Χένρι Κίσινγκερ. «Μάγος» της διπλωματίας ή οργανωτής πραξικοπημάτων και πολέμων;

 Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 952, στις 9/12/2023

Χαρακτηρίστηκε «μάγος» της διπλωματίας, «αρχιτέκτονας» των διεθνών σχέσεων των ΗΠΑ στο δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα, «γίγαντας» του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών, τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1973 και ήταν σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής πολλών αμερικανών προέδρων. Ο πρόσφατος θάνατός του έδωσε άλλη μια αφορμή στους απολογητές του ιμπεριαλισμού για ύμνους και νέα λιβανιστήρια προς το πρόσωπό του.

 

Πράγματι, αν δει κανείς το ζήτημα από την πλευρά των ΗΠΑ θα υποστήριζε ότι ήταν ένας γνήσιος εκπρόσωπος του ιμπεριαλισμού, ένας διακεκριμένος διπλωμάτης, ένας αποτελεσματικός υπουργός που υπερασπίστηκε, με κάθε κόστος, τα συμφέροντα του βορειοαμερικανικού κεφαλαίου και την πολιτική τού μεγαλύτερου ιμπεριαλιστικού κράτους. Κόστος που φυσικά πληρώθηκε από τους λαούς πολλών χωρών με πραξικοπήματα, σφαγές και πολέμους. Ήταν αυτός που καθιέρωσε την αμερικανική «ρεαλιστική πολιτική», δηλαδή την πολιτική υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων του κράτους χωρίς ηθικά διλήμματα και ανθρωπιστικές αναστολές.

Όπως γράφτηκε χαρακτηριστικά (Spencer Ackerman στο commonality) σε μια από τις πολλές δηλητηριώδεις νεκρολογίες που δημοσιευτήκαν διεθνώς, ο Κίσινγκερ ήταν ένας ξεχωριστός αλλά όχι μοναδικός αρχιτέκτονας της διεθνούς ιμπεριαλιστικής τάξης με επικεφαλής τις ΗΠΑ. Η πολιτική που ακολούθησε χτίστηκε πάνω στα θεμέλια που κατασκεύασαν πριν από αυτόν ο Χένρι Μοργκεντάου, ο Ντιν Άτσεσον, ο Τζορτζ Κέναν, ο Πολ Νίτζε, οι αδελφοί Ντάλες και πολύ πιο πριν ο Τζέιμς Μονρόε και άλλοι Αμερικάνοι σχεδιαστές της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Ο Κίσινγκερ γεννήθηκε στη Γερμανία το 1923 και ήταν εβραϊκής καταγωγής. Το 1938 μετανάστευσε στις ΗΠΑ λόγω των ναζιστικών διώξεων. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Χάρβαρντ και πολύ γρήγορα ανελίχθηκε στα ανώτερα κλιμάκια της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας των αμερικανικών κυβερνήσεων. Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών και Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας κυρίως στη δεκαετία του ’70. Έγραψε πολλά βιβλία σχετικά με διεθνείς εξελίξεις και το 1982 ίδρυσε μια συμβουλευτική εταιρεία γεωπολιτικής. Λέγεται ότι μέχρι και το τέλος της ζωής του -πέθανε 100 ετών- ασκούσε μεγάλη επιρροή στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Ήταν ένας από τους άτυπους συμβούλους του Τζ. Μπους μετά την επέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003

Μια από τις μεγαλύτερες «επιτυχίες» του θεωρείται η προσέγγιση των ΗΠΑ με την Κίνα, η οποία ήταν ουσιαστικά μια προσπάθεια της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής να αλλάξει τους παγκόσμιους συσχετισμούς σε βάρος του μεγαλύτερου ανταγωνιστή τους, της ΕΣΣΔ. Φυσικά στην επίσημη ιστορία έμεινε ως ο ιδιοφυής διπλωμάτης που αναθέρμανε τις σχέσεις με τη μεγάλη χώρα της Άπω Ανατολής.

Το 1973 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης (!) για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Παρίσι σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Βορείου Βιετνάμ. Η αλήθεια όμως είναι ότι μερικά χρόνια νωρίτερα ήταν αυτός που προώθησε με όλες του τις δυνάμεις την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο, σαμποτάροντας τις προσπάθειες για ειρήνευση του Λ. Τζόνσον. Το 1973, όταν πλέον ο αμερικανικός στρατός αδυνατούσε να επιβληθεί, είχε ήδη αποφασιστεί η απόσυρσή του από το Βιετνάμ. Ακόμα όμως και η συμφωνία που υπογράφηκε δεν τερμάτισε ουσιαστικά τον πόλεμο αφού οι δυνάμεις του Νοτίου Βιετνάμ εξακολουθούσαν να πολεμούν τους βιετναμέζους κομμουνιστές μέχρι το 1975. Τότε ήταν που και οι τελευταίοι αμερικανοί έφυγαν από τη χώρα και η Σαϊγκόν (μετέπειτα Χο Τσι Μιν) παραδόθηκε.

Δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε -προς επίρρωση του μεγέθους της προσφοράς του υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης- τη δημοσίευση του βιβλίου του «Πυρηνικός Πόλεμος και Εξωτερική Πολιτική» το 1957. Σ’ αυτό ανέπτυξε τις απόψεις του υπέρ ενός «περιορισμένου πυρηνικού πολέμου» που ακόμα και στις μέρες μας έχουν μεγάλη αποδοχή στα υψηλά κλιμάκια του αμερικανικού Πενταγώνου.

Επίσης οι προσπάθειές του για ειρήνη στον κόσμο αποδεικνύονται και από την ενεργό ανάμιξή του στον βομβαρδισμό της Καμπότζης και του Λάος (1969-1973) από τον αμερικανικό και νοτιοβετναμέζικο στρατό με στόχο τους κομμουνιστές αντάρτες. Οι επιχειρήσεις έγιναν μετά από οδηγίες του Κίσινγκερ, με αποτέλεσμα το θάνατο δεκάδων χιλιάδων αμάχων.

Αλλά το αποκορύφωμα της ειρηνευτικής του πολιτικής, που στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, ήταν η υποστήριξή του ως Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στον Ινδονήσιο δικτάτορα Σουχάρτο για την εισβολή και παράνομη κατοχή της Ινδονησίας στο Ανατολικό Τιμόρ το 1975, που εξελίχθηκε σε μια γενοκτονία και στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους.

Ο Κίσινγκερ ήταν ενορχηστρωτής πραξικοπημάτων και πολλών πολιτικών παρεμβάσεων αλλά και στρατιωτικών επεμβάσεων των ΗΠΑ σε ξένες χώρες που κατέληγαν σε σφαγές. Ήταν αυτός που ως πρόεδρος της επιτροπής που ενέκρινε τις μυστικές επιχειρήσεις της CIA δήλωσε: «Δεν βλέπω γιατί πρέπει να μείνουμε άπραγοι και να παρακολουθούμε μία χώρα να γίνεται κομμουνιστική λόγω της ανευθυνότητας του λαού της (…) Τα ζητήματα είναι τόσο σημαντικά για τους χιλιανούς ψηφοφόρους και δεν πρέπει να αφεθούν να αποφασίσουν μόνοι τους». Αμέσως μετά πραγματοποιήθηκε το πραξικόπημα του Α. Πινοσέτ στη Χιλή το 1973, με στόχο την ανατροπή και δολοφονία του προέδρου της χώρας, Σ. Αλιέντε. Ακολούθησε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κατά το οποίο η Χούντα του εκλεκτού των ΗΠΑ προχώρησε σε συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανισμούς και δολοφονίες αριστερών και δημοκρατικών πολιτών. Σίγουρα ο μεγάλος μάγος της διπλωματίας αισθανόταν υπερήφανος για την πατρότητα του σχεδίου του.

Καθοριστική ήταν η συμμετοχή του και σε άλλες ανατροπές νόμιμα εκλεγμένων κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική που κατέληγαν σε δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων, δικτατορίες και αιματοκύλισμα. Δυστυχώς για τον αιωνόβιο πολιτικό τα πολλά χρόνια ζωής που του προσφέρθηκαν απλόχερα ήταν και η αιτία να προλάβει εν ζωή τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα για τη δράση του. Τα απόρρητα έγγραφα του σχεδίου που ονομάστηκε «Επιχείρηση Κόνδωρ» βγήκαν στη δημοσιότητα πριν πεθάνει. Σε όλες σχεδόν τις χώρες της Νοτίου Αμερικής που υπήρχαν φιλοαμερικανικές κυβερνήσεις τη δεκαετία του ’70 ο στρατός τους με τη στήριξη της CIA προχώρησε σε δολοφονίες δεκάδων χιλιάδων αριστερών. Μάλιστα στην περίπτωση της Αργεντινής μετά το πραξικόπημα του Βιδέλα το 1976, ο Κίσινγκερ δήλωσε ανοιχτά ότι ο στρατός πρέπει να ενθαρρυνθεί για την εξάλειψη των «τρομοκρατικών δυνάμεων», εννοώντας την Αριστερά.

Οι παρεμβάσεις του Κίσινγκερ επεκτείνονταν σε όλες τις γωνιές της γης. Μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ ήταν αυτός που κατέβαλλε άοκνες προσπάθειες ώστε να αποκομίσει το κράτος του Ισραήλ τα μέγιστα οφέλη από τα αποτελέσματα του πολέμου.

Η υποστήριξή του στον Σάχη του Ιράν τη δεκαετία του ’70- παρά τις καταγγελίες για κατάφωρη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χώρα του- συνέβαλλε στην αύξηση των τιμών του πετρελαίου και την κρίση του 1973 που έπληξε κυρίως την Ευρώπη.

Χωρίς τελειωμό η δράση του στην Ασία επεκτάθηκε και στο Πακιστάν, μια χώρα με στρατιωτική Χούντα και σύμμαχο των ΗΠΑ. Το 1971 όταν ακόμα ο Κίσινγκερ ήταν Υπουργός και με τη δική του υποστήριξη, η Χούντα ξεκίνησε στρατιωτική επιχείρηση στο ανατολικό Πακιστάν για να καταπνίξει την αποσχιστική εξέγερση (κίνημα της Βεγγαλικής αυτοδιάθεσης) των κατοίκων της περιοχής (σημερινό Μπανγκλαντές). Το αποτέλεσμα ήταν μια ανελέητη σφαγή Βεγγαλέζων που έμεινε στην ιστορία ως η γενοκτονία του Μπανγκλαντές με τεράστιο αριθμό νεκρών που εκτιμούνται από 300.000 ως 3.000.000. Άλλοι 10.000.000 μετανάστευσαν στην Ινδία.

Αλλά και στη χώρα μας ο Κίσινγκερ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο και άμεση ανάμιξη στο πραξικόπημα του Ιωαννίδη στην Κύπρο, στις 15 Ιούλη του 1974, δίνοντας την έγκριση των ΗΠΑ στον έλληνα δικτάτορα για την ανατροπή του Μακάριου, με στόχο τη διχοτόμηση του νησιού και τη διπλή ένωση με Ελλάδα και Τουρκία. Χαρακτηριστική είναι η ομολογία του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Μπονάνου, και του αντιστρατήγου Γαλατσάνου ότι οι ΗΠΑ έδωσαν την εντολή για το πραξικόπημα στην Κύπρο. (Ψυρούκης). Ο Κίσινγκερ ήταν και ο βασικός συνομιλητής με την Τουρκία η οποία, με πρόσχημα το πραξικόπημα στη Κύπρο, προχώρησε στην εισβολή και τον «Αττίλα». Όπως δημοσιεύτηκε σε εφημερίδες της εποχής την ημέρα της τουρκικής εισβολής (20 Ιουλίου 1974) ο υφυπουργός του Κίσινγκερ, Τζ. Σίσκο βρισκόταν στην Άγκυρα σε επαφές με τον τούρκο πρωθυπουργό Μπ. Ετζεβίτ. Για να αντιληφθούμε σε πόσο μεγάλο βαθμό ήταν μπλεγμένος ο Κίσινγκερ στα τεκταινόμενα της Ελλάδας την εποχή εκείνη, αρκεί να αναφέρουμε μόνο ότι είχε προαναγγείλει τη μετάβαση από τη Χούντα στον κοινοβουλευτισμό, μια ημέρα νωρίτερα από τη σύσκεψη των αρχηγών των ενόπλων δυνάμεων στην οποία και πάρθηκε η απόφαση.

Σίγουρα θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο Κίσινγκερ ήταν από τους λίγους αμερικανούς πολιτικούς που είχαν τόσο σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας των ΗΠΑ -και όχι μόνο. Οι πολιτικές που εφάρμοσε σε όλη του τη ζωή επηρέασαν κράτη και λαούς σε όλη την υφήλιο. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά ακόμα από τα «επιτεύγματα» του ισχυρότερου Υπουργού Εξωτερικών που πέρασε ποτέ από τις ΗΠΑ. Αν θέλαμε όμως να δώσουμε έναν τίτλο στον δικό μας επικήδειο προς τον άνθρωπο που έφυγε πλήρης ημερών και υπερπλήρης εγκλημάτων θα ήταν ο εξής: «Η κληρονομιά που άφησε στους λαούς με το εκατοντάχρονο πέρασμα του από αυτόν τον κόσμο ήταν βουτηγμένη στο αίμα».

 

Πηγές

«Διπλωματία», Henry Kissinger, εκδ. Νέα Σύνορα - Λιβάνης

«Η μαύρη βίβλος του καπιταλισμού», εκδ. Λιβάνη

«Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας (1967-1974)», Ν. Ψυρούκης, εκδ. Επικαιρότητα.

Ιστοσελίδα COMMONALITY https://commonality.gr/o-chenri-kisingker-egklimatias-polemoy-poy-agapithike-apo-tin-archoysa-taxi-tis-amerikis-pethainei-telika/

Σ.Σ.