Τα «εθνικά ζητήματα» και τα καθήκοντα του λαϊκού κινήματος

του Κώστα Καμαρέτσου

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εναυσμα» τ. 49, άνοιξη 2018-11-16

Ως τμήμα της παγκόσμιας αντιπαράθεσης για το ξαναμοίρασμα του κόσμου από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, η ευρύτερη περιοχή μας δεν μπορούσε να μείνει έξω από τη μεγάλη θύελλα του πολέμου. Ειδικά τους τελευταίους μήνες, επανήλθαν στο προσκήνιο και με ιδιαίτερη ένταση μια σειρά ζητήματα που φέρουν τον χαρακτηρισμό «εθνικά»: το λεγόμενο Μακεδονικό, το Κυπριακό ζήτημα, ο ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός στο Αιγαίο, η μειονότητα της Θράκης. Η επαναφορά των ζητημάτων αυτών μπορούμε να πούμε ότι έπιασε το κίνημα «στον ύπνο», καθώς, σε σχέση με την κρισιμότητα όσων διακυβεύονται, η κινηματική απάντηση μπορεί να χαρακτηριστεί ισχνή. Ελάχιστες πρωτοβουλίες πάρθηκαν σε αντιπολεμική-αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση, μια σειρά δικές μας προτάσεις πέσανε στο κενό, και σε πολλές πόλεις οι δυνάμεις μας ήτανε οι μόνες που κινήθηκαν. Αλήθεια, όμως, θα μπορούσε να είναι διαφορετικά τα πράγματα, όταν η πλειοψηφία των δυνάμεων δεν αναγνωρίζει τα καθήκοντα που πρέπει να υπηρετήσει το λαϊκό κίνημα; Για να προσδιορίσουμε σωστά τα καθήκοντα που πρέπει να μπουν στο λαϊκό κίνημα, οφείλουμε πρώτα να απαντήσουμε, «από την αρχή», τι είδους στάση πρέπει να τηρεί η Αριστερά πάνω στο ζήτημα του έθνους και των πολιτικών ζητημάτων που δομούνται σε σχέση με αυτό.

Τα έθνη των εξαρτημένων χωρών μέσα στην εποχή του ιμπεριαλισμού

Πρωταρχικής σημασίας για την αντιιμπεριαλιστική πολιτική γραμμή είναι ο προσδιορισμός της ιστορικής περιόδου που διανύει η ανθρωπότητα. Ξεχνώντας τον προσδιορισμό αυτό, ή ακόμα προσπερνώντας τον, είναι αναπόφευκτο να καταλήγει κανείς σε θέσεις αποσπασματικές, οι οποίες περιορίζουν τη δυνατότητα των μαζών να συγκροτηθούν στην βάση των δικών τους ταξικών συμφερόντων. Η εφαρμογή της επαναστατικής θεωρίας δεν μπορεί να είναι τμηματική, ανάλογα με την περίσταση. Επίσης, δεν μπορεί να είναι απλώς ευθεία αναλογία ή μεταφορά μιας άλλης κατάστασης, που υπαγόρευε διαφορετικά καθήκοντα. Αυτές είναι πρακτικές που οδηγούν σε εγκατάλειψη της επαναστατικής θεωρίας.

Η επαναστατική θεωρία προσδιορίζει τον ιμπεριαλισμό ως το ανώτατο, μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού. Ο ιμπεριαλισμός είναι το στάδιο εκείνο που μια εθνική αγορά συγκεντρώνει στα μονοπώλια που κυριαρχούν σε αυτήν, τον πλούτο όχι μόνο της ίδιας της χώρας, αλλά και μιας σειράς εξαρτημένων χωρών ή αποικιών, δημιουργώντας έτσι μια αγορά πλανητικής κλίμακας. Τότε η καπιταλιστική οικονομική κρίση παίρνει διεθνή χαρακτηριστικά, δεν περιορίζεται μονάχα σε συγκεκριμένους τομείς της (πχ πετρέλαιο), ή σε συγκεκριμένα οικονομικά πεδία (χρηματιστήριο, δημόσιο χρέος, νόμισμα), αλλά γενικεύεται. Τότε η οικονομική κρίση διαπλέκεται με τον ιμπεριαλιστικό πολεμικό ανταγωνισμό για τον έλεγχο των σφαιρών επιρροής και μετατρέπεται σε καπιταλιστική-ιμπεριαλιστική κρίση συνολικά του συστήματος, κρίση που μπορεί να οδηγεί σε παγκόσμιους πολέμους αλλά και σε επαναστατικά γεγονότα. Γίνεται σήμερα φανερό στους λαούς όλου του κόσμου, ότι η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται στις μέρες μας και ότι παρά την προσπάθεια των διάφορων τάσεων του ρεφορμισμού να πείσουν τις μάζες για το αντίθετο, δεν είμαστε στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης» και των υπερεθνικών ολοκληρώσεων αλλά του ιμπεριαλισμού. Η αναγνώριση αυτής της πραγματικότητας αναπόφευκτα διαιρεί τον κόσμο σε δύο μέρη. Σε μια μικρή ομάδα ιμπεριαλιστικών χωρών, που, μέσω της στρατιωτικής-πολιτικής ισχύος, έχουν συγκεντρώσει στα χέρια τους όλη την οικονομική δραστηριότητα, ελέγχοντας την ροή της υπεραξίας της εργατικής τάξης μιας σειράς χωρών. Και από την άλλη πλευρά, στη μεγάλη πλειοψηφία των εξαρτημένων χωρών, οι εκμεταλλεύτριες τάξεις των οποίων έχουν συνδεθεί οργανικά, με τον ιμπεριαλισμό και έχουν μετατρέψει την ενδοχώρα τους σε πεδίο κερδοφορίας του ξένου ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, εκτός φυσικά από πεδίο δικής τους κερδοφορίας.

Ειδικά για τη χώρα μας, την προσδιορίζουμε ως χώρα εξαρτημένη ταυτόχρονα στον αμερικάνικο και ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, που βρίσκεται κάτω από τη διπλή κυριαρχία του ντόπιου μεγάλου κεφαλαίου και των ξένων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ΗΠΑ-ΕΕ).

Προσπαθώντας να αρνηθούν αυτή την πραγματικότητα αλλά και τα καθήκοντα τα οποία υπαγορεύει, μια σειρά δυνάμεις κατασκεύασαν θεωρίες που αποτυπώνουν μια λαθεμένη ανάλυση για τον κόσμο. Πρώτα και κύρια, αποδέχθηκαν τον όρο «παγκοσμιοποίηση», σύμφωνα με τον οποίο πλέον τα εθνικά σύνορα έτειναν να καταργηθούν και οι χώρες θα κυβερνιούνταν, δήθεν, από υπερεθνικούς οργανισμούς. Η εθνική οικονομική λειτουργία θα έδινε τη θέση της στο πολυεθνικό κεφάλαιο, το οποίο θα συνένωνε τις αγορές σε μια μεγάλη, ενιαία αγορά. Κατασκευάστηκε, έτσι, η θεωρία των «ολοκληρώσεων», πολιτικών δηλαδή δομών που δήθεν θα υπερέβαιναν τις κρατικές πολιτικές λειτουργίες, όπως έλεγαν για την ΕΕ, τον ΟΟΣΑ, τις οικονομικές ενώσεις εμπορίου, τον ΠΟΕ, το ΝΑΤΟ κτλ. Για να υποστηριχθεί η παραπάνω θεωρία, επιστρατεύτηκε η λεγόμενη «ιμπεριαλιστική πυραμίδα/αλυσίδα», μέσα στην οποία όλες οι χώρες ήταν λίγο ως πολύ ιμπεριαλιστικές και συναποφάσιζαν τις επεμβάσεις μέσα από διακρατικά όργανα. Φιλοτεχνήθηκε η εικόνα ενός κόσμου χωρίς κρίσεις, χωρίς παγκόσμιους πολέμους, ενός κόσμου που ήταν έτοιμος να αλλάξει από τα μέσα.

Γίνεται, σήμερα, φανερό, με τον παροξυσμό των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, τον λυσσαλέο εμπορικό προστατευτισμό, την επιστράτευση του εθνικισμού από το κεφάλαιο, ότι οι θεωρίες αυτές περιέγραφαν έναν ψεύτικο κόσμο. Κομβικό σημείο που ενώνει όλες αυτές τις δυνάμεις, αν και έχουν αποκλίνουσες απόψεις μεταξύ τους, είναι η άρνηση της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας μας και η περιγραφή της κοινωνικής αλλαγής ως μιας διαδικασίας καθαρά εσωτερικής, που δεν θα συναντήσει παρά σαν δευτερεύον στοιχείο την εμπλοκή του ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίο, ότι δυνάμεις που θεωρούσαν πριν από λίγο καιρό ότι τα εθνικά ζητήματα έχουν πλέον λυθεί και ανήκουν στο παρελθόν, παίρνουν σήμερα πολιτικές θέσεις εθνικής ομοψυχίας και σέρνονται πίσω από τα εθνικά αφηγήματα της αστικής τάξης.

Η σωστή αναγνώριση της ιστορικής περιόδου που διανύει η ανθρωπότητα μπορεί να καθοδηγήσει τους λαϊκούς αγωνιστές στη σωστή αναγνώριση της στάσης του κινήματος απέναντι στο ζήτημα του έθνους. Το εθνικό ζήτημα έχει λάβει στην εποχή του ιμπεριαλισμού ταξικό χαρακτήρα. Οι κυρίαρχες, εκμεταλλεύτριες, αντιδραστικές δυνάμεις έχουν πλήρως, ή σε άλλες χώρες στη μεγάλη τους πλειοψηφία, αφομοιωθεί και ενταχθεί οργανικά στο καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα, έχουν απεμπολήσει κάθε είδους εθνικό χαρακτηριστικό. Ειδικά στη χώρα μας, η αστική τάξη έχει από τη γέννηση της συνδέσει την κυριαρχία της πάνω στον λαό με τη σύνδεση με το ξένο κεφάλαιο. Και έχει σε κάθε κρίσιμη στιγμή της ιστορίας της (1821, πόλεμοι, κατοχή, δεύτερο αντάρτικο, χούντα-Πολυτεχνείο) επιβεβαιώσει την κυριαρχία της στηριζόμενη στην παρέμβαση του ξένου κεφαλαίου. Η αστική «μας» τάξη δεν έχει σήμερα κανένα τμήμα, καμία μερίδα που να μπορεί να αμφισβητήσει την εξάρτηση. Το καθήκον της Ανεξαρτησίας συνδέεται αδιαχώριστα με τη διαδικασία της αλλαγής της πολιτικής εξουσίας και το πέρασμα της στην εργατική τάξη και τους κοινωνικούς συμμάχους της. Τα ζητήματα εκείνα που συνδέονται με το έθνος δεν μπορούν να βρουν τη λύση και την ολοκλήρωση τους μέσα στο πεδίο που ορίζει η εξάρτηση, αλλά μονάχα μετά το διώξιμο των ιμπεριαλιστών και των ντόπιων υποτακτικών τους.

Ο χαρακτήρας των «εθνικών ζητημάτων»

Αν αυτοί οι αναγκαίοι προσδιορισμοί είναι καθοδηγήτριες αρχές για την επαναστατική θεωρία, δεν αρκεί η καταγραφή και η απαρίθμηση των αρχών για να παραχθούν πολιτικές θέσεις. Ή, για να θυμηθούμε μια ακόμα καθοδηγήτρια αρχή, απαιτείται η «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης». Απαιτείται η σωστή ιεράρχηση ανάμεσα στις αντιθέσεις που διέπουν το κάθε ζήτημα. Κανένα ζήτημα δεν μπορεί να εξεταστεί αποκομμένο από τη συνολική πραγματικότητα. Αν επιμένουμε μέσα στα πλαίσια αυτών των αρχών, είναι γιατί κανένα ζήτημα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καθαρά «εθνικό», μιας και αποτελεί τμήμα του γενικευμένου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού. Κανένα ζήτημα δεν έχει καθαρά «εθνικό» χαρακτήρα, με την έννοια ότι κάθε τάξη προσέρχεται στο κάθε ζήτημα από την σκοπιά των δικών της συμφερόντων και επιδιώξεων, και όχι σαν ένα κομμάτι ενός ενιαίου έθνους. Τα ζητήματα αυτά είναι στον πυρήνα τους ταξικά και πολιτικά, παρά τον εξωτερικό εθνικό τους χαρακτήρα.

Ξεκινώντας από το λεγόμενο «Μακεδονικό» ζήτημα, θα θέλαμε καταρχάς να επαναλάβουμε ότι δεν πρόκειται πρωταρχικά ούτε για ονοματολογικό ζήτημα ούτε πολύ περισσότερο για ζήτημα εθνικής κυριαρχίας. Φυσικά, πίσω από το θέμα του ονόματος, η κάθε πλευρά, η ελληνική αστική τάξη και η αντίστοιχη της πΓΔΜ, προσπαθούν να κατοχυρώσουν θέσεις για τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Θέσεις που θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να οδηγήσουν σε αμφισβήτηση των συνόρων και από τις δύο πλευρές. Γι' αυτό αναπαράγουν τον αλυτρωτισμό, τον επεκτατισμό και την διχόνοια μεταξύ των λαών. Αυτές οι επιδιώξεις των ντόπιων αστικών τάξεων βρίσκονται πίσω από τα συνθήματα για την «πατρότητα» της γεωγραφικής Μακεδονίας. Κύρια όμως πλευρά του ζητήματος είναι η επιδίωξη της ένταξης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, ενταγμένη μέσα σε μια γενικότερη διαδικασία ΝΑΤΟϊκής περίσφιξης της Σερβίας και ξεπετάγματος των Ρώσων από τα Βαλκάνια.

Οι απόψεις, συνεπώς, που αρνούνται την εξάρτηση αλλά μιλούν για κατοχή, «ξέχασαν» από τον ορίζοντα τους τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Οδηγήθηκαν είτε στο να ονοματίζουν ως μόνο εχθρό τον εθνικισμό, αποκόβοντας τον από τον ιμπεριαλισμό, είτε ακόμα χειρότερα να υιοθετούν τμήματα του πολιτικού λόγου της αστικής τάξης (περί «αλυτρωτισμού της γείτονας») ορίζοντας ως κύριο κομμάτι του προβλήματος την πΓΔΜ. Η μια πλευρά (ΚΚΕ-ΛΑΕ) οδηγήθηκε στο να συζητά τελικά τους όρους με τους οποίους θα γίνει δυνατή μια ενδεχόμενη συμφωνία (έθεσαν πχ το ζήτημα του συνάγματος της πΓΔΜ). Η άλλη (τροτσκιστές-αναρχία) οδηγήθηκε στο να ξεχνά την κυβέρνηση και να αντιπαρατίθεται μόνο ενάντια στον εθνικισμό. Αμφότερες αντιμετώπισαν το ζήτημα ως ένα διακρατικό, διμερές ζήτημα, αποκομμένο από τη ΝΑΤΟϊκή επέκταση.

Όμοια στο Κυπριακό, όπου σε μεγάλο κομμάτι του κινήματος υπάρχει αδυναμία για οποιαδήποτε τοποθέτηση, ή στο ΚΚΕ υπάρχει αλλαγή τοποθέτησης. Αντιμετωπίζουν το Κυπριακό σαν ένα θέμα που αφορά τις δύο εθνικές κοινότητες που συνυπάρχουν στο νησί, ή σαν ένα θέμα που αφορά τον ανταγωνισμό Ελλάδας-Τουρκίας και μονάχα τα ζητήματα που αφήνει ανοιχτά η τούρκικη κατοχή στο νησί. Φυσικά, υπάρχουν και διαπλέκονται όλα αυτά τα ζητήματα, που έχουν και εθνικό χαρακτήρα. Όμως, ποιος είναι εκείνος ο παράγοντας που υπαγορεύει τις εξελίξεις, κόβει και ράβει τα σχέδια τύπου «Ανάν» και πιέζει για ευθυγράμμιση όλους τους εμπλεκόμενους πολιτικούς παράγοντες; Είναι ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός, και μαζί του η ΕΕ και η Αγγλία, που θέλουν να μετατρέψουν την Κύπρο σε ΝΑΤΟϊκή λίμνη και προωθούν το σχέδιο της δήθεν λύσης. Γι' αυτό, πρόκειται για σχέδιο που δεν ακουμπά το ζήτημα της κατοχής, κατοχυρώνει τις ξένες βάσεις, ξεπουλά τον πλούτο της χώρας στις ξένες εξορυκτικές. Κι όμως, το ΚΚΕ, με πολύ κόπο και πρόσφατα, απομακρύνθηκε από τη θέση για «διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία» ενώ οι δυνάμεις του λεγόμενου «διεθνισμού» ήδη ψελλίζουν ότι «καλύτερα να λυθεί ένα ζήτημα παρά να σέρνεται». Φυσικά, γνωρίζουμε ότι ο μόνος τρόπος να λυθεί το ζήτημα είναι: μια Κύπρος ενιαία και ανεξάρτητη, χωρίς στρατούς, κατοχή και εγγυήτριες δυνάμεις, χωρίς καμία ξένη προστασία και ανάμιξη. Γι' αυτό και αυτό το ιμπεριαλιστικό σχέδιο πρέπει να καταλήξει στον κάλαθο των αχρήστων.

Δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη η εικόνα στο πιο κρίσιμο θέμα των ημερών, τον πολεμικό ανταγωνισμό στο Αιγαίο. Εδώ, για το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων, οι δύο αντιπαρατιθέμενες χώρες βρίσκονται έξω από τον σημερινό τόπο και τον χρόνο. Κανείς δεν βλέπει τις ωμές παρεμβάσεις του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, που, δια μέσου του πρέσβη του (Πάιατ), «προβλέπει» σαν άλλη Κασσάνδρα επεισόδια και εντάσεις που πραγματοποιούνται μόλις λίγες μέρες μετά. Τόσο στο ζήτημα των δύο στρατιωτικών όσο και στο επεισόδιο στα Ίμια, ο ανταγωνισμός παρουσιάζεται μακριά από το πραγματικό του επίδικο, δηλαδή το ποια από τις δύο εξαρτημένες αστικές τάξεις θα λάβει το χρίσμα και θα αναβαθμιστεί ως τοποτηρητής των ΝΑΤΟϊκών συμφερόντων στην περιοχή. Ο ανταγωνισμός των εξαρτημένων αστικών τάξεων Ελλάδας-Τουρκίας είναι ενταγμένος μέσα στο πλαίσιο της εξάρτησης κυρίαρχα από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, και γι' αυτό είναι ανταγωνισμός που έχει αντιδραστικό χαρακτήρα.

Αυτή η αναγνώριση προσδιορίζει τον χαρακτήρα ενός ενδεχόμενου πολέμου, τουλάχιστον στο ξεκίνημα του, ως άδικου, και βάζει στο αντιπολεμικό-αντιιμπεριαλιστικό κίνημα το άμεσο καθήκον της πάλης για την αποτροπή του. Δεν είναι εφικτό στην πορεία των πραγμάτων ο χαρακτήρας του ανταγωνισμού να λάβει εθνικό χαρακτήρα, αν συμβούν προσαρτήσεις από κάποια πλευρά; Φυσικά, όμως αυτό είναι ένα ζήτημα που καθορίζεται από την παρέμβαση των ιμπεριαλιστών και τον συγκεκριμένο συσχετισμό των δυνάμεων. Τότε μπορεί να τεθούν στο κίνημα εθνικοαπελευθερωτικά καθήκοντα, υπεράσπισης της πατρίδας. Όμως, αν αυτό το ενδεχόμενο κυριαρχήσει τη σημερινή ανάλυση, παραλύει το κίνημα από το να παλέψει ενάντια στον πόλεμο και το απομακρύνει από τα άμεσα, αντιπολεμικά καθήκοντα και τους κύριους εχθρούς του. Σε αυτό το ζήτημα, η επικέντρωση μονάχα γύρω από το ζήτημα της τούρκικης επιθετικότητας (η οποία υπάρχει), χωρίς να μπαίνουν στο κάδρο οι αντίστοιχες ελληνικές κινήσεις, ή ακόμα περισσότερο οι επικίνδυνες αναρχικές μηδενιστικές απόψεις για «ανταγωνισμό που δεν μας αφορά», αφόπλισαν το λαϊκό κίνημα από το να καταγγείλει τις πολεμικές ενέργειες και να συγκροτηθεί πολιτικά ενάντια στον κίνδυνο του πολέμου. Οι απόψεις αυτές αποσυνδέουν τον πολεμικό ανταγωνισμό των δύο αστικών τάξεων από την παρέμβαση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και την προσπάθεια του να κατοχυρώσει ρόλο επιδιαιτητή και κυριάρχου στην περιοχή.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, θα ήταν πολύ δύσκολο για μια σειρά δυνάμεις της Αριστεράς να πάρουν πρωτοβουλίες σε αντιπολεμική-αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση, μιας και μετά βίας αναγνωρίζουν τόσο το πλαίσιο της αντιπαράθεσης όσο και τη βαρύνουσα σημασία που έχει λάβει η αντιιμπεριαλιστική πάλη.

Το κουρδικό κίνημα και τα πολύτιμα συμπεράσματα για το λαϊκό κίνημα

Μέσα σε όλη αυτή την φλεγόμενη περιοχή, ιδιαίτερη θέση κατέχει η περίπτωση του κουρδικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος. Είναι μαζί με τον παλαιστινιακό λαό οι μόνες σήμερα περιπτώσεις που οι λαοί παλεύουν με το όπλο στο χέρι για τους δικούς τους σκοπούς. Αυτό είναι μια πραγματικότητα, ανεξάρτητα από τις σοβαρές αδυναμίες που έχει το κουρδικό κίνημα, λόγω των πολιτικών δυνάμεων που κυριαρχούν σε αυτό.

Ανεξάρτητα από την κρίση που δικαιούται και υποχρεούται να κάνει ο καθένας για την πολιτική γραμμή της ηγεσίας του κουρδικού κινήματος, το κουρδικό κίνημα διεξάγει έναν δίκαιο πόλεμο απέναντι σε αντιδραστικούς εχθρούς και πρέπει να στηριχθεί απέναντι στον ιμπεριαλισμό, στα ντόπια καθεστώτα και την εθνική καταπίεση του τούρκικου κράτος. Το με ποια εθνική και κρατική μορφή θα λυθεί στο μέλλον το κουρδικό ζήτημα, είναι κάτι το οποίο αποτελεί ανοιχτό ερώτημα για το κίνημα στο Κουρδιστάν και την Τουρκία, και δεν πρέπει να συγχέεται με την ανάγκη της διεθνιστικής αλληλεγγύης. Το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, οδηγούμενο σε πολιτικό αδιέξοδο και μεγάλους κινδύνους με ευθύνη της αστικορεφορμιστικής ηγεσίας του ΡΚΚ. Η ηγεσία του ΡΚΚ ακολούθησε για χρόνια, μέσα στις φλόγες του ιμπεριαλιστικού πολέμου στη Συρία, την γραμμή του προσεταιρισμού στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.

Προσπάθησε τάχα να προωθήσει το εθνικό ζήτημα μέσα από την υποτιθέμενη εκμετάλλευση των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων μεταξύ Ρωσίας και Αμερικής. Υποθήκευσε την πολιτική ανεξαρτησία των οργανωμένων λαϊκών δυνάμεων μέσα στη Συρία και τις έσυρε πίσω από την αμερικάνικη διοίκηση, υπονόμευσε την δυνατότητα δικού τους σχεδιασμού και της αυτόνομης λήψης των αποφάσεων. Ακολούθησε μια ανιστόρητη γραμμή, σύμφωνα με την οποία οποιοσδήποτε ιμπεριαλιστής μπορεί, για να προωθήσει δικά του συμφέροντα, να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός λαϊκού κινήματος.

Κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής στο καντόνι του Αφρίν, όπου ο τουρκικός στρατός επιτέθηκε με την πλήρη ανοχή τόσο των Αμερικάνων όσο και των Ρώσων, οι αυταπάτες αυτές κατέρρευσαν. Αποκαλύφθηκε ότι μόλις οι ιμπεριαλιστές κατοχυρώσουν τις θέσεις τους, ή μόλις απειληθούν γενικότερες ισορροπίες στην περιοχή, κανέναν ενδοιασμό δεν έχουν στο να παραδώσουν κάθε λαϊκό κίνημα στα δόντια οποιουδήποτε ντόπιου καθεστώτος. Η πολιτική ουράς που ακολουθεί ή ηγεσία του κουρδικού κινήματος, καλώντας τον τούρκικο στρατό να προστατέψει τους Κούρδους από τον ISIS, καλώντας την Αμερική ή την Γαλλία να προστατέψει τους Κούρδους από την Τουρκία, καλώντας το καθεστώς Άσαντ να υπερασπιστεί την «εδαφική ακεραιότητα» της Συρίας, ή αύριο ίσως τον ρώσικο ιμπεριαλισμό, αφήνει έκθετες τις κουρδικές δυνάμεις. Το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, στηριζόμενο στις δικές του λαϊκές δυνάμεις, είναι το μόνο που μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του. Τι συμπέρασμα βγαίνει για τις δυνάμεις του κινήματος; Από τη μία, η αναρχοαυτονομία ξεχνάει πλήρως τον αμερικάνικο παράγοντα, δίνοντας τυφλή πολιτική στήριξη σε κάθε επιλογή της κουρδικής ηγεσίας, από την άλλη δυνάμεις όπως η ΛΑΕ βλέπουν μονάχα τον τούρκικο παράγοντα. Χωρίς την αναγνώριση του πρωταγωνιστικού ρόλου του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, δεν μπορεί να εξηγηθούν οι κίνδυνοι που απειλούν το κουρδικό κίνημα.

Μια ιδιαίτερη πλευρά

Αφήσαμε για το τέλος μια ιδιαίτερη πλευρά του ζητήματος. Εκείνη της ΕΑΜικής ηρωικής παράδοσης της υπεράσπισης της πατρίδας απέναντι στον ξένο κατακτητή, που οδήγησε τους κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή και έφερε το κίνημα στα πρόθυρα της πολιτικής εξουσίας. Η ΕΑΜική παράδοση, άρρηκτα συνυφασμένη με την γραμμή της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς, έχει πλήρως ποδοπατηθεί και λοιδορηθεί από σειρά δυνάμεις. Πρώτα και κύρια, οι τροτσκιστές και αναρχικοί, με τις δήθεν διεθνιστικές τους απόψεις, δεν διστάζουν να αποκαλούν την συμμετοχή της ΕΣΣΔ στη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη ως «ιμπεριαλιστική», την Εθνική Αντίσταση με πρωτοπόρο το επαναστατικό ΚΚΕ ως «εθνικιστική». Αλλά και μια σειρά άλλες δυνάμεις της νέας «αντικαπιταλιστικής Αριστεράς» θεωρούν τα Αντιφασιστικά Μέτωπα και τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα σαν προετοιμασία για την Βάρκιζα, θεωρούν τον εθνικό αγώνα σαν υποστολή της ταξικής πάλης. Στη λέσχη αυτών των δυνάμεων έχει προσχωρήσει τα τελευταία χρόνια με τον δικό της τρόπο και η ηγεσία του ΚΚΕ. Η αποφασιστική υπεράσπιση της ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα των σημερινών οργανωμένων δυνάμεων να οικοδομήσουν μια επαναστατική γραμμή

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, επίσης, αποτελεί φάρο για το κίνημα της νεολαίας απέναντι στον ιμπεριαλισμό και την εξάρτηση. Δεν μπορεί, όμως, στο όνομα της υπεράσπισης της ιστορίας, να συγχέονται τα καθήκοντα του κινήματος σήμερα με την ιστορική παράδοση του, προσδίδοντας στη σημερινή πολιτική κατάσταση χαρακτηριστικά που δεν έχει. Ο χαρακτήρας της πάλης σήμερα είναι πρωταρχικά αντικαπιταλιστικός και αντιιμπεριαλιστικός, είναι πάλη για την ανεξαρτησία και την κοινωνική απελευθέρωση, πάλη αποτροπής του ενδεχόμενου ενός πολέμου και όχι πάλη εθνικοαπελευθερωτική, πάλη για την υπεράσπιση της πατρίδας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων, του έθνους. Σημαίνει αυτή η αναγνώριση ότι δεν μπορεί στο μέλλον, κάτω από άλλες συνθήκες, το λαϊκό κίνημα να αναλάβει και τέτοια καθήκοντα; Όχι, αλλά αυτό είναι ένα ζήτημα μιας άλλης πολιτικής περιόδου, που δεν μπορεί να προβλεφτεί από τώρα.

Ακόμα περισσότερο, δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση της τακτικής του κινήματος σε μια περίοδο που η εργατική τάξη ήταν συγκροτημένη μέχρι και στο ανώτερο πολιτικό επίπεδο, αυτό του κόμματος, και επίσης βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, με την σημερινή περίοδο που η εργατική τάξη είναι αποσυγκροτημένη σε όλα τα επίπεδα, παγκόσμια και στη χώρα μας. Η απομόνωση στοιχείων τακτικής των Μετώπων που οικοδόμησε το λαϊκό, κομμουνιστικό κίνημα στην περίοδο της εφόδου του και η μεταφορά τους στο σήμερα προσπερνά την αναγκαιότητα της ύπαρξης και καθοδηγητικής παρέμβασης του υποκειμενικού παράγοντα μέσα στα Μέτωπα πάλης.

Δεν μπορούμε να προσπεράσουμε ότι στο κίνημα τίθενται στην σημερινή φάση καθήκοντα ανασυγκρότησης της εργατικής τάξης και των λαϊκών δυνάμεων, αντίστασης, διεκδίκησης και όχι καθήκοντα άμεσου παρσίματος της εξουσίας. Η πολιτική αυτή εκτίμηση αποτυπώνεται στην οικοδόμηση του Μετώπου Αντίστασης Διεκδίκησης, στον αντιιμπεριαλιστικό, αντικαπιταλιστικό, αντισυνδιαχειριστικό χαρακτήρα της παρέμβασης μας μέσα στο κίνημα. Καθορίζει στο ιδεολογικό πεδίο τον προσδιορισμό των πεδίων της Ανεξαρτησίας και της κοινωνικής απελευθέρωσης, δηλαδή του Σοσιαλισμού, ως διπλής και αδιαίρετης διαδικασίας επαναστατικής ανατροπής της 'εξουσίας του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου. Καθορίζει στο ταξικό πεδίο την ηγεμονία της εργατικής τάξης ως αναγκαία προϋπόθεση για την εκπλήρωση αυτών των στόχων.