ΑΘΕΑΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ | Υψώματα Ζέελοερ, ανατολική Γερμανία Κόκκινος στρατός! Ελευθερωτής της Ευρώπης από τον ναζισμό

 

του Δημήτρη Παυλίδη

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 983, στις 26/4/2025

Ο Βαλέρι Φαμίνσκι υπήρξε φωτογράφος του ιατρικού σώματος του Σοβιετικού Στρατού. Μια συλλογή σκηνών που αποθανάτισε ανάμεσα στον Μάρτιο και τον Μάιο του 1945 κατά την διάρκεια της τελικής επίθεσης για την κατάληψη του Βερολίνου βρέθηκε στο οικογενειακό αρχείο του και δημοσιεύτηκε σε λεύκωμα το 2020. Ο Ουκρανός φωτογράφος Άρτουρ Μπόνταρ που βρήκε το αρχείο με τα αρνητικά εντυπωσιάστηκε από την ιδιαίτερη ματιά του. Αντίθετα με τις γνωστές φωτογραφίες που απεικονίζουν ηρωικές και πολεμικές στιγμές, η μηχανή του Φαμίνσκι αποτυπώνει την σκληρή πλευρά του πολέμου, τον ανθρώπινο πόνο και στις δύο πλευρές. 

Τους νεκρούς και τους τραυματίες σοβιετικούς στρατιώτες, την αναμέτρηση με τον θάνατο του ιατρικού προσωπικού στα χειρουργεία εκστρατείας, την επιστροφή στο μέτωπο ύστερα από την επίδεση των τραυμάτων, τις καταστροφές, την απόγνωση των γερμανών πολιτών και τις πρώτες προσπάθειες για επιβίωση και οργάνωση της ζωής στους δρόμους του απελευθερωμένου Βερολίνου. «Δεν είχα σχεδόν κανέναν περιορισμό στη δουλειά μου»! έγραψε δεκαετίες αργότερα σε βιογραφικό του σημείωμα αποδεικνύοντας, τον εντελώς διαφορετικό τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε τον πόλεμο και τις συνέπειες του η σοβιετική στρατιωτική ηγεσία. Σε πείσμα της δυτικής αντικομουνιστικής προπαγάνδας η οποία συνεχίζει απτόητη την διαστρέβλωση της ιστορίας.

Ένα μέρος της συλλογής του Φαμίνσκι, περιέχει εικόνες που τραβήχτηκαν κατά την διάρκεια και μετά το τέλος της επίθεσης του Κόκκινου Στρατού στα υψώματα Ζέελοερ. Εκεί, κοντά στην μικρή ομώνυμη πόλη του Βρανδεμβούργου, δυτικά του ποταμού Όντερ, 90 χιλιόμετρα απόσταση από το Βερολίνο έγινε η πιο σκληρή και αιματηρή μάχη με άρματα σε γερμανικό έδαφος στην διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Η μάχη στα υψώματα Ζέελοερ, το τελευταίο φυσικό οχυρό πριν το Βερολίνο, υπήρξε μέρος της επιθετικής επιχείρησης στην γραμμή Όντερ-Νάισσε. Επί τρεις ημέρες μια στρατιωτική δύναμη περίπου 100 χιλιάδων Γερμανών καλά οχυρωμένη σε μια συστάδα απότομων λόφων ύψους μέχρι 90 μέτρων, αφού πρώτα πλημύρισε την πεδιάδα μπροστά τους, αντέταξε λυσσασμένη αντίσταση απέναντι στις υπέρτερες δυνάμεις των σοβιετικών μονάδων. Του Πρώτου Λευκορωσικού Μετώπου και της Πρώτης Πολωνικής Στρατιάς οι οποίες αποτελούσαν το κέντρο του μεγάλου μετώπου της αντεπίθεσης. Ήταν η τελευταία και πιο αιματηρή επιχείρηση των Σοβιετικών με σκοπό να ανοίξουν, όπως και έγινε, τις πύλες του Βερολίνου και να ολοκληρώσουν την πολιορκία και στην συνέχεια την απελευθέρωση του. Το ξημέρωμα της 16ης Απριλίου 1945 η μάχη ξεκίνησε με έναν τρομακτικό καταιγισμό του σοβιετικού πυροβολικού. Ρίχτηκαν 1,2 εκατομμύρια βλήματα, τα περισσότερα που εξαπολύθηκαν σε μια μόνο μάχη στην διάρκεια του πολέμου. Μέχρι την 19η Απριλίου ημέρα που έσπασαν οι γερμανικές αμυντικές θέσεις, περισσότεροι από 30 έως 33 χιλιάδες σοβιετικοί στρατιώτες, 2 χιλιάδες Πολωνοί και 12 χιλιάδες Γερμανοί σκοτώθηκαν. Ήταν αναλογικά οι μεγαλύτερες απώλειες των Σοβιετικών στην μάχη για την κατάληψη της γερμανικής πρωτεύουσας. Η μάχη του Βερολίνου που διήρκεσε από την 16^η Απριλίου έως την 2^η Μαΐου προκάλεσε στον Κόκκινο Στρατό απώλειες 352.425 ανδρών, εκ των οποίων το 1/3 ήταν νεκροί (78.291 νεκροί, 274.184 τραυματίες). Από τα τρία μέτωπα με επικεφαλής τους Ζούκοφ, Κόνιεφ και Ροκοσόφσκι, τις βαρύτερες απώλειες είχε το 1ο Λευκορωσικό εξαιτίας των σφοδρών μαχών στο Ζέελοερ.

Η μάχη στα υψώματα Ζέελοερ από ορισμένους χαρακτηρίστηκε αποστολή αυτοκτονίας εξαιτίας της βιασύνης να καταληφθούν σύντομα για να ανοίξει ο δρόμος για το Βερολίνο. Ανάγκη που υπαγόρευαν οι δικαιολογημένοι φόβοι της σοβιετικής ηγεσίας για την στάση των Δυτικών «συμμάχων». Όπως και στην πολιορκία της Πράγας, στην τελική αναμέτρηση στο Βερολίνο και σε πολλές άλλες μάχες κατά την σοβιετική αντεπίθεση ο Κόκκινος Στρατός πλήρωσε ανυπολόγιστο φόρο αίματος, στην κυριολεξία για κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο που ελευθέρωνε από την ναζιστική μπότα. Κόστος εντελώς δυσανάλογο με όσα αντιμετώπιζαν οι λεγόμενοι σύμμαχοι στην άλλη πλευρά. Αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Η γερμανική ηγεσία μέχρι τις τελευταίες ημέρες είχε την ελπίδα πως θα καταφέρει να διασπάσει την αντιχιτλερική συμμαχία αντιστρέφοντας την εξέλιξη του πολέμου. Ο θάνατος του Ρούσβελτ είχε αναπτερώσει τις προσδοκίες ορισμένων από τον κύκλο του Χίτλερ για το ενδεχόμενο μιας χωριστής συμφωνίας τερματισμού του πολέμου. Δεν ήταν εντελώς αβάσιμες αυτές οι προσδοκίες και η σοβιετική ηγεσία γνώριζε γι αυτά από καιρό. Οι δυτικές δυνάμεις είχαν καθυστερήσει το άνοιγμα του δεύτερου μετώπου όσο το δυνατόν περισσότερο. Στις 16 Απριλίου 1945, η Βέρμαχτ σταμάτησε σε μεγάλο βαθμό να πολεμά στο Δυτικό Μέτωπο, επιτρέποντας στους δυτικούς να προχωρήσουν στα βάθη της χώρας όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Οι μυστικές συνομιλίες στην Βέρνη της Ελβετίας ανάμεσα στους Γερμανούς και τους Αγγλοαμερικάνους για χωριστή παράδοση των πρώτων επί Ιταλικού εδάφους συνεχίζονταν και είχαν αποκαλυφθεί προξενώντας την οργή της Σοβιετικής ηγεσίας. Οι περισσότερες από τις γερμανικές δυνάμεις που είχαν απομείνει και υποτίθεται είχαν οργανωθεί για το Δυτικό Μέτωπο μετακινήθηκαν και ρίχτηκαν στο Ανατολικό. Ο Τσόρτσιλ πίεζε να προλάβουν οι δυτικοί σύμμαχοι να μπουν πρώτοι στο Βερολίνο και βυσσοδομούσε ενάντια στον αυξανόμενο σοβιετικό κίνδυνο! «Θα παραδεχθήτε ότι η συμπεριφορά αυτή των Γερμανών είναι κάτι περισσότερον από περίεργος και ακατανόητος» έγραφε με νόημα ο Στάλιν στον Ρούσβελτ στις 7 Απριλίου αναφερόμενος στην επιλογή της γερμανικής ηγεσίας να αντιστέκεται σθεναρά στο ανατολικό μέτωπο, υπερασπιζόμενη μέχρι και έναν ασήμαντο σιδηροδρομικό σταθμό – όπως υπογράμμιζε - την ίδια ώρα που παρέδιδε αμαχητί σημαντικές πόλεις στο κέντρο της Γερμανίας στους Δυτικούς. Με αυτά τα δεδομένα δεν είναι υπερβολή να πούμε πως οι χιλιάδες επιπλέον θάνατοι στο Ζέελοερ οφείλονται στις παρελκυστικές πολιτικές των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας, που δημιούργησαν τη χρονική πίεση σε συνδυασμό με τις απέλπιδες προσπάθειες των Γερμανών να σταματήσουν τον κύριο αντίπαλο και μισητό εχθρό τους. Την Σοβιετική Ένωση και τους κομμουνιστές γιατί ήξεραν πως με αυτούς δεν έχουν καμιά ελπίδα διαπραγμάτευσης και επιβίωσης!

Βέβαια οι αριθμοί των νεκρών Σοβιετικών (και Πολωνών) στα υψώματα Ζέελοερ είναι ένα ελάχιστο κλάσμα των ανθρώπινων θυσιών που υπέστη η Σοβιετική Ένωση κατά την διάρκεια του Παγκόσμιου Πολέμου. Οι συγκρίσεις γι αυτές είναι συντριπτικές. Η Σοβιετική Ένωση έχασε περίπου 25 εκατομμύρια ανθρώπους δηλαδή το 14% του πληθυσμού της, έχοντας τις περισσότερες απώλειες με τεράστια διαφορά από κάθε άλλη χώρα. Από αυτούς τα 10 έως 11 εκατομμύρια ήταν στρατιώτες από όλες τις εθνικότητες της σοσιαλιστικής πατρίδας. Από την αντίπαλη πλευρά από την αρχή του πολέμου ως τις 31 Δεκεμβρίου του 1944, η Γερμανία έχασε στα πεδία των μαχών 3,7 εκατομμύρια. Από αυτούς τα 2,7 εκατομμύρια (ποσοστό 73% περίπου) στο Ανατολικό Μέτωπο. Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους! Τον ναζισμό τον νίκησε σε καθοριστικό βαθμό η Σοβιετική Ένωση με το βαρύ τίμημα που πλήρωσαν οι στρατιώτες και οι λαοί της. Την νίκη ενάντια στον ναζισμό την οφείλουμε σε αυτήν την μεγάλη εποποιία η οποία συνδυάστηκε με την αντιφασιστική και αντικατοχική πάλη των ευρωπαϊκών λαών, σχεδόν παντού με επικεφαλής τους κομμουνιστές. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως την ελευθερία της από τον ναζισμό η Ευρώπη την οφείλει στους Σοβιετικούς στρατιώτες και πολίτες και στους κομμουνιστές που εμπνέονταν από την αντίσταση και τις νίκες του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.

Αμέσως μετά την ματωμένη νίκη στα υψώματα Ζέελοερ, ο επικεφαλής του σοβιετικού επιτελείου στρατάρχης Ζούκωφ ζήτησε την ανέγερση μνημείου προς τιμήν των σκοτωμένων Σοβιετικών και Πολωνών στρατιωτών. Μια σύνθεση που περιλαμβάνει μια πέτρινη βάση που καταλήγει σε ένα κατεστραμμένο τανκ πάνω στην οποία στέκεται ο μπρούτζινος ανδριάντας ενός Σοβιετικού στρατιώτη. Αργότερα, το 1972, από τις αρχές της ΛΔΓ, δίπλα στο στρατιωτικό νεκροταφείο φτιάχτηκε μουσείο που λειτουργεί ως σήμερα. Κάθε χρόνο, στις 16 Απρίλιου, εκπρόσωποι συλλόγων βετεράνων και διπλωματικών αποστολών από την Ρωσία και άλλων κρατών που προήλθαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση μαζί με τις τοπικές αρχές οργανώνουν εκδήλωση μνήμης και γεμίζουν την βάση του μνημείου με λουλούδια. Η φετινή εκδήλωση όμως προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις με αφορμή την παρουσία σε αυτήν του Ρώσου πρέσβη, παρουσία σταθερή κάθε χρόνο. Είχε προηγηθεί παρέμβαση του αγγλικού Υπουργείου Εξωτερικών ενόψει των γιορτασμών και ακολούθησε οδηγία από το Γερμανικό ΥΠΕΞ προς τις τοπικές αρχές σε όλη την χώρα με την οποία ζητείται ο αποκλεισμός εκπροσώπων από την Ρωσία και την Λευκορωσία. Ευθυγραμμιζόμενη με το γενικό κλίμα η πρόεδρος της γερμανικής βουλής απέκλεισε τους πρεσβευτές των δυο κρατών από την κεντρική εκδήλωση μνήμης στις 8 Μαΐου, απόφαση που άνοιξε τον δρόμο και για άλλες από τοπικά κοινοβούλια όπως αυτό του Βερολίνου. Ενόψει των εορτασμών για τα 80 χρόνια από την αντιφασιστική νίκη έχει ξεκινήσει μια μεγάλη εκστρατεία η οποία με πρόσχημα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, επιδιώκει να διαγράψει στην κυριολεξία την συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην νίκη. Να παραχαράξει πλήρως την πραγματική ιστορία με στόχο όχι βέβαια τον Πούτιν αλλά τους κομμουνιστές, Ρώσους, Λευκορώσους, Ουκρανούς, Πολωνούς αλλά και από άλλες δεκάδες εθνότητες που έπεσαν στα πεδία μαχών για να συντριβεί το ναζιστικό τέρας. Μια παλιά επιδίωξη του γερμανικού ιμπεριαλισμού και των μεταπολεμικών συμμάχων του, ιδίως Αμερικανών και Εγγλέζων, η οποία αποκτά σήμερα νέα δυναμική μπροστά στις πολεμικές προετοιμασίες τους για γενικευμένη αναμέτρηση. Ακριβώς γι αυτό, αποτελεί ύψιστο καθήκον η υπεράσπιση της ιστορικής νίκης της Σοβιετικής Ένωσης και της μνήμης αυτών που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την ειρήνη στην Ευρώπη !

 

Πηγές και προτάσεις

ΔΕΙΤΕ την συλλογή από 94 φωτογραφίες του Βαλέρι Φαμίνσκι, ww2abc.com/collections/battle-for-berlin-april-may-1945

  

Στο atheatoskosmosps.blogspot.com τα κείμενα συνήθως είναι εκτενέστερα εκείνων της έντυπης έκδοσης

Πηγή: https://atheatoskosmosps.blogspot.com/2025/04/blog-post_26.html#more