ΗΠΑ 1919. Γενική απεργία στο Σιάτλ. Ένας άλλος αμερικανικός εμφύλιος

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 874, στις 4/7/2020

Το Φλεβάρη του 1919 πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη γενική απεργία στην πόλη του Σιάτλ στις ΗΠΑ. Συμμετείχαν χιλιάδες εργάτες και κατάφεραν για 5 μέρες να παραλύσουν την πόλη. Μαζί με άλλες απεργίες που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο μετά τη λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και με την επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης, σε σύντομο χρονικό διάστημα οι Αμερικανοί εργάτες θα ιδρύσουν το Κομμουνιστικό Κόμμα των ΗΠΑ.

Η κατάσταση μετά τον πόλεμο

Στη διάρκεια του πολέμου οι Αμερικάνοι καπιταλιστές κατάφεραν να αποκτήσουν τεράστια κέρδη, μετατρέποντας τη χώρα από κράτος χρεώστη σε κράτος πιστωτή. Η μη συμμετοχή του αμερικανικού εδάφους στις πολεμικές συγκρούσεις βοήθησε στη συσσώρευση πλούτου στα χέρια των βιομηχάνων, τα μονοπώλια γιγαντώθηκαν και το αμερικανικό χρηματιστικό κεφάλαιο κυριάρχησε στον κόσμο.

Από την άλλη μεριά οι εργάτες και οι πλατιές λαϊκές μάζες βίωναν απίστευτη δυστυχία. Οι καπιταλιστές επιχείρησαν να πάρουν πίσω μια σειρά από κατακτήσεις του εργατικού κινήματος. Όπως έγραφε ο Λένιν το 1918 στο γράμμα του προς τους αμερικανούς εργάτες, «Η Αμερική έγινε ταυτόχρονα μια από τις πρώτες χώρες ως προς το βάθος της αβύσσου που υπάρχει ανάμεσα σε μια χούφτα αποθρασυμένων δισεκατομμυριούχων, από τη μια μεριά βουτηγμένων μέσα στη βρωμιά και στην χλιδή και στα εκατομμύρια εργαζομένων, από την άλλη, που ζουν αιώνια στο κατώφλι της εξαθλίωσης». Μέσα στο ίδιο γράμμα επιχειρηματολογούσε υπέρ των Σοβιέτ και καλούσε τους Αμερικανούς εργάτες να εναντιωθούν στην αστική τάξη, να ταχθούν με το μέρος των Μπολσεβίκων και υπέρ του εμφυλίου πολέμου.

Και πράγματι, οι εργαζόμενες μάζες στις ΗΠΑ χαιρέτισαν την Οκτωβριανή Επανάσταση, απαίτησαν να αποσυρθεί ο αμερικανικός στρατός από τη Ρωσία και ίδρυσαν συνδικαλιστικές επιτροπές (Σοβιέτ τις ονόμαζαν) που αν και οι ηγέτες τους δεν έθεταν το καθήκον της επαναστατικής μετατροπής τους σε όργανα εξουσίας, η ύπαρξή τους αναδείκνυε την εξέλιξη στην πολιτική και οργανωτική συγκρότηση της εργατικής τάξης στις ΗΠΑ. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό έπαιξε η αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος και ο Σύνδεσμος σοσιαλιστικής προπαγάνδας που είχε ιδρυθεί στα χρόνια του πολέμου. Χιλιάδες ήταν οι απεργίες που πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα μόνο μέσα στο 1919 με πάνω από 4 εκατομμύρια εργάτες να παίρνουν μέρος σ’ αυτές.

Σιάτλ

Στις αρχές Γενάρη του 1919 οι λιμενεργάτες της Νέας Υόρκης κήρυξαν απεργία. Λίγες μέρες μετά (στις 21/1/1919) ξεκίνησαν απεργία 35.000 εργάτες των ναυπηγείων του Σιάτλ (μια πόλη με μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη) με αιτήματα αυξήσεις στα μεροκάματα και βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Οι ιδιοκτήτες των ναυπηγείων αρνήθηκαν να ικανοποιήσουν τα αιτήματα των εργατών, προσπαθώντας να τους διασπάσουν. Η κατάσταση όμως γρήγορα ξέφυγε. Στις 6 Φλεβάρη κηρύχθηκε γενική απεργία. Συμμετείχαν 110 σωματεία με πάνω από 100.000 εργάτες. Για 5 μέρες η απεργιακή επιτροπή που αναδείχθηκε ανέλαβε τη διοίκηση της πόλης.

Ο H. Zinn περιγράφει την κατάσταση: «Η πόλη είχε σχεδόν παραλύσει. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσαν κάποιες δραστηριότητες των απεργών για την κάλυψη βασικών αναγκών… Σε 35 γειτονιές της πόλης λειτούργησαν σταθμοί διανομής γάλακτος σε βρέφη και παιδιά. Καθημερινά παρασκευάζονταν 30.000 γεύματα σε μεγάλες κουζίνες και μεταφέρονταν σε διάφορα σημεία της πόλης… Συγκροτήθηκε μια φρουρά από εργάτες και βετεράνους του πολέμου, με σκοπό την τήρηση της τάξης. … Η εγκληματικότητα στην πόλη μειώθηκε κατά τη διάρκεια της απεργίας».

Οι Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου (IWW) έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διοργάνωση της απεργίας. Να αναφέρουμε εδώ ότι οι IWW (ή Wobblies όπως έχουν καθιερωθεί) ήταν μια ριζοσπαστική εργατική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1905 στο Σικάγο ως απάντηση στη σκληρή καταστολή των απεργιών αλλά και ενάντια στη γραμμή υποταγής του επίσημου εργατικού συνδικαλισμού. Αντιτάχθηκαν στη συμμετοχή των ΗΠΑ στον Πόλεμο, υποστήριξαν την Οκτωβριανή Επανάσταση, συντάχθηκαν με τον ταξικό συνδικαλισμό και την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και οργάνωσαν χιλιάδες εργάτες που δεν τους δέχονταν στα επίσημα συνδικάτα (μαύρους, γυναίκες κα.). Όπως αναφέρουν και στην ιδρυτική τους διακήρυξη: «Η εργατική τάξη και τα αφεντικά δεν έχουν τίποτα το κοινό. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία ειρήνη εφόσον η πείνα και η ανέχεια συνυπάρχουν ανάμεσα στα εκατομμύρια των εργαζομένων, ενώ οι λίγοι που αποτελούν την εργοδοτική τάξη, κατέχουν όλον τον παραγόμενο πλούτο. Μεταξύ αυτών των δύο τάξεων η πάλη πρέπει να συνεχιστεί έως ότου οργανωθούν όλοι οι εργαζόμενοι του κόσμου, πάρουν την κατοχή των μέσων παραγωγής, καταργήσουν το σύστημα της μισθωτής εργασίας και ζήσουν σε αρμονία με τη φύση. Αντί του ιδεολογήματος «μιας δίκαιης αμοιβής ανά εργάσιμη ημέρα», πρέπει να υιοθετηθεί το διαρκές επαναστατικό πρόταγμα: Κατάργηση της Μισθωτής Εργασίας».

Οι Wobblies μαζικοποιήθηκαν γρήγορα και συμμετείχαν σε πολλές απεργίες, ιδίως τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα, με σημαντικές επιτυχίες. Αυτός είναι και ο λόγος που δέχτηκαν σκληρή μεταχείριση από τη μεριά των κατασταλτικών μηχανισμών, με ξυλοδαρμούς, βασανισμούς, συλλήψεις, φυλακίσεις ακόμα και εκτελέσεις όπως αυτή του θρυλικού Τζο Χιλ το 1915, ηγετικού στελέχους των Wobblies, που καταδικάστηκε για τη δολοφονία ενός αστυνομικού, σε μια στημένη δίκη, με δεκάδες ψευδομάρτυρες.

Η αντίδραση στην γενική απεργία του Σιάτλ από τη μεριά του κράτους ήταν άμεση. Ο φόβος για επέκτασή της και σε άλλες πόλεις και η μετατροπή της σε εξέγερση ήταν εμφανής. Ο δήμαρχος του Σιάτλ δήλωσε: «Η δήθεν απεργία συμπαράστασης που έγινε στο Σιάτλ ήταν στην πραγματικότητα μια απόπειρα επανάστασης… Πρόθεση των απεργών… ήταν η ανατροπή του βιομηχανικού συστήματος αρχικά εδώ και στη συνέχεια παντού». (Zinn)

Ο ίδιος απείλησε τους απεργούς με κήρυξη στρατιωτικού νόμου και επέμβαση του στρατού. Εκτός από την Εθνοφρουρά, επιστρατεύτηκαν χιλιάδες αστυνομικοί και εκατοντάδες ναύτες. Η απεργία όμως σταμάτησε μόνο μετά από την προδοσία των ηγετών των συνδικαλιστικών οργανώσεων που υποχώρησαν και πραξικοπηματικά πήραν την απόφαση για τον τερματισμό της. Αν και η απεργία ήταν ειρηνική, με τη λήξη της σημειώθηκαν επιδρομές και συλλήψεις στα γραφεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος. 39 μέλη των Wobblies φυλακίστηκαν.

Το επόμενο διάστημα νέες απεργίες ξέσπασαν σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ. Το Ιούλιο απήργησαν οι σιδηροδρομικοί στο Σικάγο, τη Βοστώνη, τη Φιλαδέλφεια και το Ντένβερ και τον Αύγουστο όλοι οι σιδηροδρομικοί της χώρας. Το Σεπτέμβρη του 1919 ξέσπασε απεργία στη χαλυβουργία με συμμετοχή 365.000 εργατών. Επικεφαλής ήταν ο Ουίλιαμ Φόστερ ένας από τους ριζοσπαστικούς συνδικαλιστές. Μάλιστα σε πολλές πολιτείες κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος για την αντιμετώπισή της. Το Νοέμβρη μισό εκατομμύριο μεταλλωρύχοι κήρυξαν απεργία που κράτησε μέχρι το Γενάρη του 1920. Η κυβέρνηση Ουίλσον έστειλε στρατό εναντίον τους με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί εργάτες και χιλιάδες να φυλακιστούν.

Να σημειώσουμε ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ο αμερικανικός στρατός για την αντιμετώπιση του λαού μέσα στο έδαφος των ΗΠΑ. Εκατοντάδες αντίστοιχες επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν, από τη γενοκτονία των Ινδιάνων, τις απεργίες και τις εξεγέρσεις του 19^ου και του 20^ου αιώνα, μέχρι και στις μέρες μας με την επέμβαση του στρατού και της Εθνοφρουράς σε μαζικές λαϊκές εξεγέρσεις.

Ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος

Η ανάπτυξη του εργατικού κινήματος μέσα στο 1919 δυνάμωσε την αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος που με επικεφαλής τον Τζον Ριντ προχώρησε στις 31/8/1919 στην ίδρυση του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος. Άλλη μια ομάδα με επικεφαλής τον Τσαρλς Ρούτενμπεργκ ίδρυσε την 1/9/1919 το Κομμουνιστικό Κόμμα Αμερικής. Τα δύο αυτά κόμματα προσχώρησαν στην Κομμουνιστική Διεθνή. Η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν άμεση. Τα κόμματα αυτά κηρύχθηκαν παράνομα, τα μέλη τους κυνηγήθηκαν και ο ίδιος ο Ρούτενμπεργκ φυλακίστηκε. Τον Μάη του 1920 ενώθηκαν σε ένα κόμμα (Ενωμένο Κομμουνιστικό) και τον Απρίλη του 1923 συγχωνεύτηκαν με το Εργατικό Κόμμα. Το 1925 ονομάστηκε Εργατικό (Κομμουνιστικό) Κόμμα των ΗΠΑ και είχε 25.000 μέλη. Ο Ρούτενμπεργκ θέλοντας να αναδείξει τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι κομμουνιστές εργάτες όλα αυτά τα χρόνια είπε ότι «Ανέλαβαν μια αποστολή που είναι για τους ώμους ενός Ηρακλή… 25.000 εργάτες και εργάτριες στέκονται σε σχηματισμό μάχης μπροστά στον ισχυρό κολοσσό του καπιταλισμού».

Πηγές

«Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών», Howard Zinn, εκδ. Αιώρα

«Παγκόσμια Ιστορία τ. Η’», Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ

«Η ταξική βία στην Αμερική 1830-1930», Λ. Ανταμιτς, εκδ. Διάδοση

«Ιστορία του παγκόσμιου συνδικαλιστικού κινήματος τ. Β’», Ουίλιαμ Φόστερ, εκδ. Μόρφωση

«Άπαντα Λένιν τ. 28» 4^η ρωσική έκδοση 1954