40 χρόνια από την συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ. H Παλαιστίνη σε πιο σκοτεινή κατοχή

 Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φυλ. 833, στις 20/10/2018

 

Στις 18 Σεπτέμβρη του 1978, στο Καμπ Ντέιβιντ των ΗΠΑ, μετά από συνομιλίες που κράτησαν αρκετές ημέρες, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μεναχέμ Μπέγκιν και ο Αιγύπτιος πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ συμφώνησαν να υπογράψουν μέσα σε διάστημα 3 μηνών μια συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου. Παρών στις συνομιλίες ήταν και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ. Μετά τη συμφωνία αυτή η Αίγυπτος θα βρεθεί ξεκάθαρα πλέον με το δυτικό στρατόπεδο και θα οριστεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διευθετηθεί το ζήτημα των σχέσεων των δύο χωρών, με την αναγνώριση του Ισραήλ από την Αίγυπτο και την αποχώρηση των Ισραηλινών στρατευμάτων από τη χερσόνησο του Σινά μετά τον τελευταίο μεταξύ τους πόλεμο. Είναι η πρώτη ειρηνευτική συμφωνία του Ισραήλ με γειτονικό του κράτος. Επίσης, στις διαπραγματεύσεις των επόμενων μηνών θα συζητηθεί γενικότερα το Μεσανατολικό και ειδικότερα το Παλαιστινιακό.

Η ίδρυση του Ισραήλ και οι αραβοϊσραηλινοί πόλεμοι

Καθοριστικό γεγονός για την εξέλιξη του παλαιστινιακού ζητήματος ήταν η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ με τη «διακήρυξη της ανεξαρτησίας» από τον Μπεν Γκουριόν το Μάη του 1948. Ήδη από την προηγούμενη χρονιά προτάθηκε το σχέδιο του ΟΗΕ που προέβλεπε τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης και την απόδοση στους Εβραίους του 60% της παλαιστινιακής γης, όταν οι ήδη εγκατεστημένοι Εβραίοι δεν κατείχαν περισσότερο από το 7%. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ο πρώτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος (1948-1949). Η κατάληξή του θα είναι ακόμα πιο τραγική, αφού μετά την ήττα των Αράβων, το Ισραηλινό κράτος θα θέσει υπό την κατοχή του περισσότερα εδάφη από αυτά που προέβλεπε το σχέδιο. Για τους Παλαιστινίους ξεκινά μια δραματική περίοδος στην ιστορία τους, με χιλιάδες από αυτούς να παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς.

Η ίδρυση του Ισραηλινού κράτους είχε τις ευλογίες της Αγγλίας αλλά και των ΗΠΑ που έβλεπαν σ’ αυτό έναν σύμμαχο πιστό και ικανό να εξυπηρετήσει μελλοντικά τα αγγλοαμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Μιας περιοχής με μεγάλο οικονομικό αλλά κυρίως γεωπολιτικό ενδιαφέρον για τα ιμπεριαλιστικά σχέδια των ΗΠΑ, αφού με την ανάδειξή τους σε κυρίαρχη δύναμη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στόχευαν στον παραγκωνισμό των παλιότερων αποικιοκρατικών δυνάμεων αλλά και της ΕΣΣΔ που αποκτούσε όλο και περισσότερα ερείσματα στην περιοχή.

Ταυτόχρονα όμως στη Μέση Ανατολή άρχισαν να εμφανίζονται αστικές δυνάμεις που διεκδικούσαν μια διαφορετική πορεία για τις χώρες τους, πέρα από την πλήρη πρόσδεση στους Δυτικούς ιμπεριαλιστές. Σε μια σειρά χώρες εμφανίστηκαν κινήματα ριζοσπαστικά, ισλαμικά, σοσιαλίζοντα, με σημαντική λαϊκή στήριξη, που αμφισβητούσαν στην πράξη τη νέα αποικιοκρατία. Στην Αίγυπτο, στα 1952, ένας αξιωματικός του στρατού, ο Νάσερ θα ανατρέψει βασιλιά Φαρούκ (όργανο των Άγγλων) και θα καταλάβει την εξουσία. Ανάμεσα στα άλλα μέτρα που πήρε ήταν και αυτό της εθνικοποίησης της διώρυγας του Σουέζ στα 1956. Όπως ήταν φυσικό θα έρθει σε ρήξη με Ευρώπη και ΗΠΑ για αυτή του την επιλογή. Από την άλλη προσπάθησε να εκφράσει όλα τα προοδευτικά στοιχεία της αραβικής αστικής τάξης και να ηγηθεί στην κόντρα τους με τη Δύση (παναραβισμός). Έτσι, νέος πόλεμος θα ξεσπάσει μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ (δεύτερος αραβοϊσραηλινός πόλεμος). Αν και στο στρατιωτικό πεδίο η Αίγυπτος θα ηττηθεί, στο πολιτικό-διπλωματικό θα έχει σημαντικά κέρδη καθώς θα κυριαρχήσει μέσα στα αραβικά κράτη και ο Νάσερ θα αυξήσει το γόητρό του στον αραβικό κόσμο.

Το 1964 ιδρύεται η PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης). Αποτελείται από πολλές οργανώσεις με σημαντικότερες τη Φατάχ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Η αριστερά αποκτά αξιόλογη επιρροή μέσα στον παλαιστινιακό λαό αλλά και τα υπόλοιπα αραβικά κράτη. Η PLO μαζικοποιείται και παλεύει για την ίδρυση του Παλαιστινιακού κράτους και τη μη αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ.

Το 1967 ξεσπά νέος πόλεμος στην περιοχή, ο πόλεμος των 6 ημερών (τρίτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος). Το Ισραήλ επιτίθεται αιφνιδιαστικά στην Αίγυπτο. Η Ιορδανία και η Συρία σπεύδουν να βοηθήσουν την Αίγυπτο, όμως οι τρεις αραβικές χώρες θα υποστούν συντριπτική ήττα από τον ισραηλινό στρατό μέσα σε μόλις 6 ημέρες. Το Ισραήλ θα κερδίσει τον έλεγχο της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, της Λωρίδας της Γάζας, της Δυτικής Όχθης, των υψιπέδων του Γκολάν και της χερσονήσου του Σινά.

Δυστυχώς ο αγωνιζόμενος παλαιστινιακός λαός θα βρεθεί στο στόχαστρο όχι μόνο του Ισραήλ και των δυτικών ιμπεριαλιστικών χωρών αλλά και αραβικών κρατών όπως η Ιορδανία, ο στρατός της οποίας, το Σεπτέμβρη του 1970, με εντολή του βασιλιά Χουσεΐν, επιτίθεται τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς των προσφύγων με αποτέλεσμα τη σφαγή χιλιάδων αμάχων (Μαύρος Σεπτέμβρης). Την ίδια χρονιά πεθαίνει ο Νάσερ και στην ηγεσία της Αιγύπτου ανέρχεται ο Α. Σαντάτ.

Το Οκτώβρη του 1973 η Αίγυπτος και η Συρία επιτίθενται στο Ισραήλ την ημέρα της εβραϊκής γιορτής του Γιομ Κιπούρ (τέταρτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος). Στόχος της Αιγύπτου ήταν να ανακαταλάβει τη χερσόνησο του Σινά που βρισκόταν υπό ισραηλινή κατοχή. Παρά τις αρχικές επιτυχίες, μέσα σε λίγες μέρες οι δύο αραβικές χώρες θα υποστούν νέα συντριπτική ήττα από το Ισραήλ που είχε πλέον την ανοιχτή στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ. Μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ η Αίγυπτος αρχίζει να προσεγγίζει το δυτικό στρατόπεδο.

Το 1976, ο συριακός στρατός, αυτή τη φορά, επιτίθεται στο Ελ Ζαατάρ του Λιβάνου και μια νέα σφαγή θα πνίξει στο αίμα τον προσφυγικό καταυλισμό των Παλαιστινίων.

Η συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ

Δύο χρόνια αργότερα, στις 18 Σεπτέμβρη του 1978, θα υπογραφεί η συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ. Με την συμφωνία αυτή αποφασίζεται να αναγνωρίσει σύντομα η Αίγυπτος το κράτος Ισραήλ και τα ισραηλινά στρατεύματα να αποχωρήσουν από τη χερσόνησο του Σινά. Από την άλλη, σε ό,τι αφορά το Παλαιστινιακό, μπαίνουν οι βάσεις -υπό το άγρυπνο βλέμμα των Αμερικανών- για τη «λύση» του ζητήματος. Μια «λύση» χωρίς καμία σαφή δέσμευση για ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους καθώς και για το μέλλον της Ιερουσαλήμ παρά μόνο η δημιουργία αυτόνομης παλαιστινιακής διοίκησης στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.

Η συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ θα προκαλέσει μεγάλη οργή στον αραβικό κόσμο και πολλές αραβικές χώρες επέκριναν τη στάση της Αιγύπτου. Για τον Σαντάτ όμως τα οφέλη ήταν πολλαπλά. Πρώτον κατοχυρώνοντας τη χερσόνησο του Σινά, θα απεμπλεκόταν από μια χρόνια διαμάχη (παναραβισμός - σιωνισμός) που σαφώς ο ίδιος δεν την ήθελε. Δεύτερον θα μπορούσε η Αίγυπτος να κάνει μια στροφή προς τη Δύση, το «φιλελευθερισμό» και τον «εκδημοκρατισμό». Τρίτον, με τη συμβολή της Δύσης θα μπορούσε να καταπολεμήσει τον ισλαμισμό που είχε αρχίσει να γίνεται ανεξέλεγκτος, αν και ο ίδιος ο Σαντάτ είχε προσεγγίσει παλιότερα τους ισλαμιστές ως αντίβαρο του νασερισμού. Τέλος η Αίγυπτος θα μπορούσε να απαγκιστρωθεί από μια υποχρέωση που είχε αναλάβει παλιότερα με τον Νάσερ για την εξαφάνιση του Ισραήλ, την επίλυση του παλαιστινιακού με την ίδρυση κράτους και την επιστροφή των προσφύγων.

Το 1980 η Κνεσέτ, το ισραηλινό κοινοβούλιο, ανακήρυξε την Ιερουσαλήμ «ενιαία και αδιαίρετη» πρωτεύουσα του Ισραήλ. Τότε ο ΟΗΕ αντέδρασε κηρύσσοντας άκυρο το νόμο και οι περισσότερες χώρες συμφώνησαν με αυτή την απόφαση του ΟΗΕ διατηρώντας τις πρεσβείες τους στο Τελ Αβίβ.

Τα μετέπειτα γεγονότα όμως έδειξαν ξεκάθαρα ότι ο συσχετισμός έγειρε δραματικά σε βάρος των Παλαιστινίων. Η εισβολή του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο το 1982 δίνει ένα ακόμα συντριπτικό χτύπημα στην παλαιστινιακή υπόθεση. Το 1987 ξεσπά η Ιντιφάντα. Το 1993 με τη συμφωνία του Όσλο αναγνωρίζεται από το Ισραήλ η Παλαιστινιακή Αρχή που αφορά μόνο το ένα πέμπτο των παλαιστινιακών εδαφών. Το 2000 ξεσπά η δεύτερη Ιντιφάντα, μετά από λίγα χρόνια χτίζεται το τείχος που αποκλείει τις παλαιστινιακές περιοχές μετατρέποντάς τες σε μια τεράστια φυλακή. Οι εποικισμοί των Ισραηλινών συνεχίζονται με αλματώδεις ρυθμούς. Η Γάζα θα δεχτεί απανωτές εισβολές από τον ισραηλινό στρατό.

Στις μέρες μας οι ΗΠΑ με τον Τραμπ και τη μεταφορά της πρεσβείας τους στην Ιερουσαλήμ θα αναγνωρίσουν ουσιαστικά την πόλη ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, επιχειρώντας για μια ακόμα φορά να υποτάξουν τον παλαιστινιακό λαό και να τον αναγκάσουν να αποδεχθεί τον αφανισμό του. Όμως οι Παλαιστίνιοι με την καθολική τους αντίσταση δηλώνουν για μια ακόμα φορά ότι αυτό δε θα είναι εύκολο.