Ουκρανία. Το διακύβευμα ενός πολέμου που δεν ξεκίνησε χθες και κλιμακώνεται επικίνδυνα

 Το κείμενο αποτελεί την ομιλία  του Βασίλη Σαμαρά   στις 23/11/2022  κατά την παρουσίαση της έκδοσης  "Ουκρανία. Ο πόλεμος δεν ξεκίνησε χθες, δεν θα τελειώσει αύριο" στην Θεσσαλονίκη στο στέκι « Σφεντόνα».

 Τι πόλεμο έχουμε. Στην κύρια και καθοριστική πλευρά του έχουμε μια στρατιωτικοπολιτική αναμέτρηση ανάμεσα σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ από τη μια μεριά και Ρωσία από την άλλη. Στα πλαίσιά του μετέχουν οι δυνάμεις του Κιέβου από τη μια πλευρά και των ρωσόφωνων από την άλλη, αλλά υπό τους όρους και τις υπαγορεύσεις των ΗΠΑ και Ρωσίας αντίστοιχα.

 Πώς φτάσαμε σ’ αυτόν. Στην αφετηρία του ζητήματος βρίσκονται οι ανατροπές του 1989-1991 που έδωσαν τη δυνατότητα σε ΗΠΑ-Δύση να προχωρήσουν σε κινήσεις διαμόρφωσης όρων παγκόσμιας κυριαρχίας. Είχαμε έτσι την προώθηση του ΝΑΤΟ και τη διεύρυνση της ΕΕ μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας. Βασικός στόχος πέραν των άλλων, η περικύκλωση, περίσφιξη, εξουθένωση της Ρωσίας, της οποίας το πυρηνικό οπλοστάσιο πρόβαλλε σαν το αξεπέραστο εμπόδιο για την ολοκληρωτική τους επικράτηση. Η ρωσική αντίδραση εκδηλώνεται κυρίως μετά τον παραμερισμό του ανεκδιήγητου Γιέλτσιν με προσπάθειες ανασυγκρότησης της ρωσικής ισχύος και προώθησης των ρωσικών ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και επιδιώξεων.

 Στα πλαίσια αυτού του ανταγωνισμού σαν βασικό επίδικο αναδείχνεται η περίπτωση της Ουκρανίας στην οποία συμπυκνώνονται σειρά σημαντικών ζητημάτων, οικονομικών, πολιτικών και πάνω απ’ όλα γεωστρατηγικών. Σε μια πρώτη φάση το παιχνίδι φαίνεται να το ελέγχει η Ρωσία, που μάλιστα προωθεί τη διαμόρφωση της Τετραμερούς Συμμαχίας, Ρωσίας, Ουκρανίας, Καζακστάν και Λευκορωσίας. Απέναντι σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο ΗΠΑ-Δύση προχωρούν αποφασιστικά και συντονισμένα σε μια σειρά κινήσεις και με στόχο την ένταξη της Ουκρανίας στο Δυτικό μπλοκ.

 Βασικός σταθμός η λεγόμενη «πορτοκαλί επανάσταση» του 2004 και κυρίως το πραξικόπημα του 2014. Ένα πραξικόπημα που έφερε στην εξουσία τις ελεγχόμενες από τις ΗΠΑ ακραίες εθνικιστικές έως και φασιστικές δυνάμεις της Ουκρανίας. Δημιουργήθηκε έτσι ένα madeinUSAδικτατορικό καθεστώς που προχώρησε σε μια επιχείρηση βίαιης και αιματηρής εθνοκάθαρσης ενάντια στους ρωσόφωνους βασικά της ανατολικής Ουκρανίας. Ταυτόχρονα διαμορφωνόταν σε ΝΑΤΟϊκό προγεφύρωμα που έφερνε τους αμερικανικούς πυραύλους σε απόσταση αναπνοής από νευραλγικά ρωσικά κέντρα.

 Η ρωσική αντίδραση εκδηλώθηκε με τη συγκέντρωση σημαντικών στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με Ουκρανία και με την απειλή εισβολής στο έδαφος της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα διατυπώθηκαν από τη ρωσική πλευρά προτάσεις για την ειρηνική διευθέτηση της κρίσης.

Θα σταθώ εδώ σε ένα βασικό σημείο αυτών των προτάσεων. Το άνοιγμα της διαδικασίας για μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη και κατά προέκταση για όλο τον κόσμο. Ένα ζήτημα στο οποίο συμπυκνώνονται κρίσιμα στοιχεία του όλου ζητήματος. Προτάσεις οι οποίες απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από ΗΠΑ-Δύση κάνοντας φανερό ότι εμμένουν στην πλήρη προώθηση των επιδιώξεών τους.

Μετά απ’ αυτό η Ρωσία προχώρησε στην εισβολή στο ουκρανικό έδαφος. Αποτελεί ερώτημα το αν η Ρωσία είχε άλλη επιλογή. Το γεγονός είναι α) Το ότι ΗΠΑ-Δύση απορρίπτοντας τη ρωσική πρόταση απέκλεισαν  την πιθανότητα για το άνοιγμα μιας διαδικασίας που ίσως απέτρεπε τον πόλεμο. β) Η απόφαση του ρωσικού ιμπεριαλισμού να εισβάλλει στην Ουκρανία άνοιξε τις πύλες της κόλασης. Μετέφερε την αντιπαράθεση στο στρατιωτικό της επίπεδο αναβαθμίζοντας και διευρύνοντάς την.

 Ακολούθησε σε όλους αυτούς τους μήνες σειρά σημαντικών στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών γεγονότων. Εξελίξεις που ανέδειξαν ορισμένα κρίσιμα ζητήματα:

 α) Ποιοι συγκρούονται. Είναι φανερό πλέον και δεν αμφισβητείται σοβαρά από κανέναν ότι αυτό που εξελίσσεται είναι μια ένοπλη αναμέτρηση ανάμεσα στη Ρωσία από τη μια και τις αμερικανοΝΑΤΟϊκές δυνάμεις από την άλλη έστω και αν οι τελευταίες μετέχουν μέσα από το σχήμα των «εθελοντών» και την τροφοδοσία σε όπλα του ουκρανικού στρατού.

 β) Ποια είναι τα διακυβεύματα. Σε πρώτο πλάνο η τύχη και η υπόσταση της Ουκρανίας ως χώρας. Αν παραμείνει ενιαία ή αν συρρικνωθεί. Στο ίδιο πλάνο και οι τύχες των ρωσόφωνων της Ουκρανίας. Το αν δηλαδή θα υποχρεωθούν να ζήσουν κάτω από ένα φασιστικό στην ουσία καθεστώς, αν θα υπαχθούν στο ρωσικό κράτος ή αν σε περίπτωση ρωσικής ήττας αναγκαστούν να μεταναστεύσουν μαζικά στο ρωσικό έδαφος.

 Μόνο που υπάρχει και ένα κατά πολύ ευρύτερο και πιο σημαντικό διακύβευμα. Εκείνο που θεωρώ ότι διακυβεύεται είναι το αν ΗΠΑ-Δύση θα συνεχίσουν να έχουν τη δεσπόζουσα έως κυρίαρχη θέση και ρόλο στα παγκόσμια πράγματα ή αν ο κόσμος θα περάσει σε μια άλλη περίοδο μιας άλλης κατανομής θέσεων και ρόλων ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

 Η ευρύτητα και τα χαρακτηριστικά του διακυβεύματος εξηγούν ορισμένα πράγματα αλλά και σηματοδοτούν τόσο την κρισιμότητα αυτής της αναμέτρησης όσο και των κινδύνων που δημιουργούνται ακόμη και για την επιβίωση της ανθρωπότητας.

 Εξηγούν κατ’ αρχάς την ακραία επιθετικότητα των ΗΠΑ αλλά και την επιλογή του τόπου και του χρόνου στον οποίο εκδηλώθηκε αυτή στη συγκεκριμένη φάση. Θα σταθώ μόνο στο τελευταίο. Το ζήτημα του χρόνου.

 Στις ΗΠΑ αντιλαμβάνονται πλέον ότι ο χρόνος δουλεύει ενάντιά τους. Δεν είναι μόνο η Κίνα που απειλεί την πρωτοκαθεδρία τους στο οικονομικό πεδίο, μια εξέλιξη που όπως είναι φυσικό δεν θα περιοριστεί στα της οικονομίας. Ούτε μόνο η Ρωσία με το πυρηνικό της οπλοστάσιο αλλά και σειρά άλλων χωρών που αναπτύσσουν τις δυνατότητές τους σε όλα τα πεδία, μια εξέλιξη που θέτει τόσο αντικειμενικά όσο και υποκειμενικά γενικότερο ζήτημα αναδιάταξης δυνάμεων και ανακατανομής ρόλων.

 Η πίεση αυτών των εξελίξεων -και σε συνάρτηση με το ζήτημα του χρόνου είναι που ώθησαν τους ιθύνοντες των ΗΠΑ να προσπεράσουν διλήμματα που τους απασχολούσαν και να κάνουν τις συγκεκριμένες επιλογές.

Αναφέρομαι στο «διπλό» δίλημμα που αντιμετώπιζαν οι ΗΠΑ απέναντι στα ζητήματα που τους είχαν τεθεί. Απάντηση μέσω της ανάπτυξης της οικονομίας του σε επίπεδα κυριαρχίας η επιβολή δια της στρατιωτικής ισχύος. Ιδιαίτερη μορφή του διλήμματος αποτελούσε το αν θα ιεραρχηθεί σαν κύριος κίνδυνος προς άμεση αντιμετώπιση η Κίνα η Ρωσία.

 Κοινή παραδοχή αποτελούσε το ότι δεν είναι ρεαλιστική η ταυτόχρονη αντιμετώπιση Κίνας, Ρωσίας. Ταυτόχρονα τα αντικειμενικά δεδομένα κατέδειχναν ότι σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού δεν είναι δυνατή η οικονομική ανάπτυξη σε επίπεδα κυριαρχίας χωρίς την επιβολή όρων δια της ισχύος και αντίστροφα δεν είναι δυνατή η διαμόρφωση όρων στρατιωτικής επιβολής χωρίς μια αντίστοιχη οικονομία που να την τροφοδοτεί.

Με αυτά τα δεδομένα οι ΗΠΑ επέλεξαν σαν τον κρίκο που θα σύρει την αλυσίδα των επιδιώξεών τους την επιβολή δια της ισχύος. Άμεσος στόχος η Ρωσία και πεδίο όπου θα εκδηλωνόταν η κίνηση των ΗΠΑ η Ουκρανία. Μια χώρα που προσφερόταν από κάθε άποψη καθώς όπως ήδη ανέφερα  συνδύαζε  σειρά σημαντικών δεδομένων. Εδαφικών, οικονομικών, πολιτικών και πάνω απ’ όλα γεωστρατηγικών.

 Ταυτόχρονα εξηγεί και τη στάση των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Στη σχετική φιλολογία εκφράζονται πολλές απορίες έως και διαφωνίες για τη στάση τους. Από πολλούς θεωρείται ότι σύρθηκαν από τις ΗΠΑ σε μια περιπέτεια που ήδη έχει επιφέρει τεράστια κόστη και έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές και τις χώρες τους.

 Το ότι ως ένα βαθμό σύρθηκαν από τις ΗΠΑ ισχύει αλλά αφορά τη μια πλευρά του ζητήματος. Η άλλη και  μάλλον πιο καθοριστική συνδέεται με τα μεσο-μακροπρόθεσμα συμφέροντα των ίδιων των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Εκείνο που ισχύει έχει τις αναλογίες του με αυτά που ανέφερα σε σχέση με τις ΗΠΑ. Αιώνες κυριαρχίας των δυτικών αποικιοκρατικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων δημιούργησαν ένα πλέγμα σχέσεων στον πλανήτη, οικονομικών, πολιτικών στρατιωτικών που τους έδινε τη δυνατότητα να δυναστεύουν και να εκμεταλλεύονται όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Τόσο ώστε να αισθάνονται κάπως σαν «ιδιοκτήτες» του κόσμου.

 Ένα πλέγμα σχέσεων που αναβαθμίστηκε μετά τη νίκη τους απέναντι στο Επαναστατικό Εργατικό Κομμουνιστικό Κίνημα και τελικά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Εξελίξεις με βάση τις οποίες θεώρησαν ότι έχουν όλο τον κόσμο στα πόδια τους. Μόνο που μετά τη δεκαετία της ευφορίας του 1990 άρχισαν να εμφανίζονται οι νέοι συσχετισμοί στον κόσμο και να τίθεται στην ημερήσια διάταξη το ζήτημα της αναδιάταξης δυνάμεων.Αυτή λοιπόν την προνομιακή τους θέση στον κόσμο υπερασπίζονται οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές από κοινού με τις ΗΠΑ.

 Αυτά εξηγούν και τη στάση τόσο της Ρωσίας όσο και της Κίνας. Ως προς τη Ρωσία. Η Ρωσία αντιμετωπίζει την επιθετικότητα της Δύσης από την πρώτη στιγμή μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης (για να μην πάω παραπίσω). Απέναντι σ’ αυτά απότο 2000 προχωρά σε κινήσεις εσωτερικής ανασυγκρότησης σε όλα τα πεδία και αναπροσανατολισμού των ιεραρχήσεών της.

Ακολουθεί μια ολόκληρη  περίοδος εντεινόμενου ανταγωνισμού,  με την Ουκρανία να αναδείχνεται σε επίκεντρο της αντιπαράθεσης ανάμεσα σε αυτές τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Μετά το πραξικόπημα του 2014 και τα όσα επακολούθησαν γίνεται φανερό ότι οι ΗΠΑ θέλουν να διαμορφώσουν την Ουκρανία σε πολιορκητικό κριό στα πλευρά της Ρωσίας.

Η ρωσική αντίδραση μετά και την απόρριψη των προτάσεών της έρχεται με τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία. Ακολουθεί σειρά στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων. Αναδείχνεται σε κρίσιμο στοιχείο η συνεχής ροή ενισχύσεων προς το Κίεβο σε οπλικά συστήματα αλλά και σε στρατιωτικό προσωπικό. Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι αυτή η σύγκρουση διαμορφώνεται πλέον σαν μια ιδιότυπη ένοπλη αναμέτρηση ανάμεσα στη Ρωσία και το ΝΑΤΟ.

 Αναφέρθηκα ήδη στο ποιο αναδείχνεται σαν το ευρύτερο διακύβευμα αυτής της αναμέτρησης. Ιδιαίτερα οξυμένο εμφανίζεται αυτό για την περίπτωση της Ρωσίας. Μια καθοριστική ήττα της στο μέτωπο της Ουκρανίας θα έθετε σοβαρό ζήτημα τόσο για την ασφάλειά της όσο και την ίδια της την υπόσταση ως χώρας. Το βέβαιο είναι ότι θα την υποβίβαζε σε δύναμη δεύτερης τάξης. Ανυπολόγιστες οι συνέπειες και στο εσωτερικό της καθώς θα βρισκόταν αντιμέτωπη με μεγάλα οικονομικά, πολιτικά αλλά και προβλήματα συνοχής της ρωσικής ομοσπονδίας. Συνέπειες που θα την καθιστούσαν ακόμη πιο ευάλωτη στη δυτική πίεση η οποία και θα συνεχιστεί μέχρι της πλήρουςεξουθένωσης και συντριβής της. Αυτό που είναι πλέον ορατό στον καθένα είναι πως για τη Νέα Ρώμη των ΗΠΑ, η Ρωσία δεν αποτελούσε και δεν αποτελεί παρά  μια Καρχηδόνα «που πρέπει να καταστραφεί».

 

Με ανάλογο τρόπο αν και δευτερογενώς τίθενται παρόμοιας φύσης ζητήματα και για την Κίνα. Κατά την άποψή μου η Κίνα δεν θα ήθελε σε αυτή τη χρονική στιγμή μια αναμέτρηση τέτοιων διαστάσεων. Θεωρώντας ότι ο χρόνος δουλεύει υπέρ της, θα προτιμούσε μια κατάσταση που θα της έδινε τη δυνατότητα να συνεχίσει απρόσκοπτα την ανάπτυξη των οικονομικών, τεχνολογικών και στρατιωτικών της δυνατοτήτων. Το πρόβλημα ωστόσο έχει τεθεί και είναι υποχρεωμένη να το αντιμετωπίσει. Οι κινέζοι ιθύνοντες αντιλαμβάνονται ότι αν συνθλιβεί η Ρωσία, μετά έρχεται η σειρά της Κίνας.

Αυτό δεν είναι κάτι που συνεπάγεται μόνο με βάση τα γενικά πολιτικά δεδομένα του ζητήματος αλλά και από συγκεκριμένα γεγονότα και κινήσεις. Την «επίσκεψη» Πελόζι στην Ταϊβάν. Τη δημιουργία του AUCUS. Τη «σφήνα» της Ν. Κορέας. Τον επανεξοπλισμό της Ιαπωνίας. Τις προσπάθειες των ΗΠΑ να προσεταιρισθούν χώρες της ΝΑ Ασίας. Τις διαρκείς περιπολίες των αμερικανικών αεροπλανοφόρων στον περίγυρό της.

 Αυτά τα δεδομένα καθορίζουν και την έως τώρα στάση της. Τις διακηρύξεις της για αναγκαιότητα επίλυσης της κρίσης μέσω διαπραγματεύσεων. Τις προσπάθειές της να μην πυροδοτεί την παραπέρα όξυνση, τόσο με τη μη καταδίκη της ρωσικής εισβολής, όσο και την αποφυγή άμεσης στρατιωτικής στήριξης της Ρωσίας. Ωστόσο και ενόψει μελλοντικών εξελίξεων βαθαίνει το επίπεδο συνεργασίας με τη Ρωσία και πάντα σε βάση αμοιβαίου οφέλους. Το αν αυτή η συνεργασία θα αναβαθμιστεί σε συμμαχία στρατηγικού χαρακτήρα θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες και μένει να το δούμε.

 Οι συνέπειες στην αντίθετη περίπτωση δηλαδή μιας ολοκληρωτικής ρωσικής επικράτησης στο μέτωπο της Ουκρανίας θα ήταν καταλυτικές για τις ΗΠΑ-Δύση. Δεν συμμερίζομαι βέβαια καθόλου τις ανοησίες ότι μετά την Ουκρανία η Ρωσία θα εισέβαλλε και στην Πολωνία ή σε όποια άλλη χώρα. Το γεγονός είναι ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ήττα συνολικά για τις ΗΠΑ-Δύση και με πολλαπλές συνέπειες σε όλα τα πεδία.

Θα έθετε υπό κρίση όλο το πλέγμα σχέσεων κυριαρχίας στον κόσμο που έχει οικοδομήσει η Δύση στη διάρκεια ολάκερων ιστορικών περιόδων. Θα δημιουργούσε όρους κρίσης στο ΝΑΤΟ και θα έθετε ζητήματα συνοχής του. Στα πλαίσια της αναδιάταξης δυνάμεων που ήδη εξελίσσεται θα ενθάρρυνε σειρά δυνάμεων να διεκδικήσουν πιο έντονα ανακατανομές και επαναπροσδιορισμούς ρόλων. Θα ενθάρρυνε φυγόκεντρες τάσεις στα πλαίσια του ευρύτερου δυτικού μπλοκ. Σε νέα μέτωπα που πιθανόν να ανοίξουν (π.χ. Μ. Ανατολή, Βαλκάνια, Λ. Αμερική) οι όροι αντιμετώπισής τους από την μεριά της Δύσης θα είναι δυσμενέστεροι σε σχέση με το πριν. Θα όξυνε στο έπακρο τις πολλαπλές κρίσεις, που αντιμετωπίζει το δυτικό σύστημα και σε όλα τα πεδία. Το οικονομικό, το πολιτικό, το κοινωνικό. Θα όξυνε τις εσωτερικές αντιφάσεις και αντιθέσεις και θα δημιουργούσε κοινωνικές εντάσεις ακόμη και στο εσωτερικό των δυτικών ιμπεριαλιστικών μητροπόλεων.

Ενδεχόμενα που ήδη προβληματίζουν τους ιθύνοντες της Δύσης και που άλλωστε συναποτελούν στοιχεία που συνθέτουν τη θέση τους για την αναγκαιότητα «να ηττηθεί η Ρωσία».

Αυτά που διακυβεύονται είναι που εξηγούν τη στάση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών και με βάση την οποία τροφοδοτούν τη συνέχιση και κλιμάκωση των στρατιωτικών συγκρούσεων καθώς η έκβαση σε αυτές αποτελεί τον αποφασιστικό παράγοντα που θα κρίνει τις εξελίξεις.

 Ως προς αυτές μια σύντομη αναφορά εδώ. Σε μια πρώτη φάση είχαμε τη γρήγορη και σχετικά εύκολη προώθηση των ρωσικών δυνάμεων στην παραλιακή ζώνη. Την κατάληψη της Μαριούπολης, της περιφέρειας της Ζαπορίζια, της Χερσώνας, την περικύκλωση Χαρκόβου και Κιέβου. Εξελίξεις που υποχρέωσαν την ηγεσία του Κιέβου να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μόνο που κάτω από την πίεση των ΗΠΑ αλλά και εσωτερικών αντιδράσεων που έφτασαν  μέχρι και τις δολοφονίες Ουκρανών αξιωματούχων αποχώρησε από αυτές. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια συνεχής ροή Δυτικών οπλικών συστημάτων αλλά και στρατιωτικού προσωπικού με  το ένδυμα των «εθελοντών».

Αυτή η εξέλιξη εξισορροπώντας ως ένα τουλάχιστο βαθμό τη ρωσική υπεροχή σε δύναμη πυρός έδωσε τη δυνατότητα στην ουκρανική πλευρά (όσο ουκρανική ήταν πλέον) να αξιοποιήσει τη μεγάλη αριθμητική της υπεροχή και να περάσει από την άμυνα στην επίθεση. Οι ρωσικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν χωρίς μάχη  από την περιοχή του Κιέβου να υποχωρήσουν στην περιοχή του Χαρκόβου και τελικά στην μεγαλύτερη υποχώρησή τους, την απόσυρση των δυνάμεών τους από τη Χερσώνα.

Εξελίξεις που ανάγκασαν τη Ρωσία να προχωρήσει στην επιστράτευση 300.000 εφέδρων σε μια προσπάθεια σχετικής έστω εξισορρόπησης της μεγάλης αριθμητικής υπεροχής των αντιπάλων της. Μόνο που αυτή η κίνηση για να δώσει τα όποια αποτελέσματά της χρειάζεται το χρόνο της.

 Ταυτόχρονα  αυτές οι εξελίξεις - πέραν των άλλων -  κατέδειξαν και τις σοβαρές ανεπάρκειες της ρωσικής πλευράς σε αναφορά με το εγχείρημα που ανέλαβε.Ολοφάνερα υποτίμησε τον αντίπαλο υπολογίζοντας σαν τέτοιο μόνο τον ουκρανικό στρατό. Χωρίς να συνυπολογίζει την ενίσχυσή του από τη Δύση. Υποτίμηση που κατά κύριο λόγο αφορά την πολιτική ηγεσία και δευτερευόντως τη στρατιωτική, που προχώρησαν   σε μια πολεμική σύγκρουση χωρίς να βάζουν στην εξίσωση τον κύριο αντίπαλό τους. Τις ΗΠΑ, τη Δύση, το ΝΑΤΟ.

 Για να συνοψίζω. Όπως και στην έκδοση  αναφέρω, αυτό που παρατηρούμε είναι μια συνεχής και διευρυνόμενη αναπαραγωγή της σύγκρουσης. Μια σύγκρουση που τροφοδοτείται συνεχώς από νέες δυνάμεις και από τις δυο πλευρές καθώς η κάθε μια επιχειρεί να απαντήσει στις κινήσεις της άλλης.

Το ότι έτσι έχουν τα πράγματα θέτει ορισμένα κρίσιμα ζητήματα.  α) Τον κίνδυνο μιας συνεχούς κλιμάκωσης, σε όλο και ανώτερο επίπεδο, μέχρι και εκείνο της χρήσης πυρηνικών όπλων. Το τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο είναι κάτι που το αντιλαμβάνονται όλες οι πλευρές. β) Αυτοί οι κίνδυνοι θέτουν εξ αντικειμένου την αναγκαιότητα μιας διαφορετικής διεξόδου. Μόνο που σ’ όλο αυτό αναδείχνονται διλήμματα που μόνο εύκολο δεν είναι να απαντηθούν. 

 Από τη μια μεριά έχουμε τα μεγάλα προβλήματα που ήδη δημιουργεί η σύγκρουση σε όλες τις πλευρές αλλά και οι μέγιστοι των κινδύνων που δημιουργεί η συνεχής κλιμάκωσή της. Από την άλλη και με βάση τα διακυβεύματα στα οποία αναφέρθηκα, καμιά πλευρά δεν διατίθεται να αποδεχτεί μια έκβαση που θα καταγραφόταν σαν στρατηγική της ήττα.

Ταυτόχρονα και όσον αφορά τις διάφορες διαπραγματευτικές προτάσεις που διατυπώνονται ή διαρρέουν εκατέρωθεν, μόνο τέτοιες δεν είναι καθώς η κάθε πλευρά τις θέτει στη βάση των δικών της αμετακίνητων θέσεων και διεκδικήσεων.

Αυτά σημαίνουν ορισμένα πράγματα. Πρώτον, το ότι με βάση τις διαμετρικά αντίθετες επιδιώξεις είναι από πολύ δύσκολη έως αδύνατη μια πραγματική ειρηνική διευθέτηση. Δεύτερο, ότι με βάση τα όλο και οξύτερα προβλήματα και κυρίως τους κινδύνους που διαγράφονται δεν μπορεί να αποκλειστεί μια μορφή ανακωχής, μια ανάπαυλα, ένα είδος «παγώματος» της σύγκρουσης. Τρίτο, το ότι ακόμα και μια τέτοια υποθετική περίπτωση δεν θα σημαίνει τίποτε άλλο παρά το ότι στη διάρκειά της η κάθε πλευρά θα επιχειρεί να διαμορφώσει καλύτερους όρους για τον επόμενο γύρο.

 Κλείνοντας. Όπως και να ‘χει, όποιες κι αν είναι οι εξελίξεις, όποια εκδοχή και αν προκύψει, το γεγονός είναι ότι η ανθρωπότητα έχει μπει εδώ και καιρό σε μια σκοτεινή περίοδο. Μια περίοδο που σημαδεύεται και καθορίζεται από την κυριαρχία των πιο αντιδραστικών επιθετικών, πολεμοκάπηλων και αντιλαϊκών δυνάμεων του καπιταλιστικού ιμπεριαλιστικού συστήματος. Μια περίοδο στην οποία οι εργαζόμενες λαϊκές μάζες σ’ όλο τον κόσμο θα υφίστανται όλο και μεγαλύτερα δεινά και σε όλα τα πεδία της ύπαρξης και της ζωής τους. Θα συνεχίσουν να σύρονται στα σφαγεία των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων ενώ θα επικρέμαται πάνω από το σύνολο της ανθρωπότητας ο κίνδυνος μιας ολοκληρωτικής πυρηνικής καταστροφής.

 Τη διέξοδο από αυτή την κατάσταση και τις ζοφερές προοπτικές, ούτε μπορούν ούτε και θέλουν να την δώσουν οι δυνάμεις του συστήματος. Αυτό αποτελεί υπόθεση των λαών και μόνο των λαών. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Έχω επίγνωση των δυσκολιών του πράγματος. Των αρνητικών συσχετισμών. Των συνεπειών που είχε η ήττα του κινήματος. Του ιδεολογικού, πολιτικού και οργανωτικού αφοπλισμού των λαϊκών μαζών. Όμως δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Οι λαοί σ’ όλο τον κόσμο δεν μπορούν να αφήσουν τις τύχες τους και τις ζωές τους στα χέρια και τις διαθέσεις των δυνάμεων του συστήματος. Μια και  μόνο επιλογή έχουν. Να μπουν στο δρόμο της αντίστασης και της πάλης. Στο δρόμο ανασυγκρότησης των μετώπων πάλης. Στο δρόμο της συνολικής ανασύστασης, ανασυγκρότησης των δυνάμεών τους μέσα στην πάλη και μέσα από την πάλη.