Ο αντιαποικιακός αγώνας
Η σύγχρονη ιστορία της Κύπρου ξεκινά στα 1878 με την έναρξη της βρετανικής κατοχής και την προσάρτησή της στην Μ. Βρετανία το 1914. Στα 1925 επισημοποιείται το γεγονός με την κήρυξη του νησιού ως αποικία της Μ. Βρετανίας. Φυσικά δεν ήταν τυχαίο το μεγάλο ενδιαφέρον που έδειξε η τότε μεγάλη αυτοκρατορία για την Κύπρο. Η γεωπολιτική της θέση ήταν κάτι παραπάνω από σημαντική. Η Μ. Βρετανία σαν ιμπεριαλιστική δύναμη, που είχε βλέψεις στη Μ. Ανατολή και την Ασία ή ήθελε να σταθεροποιήσει τις θέσεις της εκεί, έπρεπε να κατέχει το νησί.
Πολύ σύντομα (1931) θα ξεσπάσει και η πρώτη εξέγερση των Κυπρίων ενάντια στους Αγγλους, στην οποία οι κομμουνιστές της Κύπρου παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Οι νέοι κατακτητές θα καταστείλουν βίαια την εξέγερση και θα πνίξουν στο αίμα τον κυπριακό λαό. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κύπρου κηρύσσεται παράνομο και πολλοί κομμουνιστές συλλαμβάνονται, βασανίζονται και εκτελούνται.
Η βρετανική κατοχή θα συνεχιστεί και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και η Αγγλία είχε υποσχεθεί ανεξαρτησία στο νησί. Οι Αγγλοι δεν ήθελαν σε καμιά περίπτωση να χάσουν το νησί. Ηδη αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα στη Μ. Ανατολή αφού η αυτοκρατορία τους μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βρισκόταν σε φάση υποχώρησης, παραχωρώντας την πρωτοκαθεδρία στους Αμερικάνους. Ετσι θα προσπαθήσουν, πάση θυσία, να κρατήσουν την Κύπρο, μετατρέποντάς την σε στρατιωτική βάση, ώστε να έχουν ένα μεγάλο ατού και να βρίσκονται μέσα στο παιχνίδι.
Αμέσως σχεδόν μετά τη λήξη του πολέμου ο λαός της Κύπρου θα συνεχίσει τον αντιαποικιακό του αγώνα. Η ελληνική κυβέρνηση σε καμιά περίπτωση δε στήριξε τον αγώνα του κυπριακού λαού. Υποταγμένη στις αγγλοαμερικανικές διαθέσεις όχι μόνο δε στήριξε αλλά υπονόμευσε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων. Είναι γνωστή άλλωστε η δήλωση του Γ. Παπανδρέου, του …«Γέρου της Δημοκρατίας» στα 1950, όταν απευθυνόμενος στο δήμαρχο της Λευκωσίας, Δέρβη, είπε: «Η Ελλάς αναπνέει σήμερον με δύο πνεύμονας, τον μεν αγγλικόν, τον δε αμερικανικόν, και δι' αυτό δεν ημπορεί, λόγω του Κυπριακού, να διακινδυνέψει να πάθη ασφυξίαν.» Το απόσπασμα είναι παρμένο από το βιβλίο του Σπύρου Λιναρδάτου, «Από τον Εμφύλιο στη Χούντα», εκδόσεις Παπαζήση, τόμος Α΄, σελ. 124, και υπάρχει στα πρακτικά της Βουλής αφού τη στιχομυθία την αποκάλυψε ο Κ. Καραμανλής το 1956. Ο Παπανδρέου δεν αρνήθηκε την ουσία, τουλάχιστον, της δήλωσης. Εξάλλου λίγα χρόνια νωρίτερα (το 1946) ο τότε πρωθυπουργός Κ. Τσαλδάρης δε δίστασε να δηλώσει ότι η Κύπρος «…δεν αποτελεί εθνικήν διεκδίκησιν της Ελλάδος…». Όπως επίσης και ο υπουργός του, Ν. Μπαλτατζής, που σε συγκέντρωση στην Αθήνα δήλωνε: « …η Κύπρος δεν περιλαμβάνεται, όπως είναι πασίγνωστο, εις τας εθνικάς διεκδικήσεις». Τα δύο αποσπάσματα είναι από το βιβλίο του Νίκου Ψυρούκη: «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις Επικαιρότητα, τόμος Β΄, σελ. 238. Ουσιαστικά μπροστά στις επιταγές των ιμπεριαλιστών, οι ελληνικές κυβερνήσεις, δήλωναν με σαφήνεια προς τον κυπριακό λαό ότι σε καμιά περίπτωση δε θα συμπαραστέκονταν στον αγώνα του εναντίον των Αγγλων.
Στις αρχές του 1950 διενεργείται δημοψήφισμα στην Κύπρο, με την καθοδήγηση του αρχιεπισκόπου Μακάριου Β΄. Το 96% των Κυπρίων τάσσεται υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα, αλλά η Αγγλία δε δέχεται το αίτημα. Παράλληλα αρχίζει ένα μπαράζ εκβιασμών προς την ελληνική κυβέρνηση απειλώντας πως, αν διεθνοποιήσει το κυπριακό ζήτημα δε θα επιτρέψει την είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Στην Κύπρο, οι Αγγλοι σκληραίνουν ακόμα περισσότερο τη στάση τους. Στις 2 Αυγούστου του 1954 ο Αγγλος κυβερνήτης Αρμιτέιτζ απαγορεύει οποιαδήποτε έκφραση των εθνικών αισθημάτων στην Κύπρο. Η αντίδραση του κυπριακού λαού ήταν άμεση. Πραγματοποιείται γενική απεργία στις 12 Αυγούστου και η ελληνική κυβέρνηση αναγκάζεται να θέσει το θέμα στον ΟΗΕ στις 16 Αυγούστου. Ο ΟΗΕ όμως που ελέγχεται από ΗΠΑ και Αγγλία όχι μόνο αρνείται να πάρει οποιαδήποτε θέση για το θέμα, αλλά δεν το συζητά καθόλου. Μάλιστα όλες οι χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ (εκτός της Ελλάδας και της Ισλανδίας) ψήφισαν κατά της εγγραφής του θέματος προς συζήτηση. Ετσι ο κυπριακός λαός βρίσκεται ουσιαστικά μόνος του, αν εξαιρέσουμε τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες που τάχθηκαν υπέρ του.
Την 1η Απρίλη του 1955 αποφασίζεται (κύρια από δυνάμεις που πρόσκεινται στη δεξιά) η ίδρυση της ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και η έναρξη ένοπλου πλέον αντιαποικιακού αγώνα. Η αρχηγία δόθηκε στον Γρίβα (γνωστό για το αντικομουνιστικό του παρελθόν και το αντιτουρκικό του μένος). Ετσι μέσα στην ΕΟΚΑ υπήρχε ισχυρή η σοβινιστική τάση, την οποία σε πολλές περιπτώσεις θα εκμεταλλευθούν οι Άγγλοι, που από καιρό είχαν αρχίσει να προωθούν το διχασμό του κυπριακού λαού και τη διχοτόμηση του νησιού.
Τον Οκτώβρη του 1955 θα ξεκινήσουν οι συνομιλίες του νέου κυβερνήτη του νησιού Σερ Τζων Χαρντινγκ με το Μακάριο Γ’ που δεν καταλήγουν σε συμφωνία. Ετσι στις 9 Μάρτη του 1956 οι Άγγλοι, απαγάγουν και εξορίζουν το Μακάριο στις Σεϋχέλλες, για ένα χρόνο, καταλαμβάνουν το αρχιεπισκοπικό μέγαρο και άλλα καίρια σημεία στο νησί. Ταυτόχρονα ξεκινά ένα όργιο καταστολής και τρομοκρατίας. Το ΑΚΕΛ (Αριστερά) κηρύσσεται παράνομο. Συλλαμβάνονται και εκτελούνται πολλοί Κύπριοι αγωνιστές και πυρπολούνται δεκάδες χωριά.
Την άνοιξη του 1957 απελευθερώνεται ο Μακάριος. Την επόμενη χρονιά η Αγγλία προτείνει σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού. Είναι το περιβόητο σχέδιο Μακμίλαν που επέβαλε στο νησί τριπλή συγκυριαρχία (βρετανική, ελληνική και τουρκική). Όλο το σχέδιο κινείται στη λογική του «διαίρει και βασίλευε». Προβλέπει τη δημιουργία δύο Κοινοβουλίων, με δύο διακριτές ιθαγένειες (ελληνική και τουρκική) για τους κατοίκους. Απώτερος στόχος των Αγγλων είναι η διχοτόμηση του νησιού. Παράλληλα σημειώνονται σοβαρές συγκρούσεις μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων σε πολλές πόλεις. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα όλες υποκινήθηκαν άμεσα ή έμμεσα από τους Αγγλους, που εκμεταλλεύτηκαν τον εθνικιστικό προσανατολισμό της ΕΟΚΑ, στην προσπάθειά τους να οξύνουν τις σχέσεις μεταξύ του κυπριακού λαού, ώστε να αποδυναμωθεί ο αγώνας του. Ετσι με τη συμμετοχή πλέον και της ελληνικής και τουρκικής κυβέρνησης, που ήταν πλήρως υποταγμένες στα διχοτομικά σχέδια των Αμερικανοβρετανών, θα υπογραφούν οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου.
Οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου
Στις 5 Φλεβάρη του 1959, αρχίζει ο πρώτος γύρος των συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στη Ζυρίχη. Την ελληνική πλευρά εκπροσωπεί ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και ο υπουργός εξωτερικών, Ε. Αβέρωφ ενώ από την τουρκική οι ομόλογοί τους Μεντερές και Ζορλού. Οι επίσημες συζητήσεις ήταν μόνο η βιτρίνα, αφού οι ουσιαστικές συζητήσεις έγιναν μυστικά λίγο νωρίτερα στην Νέα Υόρκη και το Παρίσι, μεταξύ των υπουργών εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας και φυσικά με την καταλυτική παρουσία των Άγγλων και των Αμερικάνων. Το αποτέλεσμα ήταν η Συμφωνία της Ζυρίχης, στις 11 Φλεβάρη του 1959. Οι συνομιλίες συνεχίζονται στο Λονδίνο με συμμετοχή Βρετανών, Ελλήνων, Τούρκων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και καταλήγουν στις 21 Φλεβάρη στη Συμφωνία του Λονδίνου.
Συνεργάτες του Μακάριου παραδέχτηκαν αργότερα ότι υπήρξε συγκεκριμένος εκβιασμός από την μεριά των Αγγλων, ότι σε περίπτωση που δε δεχτεί η ελληνοκυπριακή πλευρά τη συμφωνία, θα επέλθει η διχοτόμηση του νησιού.
Τι προέβλεπαν οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου:
1. Τα τρία κράτη έχουν το δικαίωμα να επεμβαίνουν από κοινού ή το καθένα χωριστά στην Κύπρο όταν αυτή απειλείται.
2. Το σύστημα διακυβέρνησης είναι η Προεδρική Δημοκρατία με πρόεδρο ελληνοκύπριο και αντιπρόεδρο τουρκοκύπριο. Ο πρόεδρος εκλέγεται από τους ελληνοκύπριους και ο αντιπρόεδρος από τους τουρκοκύπριους. Και οι δύο έχουν το δικαίωμα του βέτο για θέματα της εξωτερικής πολιτικής, στρατού, ασφάλειας κ.α. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελείται από επτά ελληνοκύπριους και τρεις τουρκοκύπριους. Στην ενιαία Βουλή, το 70% των εδρών θα το είχαν οι ελληνοκύπριοι και το 30% οι τουρκοκύπριοι. Οι δύο κοινότητες θα ψήφιζαν χωριστά.
3. Οι μεγαλύτεροι δήμοι του νησιού διχοτομούνται.
4. Ο στρατός του νησιού αποτελείται από 2000 άνδρες. Το 60% θα είναι Ελληνοκύπριοι και το 40% Τουρκοκύπριοι. Συγκροτείται τριμερές στρατηγείο Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, 950 έλληνες και 650 τούρκοι στρατιώτες.
5. Η Μ. Βρετανία διατηρεί τις βάσεις της σε καίρια σημεία του νησιού.
Πέρα όμως από τις επίσημες συμφωνίες υπήρχε και η μυστική συμφωνία για είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκών βάσεων στο νησί. Επίσης είχε συμφωνηθεί μυστικά να απαγορευθεί το κομμουνιστικό κόμμα.
Στις 16 Αυγούστου του 1960 γίνεται η επίσημη ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και τυπικά η Κύπρος είναι ανεξάρτητο κράτος. Στην πράξη όμως αρχίζει μια νέα περίοδος, όπου το νησί τελεί υπό την κηδεμονία της Αγγλίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Αναγνωρίζονται πλέον και τυπικά οι δύο κοινότητες ως ξεχωριστές και ξεκινά μια νέα φάση τεχνητών οξύνσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παρότρυνση των Αγγλοαμερικάνων προς το Μακάριο το 1963 για την επιβολή συνταγματικών λύσεων που ήταν μια ολοφάνερα διχοτομική επιλογή. Επίσης αρχίζει να διαφαίνεται ότι οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία, λεκτικά τουλάχιστον, υιοθετούν το αίτημα της «Ενωσης» της Κύπρου με την Ελλάδα, χωρίς φυσικά να την επιθυμούν, αφού το μόνο στο οποίο προσβλέπουν είναι να υποδαυλίζουν συνεχώς την όξυνση. Σύντομα η διακυβέρνηση του νησιού καταλήγει σε αδιέξοδο. Δεν μπορούν να παρθούν σημαντικές αποφάσεις όχι μόνο γιατί υπάρχει το βέτο αλλά γιατί λείπει και η βούληση από τις ηγεσίες για προώθηση μιας ενιαίας και ανεξάρτητης πολιτικής, μακριά από την ξένη επιδιαιτησία, που να κατοχυρώνει τα δικαιώματα όλου του κυπριακού λαού.
Ετσι στα τέλη του 1963 ξεσπούν σοβαρά επεισόδια μεταξύ τουρκοκυπρίων και ελληνοκυπρίων. Σοβινιστικοί κύκλοι και από τις δύο πλευρές εξοπλίζονται και αρχίζουν τις προκλήσεις. Από την πλευρά των τουρκοκυπρίων ο Ρ. Ντενκτάς δημιουργεί την ΤΜΤ και από την άλλη ο Πολύκαρπος Γεωρκάτζης (πράκτορας της CIA που είχε σχέσεις με τον ΙΔΕΑ), ο Β. Λυσσαρίδης και ο Νικόλαος Σαμψών. Η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη απειλεί με επέμβαση. Αλλωστε έχει το δικαίωμα αυτό από τις συμφωνίες, αφού επιτρέπεται σε κάθε μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις να επέμβουν και ξεχωριστά σε περίπτωση που θεωρήσουν ότι υπάρχει απειλή. Οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η διχοτόμηση της Κύπρου προχωρεί, πάντα σύμφωνα με τα μακροπρόθεσμα σχέδια των Αγγλων. Η ανεξαρτησία του νησιού, όπως επίσημα διατυπώθηκε αποδείχθηκε και στην πράξη ότι ήταν ένα μεγάλο ψέμα. Τότε ήταν που δημιουργήθηκε από τους Αγγλους και η «πράσινη γραμμή».
Το κακόφημο σχέδιο Ατσεσον
Παράλληλα όμως αρχίζουν και οι ΗΠΑ να εμπλέκονται όλο και πιο ενεργά στην υπόθεση του κυπριακού. Εχοντας αποκτήσει σοβαρά ερείσματα σε Ελλάδα και Τουρκία επιδιώκουν να μετατρέψουν την Κύπρο σε «αβύθιστο αεροπλανοφόρο», όπως ειπώθηκε από τους ίδιους για τα ιμπεριαλιστικά τους σχέδια στη Μ. Ανατολή και Ασία. Βασικός τους στόχος είναι η διχοτόμηση του νησιού και η διπλή ένωση με Ελλάδα και Τουρκία. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιζόταν και η είσοδος της Κύπρου στο ΝΑΤΟ.
Το Γενάρη του 1964 συνέρχεται στο Λονδίνο η Πενταμερής Διάσκεψη του Λονδίνου όπου προτείνονται τα αμερικανόπνευστα σχέδια «Σάντς - Μπολ», (ήταν τα ονόματα των δύο υπουργών των ΗΠΑ και της Αγγλίας που τα συνέταξαν). Τα σχέδια αυτά προέβλεπαν την εγκατάσταση στο νησί ΝΑΤΟικών στρατευμάτων, με διοικητικό ρόλο. Στην ουσία ήθελαν να καταργήσουν την κυπριακή κυβέρνηση, να στρατιωτικοποιήσουν την Κύπρο και να μπει ο κυπριακός λαός κάτω από τις διαταγές των αμερικανοΝΑΤΟικών. Τα δύο σχέδια απορρίφθηκαν γρήγορα, αλλά δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο τους απώτερους στόχους των ιμπεριαλιστών για την Κύπρο.
Μετά και από μια αποτυχημένη συνάντηση του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζόνσον, το 1964, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ντιν Ατσεσον σε μυστικές συνομιλίες με την ελληνική κυβέρνηση προτείνει δύο σχεδόν ίδια σχέδια.
Το πρώτο: Η χερσόνησος της Καρπασίας ενώνεται με την Τουρκία και γίνεται στρατιωτική βάση. Το υπόλοιπο νησί ενώνεται με την Ελλάδα. Όπου οι τουρκοκύπριοι είχαν την πλειοψηφία θα δημιουργούνταν αυτόνομα καντόνια ενώ στις υπόλοιπες περιοχές θα είχαν τα δικαιώματα μιας μειονότητας.
Το δεύτερο: Ίδιο με το πρώτο, μόνο που η Τουρκία θα καταλάμβανε μικρότερη έκταση.
Το πρώτο σχέδιο το απέρριψε ο Μακάριος αλλά το δέχτηκε η τουρκοκυπριακή πλευρά. Το δεύτερο απορρίφθηκε κι απ’ τους δύο. Στην ουσία με τα σχέδια αυτά οι Αμερικάνοι έστρωναν το έδαφος στην Ελλάδα για μια Ενωση με την Κύπρο κι απ’ την άλλη έδιναν τη δυνατότητα στην Τουρκία να επέμβει στρατιωτικά (μια που θα είχε στρατιωτικές βάσεις σε απόσταση αναπνοής) όποτε έκρινε ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων. Τα διχοτομικά σχέδια σύντομα διέρρευσαν στον Τύπο και υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις σε Ελλάδα και Κύπρο. Οι Αμερικάνοι όμως δεν πτοούνται. Ηδη το πραξικόπημα στην Ελλάδα ήταν στα σκαριά.
Χούντα, πραξικόπημα Ιωαννίδη στην Κύπρο και «Αττίλας»
Στις 14 Νοέμβρη του 1967 ο Γρίβας με εντολή της ελληνικής χούντας πραγματοποιεί προβοκάτσια. Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί, εισβάλουν σε χωριό τουρκοκυπριακής διοίκησης. Ακολουθούν ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων στρατιωτών. Η προβοκάτσια συνεχίζεται με το Γρίβα να καταλαμβάνει και το χωριό Κοφινού. Η κρίση παίρνει διεθνείς διαστάσεις, με την Τουρκία να απειλεί στον ΟΗΕ πως σε περίπτωση μη αποχώρησης των ελληνοκυπριακών στρατευμάτων θα πραγματοποιούσε εισβολή στο νησί. Η ελληνική πλευρά αναγκάζεται σε αναδίπλωση εκκενώνοντας τις περιοχές που κατέλαβε. Η Τουρκία όμως προχωράει σε παραβιάσεις του κυπριακού εναέριου και θαλάσσιου χώρου, οξύνοντας την κρίση. Μπροστά στην σοβαρή πιθανότητα πολέμου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας επεμβαίνουν οι ΗΠΑ με επισκέψεις του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Σάιρους Βανς, σε Άγκυρα και Αθήνα. Στα τέλη του Νοέμβρη οι δύο πλευρές συμφωνούν με τις προτάσεις του Βανς και αποσύρονται τα ελληνικά στρατεύματα από το νησί. Ο δρόμος για μια τουρκική επέμβαση είναι πλέον ανοιχτός. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία δημιουργεί την «Προσωρινή Τουρκοκυπριακή Διοίκηση».
Στις 7 Μάρτη του 1970, η ελληνική χούντα πραγματοποιεί αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας κατά του Προέδρου της Κύπρου, Μακαρίου. Στα 1971 αρχίζει τη δράση της η ΕΟΚΑ Β΄, με αρχηγό το Γρίβα που στηρίζεται από τη χούντα. Επιχειρεί πραξικόπημα στο νησί («σχέδιο Απόλλων») και νέα απόπειρα δολοφονίας κατά του Μακάριου, τον Οκτώβρη του 1973. Επιτίθεται σε αριστερούς αγωνιστές και δημοκράτες που παλεύουν για ενιαία και ανεξάρτητη Κύπρο, προωθώντας μ’ αυτόν τον τρόπο με γρήγορους ρυθμούς τη διχοτόμηση του νησιού. Στις αρχές του 1974 πεθαίνει ο Γρίβας και η ΕΟΚΑ Β΄ καθοδηγείται πλέον από τον Δ. Ιωαννίδη, το νέο δικτάτορα στην Ελλάδα. Ο Μακάριος απαιτεί την αποχώρηση των Ελλήνων αξιωματικών από την Κύπρο. Στις 15 Ιούλη του 1974 ο Ιωαννίδης, έχοντας το «ok» των ΗΠΑ, προχωρά σε πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Καταλαμβάνουν την εξουσία και τοποθετούν το Νικόλαο Σαμψών στην ηγεσία της Κύπρου. Όπως είναι φυσικό η Τουρκία αντιδρά. Στις 20 Ιούλη εισβάλει με στρατό και καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα του νησιού. Η ελληνική πλευρά υποχωρεί, όχι όμως και η τουρκική. Μέσα σε λίγες μέρες 200.000 Κύπριοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και γίνονται πρόσφυγες στο νότιο τμήμα. Στην Ελλάδα η χούντα πέφτει και στις 24 Ιούλη ο Κ. Καραμανλής σχηματίζει κυβέρνηση «εθνικής ενότητας». Το σχέδιο της διχοτόμησης προχωρά με τον καλύτερο τρόπο για τις ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι μπορεί να προέτρεψαν την ελληνική χούντα στο πραξικόπημα αλλά μάλλον είχαν «κλείσει το μάτι» στην Τουρκία. Είναι χαρακτηριστικό τα όσα συζητήθηκαν μεταξύ της αμερικανικής αντιπροσωπείας (Σίσκο, Τάσκα, Ελγουορθ) και των χουντικών την ίδια μέρα στην Αθήνα. Αυτό που ζήτησαν οι Αμερικανοί από τους χουντικούς ήταν να μείνει αρραγές το νοτιοανατολικό τμήμα του ΝΑΤΟ, δηλαδή να μην κάνει καμιά κίνηση η Ελλάδα εναντίον της Τουρκίας. Η απάντηση του Ιωαννίδη ήταν «…μας εξαπατήσατε»!!
Λίγες μέρες μετά πραγματοποιούνται συνομιλίες στη Γενεύη μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας για την κατάσταση στην Κύπρο. Στις 14 Αυγούστου οι διαπραγματεύσεις καταρρέουν. Αμέσως η Τουρκία προχωρά στον «Αττίλα 2». Πραγματοποιεί αεροπορική εισβολή βομβαρδίζοντας μεγάλες πόλεις (Λευκωσία, Αμμόχωστο). Καταλαμβάνεται η Αμμόχωστος, Κερύνεια και η Μόρφου. Ετσι η Τουρκία ελέγχει το 36% της Κύπρου και οι Αμερικανοβρετανοί παίζουν το βασικότερο ρόλο. Σε ένα διχοτομημένο νησί με τις σχέσεις των δύο πλευρών διαρκώς τεταμένες μπορούν και εμφανίζονται ως ειρηνοποιοί. Ενώ είναι αυτοί που όλα τα προηγούμενα χρόνια έκαναν ό,τι περνούσε απ’ το χέρι τους, ώστε να διασπαστεί ο κυπριακός λαός. Ο μοναδικός τους στόχος ήταν ένα νησί υποταγμένο στα ιμπεριαλιστικά τους σχέδια και μεθόδευσαν τις κινήσεις τους με το χειρότερο τρόπο για τον κυπριακό λαό. Χιλιάδες νεκροί από το 1955, 200.000 πρόσφυγες, πάνω από 1600 αγνοούμενοι και ένα νησί χωρισμένο στα δυο είναι ο τραγικός απολογισμός των ιμπεριαλιστικών μεθοδεύσεων.
Από τότε ξεκινά και ο εποικισμός του βόρειου τμήματος του νησιού από τους Τούρκους. Το 1975 ανακηρύσσεται το «Τούρκικο Ομόσπονδο Κράτος της Κύπρου». Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδικάζει την απόφαση. Το 1983 ο Ραούφ Ντεκτάς ανακηρύσσει την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Νέα καταδίκη από τον ΟΗΕ. Από την πρώτη τουρκική εισβολή στις 20 Ιούλη του 1974 ο ΟΗΕ εγκρίνει ψήφισμα (353/1974) απαιτώντας την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από την Κύπρο. Παρόλο που η εισβολή συνιστά καταπάτηση του διεθνούς δικαίου, στην πράξη δεν παίρνεται κανένα μέτρο ενάντια στην Τουρκία. Ενας οργανισμός σαν τον ΟΗΕ που καταντά, όλο και περισσότερο, όργανο στα χέρια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσε παρά να μείνει ουσιαστικά απαθής μπροστά στα γεγονότα. Αποφάσεις για ουσιαστική παρέμβαση παίρνονται μόνο σε περιπτώσεις όπως η Γιουγκοσλαβία, επιβεβαιώνοντας με τον καλύτερο τρόπο ότι τα μεγάλα λόγια περί «δικαίου» μόνο υποκρισία και υστεροβουλία μπορεί να φανερώνουν.
Δεν είναι όμως μικρότερη και η ευθύνη της ελληνικής και τουρκικής αστικής τάξης και των κυβερνήσεών τους που για δεκαετίες τώρα, υποταγμένες πλήρως στα ιμπεριαλιστικά κελεύσματα, συναίνεσαν και εξακολουθούν να συναινούν σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της σύγχρονης ιστορίας.
Βιβλιογραφία
Σπύρος Λιναρδάτος, «Από τον Εμφύλιο στη Χούντα», εκδόσεις Παπαζήση
Νίκος Ψυρούκης, «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις Επικαιρότητα
Τάσος Βουρνάς, «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας - Χούντα - φάκελος Κύπρου-(1967-1974), εκδόσεις Τολίδη
Σωτήρης Ριζάς, «Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Δικτατορία των Συνταγματαρχών και το κυπριακό ζήτημα 1967-1974», εκδόσεις Πατάκη
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/12/2003 άρθρα του Μακάριου Δρουσιώτη για το κυπριακό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου