1 Ιούνη 1921. Η αμερικανική «Νύχτα των Κρυστάλλων». 100 χρόνια από τη σφαγή των μαύρων στην Τάλσα της Οκλαχόμα

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φύλ. 896, στις 14/6/2021

Πέρασαν 100 χρόνια από τη μεγαλύτερη σφαγή Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ. Εκατοντάδες είχαν βρει τότε φριχτό θάνατο από ένοπλες ομάδες λευκών ρατσιστών, πολλοί περισσότεροι βασανίστηκαν, γυναίκες βιάστηκαν και χιλιάδες έμειναν άστεγοι. Η κτηνωδία συνέβη την 1η Ιούνη του 1921 στην Τάλσα (ή Τούλσα), τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Οκλαχόμα. Η περιοχή που έμεναν οι μαύροι κάτοικοι της πόλης πυρπολήθηκε και κανένα κτίριο δεν έμεινε όρθιο.

 

Ρατσισμός

Μπορεί τυπικά η δουλεία να καταργήθηκε στις ΗΠΑ το 1865 με τη λήξη του αμερικανικού εμφυλίου, όμως οι ρατσιστικές διακρίσεις, οι βασανισμοί μαύρων και τα λυντσαρίσματα δε σταμάτησαν. Άλλωστε την ίδια χρονιά (1865) ιδρύθηκε η πρώτη γενιά της Κου Κλουξ Κλαν και το 1915 ιδρύθηκε και η δεύτερη, στον αμερικανικό Νότο, που από τα 1921 υιοθέτησε την τακτική των επαγγελματικών μελών, δηλαδή ομάδες κρούσης που πληρώνονταν με τακτικό μισθό.

Στην πραγματικότητα οι διακρίσεις σε βάρος των μη λευκών πολιτών ήταν η πολιτική του συστήματος των ΗΠΑ, αφού, δημιουργώντας πολίτες δεύτερης κατηγορίας, κατάφερνε να διατηρεί το διχασμό μέσα στις λαϊκές μάζες αλλά και να εντείνει την εκμετάλλευση των εργατών.

 

Black Wall Street

Στην Τάλσα της Οκλαχόμα η μαύρη κοινότητα που αριθμούσε μερικές χιλιάδες κατάφερε τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αι. να αναπτυχθεί και να δημιουργήσει μια ολόκληρη συνοικία, το Γκρίνγουντ, που θεωρούνταν πρότυπο όχι μόνο για την οικονομική της ανάπτυξη αλλά και για την αρχιτεκτονική της, την καθαριότητα ακόμα και τον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Η πλειοψηφία των κατοίκων της ήταν μορφωμένοι και σχετικά ευκατάστατοι. Για αυτούς τους λόγους πολλοί αποκαλούσαν το Γκρίνγουντ ως «Μαύρη Γουόλ Στριτ». Θα έλεγε κανείς ότι το «αμερικανικό όνειρο» άρχισε να πραγματοποιείται, όλως παραδόξως, σε μια γκετοποιημένη -λόγω της απαγόρευσης επαφών του μαύρου πληθυσμού με τους λευκούς- περιοχή του αμερικανικού Νότου. Αυτή ακριβώς η ευημερία των μαύρων κατοίκων της Τάλσα μπήκε στο στόχαστρο των λευκών και της Κου Κλουξ Κλάν και μέσα σε μια νύχτα το «αμερικανικό όνειρο» μετατράπηκε σε εφιάλτη.

Βέβαια το φαινόμενο δεν ήταν τοπικό. Πολλά αντίστοιχα επεισόδια έγιναν σε όλες τις ΗΠΑ. Ειδικά μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με την επιστροφή πολλών μαύρων βετεράνων στην πατρίδα τους που απαίτησαν εργασία και έγιναν πόλος συσπείρωσης για τη διεκδίκηση πολιτικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων, ο λευκός πληθυσμός χρησιμοποιήθηκε από το κράτος σε πολλές περιπτώσεις ως φραγμός σ’ αυτή την εξέλιξη. Ο ρατσισμός και η ανεξέλεγκτη βία που γεννούσε αξιοποιήθηκε πλήρως από το αμερικανικό σύστημα για να φρενάρει το ανερχόμενο κίνημα των μαύρων εργατών.

 

Τα γεγονότα

Αφορμή για το ξέσπασμα της ρατσιστικής βίας στην Τάλσα αποτέλεσε ένα επεισόδιο της 30^ης Μαΐου με έναν νεαρό Αφροαμερικανό λούστρο, τον Ντικ Ρόουλαντ. Ο Ρόουλαντ μπήκε στον ανελκυστήρα ενός κτιρίου στον οποίο χειρίστρια ήταν μια 17χρονη λευκή, η Σάρα Πέιτζ. Η κοπέλα ξαφνικά βγήκε αναστατωμένη από τον ανελκυστήρα και κάλεσε την αστυνομία γιατί ο Ρόουλαντ την άγγιξε. Από την κατάθεσή της όμως φάνηκε ότι ο νεαρός δεν είχε πρόθεση να της κάνει κακό. Άλλωστε και η ίδια δεν κατέθεσε μήνυση. Το πιο πιθανό είναι ο νεαρός να έχασε την ισορροπία του και να προσπάθησε να κρατηθεί από την κοπέλα. Η αστυνομία όμως τον αναζήτησε για να δώσει εξηγήσεις. Την επόμενη μέρα τον συνέλαβαν και το γεγονός μαθεύτηκε ευρύτερα. Μάλιστα μια εφημερίδα σε πρωτοσέλιδο έγραψε ότι «νεαρός μαύρος επιτέθηκε σε λευκή μέσα σε ασανσέρ» και σε άρθρο της παρότρυνε τους λευκούς να τον λυντσάρουν. Τα γεγονότα διαστρεβλώθηκαν και σύντομα περίπου 2.000 οπλισμένοι λευκοί συγκεντρώθηκαν έξω από το δικαστήριο και απαίτησαν από τον σερίφη να τους τον παραδώσει. Ταυτόχρονα άρχισαν να συγκεντρώνονται και μαύροι υποστηρικτές του νεαρού κρατούμενου και μέχρι το βράδυ της 31^ης Μαΐου ξέσπασαν τα πρώτα επεισόδια. Οι λευκοί πυροβολούσαν αδιακρίτως εναντίον των μαύρων. Μάλιστα υπάρχουν και μαρτυρίες πως η αστυνομία όχι μόνο δεν επενέβη για να σταματήσει το μακελειό αλλά πολλοί αστυνομικοί ήταν αυτοί που έδωσαν όπλα στους λευκούς, όπως και πολλά κυβερνητικά στελέχη ήταν αυτά που καθοδήγησαν το πογκρόμ. Η επέμβαση της Εθνοφρουράς είχε ως αποτέλεσμα να συλληφθούν μόνο μαύροι.

 

Η πυρπόληση του Γκρίνγουντ

Τη νύχτα προς την 1^η Ιούνη ομάδες λευκών έκαναν επιδρομές στη συνοικία των μαύρων βάζοντας φωτιά στα σπίτια και τα καταστήματά τους. Μάλιστα χρησιμοποίησαν και ιδιωτικά αεροπλάνα για να βομβαρδίσουν με αυτοσχέδιες εμπρηστικές βόμβες την περιοχή και να πυροβολούν τους κατοίκους που αμύνονταν από τις ταράτσες των σπιτιών τους. Μέχρι το πρωί, όλο το Γκρίνγουντ είχε γίνει στάχτη.

Το επόμενο διάστημα έγινε προσπάθεια να διαστρεβλωθεί η αλήθεια και να αποδοθούν ευθύνες στη μαύρη κοινότητα, κατηγορώντας την ότι προχώρησε σε εξέγερση. Επίσης οι αρχικές αναφορές έκαναν λόγο για μερικές δεκάδες νεκρούς. Όμως η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική. Οι νεκροί υπολογίζονται μεταξύ 75-300, σχεδόν όλοι μαύροι. Οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι ήταν μόνο 39 (26 μαύροι και 13 λευκοί) γιατί πολλά πτώματα εξαφανίστηκαν επειδή πετάχτηκαν στα ποτάμια ή σκεπάστηκαν σε ομαδικούς τάφους. Πολλές χιλιάδες έμειναν άστεγοι αφού πάνω από 1.000 σπίτια λεηλατήθηκαν και κάηκαν.

 

«Δικαιοσύνη»

Για όσα συνέβησαν στο Γκρίνγουντ το 1921 ποτέ δεν αποδόθηκαν ευθύνες. Δεν έγινε καμιά ουσιαστική έρευνα και δε δόθηκε καμία αποζημίωση στους κατοίκους, ούτε από τις ασφαλιστικές εταιρείες που είχαν την υποχρέωση να το κάνουν. Η μόνη βοήθεια ήρθε από τον Ερυθρό Σταυρό που πρόσφερε μια προσωρινή διαμονή και λίγα χρήματα στους άστεγους ώστε να καταφέρουν ελάχιστοι από αυτούς να ξαναστήσουν σπίτια και δουλειές. Ουσιαστική βοήθεια από το κράτος δεν ήρθε ποτέ. Ο Ντικ Ρόουλαντ απαλλάχθηκε από όλες τις κατηγορίες, επιβεβαιώνοντας ότι όλο αυτό το μακελειό με τους χιλιάδες κακοποιημένους και τους εκατοντάδες άγρια δολοφονημένους είχε μοναδική αιτία το ρατσιστικό μίσος.

 

Σήμερα

Στις μέρες μας οι καθημερινές επιθέσεις των αμερικανών αστυνομικών σε μαύρους πολίτες, τα γεγονότα με τις δολοφονίες αόπλων πολιτών στη μέση του δρόμου, όπως του Τζορτζ Φλόιντ, δείχνουν ότι οι αποκλεισμοί, οι διακρίσεις και η γκετοποίηση του μαύρου πληθυσμού εξακολουθεί να υφίσταται. Η ανεργία μαστίζει πολύ περισσότερο τους μαύρους, το προσδόκιμο ζωής τους είναι πολύ χαμηλότερο από αυτό των λευκών, η πρόσβασή τους στην εκπαίδευση και τη περίθαλψη είναι σε πολλές περιπτώσεις περιορισμένη. Ακόμα και οι θάνατοι από την πανδημία, με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, φαίνεται ότι είναι 2,5 φορές περισσότεροι για τους μαύρους σε σχέση με τους λευκούς. Το 2020 οι μαύροι που έπεσαν θύματα αστυνομικής βίας ήταν σε ποσοστό 28% παρόλο που αποτελούν μόνο το 13% του πληθυσμού των ΗΠΑ.

Φέτος, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη σφαγή, ο Μπάιντεν ταξίδεψε μέχρι την Οκλαχόμα για να… τιμήσει την επέτειο και να υποσχεθεί -όπως και πολλοί προκάτοχοί του- ότι θα εφαρμόσει μια πολιτική άμβλυνσης των φυλετικών διαφορών. Ξέχασε όμως να δεσμευθεί για την καταβολή αποζημιώσεων στους απογόνους των κατοίκων που καταστράφηκαν. Όπως ξέχασε ότι και επί των ημερών του εξακολουθούν να υπάρχουν γεγονότα τύπου Φλόιντ από τη μεριά της αστυνομίας.

Από τα καράβια της σκλαβιάς που διέσχιζαν τον Ατλαντικό απαγάγοντας 12,5 εκατομμύρια Αφρικανούς πριν από εκατοντάδες χρόνια, μέχρι τις σημερινές δολοφονίες στη μέση του δρόμου από αστυνομικούς στις ΗΠΑ, έχουν συμβεί αμέτρητα γεγονότα. Το «Κόκκινο Καλοκαίρι» του 1919 με εκατοντάδες νεκρούς από το πογκρόμ που εξαπέλυσαν συμμορίες λευκών σε όλη τη χώρα, ο ρατσιστικός διαχωρισμός σε στρατό, σχολεία και συγκοινωνίες, η «Ματωμένη Κυριακή» του 1965 όταν η πορεία ειρήνης των μαύρων χτυπήθηκε από την αστυνομία σε συνεργασία με την τρίτη γενιά της Κου Κλουξ Κλαν, η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το 1968, τα γεγονότα στο Λος Άντζελες το 1992 μετά τη δολοφονία του Ρόντνεϊ Κινγκ και δεκάδες άλλα που χρειάζονται πολλές σελίδες και μόνο για μια απλή αναφορά, αποδεικνύουν ότι το αμερικανικό ιμπεριαλιστικό σύστημα, όπως ακριβώς προκαλεί πολέμους σε κάθε γωνιά της γης, με την ίδια ευκολία συντηρεί ένα εσωτερικό πόλεμο απέναντι στον ίδιο του το λαό και ιδιαίτερα στις μειονότητες, χρησιμοποιώντας τον ρατσισμό και πολύ συχνά καταλήγει σε δολοφονικές εκρήξεις βίας.

Σ.Σ.