνεις και ν’ αποκαλύπτεις πολιτικά αυτό που γράφαν οι εξεγερμένοι νεολαίοι στις καταλήψεις του ’99 ότι «τα όνειρά μας δεν χωράνε» εδώ, σ’ αυτή την κοινωνία…

Είναι πραγματικά αντιφατικό -σύμφωνα πάντα με τη γραμμική εξελικτική λογική- να αγωνίζεσαι π.χ. για περισσότερα σχολεία, γνωρίζοντας ότι αυτό το αίτημα (με τη δυναμική του) οδηγεί σε όξυνση της κρίσης του σημερινού αστικού σχολείου, ενάντια στις σημερινές κατευθύνσεις και επιλογές που κυριαρχούν! Γιατί αλλού σε πάει η μια κατεύθυνση κι αλλού η άλλη.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην παλίρροιά του το κίνημα των καταλήψεων είχε σαν κεντρικό του σύνθημα την «κατάργηση των ν.2525 και 2640», ενώ στην άμπωτη και στην υποχώρησή του ταυτίστηκε με το «ενιαίο δωδεκάχρονο» που φρόντισε η ΚΝΕ να το πλασσάρει μέσα από τον έλεγχο των Συντονιστικών.

Κι έχει αυτή την ακαταμάχητη ιδιότητα η ρεφορμιστική λογική να παραλύει με τα φληναφήματά της το ζωντανό στοιχείο του κινήματος («ρεφόρμ - χλωροφόρμ» φώναζαν το Μάη του ’68). Επιμένουμε ότι πιο ουσιαστική -στην προοπτική της- κατεύθυνση αλλά και πιο ρεαλιστική από τη δυνατότητα του κινήματος να την επιβάλλει σήμερα είναι ν’ αγωνιζόμαστε.

Οπωσδήποτε η άποψη που εκπροσωπούν οι «Αγωνιστικές Κινήσεις» είναι ένας δύσκολος (θα το ξαναπούμε) δρόμος, που έχει και τις παρεκκλίσεις του και χρειάζεται τις δικές του δοκιμασίες, μια ενότητα αντιφάσεων που θέλει το χρόνο της για ν’ αποκτήσει όλο και πιο συγκεκριμένη φυσιογνωμία. Επειδή όμως δεν αρκούμαστε στο δρόμο του ρεφορμισμού -έστω και «αγωνιστικού»- χαράζουμε μια άλλη κατεύθυνση που φιλοδοξεί να συνδυάσει αυτά τα αντιφατικά, από πρώτη ματιά, στοιχεία.

Τώρα, αν κάποιοι σ’ αυτή την αντιπαράθεση με τη λογική του ΚΚΕ περί ενιαίου κ.λπ. σχολείου, ίσως βρουν κομμάτια που τους αφορούν, δεν είμαστε εμείς που θα πούμε πως «κάθε σχέση με πρόσωπα, πράγματα (ή απόψεις) είναι φανταστική»…