Η τέταρτη επέτειος της Οχτωβριανής Επανάστασης

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία αρ. φυλ. 213, στις 2/11/1991

Από τα Άπαντα του Λένιν δημοσιεύουμε αποσπάσματα μιας ενδεικτικής κριτικής των στόχων, των επιτυχιών και των δυσκολιών της μεγαλειώδους εφόδου στον ουρανό των προλετάριων της Ρωσίας.

Η επικαιρότητα αυτών των εκτιμήσεων είναι φανερή γιο τον καθένα που θέλει να συνεχίσει αυτή την προσπάθεια, που παλεύει για τον σοσιαλισμό.

«…Πλησιάζει η 4η επέτειος της 25 του Οχτώβρη (7 του Νοέμβρη).

Όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από τη μεγάλη αυτή μέρα, τόσο πιο πεντακάθαρη γίνεται η σημασία της προλεταριακής επανάστασης στη Ρωσία, τόσο πιο βαθιά σκεφτόμαστε και την πραχτική πείρα της δουλειάς μας στο σύνολό της.

Σε πολύ γενικές γραμμές -και φυσικά κάθε άλλο παρά πλήρεις και ακριβείς- θα μπορούσαμε να εκθέσουμε τη σημασία και την πείρα αυτή με τα παρακάτω: Το πρώτο και άμεσο καθήκον της επανάστασης στη Ρωσία ήταν καθήκον αστικοδημοκρατικό: να γκρεμίσει τα υπολείμματα του Μεσαίωνα, να τα σαρώσει τελειωτικά, να καθαρίσει τη Ρωσία απ' αυτή τη βαρβαρότητα, απ' αυτό το αίσχος, απ' αυτή την τεράστια τροχοπέδη για κάβε πολιτισμό και κάθε πρόοδο στη χώρα μας. Κι έχουμε το δικαίωμα να είμαστε υπερήφανοι που κάναμε το ξεκαθάρισμα αυτό πολύ αποφασιστικά, πολύ γρήγορο, πιο θαρραλέα, πιο πετυχημένα, πιο πλατιά και πιο βαθιά –από την άποψη της επίδρασης πάνω στις πλατιές λαϊκές μάζες- απ' ό,τι η μεγάλη Γαλλική Επανάσταση πριν 125 και πάνω χρόνια.

Και οι αναρχικοί και οι αστοί δημοκράτες (δηλ. οι μενσεβίκοι και οι εσέροι, σαν ρώσοι εκπρόσωποι αυτού του διεθνούς κοινωνικού τύπου) έλεγαν και λένε έναν απίθανο σωρό ασυναρτησίες πάνω στο ζήτημα της σχέσης της αστικοδημοκρατικής επανάστασης με τη σοσιαλιστική (δηλαδή την προλεταριακή). Τα τέσσερα αυτά χρονιά επιβεβαίωσαν πέρα για πέρα πως σωστά καταλαβαίναμε το μαρξισμό σ' αυτό το σημείο, σωστά υπολογίζαμε την πείρα των προηγουμένων επαναστάσεων. Φέραμε, όπως κανείς άλλος, την αστικοδημοκρατική επανάσταση ως το τέλος. Τραβάμε με πλήρη συνείδηση, σταθερά και ακλόνητα προς τα μπρος, προς τη σοσιαλιστική επανάσταση, ξέροντας πως αυτή δεν χωρίζεται με σινικά τείχη από την αστικοδημοκρατική επανάσταση, ξέροντας πως μόνο ο αγώνας 8α αποφασίσει κατά πόσο θα κατορθώσουμε (σε τελευταία ανάλυση) να προχωρήσουμε μπροστά, τι μέρος απ' το απέραντο, μεγάλο καθήκον μας θα εκπληρώσουμε, τι μέρος απ' τις νίκες μας θα κατοχυρώσουμε. Ο χρόνοςθα το δείξει. Αλλά και τώρα ακόμα βλέπουμε πώς έχει γίνει τεράστια δουλειά -για μία κατεστραμμένη, βασανισμένη, καθυστερημένη χώρα- στο έργο του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας.

Ας τελειώσουμε, ωστόσο, με το αστικοδημοκρατικό περιεχόμενο της επανάστασής μας. Οι μαρξιστές πρέπει να καταλαβαίνουν τι σημαίνει αυτό. Για να το διασαφηνίσουμε, ας πάρουμε μερικά παραστατικά παραδείγματα.

Αστικοδημοκρατικό περιεχόμενο της επανάστασης σημαίνει το ξεκαθάρισμα των κοινωνικών σχέσεων (θεσμών, ιδρυμάτων) της χώρας από το μεσαιωνισμό, από τη δουλοπαροικία, από το φεουδαρχισμό.

Ποιες ήταν οι κυριότερες εκδηλώσεις, οι επιβιώσεις, τα υπολείμματα της δουλοπαροικίας στη Ρωσία το 1917; Η μοναρχία, ο φεουδαρχικός χωρισμός σε κοινωνικά στρώματα, η γαιοκτησία και η γεωχρησία, η θέση της γυναίκας, η θρησκεία, η καταπίεση των εθνοτήτων. Πάρτε οποιονδήποτε απ’ αυτούς τους «στάβλους του Αυγείου» -που όλα τα προχωρημένα κράτη, ας το πούμε μ’ αυτή την ευκαιρία, τους άφησαν σε σημαντικό βαθμό χωρίς να τους καθαρίσουν καλά, όταν εδώ και 125, 250 και πάνω χρόνια (το 1649 στην Αγγλία) έκαναν τις αστικοδημοκρατικές τους επαναστάσεις- πάρτε οποιονδήποτε από αυτούς τους «στάβλους του Αυγείου»: Θα δείτε ότι εμείς τους καθαρίσαμε πέρα για πέρα.

Μέσο σε καμιά δεκαριά εβδομάδες, αρχίζοντας από τις 25 του Οχτώβρη (7 του Νοέμβρη) 1917ώς τη διάλυση της Συντακτικής(5τίου Γενάρη 1918) κάναμε σ' αυτό τον τομέα χίλιες φορές περισσότερα απ’ όσα έκαναν μέσα στους οχτώ μήνες της εξουσίας τους οι αστοί δημοκράτες και φιλελεύθεροι (καντέτοι) και οι μικροαστοί δημοκράτες (μενσεβίκοι και εσέροι).

Αυτοί οι δειλοί, οι φαφλατάδες, οι αυτοερωτευμένοι Νάρκισσοι και μικροί Αμλέτοι κράδαιναν ένα χαρτονένια ξίφος -και δεν κατάργησαν ούτε τη μοναρχία! Εμείς πετάξαμε μακριά όλη τη μοναρχική βρομιά, έτσι που κανένας άλλος δεν το είχε κάνει ποτέ. Δεν αφήσαμε πέτρα πάνω στην πέτρα, τούβλο πάνω στο τούβλο στο προαιώνιο οικοδόμημα του χωρισμού σε κοινωνικά στρώματα (οι πιο προηγμένες χώρες, όπως η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, ως τα σήμερα δεν έχουν απαλλαγεί από τα υπολείμματα αυτού του χωρισμού!) Ξεριζώναμε εντελώς τις πιο βαθιές ρίζες τον χωρισμού σε κοινωνικά στρώματα, δηλ. τα υπολείμματα της φεουδαρχίας και της δουλοπαροικίας στην ιδιοκτησία της γης…

…Πάρτε τη θρησκεία και την έλλειψη δικαιωμάτων της γυναίκας ή την καταπίεση και την ανισοτιμία των μη ρωσικών εθνοτήτων. Αυτό όλα είναι ζητήματα της αστικοδημοκρατικής επανάστασης. Οι χυδαιολόγοι της μικροαστικής δημοκρατίας φλυαρούσαν οχτώ μήνες πάνω σ' αυτό το θέμα. Δεν υπάρχει καμία από τις προηγμένες χώρες του κόσμου όπου τα προβλήματα αυτά να έχουν λυθεί με αστικοδημοκρατική κατεύθυνση ως το τέλος. Στη χώρα μας η νομοθεσία της επανάστασης τον Οχτώβρη τα έλυσε ως το τέλος. Με τη θρησκεία παλέψαμε και παλεύουμε στα γερά. Δώσαμε σε όλες τις μη ρωσικές εθνότητες δικές τους Δημοκρατίες ή αυτόνομες περιοχές. Δεν έχουμε πια στη Ρωσία τέτοια προστυχιά, ατιμία και παλιανθρωπιά, όπως η έλλειψη δικαιωμάτων ή η ανισοτιμία της γυναίκας, η εξοργιστική αυτή επιβίωση της δουλοπαροικίας και του μεσαιωνισμού, που την αναστηλώνει σε όλες, χωρίς εξαίρεση, τις χώρες της γης η αχόρταγη αστική τάξη και η αποβλακωμένη, φοβισμένη μικροαστική τάξη.

Όλα αυτά αποτελούν το περιεχόμενο της αστικοδημοκρατικής επανάστασης. Πριν 150 και 250 χρόνια οι πρωτοπόροι ηγέτες αυτής της επανάστασης (αυτών των επαναστάσεων, αν μιλήσουμε για κάθε εθνική μορφή ενός κοινού τύπου) είχαν υποσχεθεί στους λαούς να λυτρώσουν την ανθρωπότητα από τα μεσαιωνικά προνόμια, από την ανισότητα της γυναίκας, από τα προνόμια που παραχωρούσε το κράτος σε τούτη ή σε εκείνη τη θρησκεία (ή «θρησκευτική ιδέα», «θρησκευτικότητα» γενικά), από την ανισοτιμία των εθνοτήτων. Υποσχέθηκαν και δεν τα εκπλήρωσαν. Δεν μπορούσαν να τα εκπληρωθούν, γιατί τους εμπόδιζε ο «σεβασμός» προς την «ιερή ατομική ιδιοκτησία». Η προλεταριακή μας επανάσταση δεν είχε αυτό τον καταραμένο «σεβασμό» προς τον τρισκατάρατο Μεσαίωνα και την «ιερή ατομική ιδιοκτησία»…

…Ας μας ρίχνουν τα σκυλιά και τα γουρούνια της ετοιμοθάνατης αστικής τάξης και της μικροαστικής δημοκρατίας, που σέρνεται ξοπίσω της, ένα σωρό κατάρες, βρισιές, κοροϊδίες για τις αποτυχίες και τα λάθη που κάναμε, οικοδομώντας το σοβιετικό καθεστώς μας. Δεν ξεχνάμε ούτε στιγμή ότι πραγματικά είχαμε κι έχουμε πολλές αποτυχίες και λάθη. Μα αν είναι ποτέ δυνατό να αποφύγει κανείς τις αποτυχίες και τα λάθη σ’ ένα έργο τόσο νέο για όλη την παγκόσμια ιστορία, όπως η δημιουργία ενός πρωτοείδωτου τύπου κρατικής οργάνωσης! Θα παλέψουμε σταθερά για να διορθώσουμε τις αποτυχίες και τα λάθη μας, για να καλυτερεύσουμε την εφαρμογή των σοβιετικών αρχών στην πράξη, εφαρμογή που απέχει πολύ, από το να είναι τέλεια…

… Το ζήτημα των ιμπεριαλιστικών πολέμων, της διεθνούς πολιτικής του χρηματιστικού κεφαλαίου που κυριαρχεί σήμερα σε όλο τον κόσμο και γεννά αναπόφευκτα νέους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, που γεννά αναπόφευκτα ένα πρωτάκουστο δυνάμωμα της εθνικής καταπίεσης, της διαρπαγής, της καταλήστευσης, του στραγγαλισμού των αδύνατων, καθυστερημένων, μικρών λαών από μια χούφτα «προηγμένες» δυνάμεις – το ζήτημα αυτό έγινε από το 1914 το αγκωνάρι όλης της πολιτικής όλων των χωρών της υδρογείου. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Είναι το ζήτημα αν στον ερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο που η αστική τάξη τον προετοιμάζει μπροστά στα μάτια μας, που βλέπουμε να γεννιέται μπροστά στα μάτια μας μέσα από τον καπιταλισμό, θα σκοτωθούν 20 εκατομμύρια άνθρωποι (αντί τα 10 εκατομμύρια που σκοτώθηκαν στον πόλεμο 1914-1918 και στους «μικρούς» πολέμους που τον συμπληρώνουν και που δεν τελείωσαν ως τα σήμερα), αν σ’ αυτόν τον αναπόφευκτο (στην περίπτωση που θα διατηρηθεί ο καπιταλισμός) μελλοντικό πόλεμο θα σακατευτούν 60 εκατομμύρια άνθρωποι (αντί 30 εκατομμύρια που σακατεύτηκαν στα 1914-1918). Και στο ζήτημα αυτό η Οχτωβριανή μας Επανάσταση άνοιξε μια καινούρια εποχή στην παγκόσμια ιστορία. Οι υπηρέτες της αστικής τάξης και οι λιβανιστές της –οι εσέροι και οι μενσεβίκοι- όλη η μικροαστική δήθεν «σοσιαλιστική» δημοκρατία όλου του κόσμου κορόιδευαν το σύνθημα «μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο πόλεμο». Και το σύνθημα αυτό αποδείχτηκε πως ήταν η μόνο αλήθεια –αλήθεια δυσάρεστη, ωμή, γυμνή, σκληρή, όμως μια αλήθεια μέσα στο ζοφερό σκοτάδι της πιο εκλεπτυσμένης σοβινιστικής και πασιφιστικής απάτης. Οι απάτες αυτές γκρεμίζονται. Ξεσκεπάστηκε η ειρήνη του Μπρεστ. Κάθε μια μέρα που περνάει ξεσκεπάζει όλο και πιο αμείλικτα τη σημασία και τις συνέπειες της ειρήνης των Βερσαλλιών, που είναι ακόμα χειρότερη από την ειρήνη του Μπρεστ…

…Η πρώτη αυτή νίκη δεν είναι ακόμα τελειωτική νίκη, και η Οχτωβριανή μας Επανάσταση την πέτυχε με πρωτοφανέρωτες δυσκολίες και στερήσεις, με πρωτάκουστα βάσανα, με μια σειρά τεράστιες αποτυχίες και λάθη μας. Αν ήταν δυνατό ένας καθυστερημένος λαός να νικήσει χωρίς αποτυχίες και χωρίς λάθη τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους που έκαναν οι πιο ισχυρές και οι πιο προηγμένες χώρες της γης! Δεν φοβόμαστε να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και θα τα αντικρίζουμε ψύχραιμα, για να μάθουμε να τα διορθώνουμε. Το γεγονός όμως παραμένει γεγονός: για πρώτη φορά μέσα σε εκατοντάδες και χιλιάδες χρόνια η υπόσχεση των δούλων «να απαντήσουν» στον πόλεμο που γίνεται ανάμεσα στους δουλοκτήτες με την επανάστασή τους ενάντια σε όλους και τους κάθε λογής δουλοκτήτες εκπληρώθηκε ως το τέλος –και εκπληρώνεται παρ’ όλες τις δυσκολίες.

Εμείς αρχίσαμε αυτό το έργο. Πότε ακριβώς, σε πόσο χρονικό διάστημα, οι προλετάριοι ποιανού έθνους θα το αποτελειώσουν το έργο αυτό, δεν είναι το ουσιαστικό ζήτημα Το ουσιαστικό είναι ότι ο πάγος έσπασε, ότι ο δρόμος άνοιξε, ότι ο δρόμος χαράχτηκε.

Συνεχίστε την υποκρισία σας, κύριοι καπιταλιστές όλων των χωρών, που «υπερασπίζετε την πατρίδα» την ιαπωνική από την αμερικάνικη, την αμερικανική από την ιαπωνική, τη γαλλική από την αγγλική και τα λοιπά! Συνεχίστε «να ξεφεύγετε» με νέες «Διακηρύξεις της Βασιλείας» (σύμφωνα με το πρότυπο της Διακήρυξης της Βασιλείας του 1912) από το ζήτημα των μέσων του αγώνα ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, κύριοι ιππότες της II και II 1/2 Διεθνούς, μαζί με όλους τους πασιφιστές μικροαστούς και τους φιλισταίους όλου του κόσμου! Η πρώτη μπολσεβίκικη επανάσταση απέσπασε από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, από την ιμπεριαλιστική ειρήνη την πρώτη εκατοντάδα εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στη γη. Οι ερχόμενες επαναστάσεις θα αποσπάσουν όλη την ανθρωπότητα από τέτοιους πολέμους και από τέτοια ειρήνη.

Το τελευταίο και το πιο σπουδαίο και το πιο δύσκολο και το πιο ημιτελές έργο μας είναι η οικοδόμηση της οικονομίας, είναι να μπουν τα οικονομικά θεμέλια για το νέο, το σοσιαλιστικό οικοδόμημα, στη θέση του κατεστραμμένου φεουδαρχικού και του μισοκατεστραμμένου καπιταλιστικού οικοδομήματος. Σε τούτο το σπουδαίο και δυσκολότατο έργο είχαμε τις περισσότερες αποτυχίες και τα περισσότερα λάθη. Αν είναι δυνατό να αρχίσει χωρίς αποτυχίες και χωρίς λάθη ένα τέτοιο κοσμοϊστορικό έργο! Εμείς όμως το αρχίσαμε, το πραγματοποιούμε. Τώρα ακριβώς με τη «νέα οικονομική πολιτική» μας διορθώνουμε ολόκληρη σειρά από λάθη μας, μαθαίνουμε πώς να χτίσουμε παραπέρα το σοσιαλιστικό οικοδόμημα σε μια μισοαγροτική χώρα χωρίς να κάνουμε αυτά τα λάθη.

Οι δυσκολίες είναι τεράστιες. Έχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε τεράστιες δυσκολίες. Κάτι ήξεραν οι εχθροί μας που μας είπαν «σκληρούς σαν πέτρα» κι εκπροσώπους μιας «πολιτικής που τσακίζει κόκκαλα». Μάθαμε όμως ακόμη –τουλάχιστον μάθαμε ως έναν ορισμένο βαθμό και μια άλλη τέχνη απαραίτητη για την επανάσταση- την ευλυγισία, την ικανότητα να μπορούμε να αλλάζουμε γρήγορα και απότομα την τακτική μας, παίρνοντας υπόψη τις αντικειμενικές συνθήκες που άλλαξαν, διαλέγοντας έναν άλλο δρόμο για το σκοπό μας, αν ο παλιός δρόμος αποδειχθεί ακατάλληλος στη δοσμένη περίοδο, αποδειχθεί πως δεν μπορούμε να τον ακολουθήσουμε…

…Διδασκόμενοι σταθερά και επίμονα, ελέγχοντας το κάθε βήμα μας με την πραχτική πείρα, χωρίς να φοβόμαστε να τροποποιήσουμε πολλές φορές ό,τι αρχίσαμε, να διορθώνουμε τα λάθη μας, μελετώντας προσεκτικά τη σημασία τους θα περάσουμε και στις επόμενες τάξεις. Θα περάσουμε όλο τον «κύκλο» των μαθημάτων, παρ’ όλο που οι συνθήκες της παγκόσμιας οικονομίας και της παγκόσμιας πολιτικής τον έκαναν πολύ πιο μακρόχρονο και πολύ πιο δύσκολο απ’ ό,τι θα θέλαμε. Με κάθε θυσία, όσο μεγάλα κι αν είναι τα μαρτύρια της μεταβατικής περιόδου, οι συμφορές, η πείνα και οι καταστροφές, δε θα χάσουμε το ηθικό μας και θα φέρουμε το έργο μας σε νικηφόρο πέρας…»