2/9/1945. 80 χρόνια από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Βιετνάμ

 

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία φύλ. 991, στις 6/9/2025

Στις 2 Σεπτέμβρη του 1945 ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος Βιετνάμ, Χο Τσι Μιν, ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της χώρας. Ήταν το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης σύγκρουσης του αντιαποικιακού κινήματος με τους γάλλους αποικιοκράτες αλλά και τους ιάπωνες κατακτητές στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Έμελλε, όμως, να ακολουθήσουν σχεδόν άλλα 10 χρόνια ανελέητου πολέμου με τον γαλλικό στρατό για να ολοκληρωθεί ο νίκη του βιετναμέζικου λαού στον Ντιεν Μπιεν Φου το 1954.

 

Γαλλική αποικιοκρατία

Το Βιετνάμ έγινε αποικία των Γάλλων το 1858 (επισήμως το 1874), όταν ο στρατός τους εισέβαλε στη χώρα. Από τις πρώτες, όμως, μέρες ξέσπασε μια εξέγερση -κυρίως του αγροτικού πληθυσμού- που εξελίχθηκε σε ένοπλο αντάρτικο. Χρειάστηκαν περίπου 10 χρόνια για να κατοχυρώσουν οι Γάλλοι την εξουσία τους, αρχικά στο νότιο Βιετνάμ. Μετά από σκληρές μάχες μέχρι τις αρχές του 20^ου αιώνα, κατάφεραν να κυριαρχήσουν και στο βόρειο τμήμα. Έτσι, έκαναν αποικία τους ένα μεγάλο μέρος της Ινδοκίνας μαζί με την Καμπότζη και το Λάος. (Γαλλική Ινδοκίνα)

Από τη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους οι Γάλλοι στο Βιετνάμ, ξεκίνησε μια ασύλληπτη καταλήστευση των πρώτων υλών και του πλούτου της χώρας. Ταυτόχρονα, συνεργάστηκαν με τους ντόπιους τσιφλικάδες και εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τον βιετναμέζικο λαό, υποχρεώνοντάς τον να εργάζεται σαν σκλάβος με εξευτελιστικά μεροκάματα. Επίσης, εισήγαγαν τον δυτικό τρόπο εκπαίδευσης και προσηλύτισαν τον ντόπιο πληθυσμό στον Καθολικισμό.

Το 1925 ιδρύθηκε το Εθνικό Κόμμα του Βιετνάμ, ένα αστικό κόμμα που εξέφραζε κυρίως μεσαία στρώματα εμπόρων, υπαλλήλων και εύπορων αγροτών, χωρίς να καταφέρει να συνδεθεί με τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Η παγκόσμια κρίση του 1929-1933 είχε οδυνηρές συνέπειες για όλη την κοινωνία, με αποτέλεσμα ο λαός να ξεσηκωθεί τον Φλεβάρη του 1930 (εξέγερση στο Γιέν Μπάι). Η εξέγερση, όμως, συνετρίβη μετά από επέμβαση των Γάλλων και ακολούθησαν μαζικές εκτελέσεις. Η αποτυχία της εξέγερσης του Γιέν Μπάι μείωσε σημαντικά την επιρροή του Εθνικού Κόμματος.

 

Ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος

Την ίδια περίοδο (Φλεβάρης 1930) θα ιδρυθεί το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ (αρχικά ΚΚ Ινδοκίνας) από τον Χο Τσι Μιν. Ο κομμουνιστής ηγέτης είχε ζήσει στο Παρίσι και ήταν μέλος του γαλλικού ΚΚ. Είχε ασχοληθεί με θέματα που αφορούσαν την αποικιακή πολιτική της Γαλλίας και στόχος του ήταν να φέρει σε επαφή τις πλατιές λαϊκές μάζες του Βιετνάμ με την επαναστατική κομμουνιστική θεωρία.

Χιλιάδες αγρότες και εργάτες συσπειρωθήκαν γρήγορα στις γραμμές του, με αποτέλεσμα, μέσα στο 1930, να πραγματοποιηθούν πάνω από 100 απεργίες σε φυτείες, εργοστάσια και ορυχεία. Ένα από τα βασικά συνθήματα των απεργών ήταν «Η γη στους αγρότες».

Η αντίδραση των Γάλλων ήταν σκληρή. Αναγκάστηκαν να επιστρατεύσουν ακόμα και την αεροπορία και να βομβαρδίσουν τους διαδηλωτές, σκοτώνοντας εκατοντάδες! Μόνο που η κατάληξη ήταν αντίθετη από την προσδοκώμενη. Πραγματοποιήθηκαν νέες απεργίες, με πιο προωθημένα συνθήματα, όπως «Ολοκληρωτική ανεξαρτησία στο Βιετνάμ». Η Πρωτομαγιά του 1930 μετατράπηκε σε παλλαϊκή διαδήλωση. Μάλιστα, σε πολλές περιοχές οι αγρότες, με επικεφαλής τους κομμουνιστές, πήραν την εξουσία, συγκρότησαν επιτροπές, ίδρυσαν σοβιέτ και άρχισαν να εφαρμόζουν την αγροτική μεταρρύθμιση του ΚΚ. Χρειάστηκαν έναν ολόκληρο χρόνο τα γαλλικά στρατεύματα για να καταστείλουν την εξέγερση. Ακολούθησαν χιλιάδες εκτελέσεις, κυρίως κομμουνιστών. Ο ίδιος ο Χο Τσι Μιν συνελήφθη από τους Άγγλους το 1931 και φυλακίστηκε στο Χονγκ Κονγκ. Θα καταδικαστεί ερήμην από τους Γάλλους σε θάνατο αλλά οι Άγγλοι δε θα τον εκδώσουν και αργότερα θα αφεθεί ελεύθερος.

Το ΚΚ Βιετνάμ έδειξε μεγάλες αντοχές παρά τα πλήγματα που δέχτηκε. Με ακόμα πιο αποφασιστικό τρόπο συνέχισε να στηρίζεται στον λαό και προώθησε τον αγώνα για ανεξαρτησία.

 

Ιαπωνική Κατοχή

Στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου η χώρα κατακτήθηκε από τους Ιάπωνες οι οποίοι, όμως, κράτησαν την αποικιακή γαλλική διοίκηση της κυβέρνησης του Βισύ. Τότε, πάλι με πρωτοβουλία του ΚΚ (αποφάσεις τριών ολομελειών της ΚΕ του Κόμματος), συγκροτήθηκαν πατριωτικές οργανώσεις, ιδρύθηκε το μέτωπο Βιετμίν (1941) και ξεκίνησε ανταρτοπόλεμος εναντίον των νέων κατακτητών, με στόχο την απελευθέρωση της χώρας και την κατάληψη της εξουσίας. Η συμμετοχή ήταν παλλαϊκή. Εκτός από εργάτες και αγρότες, στον αγώνα μπήκαν σπουδαστές, τμήματα της διανόησης και κομμάτια της εθνικής αστικής τάξης με πιο προοδευτικά χαρακτηριστικά. Το βόρειο Βιετνάμ έγινε το επαναστατικό κέντρο του ένοπλου αγώνα εναντίον των Ιαπώνων. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η γκωλική Επιτροπή για την Απελευθέρωση αν και προσκλήθηκε από το ΚΚ για κοινό αγώνα εναντίον των Ιαπώνων δε δέχτηκε να μπει στο Βιετμίν. Προφανώς υπολόγιζε σε μια συνέχιση της γαλλικής αποικιοκρατίας μετά τη λήξη του πολέμου.

Τον Νοέμβρη του 1943, όταν άρχισε να διαφαίνεται η ήττα του Άξονα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η προοπτική νίκης που είχε η τεράστια ανάπτυξη του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος στο Βιετνάμ, τμήματα του στρατού των γαλλικών αποικιακών αρχών προχώρησαν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στον βορρά, χωρίς, όμως, ουσιαστικό αποτέλεσμα. Μόνο σε μία περίπτωση που πραγματοποιήθηκε εξέγερση, τον Οκτώβρη του 1944, σε μια βόρεια επαρχία, τα γαλλικά στρατεύματα κατάφεραν να την καταστείλουν. Έτσι, ο παρτιζάνικος στρατός του Βιετμίν αναγκάστηκε να διεξάγει αγώνα σε διπλό μέτωπο, εναντίον Ιαπώνων και Γάλλων.

 

Νίκη του αντιαποικιακού αγώνα

Τον Μάρτιο του 1945 οι Ιάπωνες διέλυσαν την γαλλική αποικιακή διοίκηση σε όλη την πρώην Γαλλική Ινδοκίνα (Λάος, Καμπότζη, Βιετνάμ) και ανέλαβαν πλήρως την εξουσία. Στόχος τους ήταν να ελέγξουν οι ίδιοι την καταστολή των αντάρτικων κινημάτων που είχαν ήδη απελευθερώσει μεγάλο μέρος των χωρών αυτών.

Όμως, μια νέα ένοπλη εξέγερση αποφασίστηκε άμεσα από το ΚΚ του Βιετνάμ εν μέσω μεγάλου λιμού και στέφθηκε από επιτυχία. Απελευθερώθηκαν νέα εδάφη και ιδρύθηκαν τοπικά όργανα λαϊκής εξουσίας. Στις απελευθερωμένες περιοχές άρχισε να εφαρμόζεται το λαϊκοδημοκρατικό πρόγραμμα του Βιετμίν. Μέχρι το καλοκαίρι του 1945 το παρτιζάνικο κίνημα απλώθηκε σε όλη σχεδόν τη χώρα.

Στα μέσα Αυγούστου πραγματοποιήθηκε συνδιάσκεψη του ΚΚ και αποφάσισε γενική εξέγερση για πλήρη ανεξαρτησία και εγκαθίδρυση λαϊκής εξουσίας. Η απόφαση έγινε δεκτή και από το Βιετμίν. Οι εξελίξεις των επόμενων ημερών ήταν καταιγιστικές. Στις 19 Αυγούστου εξεγέρθηκε ο λαός στο Ανόι και λίγες μέρες αργότερα στο Γκουέ που ήταν η έδρα του αυτοκράτορα Μπάο Ντάι, αναγκάζοντάς τον να παραιτηθεί. Στις 24 Αυγούστου απελευθερώθηκε και η Σαϊγκόν. Η ήττα της Ιαπωνίας στον πόλεμο και οι επιτυχίες του αντάρτικου την ανάγκασε να αποσύρει τα στρατεύματά της από το Βιετνάμ.

Στις 26 Αυγούστου σχηματίστηκε η Προσωρινή Κυβέρνηση του Βιετνάμ με εκπροσώπους από τα κόμματα που συμμετείχαν στο Βιετμίν. Στις 2 Σεπτέμβρη, την ίδια μέρα της ιαπωνικής συνθηκολόγησης, ο Χο Τσι Μιν, επικεφαλής της Προσωρινής Κυβέρνησης, μπροστά σε ένα τεράστιο πλήθος στο Ανόι, άνω του μισού εκατομμυρίου, κήρυξε την ανεξαρτησία της χώρας και ίδρυσε την Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ. Στην Διακήρυξη που εκφώνησε, καταδίκασε τα εγκλήματα των αποικιοκρατών που έπνιξαν στο αίμα την επανάσταση. Υπεραμύνθηκε του δικαιώματος που έχει ο λαός για ανεξαρτησία και επιβεβαίωσε τη θέληση των Βιετναμέζων για προάσπιση της ελευθερίας που κατέκτησαν ώστε να οικοδομηθεί μια κοινωνία ανάπτυξης και ευημερίας για όλους.

Φυσικά οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δε θα άφηναν εύκολα τον βιετναμέζικο λαό να ορθοποδήσει. Οι Γάλλοι, με τη βοήθεια των Άγγλων και των Αμερικανών, θα προχωρήσουν σύντομα σε νέα στρατιωτική επέμβαση στη χώρα. Μέσα στον επόμενο χρόνο ανακατέλαβαν το νότιο τμήμα του Βιετνάμ και τον Νοέμβρη του 1946 βομβάρδισαν το λιμάνι του Χάι Φονγκ στο βόρειο τμήμα. Θα χρειαζόταν ένας πολύχρονος αγώνας ενάντια στους Γάλλους μέχρι το 1954, ο χωρισμός σε Βόρειο και Νότιο Βιετνάμ και ένας λυσσαλέος πόλεμος με τους Αμερικανούς για να βγει η χώρα, 20 χρόνια αργότερα (1975), ανεξάρτητη και ενιαία, όταν και ο τελευταίος αμερικανός στρατιώτης θα ξεκουμπιζόταν από το έδαφός της.

Δυστυχώς, το σημερινό ΚΚ (πολύ διαφορετικό από το παλιό επαναστατικό ΚΚ Βιετνάμ) ηγείται ενός κοινωνικού συστήματος που δεν έχει καμία σχέση με τον σοσιαλισμό. Αξίζει, όμως, μια βαθύτερη μελέτη της ιστορίας του βιετναμέζικου λαού ο οποίος κατάφερε στον 20^ο αιώνα να σηκώσει το ανάστημά τους σε τρεις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και να βγει νικητής. Η νίκη αυτή πραγματοποιήθηκε και τις τρεις φορές με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα που βασίστηκε στις αστείρευτες δυνάμεις αυτού του λαού. Η ιστορία του Βιετνάμ μόνο περηφάνια γεμίζει τις καρδιές των αγωνιστών όλου του κόσμου. Είναι μια ατράνταχτη απόδειξη της δύναμης που κρύβουν μέσα τους οι πλατιές μάζες και γεννά ελπίδα και αισιοδοξία σε όλους όσοι αγωνίζονται ενάντια στον ιμπεριαλισμό, με μπροστάρη στις μέρες μας τον πολύπαθο λαό της Παλαιστίνης.

Σ.Σ.

 

Πηγές

«Παγκόσμια Ιστορία», Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, τόμ. Θ1-Θ2, Ι1 - Ι2, εκδ. Μέλισσα.

«Ιστορία της Αποικιοκρατίας» τόμ. ΣΤ’, Νίκος Ψυρούκης, εκδ. Επικαιρότητα

«Η εποποιία του Βιετνάμ», Βο Νγκουγιέν Γκιάπ, εκδόσεις Μνήμη

Ιστοσελίδα: https://www.vietnam.vn/el/