Ένα σχόλιο πάνω στην ταινία "Το μίσος"

του Κώστα Μπεκιάρη

 Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα» το 1996

"Παρ' όλη τον οργή μου, εξακολουθώ να είμαι ένα ποντίκι στο κλουβί μου"

Ο Γκρουνβάλσκι προσπαθεί απεγνωσμένα να προφτάσει το τρένο, όμως κάθε τόσο το παντελόνι του πέφτει και σταματά για να το σηκώσει. Στο τέλος, ο Γκρουνβάλσκι πεθαίνει από το κρύο.

 "Μέχρι εδώ όλα πάνε καλά. Μα σημασία δεν έχει η πτώση, αλλά η πρόσκρουση!"

 Η ιστορία τριών νέων στο σύγχρονο Παρίσι. Ένας Άραβας, ένας μαύρος κι ένας Εβραίος, ο Σαΐντ, ο Ιμπέρ και ο Βινς. Η ιστορία της σύγχρονης νεολαίας σε μια καπιταλιστική μεγαλούπολη. Τα αδιέξοδα, η καταστολή, ο ρατσισμός, η ανεργία, τα ναρκωτικά, το περιθώριο, το μίσος...

...Μίσος για μια κοινωνία που τάζει τον κόσμο, μα το μόνο που δίνει είναι μερικά στριμωγμένα τετραγωνικά σε θηριώδη τσιμεντένια κλουβιά. Η γιγαντοαφίσα στους δρόμους γράφει "ο κόσμος είναι δικός σας" μόνο που το αστικό κράτος και οι δυνάμεις καταστολής έχουν άλλη γνώμη.

...Μίσος για μια κοινωνία που δε δίνει περιθώρια, ωθεί στο περιθώριο. Ο ζωτικός χώρος αυτών των παιδιών είναι οι ταράτσες, τα εγκαταλειμμένα υπόγεια, η άκρη της πόλης. Πάνω, κάτω και πέρα από την πόλη, αλλά όχι ΜΕΣΑ της. Και όχι για πολύ. Γιατί, ακόμα κι εκεί, η παρουσία τους είναι ανεπιθύμητη.

Μίσος για τις δυνάμεις καταστολής σαν τον πιο ορατό φορέα καταπίεσης και τρομοκρατίας. Τα CRS, η αστυνομία, οι συλλήψεις χωρίς λόγο και οι τρομοκρατικές συνθήκες που επικρατούν σε μια "συνήθη"  αναγνώριση, οι νέοι που μπροστά στο φάσμα της ανεργίας γίνονται αστυνομικοί.

...Μίσος για τους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν τη νεολαία και τα προβλήματά της σαν αξιοθέατα. Οι γραβατωμένοι δημοσιογράφοι, οι καλοσιδερωμένες παρουσιάστριες που αναλύουν τα θέματα "σε βάθος", αλλά από απόσταση (ε, να μη λερωθούν κιόλας).

...Μίσος για την ψευτοκουλτούρα, τα "σαλόνια" και τον υποκριτικό καθωσπρεπισμό. Ένας κόσμος που θέλει να πουλήσει "προβληματισμό", συνοδευμένο από σαμπάνια και χαβιάρι. Που μιλάει για Τέχνη κι εννοεί ένα αποστειρωμένο εξάμβλωμα ΑΠΟ την αστική τάξη ΓΙΑ την αστική τάξη.

Αρκεί, όμως, το μίσος, η οργή για ν' ανατραπεί αυτή η κοινωνία; Αρκεί ένα πιστόλι ή μια μολότοφ για να δώσει πραγματική διέξοδο απ' τη σύγχρονη βαρβαρότητα της περιθωριοποίησης και του ρατσισμού; Ή μήπως η λύση είναι η απόδραση, η φυγή απ' την πραγματικότητα; Ποιος έχει δίκιο; ο Βινς που θέλει να σκοτώσει έναν μπάτσο σαν εκδίκηση για το θάνατο του φίλου του ή ο Ιμπέρ που "δεν είναι γι' αυτά", που ψάχνει μια ευκαιρία για να φύγει; Το αγωνιώδες και απορημένο βλέμμα του Σαΐντ (του πραγματικού πρωταγωνιστή) στο τέλος της ταινίας τονίζει το αδιέξοδο τέτοιων επιλογών.

"Παρ' όλη την οργή μου, εξακολουθώ να είμαι ένα ποντίκι στο κλουβί μου", τραγουδούν οι Smushing Pumpkins. Απέναντι στην οργανωμένη επίθεση του συστήματος δεν αρκεί η λογική της τυφλής σύγκρουσης, λέμε εμείς. Η ανατροπή αυτής της κοινωνίας, η απελευθέρωση της ανθρωπότητας απ’ τα δεσμά της εκμετάλλευσης δε θα γίνει μέσα από περιστασιακές συγκρούσεις κι αντιπαραθέσεις. Και, πάνω απ’ όλα, δε θα γίνει χωρίς το όραμα για μια άλλη κοινωνία. Μια κοινωνία που θα χτιστεί ΕΔΩ και από ΕΜΑΣ! Που θα χτιστεί πάνω στις αξίες της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης. Που θα διαδηλώνει την εμπιστοσύνη της στις αστείρευτες δυνάμεις των λαών και της εργατικής τάξης και θα στηρίζεται σ' αυτές.

Ο Ματιέ Κάσσοβιτς, μόλις 27 χρόνων, δηλώνει πως ήθελε να κάνει μια ταινία ενάντια στην κρατική καταστολή. Μόνο που κατάφερε πολύ περισσότερα. Κατάφερε να κάνει μια εύστοχη κινηματογραφική καταγραφή πάνω στο σάπιο οικοδόμημα ενός συστήματος απάνθρωπου, ασφυκτικού. Ενός συστήματος που ζει κι αναπαράγεται στηριγμένο στην ανισότητα. Που γεννά τη βαρβαρότητα, το ρατσισμό και το φασισμό, Που, απ' την άλλη, όμως, γεννά και τους ίδιους του τους νεκροθάφτες. Τη νεολαία που εξεγείρεται, τους εργάτες που διαδηλώνουν.

Την ίδια περίοδο που βγήκε η ταινία, η Γαλλία κλυδωνίστηκε απ' τις μεγαλειώδεις εργατικές και φοιτητικές κινητοποιήσεις, απ' τις διαμαρτυρίες ενάντια στην αντιλαϊκή, ιμπεριαλιστική πολιτική του Σιράκ. Ενάντια σε μια πολιτική που υποθηκεύει ανθρώπινες ζωές, που δε λογαριάζει δικαιώματα και κατακτήσεις. Η Γαλλία των πυρηνικών δοκιμών, των επεμβάσεων σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, της επίδειξης δύναμης στην πορεία για το ξαναμοίρασμα του κόσμου, η Γαλλία-"πρότυπο" για την "Ευρώπη του 2000", η Γαλλία του Λεπέν, παίρνει την απάντηση που πρέπει απ’ τον ίδιο το λαό της.

Γιατί "μέχρι εδώ, ΤΙΠΟΤΕ δεν πάει καλά"!