150 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ. Το φάντασμα του Κομμουνισμού συνεχίζει να πλανάται στην Ευρώπη και στον κόσμο ολάκερο

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φ. 356, στις 21/3/1998

Στις 21 του Φλεβάρη συμπληρώνονται 150 χρόνια από την έκδοση του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» (αυτή η 23^η του Φλεβάρη είναι επέτειος επίσης της ίδρυσης του κόκκινου Στρατού, της ΕΠΟΝ και τόσων άλλων γεγονότων!) και δίκαια μπορεί να απορεί κανείς για το τι συμβαίνει με τον αριθμό 150 αυτής της επετείου κι όλοι αναφέρονται στον Μαρξ, αν ζει ή δεν ζει ή έχουμε … δεύτερα παρουσία αυτού του μεγάλου διανοητή - επαναστάτη!

 

Πολλοί, ωστόσο, οικονομολόγοι, δημοσιολόγοι και εν γένει κονδυλοφόροι συνεχίζουν ν' αναφέρονται στην ξεπερασμένη μαρξιστική θεωρία, στην αδυναμία της να προβλέψει τις σημερινές εξελίξεις, πολύ περισσότερο να τις κατανοήσει, να τις εξηγήσει κι ακόμη περισσότερο να τις αλλάζει. Κι όμως, το φάντασμα που έβλεπε -ο Μαρξ- να πλανάται στην κλυδωνιζόμενη Ευρώπη του 1848 συνεχίζει να πλανάται και στην Ευρώπη του 1998 κι απ’ αυτή την άποψη, ως φάντασμα ο κομμουνισμός και πολύ περισσότερο ως ζωντανή πραγματικότητα συνεχίζει να ταράζει τον ύπνο των αστών και τα όνειρα τους ν’ απειλούνται από εφιάλτες.

Στην πραγματικότητα ο Μαρξ και η Επαναστατική του κοσμοαντίληψη, στηριγμένη στο διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό, έδωσε στην ανθρωπότητα κι έδειξε σ' αυτήν πως η εξέλιξή της περνάει νομοτελειακό από κάποια συγκεκριμένα στάδια τα οποία την οδηγούν από την προϊστορία της στην αληθινή της ιστορία, από την ταξική κοινωνία στην αταξική, από την εξαθλίωση, την πείνα, τους πολέμους και τόσες και τόσες κοινωνικές μάστιγες, στην ελεύθερη κοινωνία, με ισότητα, ευτυχία, αδελφοσύνη.

Αν και το μανιφέστο, αυτή η διακήρυξη που αποφασίστηκε στο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης των Κομμουνιστών και συντάχθηκε από τον Μαρξ και Ένγκελς, ξεκινούσε με τη διαπίστωση ότι «η ιστορία όλων των ως τώρα κοινωνιών είναι η ιστορία της πάλης των τάξεων", αυτό δε σήμαινε ότι θα… τελειώσει η ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης με την ανυπαρξία των τάξεων και των ταξικών αντιθέσεων. Ισα - ίσα, η αδελφοποιημένη ανθρωπότητα, αυτή η επιβεβλημένη μοίρα του ανθρώπινου είδους, θα συνεχίσει να εξελίσσεται ανθρώπινα! (έτσι όπως αρμόζει σε νοήμονα όντα) και σε μια αρμονική σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του (πανίδα, χλωρίδα, οικοσυστήματα), αντιμετωπίζοντας όμως νέα προβλήματα.

Πολλοί απέδιδαν και αποδίδουν στον Μαρξ ότι οι θεωρίες του περί των τάξεων, της ταξικής πάλης, του ιστορικού ρόλου του προλεταριάτου κ.λπ. είναι ξεπερασμένες, διότι τα κοινωνικά δεδομένα μεταβλήθηκαν και δεν είναι όπως στον προηγούμενο αιώνα. Ότι τάχα δεν συγκρούονται πια δυο βασικές τάξεις, αστοί και προλετάριοι (κεφάλαιο - εργασία). αλλά έχουμε μια κοινωνία των 2/3 ή δυαδική κοινωνία ή τέλος πάντων κοινωνίες δίχως τα περιγραφόμενα κι αναφερόμενα από τους Μαρξ - Ένγκελς κοινωνιολογικά και φυσιογνωμικά στοιχεία. Ομως ο Μαρξ και οι κομμουνιστές μιλούσαν από τότε για ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΥΣ, για ανθρώπους που δεν έχουν τίποτα πέραν της -ΠΡΟΛΕ-τους, δηλαδή της οικογένειας τους κι απ' αυτή την άποψη δεν έχουν τίποτα να χάσουν ως κολασμένοι, που ζουν ήδη στην καπιταλιστική κόλαση! Και σήμερα ο παρατεταμένα άνεργος στη Γαλλία ή τη Γερμανία (για να αναφέρουμε ανθούσες κατπταλιστικές οικονομίες) είναι προλετάριος και συνειδητοποιεί ακόμη περισσότερο τη θέση του όταν ξεκινάει από το συνδικάτο των ανέργων για να καταλήξει σε πρωτοπόρο μαχητή της τάξης του, συνειδητοποιεί τη θέση του στην κοινωνία κι επαναφέρει στην επικαιρότητα τον ...Μαρξ.

Εγραφε ο Μαρξ ότι "η αστική τάξη δεν μπορεί να υπάρχει δίχως να επαναστατικοποιεί διαρκώς τα εργαλεία της παραγωγής, επομένως τις παραγωγικές σχέσεις, άρα όλες ανεξαιρέτως τις κοινωνικές σχέσεις", κι αυτό συμβαίνει σήμερα με την πληροφορική, τη ρομποτική, τη βιοτεχνολογία και τόσα άλλα τα οποία συντελούν στην επαναστατικοποίηση όλων των κοινωνικών σχέσεων!

Να γιατί, λοιπόν, επανέρχεται ο Μαρξ στην επικαιρότητα 150 χρόνια μετά, επανέρχεται για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έλειψε ποτέ και σήμερα δεν μπορούν να συσκοτίσουν το έργο του, όσο κι αν προσπαθούν, διότι βοά η κοινωνική αθλιότητα κι εξοργίζει η καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Το πλούσιο έργο του Μαρξ, αυτή την ανεκτίμητη κληρονομιά που άφησε στο κομμουνιστικό κι ευρύτερα στο απελευθερωτικό κίνημα, είναι δύσκολο να τη σχηματοποιήσει κανείς. Ο μόνος που δικαιούται κάτι τέτοιο είναι ο ίδιος ο δημιουργός της, κι ο Μαρξ σ' ένα γράμμα του στον Βάιντεμάγιερ στις 5 Μαρτίου του 1852 έτσι σχηματοποίησε την αστείρευτη προσφορά του; «Πολύ πριν από μένα αστοί ιστορικοί είχαν περιγράψει την ιστορική εξέλιξη αυτής της πάλης των τάξεων και αστοί οικονομολόγοι την κοινω­νική ανατομία των τάξεων. Το καινούριο που έκανα εγώ ήταν να αποδείξω: 1) Οτι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες ιστορικές φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής. 2) Οτι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστι­κά στη δικτατορία του προλεταριάτου. 3) Οτι η ίδια αυτή δικτατορία αποτελεί μονάχα το πέρασμα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε αταξική κοινωνία».

Σήμερα βιώνουμε μια νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική λαίλαπα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Όμως μέσα σ’ αυτή τη λαίλαπα διαπαιδαγωγούνται νέες γενιές κομμουνιστών και καλούνται με μεγαλύτερη κρισιμότητα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εποχής. τελικά, όπως έλεγε ο Μαρξ, «ο καπιταλισμός μέσα στη διαδικασία παραγωγής κι αναπαραγωγής του γεννάει τους νεκροθάφτες του, δηλαδή τους προλετάριους» και μάλλον σήμερα βιάζεται - βιάζεται να τους γεννήσει μια ώρα νωρίτερα.

Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς

Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος

…Οι όροι ύπαρξης της παλιάς κοινωνίας έχουν κιόλας εκμηδενιστεί μέσα στους όρους ύπαρξης του προλεταριάτου. Ο προλετάριος δεν έχει ιδιοκτησία. Οι σχέσεις του με τη γυναίκα του και τα παιδιά του δεν έχουν πια τίποτα κοινό με τις αστικές οικογενειακές σχέσεις. Η σύγχρονη βιομηχανική εργασία, η σύγχρονη υποδούλωση στο κεφάλαιο, ίδια στην Αγγλία και τη Γαλλία, στην Αμερική και τη Γερμανία, του έχει αφαιρέσει κάθε εθνικό χαρακτήρα. Οι νόμοι, η ηθική, η θρησκεία είναι γι' αυτόν μόνο αστικές προλήψεις που πίσω τους κρύβονται αστικό συμφέροντα.

Ολες οι προηγούμενες τάξεις που άρπαζαν την εξουσία προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τη θέση που κατέκτησαν, υποτάσσοντας ολόκληρη την κοινωνία στους δικούς τους όρους ιδιοποίησης. Οι προλετάριοι μπορούν να κατακτήσουν τις κοινωνικές παραγωγικές δυνάμεις μόνο καταργώντας τον μέχρι τώρα δικό τους τρόπο ιδιοποίησης και συνεπώς κάθε ως τώρα τρόπο ιδιοποίησης. Οι προλετάριοι δεν έχουν να εξασφαλίσουν τίποτα δικό τους, έχουν να καταστρέψουν όλη την μέχρι τώρα ατομική ασφάλεια και ατομική εξασφάλιση.

Ολα τα προηγούμενα κινήματα ήσαν κινήματα μειοψηφιών ή για το συμφέρον μειοψηφιών. Το προλεταριακό κίνημα είναι το ανεξάρτητο κίνημα της τεράστιας πλειοψηφίας, για το συμφέρον της τεράστιας πλειοψηφίας. Το προλεταριάτο, το κατώτερο στρώμα της σημερινής κοινωνίας, δεν μπορεί να σηκωθεί, να ανυψωθεί, χωρίς να τιναχτεί στον αέρα ολόκληρο το εποικοδόμημα των στρωμάτων που απαρτίζουν την επίσημη κοινωνία. Ο αγώνας του προλεταριάτου ενάντια στην αστική τάξη, αν κι όχι στο περιεχόμενο, είναι στη μορφή καταρχήν εθνικός. Το προλετα­ριάτο κάθε χώρας πρέπει φυσικό πριν απ' όλα να τελειώσει με τη δική του αστική τάξη.

Χαράζοντας τις πιο γενικές φάσεις της εξέλιξης του προλεταριάτου, παρακολουθήσαμε τον λίγο πολύ κρυφό εμφύλιο πόλεμο μέσα στην υπάρχουσα κοινωνία, μέχρι το σημείο που ξεσπά σε ανοιχτή επανάσταση και το προλεταριάτο, ανατρέποντας βίαια την αστική τάξη, θεμελιώνει την κυριαρχία του.

Ολη η ως τώρα κοινωνία στηριζόταν, όπως είδαμε, πάνω στην αντίθεση καταπιέστριας και καταπιεζόμενης τάξης. Για να είναι δυνατόν όμως να καταπιέζεται μια τάξη, πρέπει να είναι εξασφαλισμένες οι συνθήκες μέσα στις οποίες μπορεί να διατηρεί τουλάχιστον τη δουλική της ύπαρξη. Ο δουλοπάροικος μπόρεσε να γίνει με τη δουλειά του, την εποχή της φεουδαρχίας, μέλος της κοινότητας, όπως ο μικροαστός έγινε αστός κάτω από το ζυγό του φεουδαρχικού απολυταρχισμού. Ο σύγχρονος όμως εργάτης αντί να ανυψώνεται με την πρόοδο της βιομηχανίας, πέφτει όλο και πιο χαμηλά, πιο κάτω κι σπ' τους όρους ύπαρξης της ίδιας του της τάξης. Ο εργάτης εξαθλιώνεται και η αθλιότητα αυξάνεται πιο γρήγορα από τον πληθυσμό και τον πλούτο. Απ' αυτό γίνεται φανερό πως η αστική τάξη είναι ανίκανη να παραμείνει περισσότερο η κυρίαρχη τάξη της κοινωνίας και να επιβάλει ως ρυθμιστικό νόμο τους δικούς της όρους ύπαρξης Είναι ανίκανη να κυριαρχεί επειδή είναι ανίκανη να εξασφαλίσει στο σκλάβο της την ύπαρξη ακόμα και μέσα στη σκλαβιά του. Κι αυτό γιατί είναι αναγκασμένη να τον αφήσει να πέσει σε μια τέτοια κατάσταση, όπου θα πρέπει μάλλον να τον τρέφει αντί να τρέφεται απ' αυτόν. Η κοινωνία δεν μπορεί πια να ζει κάτω απ' την αστική τάξη, η ύπαρξη δηλαδή της αστικής τάξης δεν συμβιβάζεται πια με την κοινωνία.

Ο ουσιαστικός όρος ύπαρξης και κυριαρχίας της αστικής τάξης είναι η συσσώρευση ταυ πλούτου σε χέρια ιδιωτών, ο σχηματισμός και η αύξηση του κεφαλαίου. Ο όρος ύπαρξης του κεφαλαίου είναι η μισθωτή εργασία. Η μισθωτή εργασία βασίζεται αποκλειστικά στον ανταγωνισμό των εργατών μεταξύ τους. Η πρόοδος της βιομηχανίας, της οποίας άβουλος και παθητικός φορέας είναι η αστική τάξη, προωθεί στη θέση της απομόνωσης των εργατών, της οφειλόμενης στον ανταγωνισμό, την επαναστατική τους συνένωση με την οργάνωση. Έτσι, με την πρόοδο της μεγάλης βιομηχανίας αποσπάται κάτω απ' τα πόδια της αστικής τάξης η βάση πάνω στην οποία παράγει και ιδιοποιείται τα προϊόντα Η αστική τάξη παράγει πρώτα απ' όλα τους ίδιους της τους νεκροθάφτες. Η πτώση της και η νίκη του προλεταριάτου είναι και τα δυο αναπόφευκτα...