Η πολιτεία έπλεε στην… αστερόεσσα! Από τη λαϊκή εμποροπανήγυρη στην αμερικάνικη φιέστα

 Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 831, στις 22/9/2018

Κοσμοσυρροή στα παιχνίδια της 4ης ΔΕΘ το 1929

Η 83η ΔΕΘ και τα εγκαίνια της ανήκουν πια στο παρελθόν, όμως οι παρακαταθήκες της σηματοδοτούν ένα μεγαλύτερο βάθεμα της εξάρτησης της χώρας μας στο παρόν αλλά και στο άμεσο μέλλον. Σ' αυτό το αλληλούια της κυβέρνησης σε ιμπεριαλιστές και πολυεθνικές, ήρθε να κρατήσει πρίμο σεκόντο η αντιπολίτευση, τα ΜΜΕ, οι βιομήχανοι και οι μεγαλέμποροι του ΣΒΒΕ και των επιμελητηρίων, οι δημοτικοί άρχοντες και αυτοί της περιφέρειας. Γέμισε η πόλη με χάρτινα αστέρια και αφίσες σε εμφανείς χώρους, όλα με τα χρώματα της σημαίας των ΗΠΑ, ενώ τα σποτ στην ΤV και στα ραδιόφωνα, έρχονταν να συμπληρώσουν έναν κόσμο «αγγελικά πλασμένο», made in USA, για την τυχερή κυβέρνηση μας, που «μοιραία κι άβουλη αντάμα, προσμένει ίσως κάποιο θάμα», made in USA κι αυτό.

Βγαίνοντας από το περίπτερο 13 των ΗΠΑ και αφού bλέπεις τα τόσο πολυδιαφημισμένα πράματα και θάματα, μένεις με την απορία εσύ «ο μικρός, ο μέγας», ποιο όνειρο μοιραζόμαστε, όπως Βεβαιώνει ο Πάιατ, εμείς με την Ουάσιγκτον. Χωράνε σ' ένα όνειρο ο απολυμένος της Κόκα-Κόλα και αυτή η πολυεθνική; Το λαϊκό εισόδημα εξανεμίζεται, εμείς να τα μαζεύουμε με το σταγονόμετρο και οι πολυεθνικές και τα μονοπώλια να μας τα τρώνε με τη χουλιάρα. Αγωνία στα MΜΕ για το ποιος «τρανός» των ΗΠΑ θα παραβρεθεί στα εγκαίνια. Και το πλοίο-υπερόπλο «USS Mount Whitney» που ήρθε στο «φιλόξενο» λιμάνι μας κι έγινε πρώτο θέμα, μ' άλλους να το φωτογραφίζουν κι άλλους ν' αναφωνούν σαν άλλοι πρωταγωνιστές του Σακελλάριου "Καλώς τα ναυτάκια τα ζουμπουρλούδικα».

Τα εγκαίνια της ΔΕΘ έγιναν σε μια πόλη αστυνομοκρατούμενη. Τα νούμερα μιλάνε μόνα τους: 5500 αστυνομικοί, 67 διμοιρίες ΜΑΤ, ελεύθεροι σκοπευτές, πράκτορες της CIA και του FΒΙ, ελικόπτερα, drones, κλειστοί δρόμοι. Αστερόεσσα είναι αυτή! Όμως εμείς θα θυμηθούμε κάποια άλλα παλιότερα εγκαίνια, όπου η ΔΕΘ δεν ήταν μια αμερικάνικη φιέστα και μέσο προώθησης των ιμπεριαλιστικών σχεδίων, αλλά μια λαϊκή εμποροπανήγυρη, όπου ο εμπορικός και τεχνολογικός χαρακτήρας της συμβάδιζε με την ψυχαγωγία.

Τη βραδιά των εγκαινίων όλοι οι κάτοικοι της πόλης κατέβαιναν στην παραλία για την περίφημη Βενετσιάνικη Βραδιά. Από το λιμάνι ξεκινούσαν φωταγωγημένα και στολισμένα με σημαιούλες διάφορων χρωμάτων καΐκια και βαποράκια, όπου επέβαιναν χορωδίες και μαντολινάτες και κατά μήκος της παραλίας, με κατεύθυνση τον Λευκό Πύργο, ψυχαγωγούσαν του Σαλονικιούς με υπέροχες μουσικές και τραγούδια. Στον ουρανό πυροτεχνήματα, ενώ από την κορυφή του Λευκού Πύργου ξεχύνονταν καταρράκτης πυροτεχνημάτων. Στις παραλιακές ταβέρνες του Στρατή, του Βλάχου, στην Κληματαριά, προσφέρονταν μαύρη μπύρα (μόνο για την περίοδο της Έκθεσης). Αλησμόνητες Σαλονικιώτικες βραδιές!

Από το 1926 που ξεκίνησε η ΔΕΘ εγκαταστάθηκε στο πεδίο του Άρεως, όπου ο κόσμος μετά την περιήγηση, δροσίζονταν με μπύρα ΦΙΞ, 1 δραχμή το ποτήρι. Το 1928 στην Έκθεση λειτούργησε ο πρώτος ελληνικός ραδιοσταθμός, το περίφημο Ράδιο Τσιλιγγαρίδη. Εκεί τη δεκαετία του '60 ήταν και η πρώτη τηλεοπτική εκπομπή, τοπικής εμβέλειας. Το 1940 πραγματοποιήθηκε η τελευταία έκθεση πριν τον πόλεμο, αλλά θα ξαναλειτουργήσει το 1954 στο σημερινό χώρο και σταδιακά θα επεκτείνεται για να πάρει τις σημερινές της διαστάσεις.

Θυμάμαι τα παιδάκια να μπαίνουν στην Έκθεση κρυφά από τα κάγκελα ή παρακαλώντας τους μεγάλους, «θείε μπάσε με μέσα», για να πάνε, που αλλού, στον Καραγκιόζη του Ευγένιου Σπαθάρη. Είχαν να δουν και τότε οι επισκέπτες επιτεύγματα, αλλά τις καρδιές τις έκλεβε το Λούνα Παρκ, εκεί που βρίσκεται σήμερα το Βελλίδειο. Ο γύρος του θανάτου, το τραίνο φάντασμα, οι μαγικοί καθρέπτες, ο άνθρωπος κανόνι, ο βόας της Αφρικής, η Ασώματος κεφαλή, η Ταμάρα το κορίτσι της Ζούγκλας, τα συγκρουόμενα, η ρόδα και φυσικά το 1968 ο Γολιάθ, η φάλαινα των 22 μέτρων, όλα μαζί έφτιαχναν ένα κόσμο που σε ταξίδευε, έστω και για λίγο, στη μαγεία και το όνειρο. Καθημερινά στην κεντρική οδό της έκθεσης γίνονταν ακροβατικές ατραξιόν και μέρα παρά μέρα υπήρχαν πυροτεχνήματα. Πλήθος εκδηλώσεις και λαϊκές συναυλίες (Τζώνυ Χαλινταίη και Αλ Μπάνο, αλλά και οι Ολύμπιανς, οι Άιντολς κ.λπ). Εντύπωση έκανε το 1954 το περίπτερο της ΕΣΣΔ με τα τεράστια χρυσά σφυροδρέπανα στην είσοδο, όπως και μετά τη Χούντα το περίπτερο της Κίνας και το χορευτικό συγκρότημα της Σαγκάης στο Πάλε ντε Σπορ.

Με τον καιρό η ΔΕΘ αρχίζει να παίρνει ένα άλλο περιεχόμενο και η λειτουργία της από το 1988 μειώνεται σε 10 ημέρες. Το 1993 η Έκθεση γίνεται Hellexpo-ΔΕΘ και επίσημος εκθεσιακός φορέας της χώρας και το 1999 χωρίζεται σε ΔΕΘ ΑΕ και Hellexpo ΑΕ. Το 1998 ξεκινά ο θεσμός των τιμώμενων χωρών με πρώτη την Κίνα και το 2000 τις ΗΠΑ.

Η 83η ΔΕΘ ανήκει πια στο παρελθόν, αλλά εμείς ας κάνουμε ένα όνειρο με πολύ μέλλον. Να ήτανε λέει ξανά η Βενετσιάνικη Βραδιά, σε κάποια άλλα εγκαίνια κι ο κόσμος, όπως τότε στην παραλία, να βλέπει τα καραβάκια να περνούν και τις χορωδίες να τραγουδάνε παραφράζοντας εκείνο το παλιό σμυρναίικο τραγούδι «Από τα πολλά που μου 'χεις καμωμένα δε σε θέλω πια», αφιερωμένο σπέσιαλ στους φονιάδες των λαών και όλοι να κραυγάζουν «Οι λαοί δεν έχουν ανάγκη από προστάτες. Όξω από την παράγκα ρε». Αμήν!

Γ. Χ.